5779 Sayýlý Kanunun Getirdikleri
Ülkemizde yýllardan beri yerel yönetim re- formu devamlý gündemde kalmýþ ancak, 2005 yýlýnda 5272 (5393), 5216, 5302 sayýlý kanun- larla mahalli idareler reformu ele alýnmýþtýr. Ya- pýlan düzenlemelerle mahalli idarelerin statüle- ri, görev ve yetkileri, organlarý yeniden düzen- lenmiþ fakat finansman yapýsýna iliþkin bir dü- zenleme yapýlmamýþtýr. Finansman yapýsý yü- rürlükteki kanunlarla devam etmek durumun- da kalmýþtýr. Bunun sonucu mahalli idarelerin yetki ve görevleri bunlara paralel giderlerinde geniþleme oluþurken, gelirleri ayný kalmýþtýr.
Bu da mahalli idarele- rin özellikle belediye- lerin borçlanmalarý- nýn artýþýna neden olmuþtur. Bu tek ta- raflý düzenlemeler- den sonra siyasi ira- de mahalli idarelerin finansman yapýsýnýn da yeniden düzen- lenmesi gereðine i- nandýðýndan, merke- zi yönetimden ma- halli idarelere verilen paylarda bir düzenle- me yaparak durumu dengelemeyi amaç- ladýðý görülmektedir.
Bu amaçla 5779 sayýlý Ýl Özel Ýdareleri- ne ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirle- rinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanun 15.07.2008 tarih ve 26937 sayýlý Resmi Gaze- te’de yayýnlanarak yürürlüðe girdi. Bu yazýnýn konusu bu yasal düzenlemenin incelenmesidir.
Genel Bilgi
“Ýl özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamý üzerinden pay verilir. Pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamýndan, vergi iadeleri düþüldükten sonra kalan net tutar üzerinden hesaplanýr.” düzenle- mesinden sonra;
1. “Büyükþehir dýþýndaki belediyelere yüzde 2,85, büyükþehir ilçe belediyelerine yüzde 2,50 ve il özel idarelerine yüzde 1,15’i ayrýlýr”
düzenlemesi ile il özel idareleri için pay oraný ayný kalýrken, belediyeler için iki ayrý pay oraný belirlenmesi,
2. Büyükþehir belediyeleri için, Büyükþehir belediye sýnýrlarý içinde yapýlan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamýnýn yüzde 5’i ile, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamý üze- rinden büyükþehir ilçe belediyelerine ayrýlan paylarýn yüzde 30’u büyükþehir belediye payý olarak ayrýlmasý,
3. Paylarýn daðýtýmýna esas belediye ve il nüfuslarýnýn, her yýlýn ocak ayýndan geçerli ol- mak üzere güncellenmesi,
4. Ýller Bankasý’nca daðýtýlan paylarýn her a- yýn en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere gönderilmesi.
5. Paylarýn hesaplanmasýnda nüfus kriteri- nin yanýnda baþka kriterlere de yer verilmesi,
6. Denkleþtirme ödeneði getirilmesi, 7. Paylardan yapýlacak kesintiler için yeni- den düzenleme yapýlmasýna ek olarak, aylýk ta- hakkuk eden vergi ve sosyal güvenlik prim ke- sintilerinin paylardan kesilerek ilgili kurumlarýn hesaplarýna havalesi,
8. Özel iletiþim vergisi ve Özel tüketim ver-
Nuri SEZGÝN
*Finansman yapýsý yürür- lükteki kanunlarla de- vam etmek durumunda kalmýþtýr. Bunun sonucu mahalli idarelerin yetki ve görevleri bunlara paralel giderlerinde ge- niþleme oluþurken, ge- lirleri ayný kalmýþtýr. Bu da mahalli idarelerin ö- zellikle belediyelerin borçlanmalarýnýn artýþý- na neden olmuþtur.
* Pendik Belediyesi Mali Hizmetler Müdürü
býnda belirlenen matrahýn artýrýlmasý, esaslarý getirilmiþtir.
Paylarýn Hesaplanmasý ve Daðýtýlmasý
2380 sayýlý Kanunda mahalli idarelere ge- nel bütçe vergi gelirleri üzerinden ayrýlan payýn sadece nüfus esasýna göre hesaplanarak daðý- týlmasýnýn ciddi eleþtirilere neden olduðu bilin- mektedir. Bu yasa ile paylarýn hesaplanmasýn- da nüfus kriterinin etkisi azaltýlarak baþka kri- terler getirilmiþtir.
I. Pay Hesabýnda Uygulanacak Oran Kanun’un 2/2 maddesi ile;
Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamý- nýn;
1. Yüzde 2,85’i büyükþehir dýþýndaki beledi- yelere,
2. Yüzde 2,50’si büyükþehir ilçe belediyele- rine,
3. Yüzde 1,15’i il özel idarelerine ayrýlýr.
düzenlemesinin yapýldýðý, bu düzenleme ile belediyeler için iki ayrý oran belirlendiði, Ýl Özel Ýdareleri için bir deðiþiklik yapýlmadýðý görül- mektedir.
2380 sayýlý yasa ile belediyeler için belirle- nen en son oran % 6 idi. Pay daðýtýmýnda asýl kriter belediyelerin nüfusu idi. Ýl ve belediye nüfuslarý arttýðýnda pay artar, nüfus azaldýðýn- da pay azalýrdý. Nüfus ile pay arasýnda doðru bir orantý vardý.
Yasa ile bu duruma son verilmiþ, hem bele- diyeler için iki ayrý oran belirlenmiþ, hem de a- þaðýda görüleceði üzere pay daðýtýmýnda nüfu- sun etkisi azaltýlmýþtýr.
Ancak geçmiþten günümüze ülkemizde de- mografik yapýnýn deðiþimi incelendiðinde ge- liþmiþ illere ve büyükþehirlere doðru hýzlý bir göç oluþtuðu, bu göçün de halen devam ettiði bilinen bir gerçektir. Bu durumda büyükþehir dýþýndaki belediyelerin nüfusu azalýrken, pay o- raný sabit olduðu için pay da sabit kalmaktadýr.
Büyükþehir ilçe belediyelerinin de nüfusu ar- tarken pay oraný sabit olduðu için bu belediye- lerin alacaðý pay da ayný kalmaktadýr. Diðer bir ifade ile Büyükþehir dýþýndaki belediyelerin nü- fusu azalýrken payý artmakta, Büyükþehir ilçe belediyelerinin nüfusu artarken payý azalmak- tadýr. Dolayýsýyla nüfusla pay arasýnda ters o- rantý oluþmaktadýr. Bu düzenlemenin mantýðý anlaþýlamamaktadýr. Kanun’un gerekçesinde Anayasa’ nýn 127. maddesinde öngörülen ma- halli idarelere “görevleri ile orantýlý gelir kay-
mektedir.
II. Nüfus Güncellemesi Esasý
Kanun’un 2/5 maddesi ile Belediye ve il nü- fuslarý, her yýlýn ocak ayýndan geçerli olmak ü- zere güncellenerek pay ayrýlmasý esasý getiril- miþtir. Bu iþlem her yýlýn ocak ayýndan geçerli olmak üzere Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan, Tür- kiye Ýstatistik Kurumu’ndan alýnmak suretiyle, Ýller Bankasý ve Maliye Bakanlýðý’na bildirilir.
Belde, köy, mahalle veya bunlarýn bazý kýsýmla- rýnýn bir belediyeye katýlmasý veya birleþmesi halinde bu belediyelerin payý, katýlma veya bir- leþmenin fiilen gerçekleþtiði tarihi takip eden Ocak ayýnýn birinci gününden itibaren yeni nü- fuslarýna göre hesaplanýr.
III. Paylarýn Tahsisinde Getirilen Kriterler 1. Ýl Özel Ýdare Paylarýnýn Tahsisinde Geti- rilen Kriterler
Kanun’un 4. maddesi il özel idare paylarýnýn tahsisinde esas alýnacak kriterleri düzenlemiþ- tir. Bunlar;
a) Yüzde 50’lik kýsmý illerin nüfusu, b) Yüzde 10’luk kýsmý illerin yüzölçümü, c) Yüzde 10’luk kýsmý illerin köy sayýsý, ç) Yüzde 15’lik kýsmý illerin kýrsal alan nüfu- su,
d) Yüzde 15’lik kýsmý illerin geliþ- miþlik endeksidir.
Paylarýn hesap- lanmasý ve daðýtým- da bu kriterler esas alýnacaktýr.
(d) bendinde be- lirtilen kriter için Devlet Planlama Teþkilatý Müsteþarlý- ðý tarafýndan tespit edilen en son en- deks esas alýnýr. Bu endeksin kullaný- mýnda iller geliþmiþ- lik katsayýlarýna göre en az geliþmiþ ilden en çok geliþmiþ ile doðru ve eþit sayýda i-
li içeren beþ gruba ayrýlýr. Ýllerin eþit sayýda beþ gruba ayrýlmasýnda eþitliði bozan il son gruba ilave edilir. Birinci fýkranýn (d) bendine göre belirlenen miktarýn yüzde 23’ü birinci gruba, yüzde 21’i ikinci gruba, yüzde 20’si üçüncü gruba, yüzde 19’u dördüncü gruba ve yüzde
Geçmiþten günümüze
ülkemizde demografik
yapýnýn deðiþimi ince-
lendiðinde geliþmiþ ille-
re ve büyükþehirlere
doðru hýzlý bir göç oluþ-
tuðu bilinen bir gerçek-
tir. Büyükþehir dýþýnda-
ki belediyelerin nüfusu
azalýrken, pay oraný
sabit olduðu için pay
da sabit kalmaktadýr.
17’si beþinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren illerin nüfuslarýna göre daðýtýlýr.
Ýl Özel Ýdare paylarýnýn belirlenmesinde nü- fus kriterinin etkisi % 50 olarak belirlenmiþtir.
Kalan yarýsýnýn da diðer kriterlerin etkisi ile be- lirlenmesi öngörülmüþtür.
2. Belediye Paylarýnýn Tahsisinde Getirilen Kriterler
Kanun’un 5. maddesi belediye paylarýnýn tahsisinde esas alýnacak kriterleri düzenlemiþ- tir. Bunlar;
a) Yüzde 80’lik kýsmý belediyelerin nüfusu, b) Yüzde 20’lik kýsmý geliþmiþlik endeksidir.
Belediye paylarýnýn hesaplanmasý ve daðýtý- mýnda bu kriterler esas alýnacaktýr..
Geliþmiþlik endeksine göre daðýtýlacak mik- tar için Devlet Planlama Teþkilatý Müsteþarlýðý tarafýndan tespit edilen en son veriler esas alý- nýr. Bu endeksin kullanýmýnda, ilçeler geliþmiþ- lik katsayýlarýna göre en az geliþmiþ ilçeden en çok geliþmiþ ilçeye doðru ve eþit sayýda ilçeyi içeren beþ gruba ayrýlýr. Eþitliði bozan ilçe son gruba ilave edilir. Belde belediyelerine baðlý bulunduklarý ilçenin endeks deðeri uygulanýr.
Birinci fýkraya göre belirlenen miktarýn yüzde 23’ü birinci gruba, yüzde 21’i ikinci gruba, yüzde 20’si üçüncü gruba, yüzde 19’u dördün- cü gruba ve yüzde 17’si beþinci gruba tahsis edilir. Bu tah- sisat, her grup için- de, gruba giren bele- diyelerin nüfuslarýna göre daðýtýlýr.
Geliþmiþlik en- deksi kriterine göre pay hesaplanýrken haklý olarak az geliþ- miþlere yüksek oran, geliþmiþlere düþük oran olmak üzere tersine orantýlý bir sistem öngörülmek- tedir. Ancak zamanla bu kriterler saptýrýla- rak, geçmiþte Mar- mara Depremi nede- niyle tabii afetler nede- niyle altyapý hasarýna maruz kalan belediyelere yapýlan yardýmlarda görülen taraflý, subjektif uygulamalara benzetilmez.
3. Büyükþehir Ýlçe Belediyeleri Payý Kanun’un 5/3 maddesi ile Büyükþehir ilçe
belediyeleri payýnýn, nüfus esasýna göre daðý- týlmasý esasý getirilmiþtir. Bu grup için baþka bir kriter öngörülmemiþtir.
“Büyükþehir ilçe belediyelerine ayrýlan pay- larýn yüzde 30’u büyükþehir belediye payý ola- rak ayrýlýr.” düzenlemesi ile Büyükþehir beledi- yelerine, ilçe belediyeleri üzerinden verilen pay
% 5 azaltýlmýþtýr. Daha önce bu oran % 35 ola- rak belirlenmiþtir. Bu düzenlemede Büyükþehir belediyelerinin aleyhine % 5, Büyükþehir ilçe belediyeleri lehine % 5 oranýnda bir düzenleme yapýlmýþtýr. Bunlarýn yanýnda 2560 sayýlý ÝSKÝ kanununun 13/c maddesi yürürlüktedir. Bu ne- denle Büyükþehir su ve kanalizasyon idareleri- ne Ýller Bankasý’nca % 10 oranýnda ayrýlarak gönderilen pay uygulamasý halen devam et- mektedir.
4. Büyükþehir Belediye Payý
Kanun’un 2/3 maddesi büyükþehir beledi- yeleri için iki ayrý pay düzenlemiþtir. Bunlar;
I. Büyükþehir belediye sýnýrlarý içinde yapý- lan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamý- nýn yüzde 5’i
II. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý topla- mý üzerinden büyükþehir ilçe belediyelerine ay- rýlan paylarýn yüzde 30’u büyükþehir belediye payý olarak ayrýlýr. Bu durumda 5216 sayýlý Bü- yükþehir Belediye Kanunu ile getirilen uygula- ma bu yasa kapsamýna alýnýrken, büyükþehir ilçe belediyeleri üzerinden büyükþehir beledi- yelerine verilen payýn oranýnýn % 5 azaltýldýðý görülmektedir.
Kanun’un 5/4 maddesi ile büyükþehir bele- diye payýnýn;
a) Yüzde 70’i doðrudan ilgili büyükþehir be- lediyesi hesabýna ,
b) Kalan yüzde 30’luk kýsmý ise büyükþehir belediyeleri arasýnda nüfus esasýna göre
c) Bu paylardaki artýþ bir önceki yýlýn ayný a- yýnda tahakkuk eden tutarlarýn yüzde 20’sin- den fazla olamaz. Fazla olan tutarlar, artýþ ora- ný yüzde 20’den az olan büyükþehir belediyele- rine bu oraný aþmamak üzere, nüfus esasýna göre daðýtýlmasý esaslarý getirilmiþtir.
IV. Paylarýn Ayrýlmasý ve Gönderilmesi Kanun’un 3. maddesi paylarýn ayrýlmasý ve gönderilmesini düzenlemiþtir.
Paylar, Maliye Bakanlýðý tarafýndan aylýk ola- rak hesaplanýr.
Maliye Bakanlýðý büyükþehir belediye pay- larýný belirlenen kriterlere göre paylaþtýrarak bu belediyelere doðrudan,
Ýl özel idareleri ve diðer belediyelerin payla-
“Büyükþehir ilçe bele- diyelerine ayrýlan pay- larýn yüzde 30’u büyükþehir belediye payý olarak ayrýlýr.”
düzenlemesi ile Büyük- þehir belediyelerine, ilçe belediyeleri üzerin- den verilen pay % 5 azaltýlmýþtýr. Daha önce bu oran % 35 olarak belirlenmiþtir.
Ýl Genel Meclisleri
dilen ayý takip eden ayýn sonuna kadar Ýller Bankasý’na aktarýr.
Ýller Bankasý, paylarý 4 üncü ve 5 inci mad- delerde belirtilen esaslara göre müteakip ayýn en geç onuncu günü mesai saati sonuna ka- dar ilgili idarelere gönderir.
Bu düzenlemelerle Maliye Bakanlýðý;
Büyükþehir belediye paylarýný doðrudan il- gili büyükþehir belediyelerine,
Ýl özel idareleri ve diðer belediyelerin payla- rýný ise ilgili idarelere aktarýlmak üzere tahsil e- dilen ayý takip eden ayýn sonuna kadar Ýller Bankasý’na aktarýlacaðý,
Ýller Bankasý, paylarý belirtilen esaslara göre müteakip ayýn en geç onuncu günü mesa- i saati sonuna kadar ilgili idarelere gönderile- ceði düzenlenmiþtir.
V. Denkleþtirme Ödeneði
Kanun’un 6. maddesi Denkleþtirme Ödene- ði baþlýðý ile yeni bir düzenleme yapmýþtýr.
Kesinleþmiþ en son genel bütçe vergi gelir- leri tahsilâtý toplamýnýn binde biri Maliye Ba- kanlýðý bütçesine belediyeler denkleþtirme ö- deneði olarak konulmasý düzenlenmiþtir.
Maliye Bakanlýðý, bu ödeneði, mart ve tem- muz aylarýnda iki eþit taksit halinde daðýtýlmak üzere, Ýller Bankasý hesabýna aktarýr. Bu öde- neðin yüzde 60’ý, nüfusu 5.000’e kadar olan belediyelere, yüzde 40’ý ise nüfusu 5.001 – 9.999 arasýnda olan belediyelere eþit þekilde daðýtýlýr.
Bu düzenleme ile belediyeler fonu ve ma- halli idareler fonunun kaldýrýlmasý nedeniyle o- luþan boþluðun doldurulmasýnýn hedeflendiði görülmektedir. Ancak daðýtým esaslarýnýn yasa ile belirlenmesinin keyfi uygulamalarý ortadan kaldýracaðý görülmektedir.
Kapsama Alýnan Vergiler
Kanun’un 8. maddesi ile düzenlenen yürür- lükten kaldýrýlan hükümler kapsamýnda;
1. 4760 sayýlý Özel Tüketim Vergisi Kanu- nu’nun 17. maddesinin birinci fýkrasý yürürlük- ten kaldýrýlmýþ, böylece özel tüketim vergisi tahsilatýnýn tamamý üzerinden belediyelere pay verilmesi düzenlenmiþtir.
2. 6802 sayýlý Gider Vergileri Kanunu’nun 39 uncu maddesinin altýncý fýkrasýnýn Özel Ýle- tiþim Vergisi tahsilatýndan mahalli idarelere pay verilmemesi düzenlemesi yürürlükten kal- dýrýlmýþ, Özel Ýletiþim Vergisi de kapsama alýn- mýþtýr.
letiþim Vergisinin kapsama alýnmasý, mahalli i- darelere ayrýlan paylarda 2007 yýlý verileri ile % 18 oranýnda bir artýþ saðlamasý beklenmekte- dir.
Paylardan Kesinti Yapýlmasý
Kanun’un 7. maddesi ile paylardan yapýla- cak kesintiler düzenlenmiþtir. Bu düzenlemede iki ayrý kesinti yapýlmasý benimsenmiþtir. Bun- lar;
A. Borçlar
Ýl özel idareleri ve belediyeler ile bu idarele- re baðlý kuruluþlarýn ve bunlara ait tüzel kiþile- rin,
a) 6183 sayýlý Amme Alacaklarýnýn Tahsil U- sulü Hakkýnda Kanun hükümlerine göre takip edilen devlete olan borçlarý,
b) 4749 sayýlý Kamu Finansmaný ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkýnda Kanun kapsamýnda tanýmlanan hazine alacaðý niteli- ðindeki borçlarý,
c) Ýller Bankasý’na olan borçlarý ile
d) Sosyal güvenlik kuruluþlarýna olan borç- larýna karþýlýk, bu idareler adýna her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatý toplamý üzerinden ayrýlacak tutardan, alacaklý idarelerin talebi ü- zerine, ilgisine göre Maliye Bakanlýðý veya Ýller Bankasý tarafýndan
kesinti yapýlarak ala- caklý idarelere öde- nir.
B. Aylýk Vergi ve SGK Prim Ta- hakkuklarý
Bu da mevzuata yeni giren bir düzen- lemedir.
Ýl özel idareleri ve belediyeler ile bun- larýn baðlý kuruluþla- rý tarafýndan kanuni süresinde verilen;
Sosyal güvenlik primleri
Emekli kesenek- leri bildirimleri
Gelir (stopaj) vergisi,
Katma Deðer Vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergi ve primler; bu vergi ve primlere ait beyanname ve bildirimlerin verildi- ði aya iliþkin olarak, bu idareler adýna genel bütçe vergi gelirlerinden ayrýlan paydan, bu
Maliye Bakanlýðý, bu ö-
deneði, mart ve tem-
muz aylarýnda iki eþit
taksit halinde daðýtýl-
mak üzere, Ýller Banka-
sý hesabýna aktarýr. Bu
ödeneðin yüzde 60’ý,
nüfusu 5.000’e kadar
olan belediyelere, yüz-
de 40’ý ise nüfusu
5.001 – 9.999 arasýn-
da olan belediyelere
eþit þekilde daðýtýlýr.
madde uyarýnca yapýlacak tüm kesintilerden önce ilgisine göre Maliye Bakanlýðý veya Ýller Bankasý’nca kesilerek ilgili vergi dairesi ve sos- yal güvenlik kurumuna aktarýlýr.
Bu þekilde tahsil edilen alacaklar, bildirim- lerin yapýldýðý tarihte tahsil edilmiþ sayýlýr.
Yapýlacak kesintilerin toplamý, hiçbir þekilde ayrýlan tutarlarýn toplamýnýn yüzde 40’ýný aþa- maz.
Bu düzenlemelerle il özel idareleri ve bele- diyelerin;
I. Geçmiþ dönem borçlarýnýn kesilerek ala- caklý kuruluþlara ödenmesi,
II. Kanuni süresi içinde bildirilen vergi ve sosyal güvenlik kurumu primlerinin kesilerek alacaklý kuruluþlara ödenmesi düzenlenmiþtir.
Haciz Uygulanmasý
Kanun’un 7/1 maddesi “Bu Kanun’da, il ö- zel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtýndan ayrýlacak paylar ile diðer kanunlarda bu idarelere verilmesi öngörülen paylarýn vergi hükmünde” olduðu düzenlen- miþtir. Bu düzenleme ile yerel yönetimlere merkezi yönetimce verilen bu paylarýn hacze- dilmesinin önlenmesi amaçlanmýþtýr.
Geçici Hükümler
I. 5286 sayýlý Ka- nun uyarýnca kaldýrý- lan Köy Hizmetleri Genel Müdürlü- ðü’nün taþra teþkilatý için 2005 Mali Yýlý Bütçe Kanunu’nda personel ve cari gi- derlere ayrýlan öde- nekler kadar ödene- ðin, personel sayý- sýndaki deðiþimler dikkate alýnarak beþ yýl süreyle Maliye Ba- kanlýðý bütçesine ko- nulacaðý, bu ödene- ðin Bakanlýk tarafýn- dan 5286 sayýlý Ka- nun’da belirtilen ilgili il özel idareleri ile büyükþehir belediye- lerine aktarýlmasý, II. 5747 sayýlý Büyükþehir Belediyesi Sýnýrla- rý Ýçerisinde Ýlçe Kurulmasý ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun hüküm- lerine göre tüzel kiþiliði ilk genel mahalli idare- ler seçimlerine kadar devam edecek ilçe ve ilk kademe belediyelerine genel bütçe vergi gelir-
leri tahsilatý toplamý üzerinden ayrýlan paylarýn yüzde 30’u, büyükþehir belediye payý olarak ayrýlmasý,
III. Büyükþehir belediye paylarýnda 1/7/2008 ilâ 31/12/2008 dönemine iliþkin ta- hakkuk edecek aylýk artýþýn, 2007 yýlýnýn ayný dönemine iliþkin olarak tahakkuk eden aylýk tutarlarýn yüzde 50, 1/1/2009 ilâ 30/6/2009 dönemine iliþkin tahakkuk edecek büyükþehir belediye paylarýndaki artýþýn ise 2008 yýlýnýn ayný döneminde tahakkuk eden aylýk tutarlarýn yüzde 50’sinden fazla olamayacaðý, fazla olan tutarlarýn, artýþ oraný yüzde 50’den az olan bü- yükþehir belediyelerine bu oraný aþmamak ü- zere nüfus esasýna göre daðýtýlacaðý,
IV. 1/7/2008 ilâ 31/12/2012 tarihleri arasýn- da büyükþehir belediye paylarýnýn hesaplan- masýnda, 4760 sayýlý Özel Tüketim Vergisi Ka- nununa ekli (I) sayýlý listede yer alan mallardan tahsil edilen Özel Tüketim Vergisi tutarlarý, bu dönemle sýnýrlý olmak üzere büyükþehir beledi- yesi pay hesabýna dahil edilmeyeceði, pay he- sabýna dahil edilmeyecek tutarýn miktarýný ve süresini azaltmaya Bakanlar Kurulu’nun yetkili olduðu düzenlenmiþtir.
Yasaklar
Kanun’un 6/2 maddesi “Bu Kanun’da ayrýl- masý öngörülen paylar ile denkleþtirme ödene- ði dýþýnda, mahalli idarelere yardým amacýyla, bakanlýklar ile baðlý ve ilgili kurum ve kuruluþ- larýn bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi adlarla baþka bir ödenek konulamayacaðý” dü- zenlemesi yapýlarak mahalli idarelere merkezi yönetimden ayrýlan pay ve yapýlacak yardýmla- ra bir disiplin getirilmesi amaçlanmýþtýr.
Cezalar
Kanun’un 3/2 maddesi “Belediye ve il özel i- dare paylarýný, Kanunda belirtilen süreler için- de ilgili idarelerin hesaplarýna yatýrmayan so- rumlular hakkýnda beþ maaþ tutarý kadar aylýk- tan kesme cezasý uygulanýr.” hükmü getirilmiþ- tir.
Yürürlük
a) Denkleþtirme ödeneði uygulamasý 1/1/2009 tarihinde,
b) Kanuni süresi içinde bildirilen vergi ve sosyal güvenlik kurumu primlerinin kesilerek alacaklý kuruluþlara ödenmesi 1/7/2009
c) Diðer düzenlemelerin 1/7/2008 tarihinde yürürlüðe gireceði düzenlenmiþtir.
Kanun’un 7/1 maddesi
“Bu Kanun’da, il özel idareleri ve belediyele- re, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtýndan ayrýlacak paylar ile diðer kanunlarda bu idarelere verilmesi öngörülen paylarýn vergi hükmünde” oldu- ðu düzenlenmiþtir.
Ýl Genel Meclisleri
