A Sorunlar na Son! Yerel A Yönetimi

40

_{D DO ON NA AN NIIM M}

B

B

“CHIP Network Özel” sayısında da anlatıldığı üzere, pek zor olmayacak- tır. Genellikle yeni kurulan bir ağda, düzgün çalışmakta olan bir ağda oldu- ğundan daha fazla sorunla karşılaşılır. 3 ya da 4 makine arasında meydana gelen sorunları çözmeye çalışıyor olsanız bile, aslında sistem yöneticilerinin yaptığı işin bir kısmını yapıyorsunuz demektir ve biraz temel bilgi, sistematik ve sabırlı bir çalışma, küçük bir ağdaki sorunları gidermede büyük ölçüde işinizi görecek- tir. Yazımızda, elinizdeki Windows ma- kinelerinden oluşan ağınızdaki sorunları çözmenizde işinize yarayacak ipuçlarına ve bir kontrol listesine yer verdik.

Yazımızın ilk bölümünde baştan sona Windows ve donanım ayarlarınızı nasıl kontrol etmeniz gerektiğine değindik.

Aslında, belli bir hatayla karşılaştığınız- da, bu kadar etraflıca bir kontrolün ya- pılmasına gerek duymayacaksınız. Çoğu durumda, belirtiler ve hata mesajları, so- runla ilgili kısma ait yeterli ipucu verir- ler. Yazımızın ikinci kısmında ise, sık karşılaşılan sorunlara yer verdik ve bu sorunların çözümlerini belirttik; ya da kontrol listemize göndermeler yaptık.

70

A¤ Sorunlar›na Kesin Çözümler

A¤ Sorunlar›na Son!

Yeni bir a¤ kurarken ya da mevcut bilgisayar a¤›n›zla çal›fl›rken karfl›lafl›lan sorunlar› çözmek masrafl› olabilir. Sakin bir kafayla sistemli bir flekilde çal›flarak, tüm a¤ sorunlar›n› çözebilirsiniz.

Aşağıdaki kontrol listesi ufak büyüklük- te bir yerel ağ ile ilgilidir. Onlarca ya da yüzlerce iş istasyonundan oluşan yerel ağların yöneticilerinin sorun gidermek için yazılımsal ve donanımsal olarak pa- halı analiz araçlarına ihtiyaçları vardır.

Yazımızda bahsedilen check-up içinse bir tornavida ve biraz zaman yeterli ola- caktır. Ağınızda oluşan bir sorun anın- da, tüm listeyi baştan sona taramanıza gerek yoktur.s74’teki listede, karşılaş- tığınız sorunu, verilen tanımlardan bu- labilirsiniz.

Donan›m› Kontrol Edin

Eğer yerel ağınız için kullandığınız do- nanımda herhangi bir sorun varsa, Windows ya açılışta ağ kartında bir so- run olduğunu belirten bir uyarı mesajı verecektir ya da bilgisayarınızın diğer bilgisayarlarla olan bağlantısına izin vermeyecektir.

Kartı ve kablolamayı aşağıda belirtilen sırada kontrol edebilirsiniz:

1A¤ kart›n›n yuvas›na oturup oturmad›¤›n› kontrol edin

Bilgisayarınızın kasasını açın ve ağ kar- tının düzgün bir biçimde anakartın üzerindeki yuvaya monte edilip edilme- diğini kontrol edin. Kartınız bilgisayarı- nızın kasasına vidalanmış olsa bile, bazı

Gizli Problem: Vidalanm›fl olmas›na ra¤men, yuvas›na iyi oturmam›fl bir a¤ kart›, a¤ sürücülerini kurarken de birçok hataya neden olur.

1

Yerel a¤›n›z› kurarken izlemeniz gereken ad›mlar afla¤›da listelenmifltir.

Karfl›laflt›¤›n›z sorunlar›n ‹pucu bölümünde olup olmad›¤›n› kontrol edin.

Yerel A¤ Yönetimi

4bKablolamay› kontrol edin (koaksiyel kablo)

Eğer yerel ağınız, günümüzde neredeyse tamamen kalkmakta olan koaksiyel kablolamayla yapıldıysa (her PC’de bu- lunan T şeklindeki BNC bağlantı ve kablo sonlarındaki sonlandırıcılar), kablolamadaki ufak bir hata, sistemin

çalışması açısından bükümlü çift tipi kablodan ve hub’dan oluşan bir ağdan daha ölümcül sonuçlar verecektir. Her- hangi bir yerdeki sorun, tüm ağın do- nup kalmasına neden olabilir. Bozuk ya da hatalı kısmın bulunması da bükümlü çift kablodan oluşan bir ağa göre daha zordur.

Öncelikle bütün bilgisayarlardaki T şeklinde olan fişlerin iyi takılı olup ol- madığını ve kablo sonlandırıcıların düzgün bağlanıp bağlanmadıklarını kontrol ederek hata giderme işlemine başlayabilirsiniz. Ağ kablosunun bilgi- sayara bağlandığı kısmındaki başlık, çeyrek dairelik döndürme ile ağ kartına tam olarak oturmalıdır.

Bu işlemler ağınızdaki sorunu gider- mediyse, sorun kabloda oluşmuş olabi- lecek bir kırılmadan ya da temassızlık- tan oluşmuş olabilir. Bozuk kabloyu bulmak için şu işlemi yapın: Sadece iki bilgisayarı bir kabloyla bağlayıp, kablo- yu iki tarafından sonlandırıcılarla son- landırın. Eğer bu işlem ile başarılı ola- mazsanız, kullandığınız kabloyu başka bir kabloyla değiştirerek aynı işlemi tek- rar yapın. Bilgisayarlar birbirlerine eri- şebiliyorlarsa, sorunun kullandığımız ilk kablodan kaynaklandığına emin ola- 2A¤ kart›n›n ›fl›klar›n›

kontrol edin

Çoğu ağ kartı, arka taraflarında kartın durumunu belirten bir ya da iki tane ışı- ğa sahiptir. Bu ışıkların tam olarak an- lamlarını ağ kartının dokümantasyo- nunda bulabilirsiniz. Genel olarak, eğer iki tane ışık varsa, bunlardan biri karta anakarttan elektrik geliyorsa ve kart ça- lışıyorsa, diğeri ise başka bir kart ya da switch’e bağlantı yapıldığında yanar.

Kartın çalışıp çalışmadığını ping komu- tunu kullanarak test edebilirsiniz.

3A¤ kart›n› di¤er yuvaya takmay› deneyin

Kartınız, anakartın üzerine muntazam oturtulmuş gözükmesine ve kartın üze- rindeki ışığın kartınızın çalıştığını gös- termesine rağmen, bir kaynak çakışma- sı nedeniyle çalışmıyor olabilir. (Win- dows’taki Aygıt Yöneticisi’nden bunu kontrol etmeniz mümkün.) Bu durum- da kartınızı bulunduğu yuvadan çıka- rıp, anakartınızın üzerindeki başka bir yuvaya yerleştirmenizi tavsiye ederiz.

Genellikle Windows altında, kullanıl- makta olan kaynağı değiştirmeniz mümkün olabilir. (Bkz. 6. adım) 4aKablolamay› kontrol edin (bükümlü çift tipi kablo - UTP) 1’den 3. adıma kadar söylenenleri yap- tıktan sonra, Windows’unuzun hata vermemesine rağmen, hala bilgisayarı- nız karşı bilgisayar ile bağlantı kurama- dıysa hatayı aradaki kablolamada araya- bilirsiniz.

Yedekte uzun bir kablo bulundurma- nız ve buna ek olarak da bir adet çapraz bağlanmış kablo (crossover) bulundur- manızı tavsiye ederiz. Yedek kabloyu kullandıktan sonra bir düzelme olmaz- sa, elinizdeki çapraz kablo ile kullandı- ğınız switch’i es geçip, direkt olarak iki PC’yi birbirine bağlayabilirsiniz. Eğer bağlantı sorunsuz olarak çalışmaya baş- ladıysa, hatanın kullanmakta olduğu- nuz kablodan kaynaklanıp kaynaklan- madığından emin olabilirsiniz. Kablo- daki hatayı göstermekte ethernet kartı- nın durum ışıkları size yardımcı olur.

Uyar›: Windows 2000 ve XP, PC çal›fl›rken a¤ kablosunun ç›kar›lmas› durumunda, bunun fark›na var›p bir uyar› mesaj›yla haber verirler.

4 a

72

A¤ Sorunlar›na Çözümler G

GÜÜNNCCEELL »» KKAAPPAAKK »»

D DO ON NA AN NIIM M

biliriz. Ağımızda kullandığımız diğer kabloları da aynı şekilde deneyerek, so- runlu kabloları tamamen ayıklayabilir- siniz. Bu işlemi yaptıktan sonra her de- fasında bir bilgisayarı ağa ekleyerek ve kullanılan kabloyu sonlandırarak tüm bilgisayarları birbirlerine bağlayıp, so- runsuz bir şekilde çalıştıklarından emin olmalısınız.

4cHub’› ya da Switch’i kontrol edin

Ethernet dağıtıcıları (switch’ler ya da hub’lar) üzerinde kontrol ışıkları bulu- nur. Genelde, bu aletlerin üzerinde bağ- lanan her ethernet kartı için bir ışık var- dır. Elektriği kesmek için de bir adet aç- ma-kapama düğmesi vardır. İlk kontrol etmeniz gereken switch’te elektrik olup olmadığıdır.

Switch’in üzerindeki girişlerdeki ışıklar, sadece bağlanan PC’leri göster- mekle kalmayıp, bize bu PC’lerin ağ kartlarının çalışmaya hazır olduklarının bilgisini de verir. Karşı taraftaki bilgisa- yarın açık olması bu ışığın yanması için yeterlidir. Ağ kartının sürücüsünün yüklenmiş olması ya da ağ ayarlarının yapılmış olması gerekmez. Dikkat et- meniz gereken tek nokta, bilgisayarınızı bağladığınız girişin, birden fazla switch’i birbirine bağlamaya yarayan ve

”uplink” adı verilen girişe denk gelme- mesidir. Bazı dağıtıcılarda bir girişin

“uplink” mi yoksa normal bağlantı için mi olduğunu belirlemenize yarayan bir düğme vardır. Buna benzer şekilde, “up- link” ve normal bağlantı olmak üzere bir girişe iki adet bağlantı yeri konul- muş olabilir. Bu durumda size gerekli olan yere kablonuzu yerleştirmelisiniz.

Pahalı dağıtıcılarda genellikle her giriş yeri otomatik olarak kendisine takılan cihazın türünü anlayabilir.

5A¤ kartlar›n›n ba¤lant›

h›z› birbirine uyuyor mu?

100 Mbit’lik bir ağa, 10 Mbit’lik bir kart ya da dağıtıcı takmış olabilir misiniz?

Çoğu yeni ağ kartı, gerekli olduğun- da 10 Mbit çalışabilme özelliğine sahip- tir. Ne yazık ki tam tersi mümkün değil.

Hub’lar ya da switch’ler genellikle bu iki hızdan sadece birinde çalışabilirler. Sa- dece 10 Mbit/s hızında çalışan bir kar- tın, sadece 100 Mbit/saniye hızında çalı- şan bir switch’te çalışması ya da tam ter- si mümkün değil.

İstisnai bir durum sadece biraz daha pahalı çift hızlı switch ve hub’larda ya- şanıyor. Bunlar, 10 ve 100 Mbit’lik ağ kartlarının aynı ağda çalışmasına izin veriyorlar ve genelde bağlı olan ucun bağlantı hızını farklı renklerde göstere- biliyorlar. (Örneğin 100 Mbit çalışan gi- rişlerde yeşil ışık, 10 Mbit çalışanlarda da sarı ışıkla hızı belli edebiliyorlar.)

Windows Yap›land›rmas›

Çalışma masası üzerinde kablo ve ağ kartı sorunlarını çözmeye uğraşmadan önce ilk olarak Windows ayarlarını kontrol etmeniz önerilir.

6A¤ kart›n›n sürücülerini kontrol edin

İlk bakmanız gereken yer ağ kartınızın sürücüsünün doğru yüklenip yüklen- mediğidir. Bazen ağ kartınızın arızalı ol- ması, bilgisayar ayarlarınıza kartın sü- rücülerinde bir hata olduğu şeklinde yansıyabilir.

Windows’unuzdan Aygıt Yönetici- si’ni açın. Windows ME altında, masa-

üstünde Bilgisayarım simgesine sağ tık- layıp, Özellikler’i seçtikten sonra Aygıt Yöneticisi’ne ulaşabilirsiniz.

Windows 2000 ve XP için aygıt yöne- ticisi aynı yerde, donanım sekmesinin altında bulunuyor. Sisteme düzgün ola- rak kurulmuş ve çalışan bir sürücü ile ağ kartınız, ağ bağdaştırıcıları bölümünün altında belirecektir. Eğer ağ sürücünüz- de bir sorun varsa, kartınız ya bilinme- yen aygıtlar arasında ya da kırmızı bir çarpı veya sarı bir ünlem ya da soru işa- retiyle gözükecektir. Bu durumda aygıtı seçtikten sonra sağ tıklayıp özelliklerine bir göz atmamız gerekli demektir.

Bir kaynak çakışması durumunda (aynı kesme ya da aynı G/Ç adresine sa- hip iki erişimde)

Bu işlemden sonra Ağ Bağdaştırıcıla- rı altında kendi ağ kartınızı seçip, Özel- liklerinden Kaynaklar sekmesine girdik- ten sonra Otomatik ayarları kullan seçe- neğini seçili durumdan kaldırdıktan sonra, oradaki değerleri değiştirerek ça- kışmayı giderebilirsiniz.

Eski ISA kartlarda, bazı durumlarda atlatıcı (jumper) ayarlarıyla oynamanız gerekebilir. Tak-Çalıştır özelliğini des- tekleyen kartlarda yaşanan sorunların çoğunu, sadece kartı takılı olduğu yuva- dan çıkarıp bir diğerine takarak üstesin- den gelebilirsiniz. Bazı durumlarda yan- lış sürücü yüklendiği için sorunla karşı- laşılmış olabilir. Eğer bir şekilde inter- nete erişiminiz varsa, daha güncel bir sürücü temin etmeniz bir çok sorunun daha oluşmadan üstesinden gelmeniz anlamına gelecektir.

Nadir olarak, kartı tekrar ayarlamak, kartın bulunduğu yeri değiştirmek ve kartın sürücülerini güncellemek sorunu çözmez. Bu durumda elinizdeki kart

bozuk olabilir ya da kartınız kullan- makta olduğunuz yonga ile uyumsuz olabilir. En kısa çözüm eski kartınızı sa- tın aldığınız yerde değiştirtip, anakartı- nızla uyumlu bir ağ kartı almanız ola- caktır.

7A¤ ayarlar›n› test edin:

98/Me ve XP için a¤ ayarlar›

Çoğu zaman Windows’ta yapılması unutulan ya da yanlış yapılan bir ayar nedeniyle ağınızda sorunlar çıkabilir.

Windows sürümlerine göre, neleri kontrol etmeniz gerektiğini aşağıdaki

listede bulabilirsiniz. k

Her fiey Yolunda:

A¤ kart›n›z›n sürücüleri do¤ru kurulduktan sonra, Ayg›t Yöneticisi’nde kart›n durumunu görebilirsiniz.

Resmimizdeki Windows XP kurulu bilgisayarda a¤

kart› do¤ru çal›fl›yor.

Buna karfl›n USB disk sürücüsünde sorun var.

Ayr›ca bu kart devre d›fl›

b›rak›lm›fl. E¤er kart›n›z›n sürücüleri kurulamad›ysa, ayg›t bir soru iflaretiyle belirecektir.

6

W›ndows 98/ME: Masaüstünde yer alan Ağ Bağlantılarım (Komşuları) sim- gesine sağ tuşla tıklayıp Özellikler’i se- çin. Denetim Masası’nda Ağ ikonuna tıklayarak da aynı yere ulaşabilirsiniz.

7.1Kullanılan ağ iletişim kuralları ara- sında en azından TCP/IP bulunmakta mı? Eğer yoksa Ekle (Yükle) düğmesine bastıktan sonra İletişim kuralları içeri- sinden gerekli kurulumu yapın.

7.2 İletişim kuralları (protokol) ağ kar- tına bağlanmış mı? Ekrandaki listede

“TCP/IP -> Realtek Fast Ethernet Adap- ter” benzeri bir kaydın bulunuyor olma- sı gerekli. Eğer yoksa, iletişim kuralını sistemden kaldırıp tekrar kurarak bu sorunun üstesinden gelebilirsiniz.

7.3 “Microsoft ağları için istemci” kuru- lu mu? Eğer kurulu değilse, Ekle/İstemci ile kurmanız mümkün.

7.4 “Dosya ve yazıcı paylaşımı” kurulu mu? Eğer kurulu değilse, Ekle/Hizmet ile kurmanız mümkün.

7.5 Birincil Ağ Oturumu bölümünde,

“Microsoft Ağları İçin İstemci” seçili ol- malıdır.

7.6 TCP/IP kullanan ağlar için: “TCP/IP -> Realtek Fast Ethernet Adapter örne- ğinde olduğu gibi, <TCP/IP> –> <Ağ kartı> biçiminde yazılmış olan nesneye tıklayıp, Özellikler’i seçin. Nesneye çift tıklamak da aynı sonucu verecektir. Bu işlemden sonra karşınıza gelen pencere- deki ayarları kontrol edin.

7.7 “IP Adresi” bölümünde geçerli bir IP adresi var mı? Eğer “IP adresini otoma- tik olarak al” seçili ise, makinelerden bi- rine IP adresi el ile girildiyse ağ maskesi ayarı ya da IP adresinde hata olabilir. Bu tarz ağlarda en sık kullanılan ağ maskesi 255.255.255.0’dır.

7.8 “Bağlantılar” bölümü: Burada işa- retlenmiş bir onay kutusuna sahip iki nesne olmalı: Microsoft ağları için istem- ci ve Dosya ve yazıcı paylaşımı...

7.9 Ayarları yapmak için açtığınız pen- cereye geri döndüğünüzde Ağ Kimliği (Tanımlama) bölümünü açmalısınız.

Bilgisayar adı ve bilgisayar tanımını is- tediğiniz gibi belirleyebilirsiniz, ama Çalışma grubu bölümünde belli bir grupta yer alan bilgisayarların hepsine aynı grup isminin verilmesi gerekiyor.

Eğer ağınız fazla geniş bir ağ değilse, tüm bilgisayarları sadece tek bir gruba toplamanız da mümkün.

7.10 Erişim Denetimi bölümünde, eğer ağınızda bir alan denetçisi yoksa ve nok-

tadan noktaya bağlantı mevcutsa “Pay- laşım düzeyi erişim denetimi” seçeneği- ni etkinleştirin. Eğer bilgisayarınız bir NT ya da Windows 2000 alanının parça- sı ise ikinci seçeneği (Kullanıcı düzeyi) etkinleştirip geçerli alan adınızı gerekli yere yazabilirsiniz.

W›ndows 2000/xp: Ayar pencereleri Windows 2000 ve XP’de biraz daha farklı tasarlanmış. Temel olarak Win- dows 98/Me ile aynı ayarları kontrol et- memiz gerekiyor. Ağ Bağlantılarım iko- nuna sağ tıklayıp Özellikler’i seçtikten sonra açılan Ağ bağlantıları adlı pence- rede Yerel Ağ Bağlantısı’na sağ tıklayıp

Özellikler’i seçin.

7.1, 7.3, 7.4 Listede aşağıdakiler bulun- malı:

❿Microsoft ağları için istemci

❿Microsoft ağları için dosya ve yazıcı paylaşımı

❿En azından bir adet ağ iletişim kuralı (örn. TCP/IP).

Ekle (Yükle) düğmesine tıkladıktan sonra çıkan seçeneklerde eksik olan bi- leşenleri yükleyebilirsiniz.

7.7 TCP/IP ayarları için TCP/IP iletişim kuralının üzerine çift tıklayarak (ya da sağ tıkladıktan sonra Özellikler’i seçe- rek), IP adresinin ve ağ maskesinin doğ- ruluğunu kontrol edebilirsiniz.

7.9, 7.10 Bir etki alanına dahil olmak için ya da bir çalışma grubu için gereken ayarlar, Windows 2000/XP içerisinde farklı bir yerde bulunuyor. Bilgisaya- rım’a sağ tıkladıktan sonra Özellikler’i seçip Bilgisayar Adı (Windows 2000 için Ağ Kimliği) sekmesine geldiğinizde iki tane düğme ile karşılaşacaksınız. Bun- lardan biri gerekli değişikleri daha rahat yapmanıza imkan verecek yardımcı bir programdır. Diğer düğme ise, daha hızlı bir şekilde gerekenleri girmek için kul- lanılıyor. Tüm bu işlemleri yaptıktan sonra bir yerel ağ kurulumu için gere- ken tüm detayları kontrol etmiş olduk.

Yazımızın devamında sık karşılaşılan ağ sorunları ile ilgili bilgiler ve bunlarla ilgili ipuçlarını bulacaksınız.

k Düzenli: Merkezi olarak ayarlar›n

yap›lamamas›na karfl›n, Windows XP ve 2000’deki a¤ ayarlar›, kullan›m aç›s›ndan daha pratik.

Bir yerel a¤›n kurulumu s›ras›nda genelde hep ayn› tarz sorunlar insan›

k›zd›r›r. Hatalar›n sebepleri ve giderilmesi için gerekenler afla¤›da.

A¤da S›k Karfl›lafl›lan Sorunlar

‹PUCU 1

Sorun:Windows açılır açılmaz ağ kar- tının bozuk olabileceğini belirten bir hata mesajı veriyor.

Çözüm:Böyle bir duruma yol açabile- cek dört olasılık vardır:

1 Ağ kartı bilgisayarın anakartındaki yuvaya tam olarak oturmamış ya da te- mas etmiyor. (Kontrol listesi 1)

2 Ağ kartı için hiç bir sürücü yüklenme- miş ya da yüklenmiş olan sürücü yanlış.

(Kontrol listesi 2)

3 Ağ kartı başka bir donanım tarafından kullanılmakta olan bir bir kesmeyi ya da G/Ç adresini kullanmaya çalışıyor.

(Kontrol listesi 3)

4 Windows’unuz haklı! Ağ kartınız ger- çekten de bozuk. Bu duruma yardımcı olabilecek tek şey kartınızı aynı marka ve model, bir yenisiyle değiştirmeniz olacaktır. Değişiklikten sonra kartın sü- rücülerini tekrar yüklemeniz büyük bir ihtimalle gerekmeyecektir.

‹PUCU 2

Sorun: Bilgisayar açıldıktan sonra Windows, isim, şifre ve alan adı istiyor.

Sisteme giriş yaparken hata mesajları alıyorsunuz ve “Bir alan adı denetleyici- si bulunamadı” benzeri bir hata mesajı ile karşılaşıyorsunuz.

Çözüm: Bu durumda iki olasılık var:

76

A¤ Sorunlar›na Çözümler G

GÜÜNNCCEELL »» KKAAPPAAKK »»

D DO ON NA AN NIIM M

1 PC’niz Windows 2000 ya da Windows NT ağının parçası değil. Ayrıca ağınızda da bir etki alanı mevcut değil. Ağa otu- rum açma işleminde değişiklik yapma- nız gerekiyor. Bilgisayar açıldığında kar- şınıza çıkan oturum açma ekranını ESC tuşuna basarak geçin. Windows 98/Me altında Denetim Masası/Ağ altında ya da masa üstünüzdeki ağ simgesine sağ tık-

layıp, özellikleri seçerek ağ yapılandır- ması ile ilgili ayar penceresine ulaşın.

“Microsoft ağları için istemci” nes- nesine çift tıklayın ve “Windows NT et- ki alanına bağlan” seçeneğinin aktif ol- madığına emin olun. Bu işlemden sonra Erişim denetimi kısmında, “Paylaşım düzeyi erişim denetimi” seçeneğini işa- retleyin. Windows 2000 ve XP altında, bahsedilen işlemi Bilgisayarım ikonuna sağ tıklayıp Özellikler’i seçtikten sonra Bilgisayar Adı sekmesindeki Ağ Kimliği adlı düğmeye tıklayıp, yerel ağınız hak- kında bilgiler soracak olan yardımcı programı çalıştırın. “Bu bilgisayar ev kullanımı için ve bir iş ağının parçası değil” seçeneğini işaretlemeniz önemli- dir. Madde 7.10’u gözden geçirin.

2 Bilgisayar etki alanına sahip bir yerel ağın parçası ve bu bilgisayara açılışta bağlanması gerekiyor. Bu durumda 3 olasılık var. Etki alanı sunucusunun is- mi doğru olarak yazılmamış olabilir.

Madde 7.10’a göz atarak bu durumu düzeltebilirsiniz. Etki alanı sunucusu çalışmıyor olabilir (sunucu bilgisayarı kontrol etmelisiniz).

Kullandığınız bilgisayarın ağ ayarla- rıyla ilgili bir sorun olabilir. Eğer bilgi- sayarınız ağla birlikte peer to peer bağ- ladığınız diğer bilgisayarla da iletişim kuramıyorsa, doğal olarak etki alanı de- netleyicisine de erişmesi mümkün ol- mayacaktır.

Son durumda mantıklı olan, oturum açmayı iptal edip önceki sayfalarımız- daki kontrol listesindeki maddeleri göz- den geçirmektir. Windows 98/Me altın- da, ESC tuşuna ya da iptal düğmesine basarak, oturum açmayı iptal edebilirsi- niz. Windows 2000 ve XP altında ise sis- teme giriş yapmak için çıkan açılış pen- ceresinde, alan adını değil de kullandı-

ğınız bilgisayarın adını seçili hale getir- dikten sonra bilgisayarınıza giriş yapa- bilirsiniz. Bilgisayar açıldığında bu seçe- nek gözükmüyorsa Seçenekler düğmesi- ne basıp görüntüleyin.

‹PUCU 3

Sorun:Ağ bağlantısı için gereken ayar- ları yaptığımızdan beri Windows’un açılması olması gerekenden çok daha uzun sürüyor.

Çözüm:Ağ iletişim kurallarının ve ağ kartı sürücülerinin yüklenmesi Win- dows’unuzun açılışta biraz daha fazla vakit harcamasına neden olabilir. Yine de bu gecikme birkaç saniyeden daha fazla olmamalıdır. Gereksiz iletişim ku- rallarının yüklenmiş olup olmadığını kontrol edip, kullanılmayan iletişim ku- rallarını sisteminizden kaldırmanız ge- rekmektedir. Bilgisayarınızın otomatik olarak IP adresi alması da Windows 98/Me altında belli bir vakit almaktadır.

Ağınızdaki ip adreslerinin ve ağ yapı- landırmasının bir listesini tutup boş olan IP adreslerini yeni açılan bilgisa- yarlara dağıtmakla görevli DHCP sunu- cusunun (bir Windows 2000 Server ya da IP Sharer bu görevi görebilir) bulun- maması durumunda, bu gibi geciken bilgisayar açılışlarıyla karşılaşılabilir.

Ağınızın kurulumuna göre işlem uzun bir süre alabilir. Windows bilgisa- yarlarınızın açılışta daha hızlı açılması-

nı istiyorsanız, IP adres ayarlarını el ile yaparak otomatik ayarlama kullanma- manızı tavsiye ederiz. Eğer ağınızda sa- dece birkaç bilgisayar varsa, bu size faz- la bir yük getirmeyecektir.

‹PUCU 4

Sorun: Dosyaları bir bilgisayarından ötekisine kopyaladığınızda, dosyalar bozuluyor. Mesela, kopyaladığınız bir zip dosyası, öteki bilgisayarda açılmıyor.

Çözüm: Bu sorunla normalde çok sık karşılaşılmasa da, eski koaksiyel kablo- lama kullanıyorsanız, bu tarz bir soru- nun başınıza gelme ihtimali vardır. Bazı durumlarda bu soruna nadir olmakla beraber, bükümlü çift tipi kablolamada da rastlanabilir.

Verilerin fiziksel transferi sırasında ağda oluşabilecek yüksek seviyede para- zitler, verilerin bozulmasına sebep ola- bilir. Zedelenmiş bir koaksiyel kablo (örneğin, izolasyon kısmı hasar görmüş olabilir), bozuk bir kablo bağlantı ucu ya da yüksek seviyede manyetik parazite maruz kalan bükümlü çift kablo, verile- rinizin zarar görmesine sebep olur. Bu gibi bir durumda kablolamayı konrol etmek ve düzeltmek yeterli olacaktır.

(Kontrol listesi 4a ya da 4b)

‹PUCU 5

Sorun: Sadece 1 Windows XP ve 1 Windows 98/Me kullanan bilgisayarlar- dan oluşan bir ağda, Windows XP kulla- nan bilgisayar, Windows 98 kullanan bilgisayardaki dosyalara erişebilirken, Windows 98/Me kurulu bilgisayar, Win- dows XP kurulu bilgisayarlarda paylaşı- lan kaynaklara erişemiyor.

Çözüm:Bir sunucu ve dolayısıyla kul- lanıcı hesaplarının yönetimi olmadığın- da bile Windows 2000/XP kullanan bil- gisayarlar, paylaştırdığı kaynakların eri- şimlerini sadece kullanıcı tabanlı olarak yaparlar. Bu bilgisayarda paylaşılan dos- yalara erişmek için bir kullanıcı adı ve şifre sağlanmalıdır.

Çok önemli: Windows 98’e girerken kullandığınız kullanıcı ismi ve şifresi, bağlanacağınız Windows 2000/XP’ye erişimi olan bir kullanıcıya ait olmalı- dır. Ya da Windows 2000/XP bilgisayara, Windows 98/Me bilgisayarda kullandı- ğınız kullanıcı adını ve şifreyi ekleyin.

Modem üzerinden uzaktaki bir ma- kineye bağlanacak olsanız bile bu kurala

uymanız gereklidir. k

Bulundu:

Her Windows sürümünde bulunan arama

fonksiyonunu kullanarak (resimde Windows XP’nin arama ekran› gönüyor), Browse-Master çal›flmasa bile, isimlerini ya da IP adreslerini bilmek kofluluyla, tüm bilgisayarlara ulaflabilirsiniz.

Bir ipucu daha: Windows 2000 ve XP herkesin dahil olduğu “everyone” kulla- nıcı grubunu destekler. Ama bu grup için paylaştırılmış bir dosya ağdaki her kullanıcının bu kaynağa erişimi olacağı anlamına gelmez. “everyone” grubu as- lında “Bu Windows 2000/XP bilgisayar üzerinde bir kullanıcı hesabına sahip olan herkes” anlamına gelir.

‹PUCU 6

Sorun:Windows 2000 server’daki kay- naklara erişim sırasında bağlantı bir an- da kopuyor ve Ağ Bağlantıları’nda ise bu kaynaklar kırmızı bir “x” işaretlenmiş hale geliyor.

Çözüm:Windows 2000 server’lar stan- dart ayarlarına göre 15 dakika sürece hiç bir işlem yapmadığınızda ağ bağlantını- zı kapatırlar. Bu davranışı sistem kayıt defterinde “HKEY_LOCAL_MACHI- NE\SYSTEM\CurrentConrolSet\lan- manserver\parameters\autodisconnect değerini değiştirerek, Windows 2000 server’ınızın istediğiniz bir süre sonun- da bağlantıyı kesmenizi sağlayabilirsi- niz. Değer olarak vereceğiniz sayı dakika olarak bağlantı süresini belirliyor. Bu özelliği kapatmak isterseniz “-1” değeri- ni verebilirsiniz. Bağlantı kesilmiş gözü- küyorsa, o kaynağa tekrar tıkladığınızda bağlantının tekrar eski haline geldiğini göreceksiniz. Tabii ki belli bir süre geç- tikten sonra ve ağ üzerinde bir işlem yapmadığınızda bu bağlantının tekrar kesilmeyeceği anlamına gelmiyor.

‹PUCU 7

Sorun:Ağ komşularındaki paylaşımlar LAN’daki diğer PC’lerde gözükmüyor.

Çözüm:Ağda “Browse Master” görevi- ni üstlenen PC, paylaşımların hepsin- den haberdar olmamış olabilir. Bu du- rum ağdaki kaynağa erişecek PC’ler, paylaşımlarda haberdar olana dek sürer ve normalde bir kaç dakika alan bu işle- min bazı sıradışı durumlarda yarım sa- ate kadar sürdüğü görülebilir. Böyle durumlarda, beklemeniz ya da ağdaki kaynağa dosya yolunu yazarak ulaşmayı denemeniz yardımcı olabilir. Windows Me’de karşılaşılan bir durum da ağ komşularındaki standart ya da kullanıl- makta olan görünümün, 10 adet PC’ye kadar, ağda bulduğu PC’lerin paylaşım- larını listelemesidir. PC sayısı daha faz- la olduğunda, diğer paylaşımlar ağ komşularında gözükmeyecektir.

‹PUCU 8

Sorun: Ağ Komşuları’na çift tıklandı- ğında, sadece Tüm Ağ ikonu gözüküyor.

Bunu açmaya yönelik deneme, “Bu ağa erişilemiyor” hata mesajına neden olu- yor.

Çözüm:Windows ağlarında en sık or- taya çıkan ve maalesef çözmesi en karı- şık olan hatalardan birisidir. Aslında bu hata penceresini, “Ağ kartı düzgün çalı- şıyor. Sadece ben nerede olduğumu, bir ağ kartının olup olmadığını ve hatta başka bir bilgisayarın olup olmadığını bilmiyorum” diye tercüme etmemiz da- ha doğru olacaktır.

Bu soruna neden olan bir çok durum vardır:

1 Ağ’da hiçbir kaynak, sürücü, klasör, dosya ve yazıcı paylaşılmıyor olabilir.

2 Dosyalar ve yazıcı paylaşımı doğru bil- gisayarda aktive edilmemiş olabilir. Bu-

nu Windows 98/Me’de, ağ ayarlarının yapıldığı pencerede “Microsoft ağları için Dosya ve Yazıcı Paylaşımı” hizmeti- ni aktive ederek, (eğer bu hizmet yüklü değilse Ekle/Hizmetler bölümünden sis- teme kurulabilir). Sonra Dosya ve Yazıcı Paylaşımı düğmesine basılarak, iki onay kutusunu da işaretledikten sonra bilgi- sayarın tekrar başlatılması gereklidir.

Windows 2000/XP’de bu hizmet, Ağ Bağlantılarının (Windows XP) ve Ağ Bağdaştırıcıları/LAN Bağdaştırıcıla- rı/Özellikler (Windows 2000) altında bulunur.

3 Protokol ya da ağ ayarlarıyla ilgili bir uyumsuzluk söz konusu olabilir. Örne- ğin çalışma grubu isimleri farklı veril- miş olabilir. Aynı şekilde IP adreslerinin çift verilmiş olması (bir ağda otomatik ve manuel adres atama yapıldığında ge- nellikle karşılaşılan bir sorundur) ya da yanlış verilmiş olması mümkündür.

TCP/IP iletişim kuralının ağ kartı üze- rinde aktive edilmemiş olması da soru- na yol açar. Ayrıca fiziksel bir bağlantı sorunu da (zarar görmüş ya da hatalı kablolardan veya switch’ten ya da hub’- dan kaynaklanan hatalara kadar geniş bir yelpazede olabilir) ağınızda kesintiye yol açabilir. Bu durumda kontrol liste- sindeki maddeleri baştan sona sırayla denemeniz gereklidir.

4 “Browse Master” olarak görev yapan makine düzgün çalışmıyor veya ağdan bağlantısı kopmuş olabilir. Bu gibi bir durumda aşağıdaki bilgileri göz önünde bulundurmanız sorunu gidermenizde yardımcı olacaktır:

Ağ komşuları’na tıklandığında o an yerel ağa bağlı olan bilgisayarları ve bu bilgisayarların paylaştırdıkları kaynak- ları görmek mümkündür. Bu işlem için bilgisayarınız her bilgisayara bu bilgileri

sormaktansa bu konudaki tüm bilgileri içinde bulunduran bir veri bankasına sahip olan bir bilgisayara sorgularını yöneltir. Diğer bilgisayarların sorguları- nı cevaplama görevini üstlenen bu bilgi- sayara Browse-Master denir.

Ağa bağlı tüm bilgisayarlar Browse- Master görevini üstlenmiş bilgisayara paylaşımda olan kaynakların listelerini gönderirler. Ağa her bağlandıklarında ya da ağ ile bağlantılarını kesecekleri za- man bu bilgileri diğer bilgisayarların alabilmesi için Browse-Master’a teslim ederler. Hangi bilgisayarın Browse- Master rolünü üstleneceği, bilgisayarla- rın kendi aralarında yaptıkları seçimler sonucunda belirlenir ve bu işlem arka planda, kullanıcılara kendini belli etme- den yapılır. Browse-Master ağ bağlantı- sını kapatıp ağdan çıktığı zaman (örne- ğin kapatıldığında) sistemde tekrar bir seçim yapılır. Fakat ağdan çıkma işlemi k

Arka Kap›dan ‹çeri:

A¤›n›zdaki bilgisayar›n

paylaflt›¤› kaynaklar›

A¤ Komflular›’nda görmek mümkün oldu¤u gibi, “net view \\<ip adresi>”

komutunu kullanarak, bu kaynaklar› komut sat›r› alt›nda bile görüntüleye- bilirsiniz.

80

A¤ Sorunlar›na Çözümler G

GÜÜNNCCEELL »» KKAAPPAAKK »»

D DO ON NA AN NIIM M

habersiz bir biçimde olduğunda (örne- ğin bilgisayar çöktüğünde) tekrar seçme işlemi başlatılmaz. Ta ki diğer bilgisa- yarlar sistemde bir Browse-Master ol- duğunu fark edene kadar.

Fark etme işlemi bazı durumlarda bir saate kadar sürebilir. Bu arada ağ ile ilgili yapılan sorgular cevapsız kalacağı için hata mesajıyla karşılaşılır.

Olası sebeplerle çok fazla vakit kay- betmeden yapılabileceklere değinme- miz daha yerinde olacak. Her

zaman düzgün çalışan bir ağ- da, Browse-Master nedeniyle bir anda garipliklerle karşıla- şırsanız bile bağlanmak istedi- ğiniz bilgisayarın IP adresi ve bağlanmak istediğiniz kayna- ğın adını bildikten sonra daha önce erişebildiğiniz tüm kay- naklara erişebilirsiniz. Bir ko- mut istemi açıp “net view

\\<ip adresi>” yazdıktan son- ra enter tuşuna basarsanız bağlanmak istediğiniz PC’nin kaynaklarını görüntülemeniz mümkün. Tabii ki <ip adresi>

kısmına, bağlanmak istediği- niz bilgisayarların IP adresle- rini yazmanız gerektiğini ha-

tırlatmamıza gerek yok. Buna alternatif olarak Windows’unuzdaki arama fonk- siyonunu kullanabilirsiniz. Bul ile dosya veya klasör aramanın yanı sıra bilgisa- yar aramanız da mümkün. Windows 98 altında Başlat/Bul/ Bilgisayar’a tıkladık- tan sonra gelen kutuya aradığınız bilgi- sayarın ismini yazabilirsiniz. Bu işlem genellikle istediğiniz sonuca ulaşma ko- nusunda başarılı olur. Bulunan PC’ye çift tıklayarak PC’nin paylaştırılmış kaynaklarına erişebilirsiniz. Windows Me ve 2000’de normal arama penceresi içerisinde bilgisayar aramak için bir link bulunmaktadır.

‹PUCU 9

Sorun: Ağ komşuları nette paylaşılan kaynakları gösteriyor, fakat bu kaynak- lara erişilmek istendiğinde, kaynağın bulunamadığını söyleyen bir hata mesa- jı ile karşılaşılıyor.

Çözüm:Ağ ayarları temelde doğru olsa bile, hata da gerçeklik payı olabilir. Bu- na yol açan 2 sebep vardır:

1 Kaynaklarını paylaşıma açmış olan bilgisayar o sırada kapalı olabilir, ya da paylaşım kaldırılmış olabilir. Browse-

Master, bunun farkında olmadığından, kaynaklar hala paylaşılıyormuş gibi gö- zükebilir.

Bir kaç dakika bekledikten sonra bu durumun kendiliğinden çözüldüğünü göreceksiniz.

2 Paylaşım silinmeden paylaşılan dosya- lar ve klasörlerde de, silinme ya da yer değiştirme söz konusu olduğunda so- runlar olur. Windows NT/2000/XP’de paylaşımlar, her bilgisayarın kayıt defte-

rinde saklanır. Bu yüzden artık geçerlili- ği kalmamış paylaşımları ağdan kaldıra- bilmek için, kayıt defterinde HKEY_

LOCAL_MACHINE\SYSTEM\Current ControlSet\Services\lanmanserver\Sha- res altından kendiniz silmelisiniz.

‹PUCU 10

Sorun: Bir dizüstü bilgisayarın farklı LAN’larda Windows 2000 ve XP bilgisa- yarlara bağlanması gerekiyor (örneğin, ofiste ve evde), ağlarda bir DHCP sunu- cusu mevcut değil, Ağ ayarlarının her defasında tekrar değiştirilmesi gereki- yor. Bunun basit bir yolu var mı?

Çözüm:Evet, var! NETSH.EXE progra- mını bu sorunun üstesinden gelmek için kullanabilirsiniz. Komut istemini açtıktan sonra aşağıdaki adresi girip En- ter tuşuna basın.

netsh –c interface dump > lan1.text

Şimdi kullanıcının güncel olan Ağ kon- figürasyonu (sabit IP adresi, ağ geçidi, DNS sunucusu) verilen metin dosyası- na yazılı olacaktır. Bu metin dosyasını herhangi bir metin işlemcisinde açıp,

inceleyebilir ve üzerinde değişiklik ya- pabilirsiniz. lan1.txt yerine başka bir isim de kullanmanız mümkün.

Dizüstü bilgisayarınızın ayarlarını başka bir yerel ağa uygun hale getirdiği- nizde, netsh kullanarak ikinci bir dosya kaydedin. Belli bir yerel ağ ayarını hızlı bir şekilde tekrar yüklemek için, komut isteminde aşağıdaki komutu yazın.

netsh –f lan1.txt

Eğer ağ ayarını kaydederken dosya is- minde değişiklik yapmışsanız, netsh için çağırdığınız dosyanın doğru dosya olduğuna emin olun. Daha sonra bu iş- lemleri daha hızlı bir şekilde tekrar yap- mak isteyebileceğinizi düşünerek netsh komutu ve aldığı parametreler için kısa- yollar oluşturabilirsiniz.

‹PUCU 11

Sorun:Windows XP yüklü bir PC’nin, sadece NETBEUI iletişim protokolü kullanan bir ağa bağlanması gerekiyor.

Fakat bunu yapmak istediğimizde, Win- dows XP’nin ağ ayarlarında NETBEUI iletişim kuralının olmadığını gördü- nüz.

Çözüm: Microsoft NETBEUI’yi Win- dows XP ile otomatik olarak yüklemi- yor, bu protokolü sonradan orijinal CD’yi kullanarak kurmanız mümkün.

1 XP CD’sini yerleştirin ve “valuadd\

MSFT\Net\NetBEUI” adresine gidin.

2 “\system32\drivers” klasöründeki

“Nbf.sys” dosyasını, Windows klasörü- nün içine kopyalayın.

3 Netnbf.inf dosyasını normalde INF- Klasörüne kopyalayın. Bu klasör gizlen- miş olabilir. Bu durumda klasör ayarla- rından Tüm Dosyaları Göster’i seçin.

4 Denetim Masası’ndan Ağ Bağlantıla- rı’nı seçip, orada bulunan Yerel ağ bağ- lantısı’na farenin sağ tuşuyla tıklayın.

Açılan pencereden Özellikler’e girin.

5 Açılan yeni diyalog penceresindeki Genel bölümünden Yükle’ye tıklayın ve sonrasında İletişim kuralı’nı seçerek Ek- le düğmesine basın.

6 Buradaki listede az önce gözükmeyen NETBEUI protokolünü göreceksiniz.

Onu işaretleyip ve Tamam’a basarak ile- tişim kuralının yüklenmesini sağlayın.

12. ipucunu ve faydalı ağ araçlarını www.chip.com.tr/network.htm adre- sinde bulabilirsiniz.■

SW / Ertunga Arsal, ertunga@chip.com.tr Çok H›zl› Eski Ayarlar›n›za Dönün: Windows

2000/XP alt›nda, NETSH komutunu kullanarak bil- gisayar›n›z›n yerel a¤ ayarlar›n› bir metin dosyas›na kaydedip, daha sonra tekrar ça¤›rabilirsiniz.