Laboratuvar - Ağ Adresleri ile Windows Hesap Makinesini Kullanma
Hedefler
1. Bölüm: Windows Hesap Makinesine Erişme 2. Bölüm: Sayı Sistemleri Arasında Dönüştürme
3. Bölüm: Host IPv4 Adreslerini ve Alt Ağ Maskelerini İkiliye Çevirme 4. Bölüm: 2'nin Katlarını Kullanarak Ağdaki Hostların Sayısını Belirleme 5. Bölüm: MAC Adreslerini ve IPv6 Adreslerini İkiliye Çevirme
Arka Plan / Senaryo
Ağ teknisyenleri, bilgisayarlar ve ağ cihazlarıyla çalışırken ikili, onlu ve onaltılı sayılar kullanabilir. Microsoft, işletim sisteminin bir parçası olarak dahili bir Hesap Makinesi uygulaması sağlar. Hesap Makinesi'nin Windows 7 sürümü, toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel aritmetik işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir Standart görünüm içerir. Hesap Makinesi uygulaması, ayrıca gelişmiş programlama, bilimsel ve istatistik özelliklerine de sahiptir.
Bu laboratuvarda, ikili, onlu ve onaltılı sayı sistemleri arasında dönüştürmeler yapmak için Windows 7 Hesap Makinesi uygulamasının Programcı görünümünü kullanacaksınız. Ayrıca, kullanılabilir host biti sayısına bağlı olarak adreslenebilecek host sayısını belirlemek için Bilimsel görünümün üst işlevini de kullanacaksınız.
Gerekli Kaynaklar
• 1 bilgisayar (Windows 7, Vista veya XP)
Not: Windows 7 dışında bir işletim sistemini kullanıyorsanız, mevcut Hesap Makinesi uygulaması görünümleri ve işlevleri bu laboratuvarda gösterilenlerden farklı olabilir. Ancak hesaplamaları yapabilmeniz gerekir.
1. Bölüm: Windows Hesap Makinesine Erişme
1. Bölüm'de, Microsoft Windows'un dahili hesap makinesini tanıyacak ve kullanılabilir modları görüntüleyeceksiniz.
1. Adım: Windows Başlat düğmesine tıklayın ve Tüm Programlar'ı seçin.
2. Adım: Donatılar klasörüne tıklayın ve Hesap Makinesi'ni seçin.
3. Adım: Hesap Makinesi açıldıktan sonra Görünüm menüsüne tıklayın.
Kullanılabilen dört mod nedir?
_______________________________________________________________________________________
Not: Bu laboratuvarda Programcı ve Bilimsel modları kullanılmaktadır.
2. Bölüm: Sayı Sistemleri Arasında Dönüştürme
Windows Hesap Makinesi'nin Programcı görünümünde birçok sayı sistemi modu bulunmaktadır: Onaltılı (Onaltılı veya 16 tabanlı), Onlu (Onlu veya 10 tabanlı), Sekizli (Sekizli veya 8 tabanlı) ve İkili (İkili veya 2 tabanlı).
0 ile 9 basamaklarını kullanan onluk bir sayı sistemine alışığız.. Günlük yaşamda bütün sayım, para ve finansal işlemlerde onluk numaralandırma sistemi kullanılmaktadır. Bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar, veri depolama, veri iletimi ve sayısal hesaplamalar için sadece 0 ve 1 basamaklarını içeren ikili
numaralandırma sistemini kullanır. Bütün bilgisayar hesaplamaları, nasıl görüntülenirse görüntülensin sonuçta dahili olarak ikili (dijital) biçimde gerçekleştirilir.
İkili sayıların dezavantajlarından biri, büyük bir onluk sayının ikili eşdeğerinin oldukça uzun olabilmesidir. Bu, sayıların zor okunmasına ve yazılmasına neden olur. Bu sorunun üstesinden gelmenin bir yolu, ikili sayıları onaltılı sayılar olarak dörtlü gruplar halinde düzenlemektir. Onaltılı sayılar, 16 tabanlıdır ve ikili ya da onlu eşdeğeri temsil etmek için 0 ile 9 arasındaki sayıların ve A ile F arasındaki harflerin birleşimi kullanılır. Onaltılı karakterler, IPv6 ve MAC adreslerini yazarken veya görüntülerken kullanılır.
Sekizli numaralandırma sistemi, ilke olarak onaltılı numaralandırma sistemine çok benzer. Sekizli sayılar, üçlü gruplar halinde ikili sayıları temsil eder. Bu numaralandırma sisteminde 0 ile 7 arasındaki basamaklar
kullanılır. Sekizlik sayılar, aynı zamanda büyük bir ikili sayıyı daha küçük gruplarda temsil etmenin de kullanışlı bir yoludur, ancak bu numaralandırma sistemi yaygın şekilde kullanılmaz.
Bu laboratuvarda, Programcı modunda farklı numaralandırma sistemlerini birbirine dönüştürmek için Windows 7 Hesap Makinesi kullanılmaktadır.
a. Programcı moduna geçmek için Görünüm menüsüne tıklayın ve Programcı'yı seçin.
Not: Windows XP ve Vista'da sadece iki mod (Standart ve Bilimsel) kullanılabilir. Bu işletim sistemlerinden birini kullanıyorsanız, bu laboratuvarı gerçekleştirmek için Bilimsel modunu kullanabilirsiniz.
Hangi sayı sistemi şu anda etkin durumdadır? _________________________________________
Onluk modda sayı takımındaki hangi sayılar etkindir? _________________________
b. İkili radyo düğmesine tıklayın. Şimdi hangi sayılar sayı takımında etkindir?
____________________________________
Sizce neden diğer sayılar gri vurgulanmıştır?
____________________________________________________________________________________
d. Onlu radyo düğmesine tıklayın. Farenizi kullanarak sayı takımındaki 1sayısına ve ardından 5sayısına tıklayın. 15 onluk sayısı girilir.
Not: Değerler girmek için klavyedeki sayılar ve harfler de kullanılabilir. Sayısal tuş takımı kullanılıyorsa, 15sayısını yazın. Sayı hesap makinesine girilmiyorsa, sayısal tuş takımını etkinleştirmek için Num Lock tuşuna basın.
İkili radyo düğmesine tıklayın. 15 sayısına ne oldu?
____________________________________________________________________________________
e. Sayılar, istenen sayı modu seçilerek bir numaralandırma sisteminden diğerine dönüştürülür. Onlu radyo düğmesine yeniden tıklayın. Sayı, tekrar onluya dönüştürülür.
f. Onaltılı moduna geçmek için Onaltılı radyo düğmesine tıklayın. Hangi onaltılı karakter (0'dan 9'a veya A'dan F'ye) 15 onlu sayısını temsil eder? _______________________
g. Numaralandırma sistemleri arasında geçiş yaparken, dönüştürmek sırasında 1111 ikili sayısının görüntülendiğini fark edebilirsiniz. Bu, ikili basamakları ile diğer numaralandırma sistemi değerleri arasında ilişki kurmanıza yardımcı olur. Her bir 4 bitlik küme, onaltılı bir karakteri veya potansiyel olarak birden çok onluk değeri temsil eder.
h. Hesap makinesi tuş takımındaki 9'un üzerinde bulunan C'ye tıklayarak penceredeki değerleri temizleyin.
Aşağıdaki sayıları ikili, onlu ve onaltılı numaralandırma sistemleri arasında dönüştürün.
Onlu İkili Onaltılı
86 175 204
0001 0011 0100 1101 0010 1010
38 93 E4
i. Değerleri yukarıdaki tabloya kaydederken, ikili ve onaltılı sayılar arasında bir benzerlik görüyor musunuz?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
3. Bölüm: Host IPv4 Adreslerini ve Alt Ağ Maskelerini İkiliye Çevirme
Internet Protocol version 4 (IPv4) adresleri ve alt ağ maskeleri, noktalı onlu formatta (dört sekizli) görüntülenir (sırasıyla 192.168.1.10 v 255.255.255.0 gibi). Bu şekilde adresler insanlar tarafından daha kolay okunur.
Adres veya maskedeki her bir onluk sekizli, 8 ikili bite dönüştürülebilir. Bir sekizli, her zaman 8 ikili bittir.
4 sekizlinin tamamı ikiliye dönüştürülseydi, kaç bit olurdu? ________________________
a. Windows Hesap Makinesi uygulamasını kullanarak 192.168.1.10 IP adresini ikiliye dönüştürün ve ikili sayıları aşağıdaki tabloya kaydedin:
Onlu İkili
192 168 1 10
b. 255.255.255.0 gibi alt ağ maskeleri de noktalı onlu formatta temsil edilir. Alt ağ maskesi, her zaman her biri bir onlu sayı ile temsil edilen dört 8 bitlik sekizliden oluşur. Windows Hesap Makinesi'ni kullanarak 8 olası onlu alt ağ maskesi sekizli değerlerini ikili değerlere dönüştürün ve ikili sayıları aşağıdaki tabloya kaydedin:
Onlu İkili
0 128 192 224 240 248 252 254 255
c. IPv4 adresi ve alt ağ maskesi birleşimi ile ağ bölümü belirlenebilir ve belirli bir IPv4 alt ağında kullanılabilen host sayısı da hesaplanabilir. Bu işlem, 4. Bölüm'de incelenmektedir.
4. Bölüm: 2'nin Katlarını Kullanarak Ağdaki Hostların Sayısını Belirleme
Belirli bir IPv4 ağ adresi ve alt ağ maskesi verildiğinde, ağ bölümün yanı sıra ağda kullanılabilen host sayısı da belirlenebilir.
a. Ağdaki host sayısını hesaplamak için, adresi ağ ve host bölümünü belirlemelisiniz.
Alt ağı 255.255.248.0 olan 192.168.1.10 örneğini kullanarak, adres ve alt ağ maskesi ikili sayılara dönüştürülür. İkili sayılara dönüştürmelerinizi kaydederken bitleri hizalayın.
Onluk IP Adresi ve Alt Ağ Maskesi İkili IP Adresi ve Alt Ağ Maskesi 192.168.1.10
255.255.248.0
Alt ağ maskesindeki ilk 21 bit arka arkaya sayılar olduğundan, IP adresinde buna karşılık gelen ilk 21 bitin ikili ifadesi 110000001010100000000'dır. Bu, adresin ağ bölümünü temsil eder. Kalan 11 bit,
00100001010'dır ve adresin host bölümünü temsil eder.
Bu adres için onlu ve ikili ağ sayısı nedir?
____________________________________________________________________________________
Bu adres için onlu ve ikili host bölümü nedir?
____________________________________________________________________________________
Ağ sayısı ve genel yayın adresi, alt ağın iki adresini kullandığından, IPv4 alt ağında kullanılabilen host sayısını belirlemek için formül, kullanılabilir host bit sayısının 2 üstü, eksi 2'dir:
Kullanılabilir host sayısı = 2(host bit sayısı)– 2
b. Windows Hesap Makinesi uygulamasında, Görünüm menüsüne tıkladıktan Bilimsel'i seçerek Bilimsel moda geçiş yapın.
c. 2sayısını girin. xy tuşuna tıklayın. Bu tuş, girilecek sayıyı üst yapar.
d. 11sayısını girin. Sonuç için =simgesine veya klavyedeki Enter tuşuna basın.
e. İsterseniz, hesap makinesini kullanarak sonuçtan 2değerini çıkarabilirsiniz.
f. Bu örnekte, bu ağda (211-2) 2046 host bulunmaktadır.
g. Host bit sayısı verildiyse, kullanılabilir host sayısını belirleyin ve sayıyı aşağıdaki tabloya kaydedin.
Kullanılabilir Host Biti Sayısı Kullanılabilir Host Sayısı 5
14 24 10
h. Belirli bir alt ağ maskesi için, kullanılabilir host sayısını belirleyin ve sonucu aşağıdaki tabloya kaydedin.
Alt Ağ Maskesi İkili Alt Ağ Maskesi Kullanılabilir
Host Biti Sayısı Kullanılabilir Host Sayısı 255.255.255.0 11111111.11111111.11111111.00000000
255.255.240.0 11111111.11111111.11110000.00000000 255.255.255.128 11111111.11111111.11111111.10000000 255.255.255.252 11111111.11111111.11111111.11111100 255.255.0.0 11111111.11111111.00000000.00000000
5. Bölüm: MAC Adreslerini ve IPv6 Adreslerini İkiliye Çevirme
Hem Media Access Control (MAC) hem de Internet Protocol version 6 (IPv6) adresleri, okunabilirlik için onaltılı basamaklar olarak temsil edilir. Ancak bilgisayarlar sadece ikili basamakları anlar ve hesaplamalarda bu ikili basamakları kullanır. Bu bölümde, bu onaltılı adresleri ikili adreslere dönüştüreceksiniz.
1. Adım: MAC adreslerini ikili basamaklara dönüştürün.
a. MAC veya fiziksel adres, çiftler halinde gruplanan ve tirelerle (-) ayrılan 12 onaltılı karakter olarak temsil edilir. Windows tabanlı bir bilgisayardaki fiziksel adresler, xx-xx-xx-xx-xx-xx formatında görüntülenir.
Burada her bir x, 0 ile 9 arasında bir sayı veya A ile F arasında bir harftir. Adresteki her bir onaltılı karakter, 4 ikili bite dönüştürülebilir. Bu da bilgisayarın anladığı sistemdir. 12 onaltılı karakterin tamamı ikiliye dönüştürülseydi, kaç bit olurdu?
____________________________________________________________________________________
b. Bilgisayarınız için MAC adresini kaydedin.
____________________________________________________________________________________
c. Windows Hesap Makinesi uygulamasını kullanarak MAC adresini ikili basamaklara dönüştürün.
____________________________________________________________________________________
2. Adım: IPv6 adresini ikili basamaklara dönüştürün.
IPv6 adresleri, insanlara kolaylık olması açısından onaltılı karakterler olarak da yazılır. Bu IPv6 adresleri, bilgisayar kullanımı için ikili sayılara dönüştürülebilir.
a. IPv6 adresleri, insanlar tarafından okunabilen belirtimlerde temsil edilen ikili sayılardır:
2001:0DB8:ACAD:0001:0000:0000:0000:0001 veya daha kısa formatta: 2001:DB8:ACAD:1::1.
b. Bir IPv6 adresi, 128 bit uzunluğundadır. Windows Hesap Makinesi uygulamasını kullanarak, örnek IPv6 adresini ikili sayılara dönüştürün ve bunu aşağıdaki tabloya kaydedin.
Onaltılı İkili
2001 0DB8 ACAD 0001 0000 0000 0000 0001
Değerlendirme
1. Hesap makinesi kullanmadan bütün dönüştürmeleri yapabilir misiniz? Bunun olması için ne yapabilirsiniz?
_______________________________________________________________________________________
2. Çoğu IPv6 adresi için, adresin ağ bölümü genellikle 64 bittir. İlk 64 bitin ağı temsil ettiği bir alt ağda
