Elektrik, Elektronik Mühendislik Bölümlerini tercih edecek öğrencilere tavsiyeler
09 Ağustos 2021
Ertuğrul Orhan ÖRÜCÜ, Elektrik Mühendisi
26-27 Haziran 2021 günleri yapılan Yüksek Öğretim Kurumları Sınavına (YKS) başvuran öğrenci sayısı ilk başlarda açıklanan sayıya göre 2 milyon 592 bin 579 olarak dile getirildi. ÖSYM Başkanı sınav öncesi 2 milyon 592 bin 579 sayısını açıkladı. Yakın ara açıklanan bu rakamlar arasındaki fark olan 167 bin 861 kişinin açıklaması var m? Sınav sonrası açıklamalardan öğreniyoruz ki TYT’ye katılması gereken 2 milyon 424 bin 718 kişiden sınava giren öğrenci sayısı ise 2 milyon 295 bin 890 kişi olmuş. 128.828 kişinin neden sınava girmediği herhangi bir karar vericiyi ilgilendiriyor ve meraklandırıyor mu acaba? Bu farkların temel nedeni tutarsız ve baştan savma yönetimler demek en insaflı bir değerlendirme olur.
Bize göre ülkemizde anaokulundan doktora eğitimine kadar eğitim-öğretim A’dan Z’ye bozuk. Bunun tartışmasına girmeyeceğiz. Hakkını yemeyelim ilkokul 3.ncü sınıfı bitirenler çarpım cetvelini ve dört işlemi öğreniyor, gerisi hazin ve acıklı bir eğitim-öğretim öyküsü. Var olan somut durum üzerine bir iki söz söylemek, Elektrik, Elektronik Mühendisliği programlarını seçecek olanlara yardımcı olmaya çalışacağız.
Biz bu yazımızda çok çeşitli isimler altında da olsa temelde elektrik mühendisliği ve elektronik mühendisliği bölümlerini tercih edecek öğrencilere bazı tavsiyelerde bulunacağız.
• Elektrik Mühendisliği,
• Elektronik Mühendisliği,
• Elektrik-Elektronik Mühendisliği,
• Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği,
• Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği
Gibi isimler altındaki programlar yazımız konusu olacaktır. Yazımızda “Elektrik, Elektronik Mühendisliği”
diyeceğiz ve bunu derken bu 5 programı dile getirmiş olacağız.
Sevgili öğrenciler ve değerli aileleri, yıllar süren bir çabanın sonucu üniversiteye girmek aşamasına geldiniz.
Hep beraber harcadığınız zaman, emek, para ve özveri sonucun da hayatınızın üçte ikisini alacak bir meslek seçme aşamasına geldiniz. Tercih edeceğiniz programlarla ilgili faydalı olabileceğini düşündüğümüz bazı bilgileri sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Bu derleme hazırlanırken Elektrik Mühendisleri Odasının çeşitli zamanlarda yayınlanan çalışmaları ile YÖK ve ÖSYM istatistiklerinden yararlanılmıştır.
Yazımız sadece ülkemizdeki yüksek öğretim kurumları üzerinedir ve YÖK (Yüksek Öğretim Kurulu) ve ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) istatistikleri bu duruma göre derlenmiştir.
ÖSYM’nin 16 Temmuz 2021 tarihli kontenjanlar kılavuzu ile 31 Temmuz 2021 günü erişilen YÖK web sayfasından “YÖK Atlas”ın da verilen istatistiklerden de yararlanılmıştır.
02 Ağustos 2021 tarihli YÖK internet sayfasında “tüm üniversiteler listesi” sekmesi tıklandığında; Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar, Gazi, İstanbul Atlas, İstanbul Aydın, İzmir Tınaztepe, Kahramanmaraş İstiklal, Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversiteleri hakkında iletişim bilgileri yok ama aynı sayfanın başka bir sekmesinden adı geçen üniversitelerin iletişim bilgilerine ulaşılıyor.
En trajikomik olanı da ismi olan 3 üniversitenin iletişim bilgileri YÖK sayfalarının hiçbir yerinde yok. Bu üniversiteler; Anka Teknoloji, Türkiye Uluslararası İslam, Bilim ve Teknoloji, Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversiteleri.
18 Nisan 2020 günlü YÖK internet sayfasına göre ülkemizde 206 üniversite var görülmekte ise de bu sayının içinde 4 adet vakıf meslek yüksek okulu da vardır. Net olarak söylersek 129 Devlet, 74 vakıf olmak üzere 203 üniversitemiz bulunmaktadır.
YÖK Sayfasına erişim: 21.07.2021, https://istatistik.yok.gov.tr/
Taban puan barajı
Tıp, hukuk, mühendislik, mimarlık ve eğitim fakültelerini yazacaklar başarı sırasına dikkat! Bu alanlarda tercih yapabilmek için taban puan barajını geçmek gerekiyor.
Sınav sonuçlarına göre 180 puan üzerindekiler Tablo 4’te yer alan programlara kayıt olabilecekler. Bu baraj pandemi nedeni ile 2020-2021 yılında 170 puan olarak uygulanmıştı. Vakıf Üniversitelerinde kontenjanlar dolmadığından medya üzerinden öğrenciler mağdur edebiyatı ile baraj 170 puana çekilmeye çalışılmaktadır.
Ülkemizde her şey mümkün bir gecede baraj 150 puana bile inebilir ve bizimde aşağıda dile getirmeye çalıştıklarımızın bir kısmı boşa düşer. Bizde adet oldu maç başlarken olan kurallar maç içinde değişebilir.
180 puan yetmiyor ek olarak YÖK, bazı bölümlere bir de başarı sırası barajı getirdi. Hukuk, tıp, mühendislik, mimarlık ve eğitim fakültelerini tercih edecek adaylar aman dikkat! Doğru tercih için bu başarı sırasını göz önünde bulundurmak şart.
ÖSYM 16 Temmuz 2021 tarihinde yaptığı duyuru ile; Tıp fakültelerini tercih edecek adayların barajını 50 bin, Hukuk fakülteleri için 125 bin, mühendislik (ziraat, su ürünleri ve orman fakülteleri hariç) 300 bin ve mimarlık fakültelerini listesine yazacakların ise 250 bin olarak ilan etti. Şu anda böyle, sınava kadar ne olur bunu ülkemizde kimse bilemez.
Sonuç olarak yeni durumda Elektrik, Elektronik Mühendisliği programlarını seçmek istiyorsanız 300 bin başarı sırası üzerinde olmanız gerekiyor.
Önceki yıllarda mühendislik programlarına MF-4 puan türü ile öğrenci alınıyordu. Yaz boz tahtasına değişen eğitim sistemimizde bu sene bu da değişti. MF-1, MF-2, MF-3, MF- puan türleri sayısal adı altında birleştirildi.
Bu birleştirmede dikkat edilmesi gereken başarı puanlarını da geçmiş dönemlerdeki mukayeseyi vermeyebileceği. Başarı sıranıza göre tercih yaparken bu hususu da göz önüne almanızı öneririz.
Hakkında çok şeyler söylenecek olan sınav geçmişimiz ne yazık ki pek iç açıcı değil. Fırsat eşitsizlikleriyle dolu eğitim sistemimizin var olan yapısal ve kronik sorunlarına salgın döneminin yanlış kararları da eklenince daha da ağır bir tablo çıkıyor ortaya.
Genç işsizliğin yüzde 27’yi bulduğu, sosyo-ekonomik olarak kendilerini ebeveynlerine oranla çok daha kötü bir geleceğin beklediği, güvencesiz çalışmanın olağan çalışma biçimi haline geldiği, iş imkânlarının; adamcılık, yandaşlık ve torpille daraltıldığı koşullarda geleceğine endişe ve umutsuzlukla bakan genç kuşakların bu duyguları maalesef son yaşananlarla birlikte ikiye katlandı.
Tüm bu karamsar tablonun yanında hiç umut yok mu? Bireyciliğin, kariyerizmin, rekabetin ve torpilin muteber sayıldığı böylesi bir ortamda umut gençlerin ortaya koyduğu kolektif cürette, yaratıcılıkta ve zekada gizli.
Hiçbir maddi çıkara, plana değişilemeyecek o cevhere sahip çıkmak, dayanışmayı büyütmek gençliğin umudunu diri tutmak hepimizin boynunun borcudur.
2021-2022 Öğrenim Yılı Kontenjanları
En genel hali ile 2021-2022 Öğrenim yılı kontenjanlara bakalım. Sınava giren 2,3 milyon kişi arasından 11.575 kişi arasına gireceksiniz. 280 kişi olan Okul 1. Kontenjanını düşersek tercih yapacağınız kontenjan sayısı 11.295 2021-2022 yılı kontenjanlarında önce 2020-2021 Öğretim yılı için ÖSYM kılavuzuna bir bakalım. (26 Ağustos 2020 tarihli)
ÖSYM, tablo4_26.08.2020_ kontenjanlar ve yerleşenler
Program Adı
Genel Kont. + Okul
1.kont
Genel Kont. + Okul
1.kont.
YERLEŞEN
Doluluk oranı
Elektrik Mühendisliği 599 538 89,81
Elektronik Mühendisliği 82 82 100,00
Elektrik-Elektronik Mühendisliği 8488 7363 86,74
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği 512 464 90,62
Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği 124 124 100,00
Elektrik, Elektronik Müh. Genel Toplam 9.805 8.571 87,41
Boş kalan 1234
Kont / yerleşen oranı Yüzde 87
16 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan ÖSYM kılavuzu 16 Temmuz 2021 tarihinde
yayınlanan ÖSYM kılavuzu
Genel Kontenjan
Okul Birincisi Kontenjanı
Toplam Kontenjan
Akredite Program Sayısı
MÜDEK ABET
Elektrik Mühendisliği 557 18 575 1 2
Elektronik Mühendisliği 80 2 82
Elektrik-Elektronik Mühendisliği 9.831 237 10.068 37 4
Elektronik ve Haberleşme
Mühendisliği 587 15 602 1 2
Kontrol ve Otomasyon
Mühendisliği 240 8 248 2 2
11.295 280 11.575 41 10
2021-2022 yılı için Gk+Okul1.kont.
toplam 11.575
Toplam akredite Program
51 Gk+Okul1.yerleşen toplam, 2020-
2021 yılı 8.571
Tabloya bakarsak bir önceki yıl EEM PROGRAMLARINA toplam yerleşen sayısı 8 bin 571 olmuş iken bu yıl kontenjanlar toplam 11 bin 575 olarak duyurulmuş. Nereden bakılırsa plansızlık. İnşaat, jeofizik ve jeoloji mühendisliği programlarında yerleşen sayısına göre kontenjanlar düşürülmüş.
11.575 öğrencinin yeni kayıt olduğu bu programlarda kaç sayıda öğretim üyesi ile eğitim-öğretim yapılıyor, bir de ona bakalım.
TABLO-4 Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları, Kontenjanlar, ÖSYM, 16 Temmuz 2021 tarihli
duyurusunda verilen öğretim üyesi sayıları ve akredite olan program sayıları
Prof. Sayısı Doç.
Sayısı Dr. Sayısı
Akredite Program Sayısı
MÜDEK ABET
Elektrik Mühendisliği 41 20 54 1 2
Elektronik
Mühendisliği 4 4 6
Elektrik-Elektronik
Mühendisliği 484 252 684 37 4
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği
125 54 67 1 2
Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği
22 20 16 2 2
676 350 827 41 10
Akademisyen Toplam 1.853 Akredite program toplam 51
Akreditasyon hakkında bilgi ileride ki sayfalarda verilecek
ÖSYM de kod verilen programlara bakarsak:
Bir tanesi şöyle. Yukarıda 5 adet sıraladık ama 20 adet farklı statü oldu. Vakıf üniversitelerinde olan burslu ayrıntıları listeleyince sayının daha da artacağını göreceksiniz.
ÖSYM bu programların hepsine ayrı kod verdiği için statü artıyor. Eğitim görülen programı bölümü bir tane.
Örneğin bir vakıf üniversitesinin Elektrik-Elektronik mühendisliği programında Ücretli, Tam Burslu, %50 Burslu gibi statüler varsa ve ÖSYM bunlara ayrı kod veriyorsa da eğitim-öğretim aynı bölüm başkanlığı altında yapılmaktadır.
Ülkemiz yüksek öğretim sistemine has tuhaflıklardan biriside bazı üniversitelerin programlarında ilk girişte alanlar/disiplinler belli değildir. Öğrenciler eğitim-öğretimin ileri ki yıllarında alanlarını seçmektedirler. Bir başka ifade ile bu üniversitelerin Elektrik-Elektronik Mühendisliği ve Elektronik Mühendisliği programları ÖSYM tarafından ilan edilen kontenjanlarda yoktur.
Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi ve TED Üniversitelerinde öğrenciler Elektrik-Elektronik Mühendisliği programından, Sabancı Üniversitesinde ise Elektronik Mühendisliği programında bu ünvanlar ile mezun olmaktadır.
Bu programları adı geçen üniversitelerde okumak isteyenler bu ayrıma dikkat etmeliler ve ilgili üniversitelerin internet sayfalarının ziyaret etmeliler.
Yukarıda 11.575 kişi arasına gireceksiniz demiştik ama okul birincileri (280) kontenjanını çıkarırsanız 11.295 kişi arasına girmeniz gerekecek. Bu sayı ek kontenjan ve ek yerleştirmeler ile artabiliyor.
Kontenjanlar doluyor mu? İşte burası biraz sıkıntılı. Okumak isteyeceğinin programı seçerken kontenjanların dolup dolmadığına da bakmanız gerekiyor. Bir nedeni var mı? Dolmadığına göre tercihte sıkıntı var demektir, araştırın, düşünün?
Yapılması gereken ortalama netler
Adı geçen programlara kayıt yapabilmek için yapılması gereken ortalama soru sayılarına da bir bakalım.
YÖK internet sayfasından 31 Temmuz 2021 tarihinde indirilen YÖK ATLAS’tan YÖK Atlası, erişim: 31
Temmuz 2021
TYT Türkçe
TYT Sosyal
TYT
Mat TYT Fen AYT Mat
AYT Fizik
AYT Kimya
AYT Biyoloji
40 20 40 20 40 14 13 13
Elektrik Mühendisliği (SAY) 25 13 23 11 28 8 8 7
Elektronik Mühendisliği
(SAY) 22 14 31 11 35 13 12 8
Elektrik-Elektronik
Mühendisliği (SAY) 23 11 21 11 24 6 6 5
Elektrik-Elektronik Mühendisliği (M.T.O.K) (SAY)
22 7 16 9 18 3 4 4
Elektronik ve Haberleşme
Mühendisliği (SAY) 317,250 141,250 286,750 166,000 325,500 83,500 110,000 74,700 Kontrol ve otomasyon
Mühendisliği (SAY) 31 15 30 15 37 12 11 10
Kontenjanlarla yerleşen/yeni kayıtlar arasındaki uyumsuzluklar dikkatiniz çekmiştir. Aynı döneme ait olsa da rakamlarda farklılıklar var. Kontenjan artımları, ek yerleştirmeler vb nedenlerle kontenjanlar sayısında ve dolayısı ile yeni kayıtlarda da farklılıklar olabiliyor. Bu açıdan ek kontenjan artışlarını takip etmenizde yarar var.
YÖK İstatistiklerine göre Yeni Kayıt Öğrenci Sayısı, Tablo 104
TABLO 104. ÖĞRENİM DÜZEYLERİ VE BİRİMLERE GÖRE YENİ KAYIT OLAN ÖĞRENCİ SAYILARI, 2020-2021
Erişim: 05 Ağustos 2021, YÖK İSTATİSTİK LİSANS
ÖRGÜN ÖĞRETİM İKİNCİ ÖĞRETİM
E K T E K T
ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ 505 96 601 96 11 107
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ 8144 1713 9857 1733 182 1915
ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ 83 24 107
ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ 548 113 661 82 25 107
KONTROL VE OTOMASYON MÜHENDİSLİĞİ 254 72 326
9534 2018 11552 1911 218 2129
T-104, 2020-2021 YENİ KAYIT, TOPLAM 11445 2236 13681
ÖSYM’nin 16 Temmuz günü yayınlanan 2021-2022 Öğrenim yılı kılavuzuna göre bir önceki yıl yerleşen öğrenci sayısı 8.571 kişi. 05 Ağustos 2021 erişim günlü YÖK istatistiklerine göre yeni kayıt öğrenci sayısı 13.681. bu kadar fark nasıl oluyor. Farkın bir açıklaması biriken öğrencilerin mezuniyetinden geliyor olması.
YÖK istatistiklerine göre Toplam Okuyan Öğrenci Sayısı
05 Ağustos 2021 günü yayınlanan YÖK İstatistiklerine göre, Toplam Okuyan Öğrenci sayıları 61.776 Erkek, 11.543 Kadın olmak üzere toplam 73.319 öğrencidir.
TABLO 105. ÖĞRENİM DÜZEYLERİ VE YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARININ PROGRAMLARINA GÖRE OKUYAN TOPLAM ÖĞRENCİ SAYILARI, 2020-2021
TOPLAM OKUYAN LİSANS TOPLAM
TABLO-105 ÖRGÜN ÖĞRETİM İKİNCİ ÖĞRETİM
E K T E K T E K T
ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ 2.654 390 3.044 614 69 683 3.268 459 3.727
ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ 802 123 925 39 4 43 841 127 968
ELEKTRONİK VE HABERLEŞME
MÜHENDİSLİĞİ 3.510 788 4.298 830 196 1.026 4.340 984 5.324
KONTROL VE OTOMASYON
MÜHENDİSLİĞİ 1.335 222 1.557 0 0 0 1.335 222 1.557
TELEKOMÜNİKASYON
MÜHENDİSLİĞİ 25 1 26 0 0 0 25 1 26
ELEKTRİK-ELEKTRONİK
MÜHENDİSLİĞİ 40.098 8.137 48.235 11.869 1.613 13.482 51.967 9.750 61.717 T-105, YÖK, TOPLAM
OKUYUN, Programlara göre 48.424 9.661 58.085 13.352 1.882 15.234 61.776 11.543 73.319
Elektrik, Elektronik Mühendisliği programlarında toplam okuyan 73.319 öğrenciden ve geçen yıl YÖK istatistiklerine göre kayıt yaptıran 13.681 öğrenciden mezun olanların durumuna da bakalım.
05 Ağustos 2021 günü yayınlanan YÖK İstatistiklerine göre Elektrik, Elektronik mühendisliği programlarından 2019-2020 öğretim yılında mezun olanlar sayılarına ilk bakışta şöyledir.
2019-2020 öğretim yılında 9.578 Erkek, 2.153 Kadın olmak üzere toplam 11.731 öğrenci mezun olmuşlardır.
Mezun olan öğrencilerin 8.561 kişisi (6.923 E + 1.638 K) örgün öğretimden, 3.170 kişisi (2.655 E + 515 K) ikinci öğretimden mezun olmuşlardır.
YÖK istatistiklerinden hareketle 2020-2021 Öğrenim yılı yeni kayıtları ile 2019-2020 Öğretim yılı mezunlarına bakılırsa yeni kayıtların benzer olduğu varsayımı ile yeni kayıtların Yüzde 85’i mezun oluyor demektir.
YÖK İstatistiklerine göre mezun sayısı, Tablo 105
TABLO 105. ÖĞRENİM DÜZEYLERİ VE YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARININ BİRİMLERİNE GÖRE MEZUN SAYILARI, 2019-2020
Erişim. 05 Ağustos 2021, YÖK İSTATİSTİK LİSANS
ÖRGÜN ÖĞRETİM İKİNCİ ÖĞRETİM
E K T E K T
ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ 368 32 400 125 16 141
ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ 104 18 122 2 0 2
ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ 511 157 668 112 53 165
TELEKOMÜNİKASYON MÜHENDİSLİĞİ 2 2
KONTROL VE OTOMASYON MÜHENDİSLİĞİ 118 32 150
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ 5.820 1.399 7.219 2.416 446 2.862
6.923 1.638 8.561 2.655 515 3.170
2019-2020 MEZUN TOPLAM 9.578 2.153 11.731
Öğretim üyeleri
Toplam Okuyan 74.658 öğrenciye eğitim veren öğretim üyeleri sayılarına bakarsak toplam 1.853 öğretim üyesi görüyoruz. Bu sayının 676’sı Prof. Dr., 350’i Doç. Dr., ve 827 kişisi ise Dr. Öğretim üyesi olarak istatistiklerde verilmiştir. Bu sayının yetersiz olduğunu bu öğretim kadrosu ile diğer sorunlar bir yana nitelikli bir mühendis yetiştirilemeyeceğini sadece not edelim. Devlet ve Vakıf üniversiteleri dökümüne girmiyoruz.
Vakıf üniversitelerinde sayının daha yetersiz olduğunu söylemiş olalım.
Genel liste şöyle:
TABLO-4. Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları, Öğretim Üyeleri, ÖSYM- 16 Temmuz 2021
PROGRAM ADI P.DR. SAYISI D.DR. SAYISI DR.ÖĞR.
ÜYE SAYISI
Elektrik Mühendisliği 41 20 54
Elektronik Mühendisliği 4 4 6
Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği 22 20 16
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği 125 54 67 Elektrik-Elektronik Mühendisliği 484 252 684
676 350 827
Toplam Öğretim Üyesi Sayısı 1.853
Elektrik, Elektronik Mühendisliği eğitimi veren programlar
Elektrik Mühendisliği Eğitimi Veren Okullar: Bu bölüm yalnızca 5 devlet üniversitesinde bulunmaktadır. Bu üniversitelerde elektrik mühendisliği; 5 normal öğretim (NÖ), 1 ikinci öğretim (İÖ) olarak verilmektedir.
Elektronik Mühendisliği Eğitimi Veren Okullar: Elektronik mühendisliği yalnızca 1 devlet üniversitesinde vardır.
Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Eğitimi Veren Okullar: Bu disiplinde ise yalnızca 2 devlet üniversitesinde, 2 Normal Öğretim ve 2 İngilizce Normal Öğretim olmak üzere 4 program kapsamında eğitim verilmektedir.
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Eğitimi Veren Okullar: Bu program 5 devlet üniversitesinde bulunmaktadır. Devlet üniversitelerinde 4 Normal Öğretim, 1 İkinci Öğretim ayrıca 2 İngilizce ve 2 İngilizce Ücretli program vardır. 1 Devlet üniversitesinde ise Teknoloji Fakültesi içinde 1 program vardır.
Ülkemize has tuhaflıklardan biride bu programda yaşandı. Üniversitelerde var olan bu programlar bir gecede Elektrik-Elektronik Mühendisliği programına çevrildi. Stratejik ve çok önemli bir meslek disiplini piyasa koşullarına teslim oldu. Üniversiteler öyle hızlı döndüler ki bazılarında programlarını tanıttıkları sayfaların adı “Elektrik-Elektronik Mühendisliği” ama linki tıkladığınızda karşınıza gelen sayfada “Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği” programının müfredatı çıkıyor. Piyasaya bu kadar teslim olan bu eğitim anlayışı ile nereye gidilir belli değil ya da belli.
Elektrik-Elektronik Mühendisliği Eğitimi Veren Okullar: Elektrik-Elektronik Mühendisliği alanında hem üniversite hem fakülte hem de uygulanan program açısından çok fazla tercih edilebilecek seçenek bulunmaktadır. Bu bölüm 86’sı devlet, 45’i vakıf olmak üzere 131 üniversitede bulunmaktadır. Devlet üniversiteleri kapsamında elektrik-elektronik mühendisliği bölümüyle eğitim veren teknoloji fakültesi sayısı 10’dur.
Sonuçta 118’si devlet, 45’i vakıf üniversitesi bünyesinde olmak üzere Normal Öğretim, İkinci Öğretim ve yabancı dilde eğitim veren toplam 163 elektrik-elektronik mühendisliği programı vardır.
Diplomalarda ünvan sorunu
Bize has bir başka tuhaflıkta herhangi bir isim altında girdiğiniz programdan başka bir isim ire mezun olabilirsiniz. Bir başka tuhaf durum ise yıllar sonra bir biçimde yeni diplomaya ihtiyacınız olursa eğitim ve öğretimini hiç almadığınız bir isim altında diploma sahibi olabilirsiniz.
Örnek, İTÜ’den “Zayıf Akım” kolundan mezun olmuşsunuz diplomanızı yenilediğinizde bir bakarsınız ünvanınız “Elektronik ve Haberleşme Mühendisi” olmuş
Örnek, İTÜ’den “Elektrik Mühendisliği” programından mezun olmuşsunuz diplomanızı yenilediğinizde bir bakarsınız ünvanınız “Enerji Mühendisi” olmuş ve tüm meslek hayatınız saçma sapan bir unvan değişikliği ile altüst olmuş.
Örnek, Uludağ Üniversitesinden “Elektronik Mühendisliği” programından mezun olmuşsunuz diplomanızı yenilediğinizde bir bakarsınız ünvanınız “Elektrik-Elektronik Mühendisi” olmuş ve tüm meslek hayatınız saçma sapan bir unvan değişikliği ile altüst olmuş.
Örnek, Bandırma 17 Eylül Üniversitesine “Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği” programına girmişsiniz mezuniyetinizde diplomanızda ünvanınız “Elektrik ve Elektronik Mühendisi” yazacak.
Ne yazık ki kimse bunları işin esas sahibi öğrenciler sormadığı gibi hiç olmadık hangi programla bu öğrencileri aldı iseniz o ünvanla mezun etme çabasına girmez. Bu tuhaflıklara hazırlıklı olun.
Yukarıda birkaç kere piyasa dedik. Sebebi şu, ne yazık ki günümüz Türkiye’sinde Elektronik Müh. ve Elektronik ve Haberleşme Müh. iş bulamadıklarından ve olabilen iş olanakları da Elektrik-Elektronik Müh.
alanında olduğundan son derece stratejik olan programlarda buraya evriliyor. Bu iş sadece burada bitmiyor doğal olarak mezun olunca da eğitim ve öğretimini almadıkları alanlarda iş yapabilmek için mevzuat zorlanıyor veya mevzuatın arkasından dolanılmaya çalışılıyor. Örnek hiçbir dersini almadıkları yüksek gerilim alanında mevzuat zorlanmaya çalışılıyor. Kimse demiyor ki arkadaş ben bu alanda eğitim-öğretim aldım eğitim aldığım alanda ki işi yapayım.
Siz siz olun meslek olarak Elektrik, Elektronik Mühendisliği seçti iseniz ileride ne iş yapmak istiyorsanız eğitim-öğretim sürecinde o alanda kendiniz donatın.
Mezun Sayısı ve İş Bulma Durumu
Elektrik, elektronik, elektronik ve haberleşme, kontrol ve otomasyon ile elektrik-elektronik mühendisliği bölümlerinden 2000 yılında 2.462 olan mezun sayısı 2019 yılında ise 10.673 (2.052 kadın, 8.621 erkek) olmuştur.
Elektrik-elektronik mühendisliği lisans diplomasına hak kazanan üyelerimizin iş bulma olanaklarının elektrik mühendisi unvanına sahip olanlara göre daha zor olduğu, mezun olan mühendislerin yarıdan fazlasının ilk 2 yılda iş bulma sorunu yaşadığı söylenebilir. Kuvvetli akım (enerji) ağırlıklı eğitim alan elektrik mühendislerinin tamamı iş bulma sorunu yaşamamaktadır.
Mühendis Sayısı
Üniversitelerin elektrik, elektronik, elektronik ve haberleşme, kontrol ve otomasyon ile elektrik-elektronik mühendisliği bölümlerinin yeniden organize edildiği 1982 yılından itibaren verdiği mezun sayısı 2020 yılı sonu itibarıyla 136.856’ya ulaşmıştır.
Mühendis İhtiyacı
Elektrik, elektronik mühendisliği açısından bakıldığında kamu, özel ve serbest çalışma diye ayırırsak her alanın farklı ihtiyaçları vardır. Ülkemizde formasyon eğitimi adı altında mühendisliğin temel çerçevesi verildiği için sektör pratik mühendislik bilgisinin azlığından söz etmektedir. Deneyim eksikliği bazı sektörlerde sıkıntı olsa da bazı sektörler yeni ve deneyimsiz mezunlar aramaktadır. Sektörün aradığı; kendisini iyi yetiştiren, kendisini yetiştirme özelliği kazanan, bilgisayara egemen mezunlardır. Duruma göre yabancı bir dile sahip olmak da önem kazanmaktadır.
Ücret Düzeyi
Elektrik, elektronik mühendisleri çok çeşitli alanlarda çalışmaktadırlar. Kamu ve özel sektör ayırımı yanında büroda, şantiyede, fabrikada, yurtdışında çalışıldığı gibi Ar-Ge, proje, pazarlama gibi daha başka alanlarda da çalışabilmektedir. Her durumun ücreti farklılık göstermektedir. Kamuda ilk işe giren yaklaşık net 4.000 TL almakta, özel sektör bazen bu rakamın biraz üstünü vermektedir. Şantiye ve yurtdışı işlerde rakamlar yükselmekte, yurtdışı işlerde 3.000 dolara çıkabilmektedir. Elektrik Mühendisleri Odası’nın üyeleri için TMMOB duyurusu gereği 2021 yılında belirlenen en az ücret brüt olarak 5.750 TL’dir.
Çalışma Alanları
Elektrik, elektronik mühendislerinin çok yaygın çalışma alanları bulunmaktadır. Kamu ve özel sektörde çalışabilecekleri gibi kendi işlerinin sahibi de olabilirler. Bakanlıklar, TEDAŞ, TEİAŞ, EÜAŞ, EPDK, belediyeler, kamu kurum ve işletmeleri, TRT, TÜBİTAK, üniversiteler hemen sayılabilecek kamu kurumlarıdır. Özel sektörde ise Türk Telekom, ASELSAN, Turkcell, Vodafone, özel TVler, beyaz eşya üreticileri, elektrik-elektronik malzeme üreticileri ve bunların satış ağları, bilgisayar donanımı gibi işlerde çalışabilirler. Ayrıca kendi adlarına işyeri sahibi olarak hizmet sektöründe yer alabilecekleri gibi küçük üretici olarak da çalışabilirler. An itibarı ile ülkemizde işsizlik yakcı bir sorun ama en çok iş olanağı ücretli çalışmayı düşünenler için iletişim alanında. GSM operarörleri ve tedarikçileri çok sayıda yeni mezun istihdam etmektedir.
İş Tanımları
Elektrik, elektronik mühendisleri için oldukça geniş bir iş tanımı yapılabilir. Sistemlerin kurulumundan işletimine, var olan sistemlerin düzgün çalışmasına, her türlü Ar-Ge çalışmasına, şantiyelerde işin yönetiminde, eğitim alanında araştırmada, proje oluşumunda ve denetiminde, üretim alanında üretim sürecinde kontrol ve düzenleyicilik, hizmet sektöründe doğrudan tüketici sorunlarının ve ihtiyaçlarının çözümünde çalışmak gibi iş alanlarını özetleyebiliriz.
Çalışma Koşulları
Çalışma koşulları ülke mevzuatı gereği iş kanunları çerçevesindedir. Genelde günlük 8 saat çalışma, yerine ve işine göre haftada iki gün izin, 15 günden başlamak üzere yıllık izin hakları genel uygulamadaki gibidir.
Elektrik ve elektronik mühendislerinin çalışmasında, yurtiçi ve yurtdışı şantiye gibi zamana karşı çalışılan işlerde bu genel durum aşılmaktadır. Ama bu çalışma fazlalığı; fazla mesai, prim ve ücretli izin gibi yöntemlerle telafi edilebilmektedir. Çalışma koşulları genel olarak iyidir. Şantiye ve üretim tesisleri dışında klasik olarak ifade edersek takım elbise ve kravatla çalışılan bir çalışma ortamına sahiptirler. Ülkemizde elektrik, elektronik ve elektrik-elektronik mühendisleri, ülkemizin içinde bulunduğu ortamda diğer meslek dallarına göre istihdam açısından şanslı sayılırlar. Elektrik mühendisi diplomasını doğrudan alanların sayısı az olduğundan bu unvan sahiplerinin durumları daha iyi olmakla beraber elektronik ve elektrik-elektronik mühendisleri de oldukça şanslıdırlar. Her üç veya daha değişik diploma unvanları olsa da bu meslek evrensel bir meslektir ve iş olanakları da geniştir.
Günümüzde enerji hayatımızın olmazsa olmaz bir parçası haline gelmiştir. Enerjinin bir biçimi olan elektrik enerjisi ise en yaygın olarak kullanılan enerji türüdür. Bu enerjinin üretimi, dağıtımı, iletimi ve kullanımı ile uğraşan meslek dalı elektrik mühendisliğidir. Tek bir isim altında toplansa da elektrik mühendisliği 40’a yakın alt uzmanlık alanını kapsamaktadır. En yaygın iki alanı elektrik ve elektronik mühendisliğidir. Elektrik mühendisi kuvvetli akım diye nitelendiren daha yüksek akımlarla uğraşmakta, elektronik mühendisi ise zayıf akım olarak nitelendirilen değer olarak mili amper düzeyindeki akımlarla çalışmaktadır. Elektrik gibi elektronik de artık nerede ise olmazsa olmaz bir biçimde yaşamımız içindedir. Elektronik mühendisliği; radyo, TV, iletişim, otomasyon, bilgisayar donanımı, kontrol, güvenlik sistemleri vb. birçok alanda yaptığı işlerle günlük yaşamda elimizin altındadır.
Ülkemizde birçok alanda yaşanan düzensizlik bu alanda da vardır. Temelde tamamen farklı olan bu iki meslek için tek bir isim ve diploma unvanı altında eğitim verilmektedir. Genel olarak ülkemiz eğitim kurumlarında elektrik, elektronik ve elektrik-elektronik mühendisliği alanında eğitim verilmekte ve diplomalara unvan olarak bu üç unvan yazılmaktadır. İlk ikisinde sorun yoksa da elektrik-elektronik unvanı alanlarda mezuniyet sonrası, meslek yaşamında sorunlar yaşanmaktadır. Bu bölümde okuyan öğrenciler genelde 3 yıl aynı dersleri almakta son sınıfta dal/disiplin dersleri alarak ayrılmaktadır. Yani isteyen öğrenciler elektrik mühendisliği ağırlıklı ders almakta, bir kısmı da ağırlıklı elektronik mühendisliği disiplinine uygun dersler almaktadır.
Ülkemizde meslek hayatını düzenleyen yasal mevzuat açısından bu diploma unvanı ve son sınıfta alınan, diploma eki olarak verilen not durum belgesinde (transkript) yazılı olan derslere göre bazı işleri yapabilmekte bazılarını yapamamaktadır. Bu mesleği yapamamak anlamına gelmemektedir, özel bazı nitelikler isteyen durumlarda aranan yasal mevzuat gereğidir. Özellikle son sınıfa gelen öğrencilerin meslek hayatlarını doğrudan ilgilendiren bu dal/disiplin seçme işinde elektrik, elektronik, elektrik-elektronik mühendislerinin meslek örgütü olan Elektrik Mühendisleri Odası ile temasa geçmeleri çok önemlidir.
Eğitim Koşulları
Elektrik, elektronik mühendisleri oldukça ağır bir eğitim görmektedirler. İlk 1,5 yıl temel bilimler eğitimi altında yoğun bir biçimde matematik, fizik, kimya vb. dersler alınır. Sonraki yıllarda elektrik, elektronik mühendisliğinin temel formasyon dersleri ile disiplin dersleri alınır. Laboratuvarlar ve tasarım dersleri ile uygulamalar ile de bu eğitim desteklenir. Öğrenci mutlaka eğitim dönemi dışında staj adı verilen bir uygulamayı bir işletmede yapmak zorundadır. Eğitim kurumuna göre değişse de en az iki dönem staj yapılması gerekmektedir.
Eğitim Programlarının Akreditasyonu
Tercih edeceğiniz programların akredite olup olmadıkları da çok önemlidir. ÖSYM bu yıl da yayınladığı kılavuzda akredite olan programların listesini de verdi. Tercih etmek istediğiniz eğitim programının akreditasyon listesinde de olup olmadığını incelemenizde yarar var.
Eğitim programlarının akreditasyonu, farklı disiplinlerdeki mühendislik eğitim programları için değerlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yapılarak mühendislik eğitiminin kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunmaktır. Böylece; güncel ve gelişmekte olan teknolojileri kavrayan, daha iyi eğitilmiş ve daha nitelikli mühendisler yetiştirilerek, toplumun refahının ileri götürülmesini sağlamak amaçlanmaktadır.
Günümüzde birçok mühendislik eğitim programı ABET, MÜDEK ve benzer akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilmektedir. Çıktılara dayalı olarak yapılan bu akreditasyon değerlendirmelerinde eğitim programlarının mezuniyet aşamalarına gelmiş olan öğrencilere bazı bilgi ve becerileri kazandırdıklarını kanıtlamaları istenmektedir. Program Çıktıları olarak adlandırılan bu bilgi ve beceriler aslında bir mühendisin bir ürün geliştirme projesinde etkin biçimde yer alıp gerekli faaliyetleri kaliteli biçimde gerçekleştirmesi için gereken bilgi ve becerileri tanımlamaktadır.
Bu akreditasyon sürecinde eğitim programı her yönü ile akreditasyon kurumlarınca incelenmekte, programın söz verdiği amaçları gerçekleştirebilecek araçlara ve yöntemlere sahip olup olmadıkları gözlenmektedir.
Seçeceğiniz bölümler için kriterlerinizden birisi de tercihiniz olan bölümüm akredite olup olmadığıdır.
Akredite bir kuruluş eğitim için gereken kurumsal yapıya ve araçlara sahiptir ve uyguladığı eğitim programı bağımsız bir dış denetçi tarafından gözlenmektedir anlamına gelmektedir.
Dört senedir ÖSYM kılavuzunda akredite edilen programlar da belirtilmektedir. Tercihinizde bu listeleri de dikkate almanızda yarar var. Akreditasyon sadece mühendislik programları için değil başka eğitim programlarında da yapılmaktadır.
Akreditasyon Kurumları
Ülkemizde mühendislik eğitim programlarının akreditasyonu iki kurum tarafından yapılmaktadır. Bunlar ABD kuruluşu olan ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology) ile ulusal akreditasyon kuruluşu olan MÜDEK’tir. (Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme Kurulu)
Eğitim değerlendirme kuruluşları Yükseköğretim kurumlarının uygulamalı bilim, mühendislik, teknoloji ve bilişim alanlarındaki programlarını akredite eden ve sivil toplum kuruluşu olarak faaliyet gösteren bir oluşumdur. Kısaca dünyadaki üniversitelerin belli standartlarda olup olmadığını denetleyerek denklik veren bir kuruluştur. Değerlendirmelerini üniversitelerin bütçelerini, laboratuvar, kütüphane, öğrenci işleri ve bilgi işlem alt yapısını; ders programlarının içeriklerini, öğretim üyelerinin özgeçmişlerini, ders verme yöntemlerini, öğrencilere verilen kariyer desteğini, öğrencilerin bitirme projelerini ve iş hayatına ne kadar hazır olduklarını, öğrenci projelerine sağlanan maddi desteği, bölüm mensuplarının motivasyon seviyelerini, üniversitenin tüm akademik ve sosyal olanaklarını detaylı olarak inceleyerek yapmaktadır.
16 Temmuz 2021 günü yayınlanan ÖSYM Kılavuzuna göre;
ABET’ten akredite Elektrik, Elektronik Mühendisliği eğitim programları;
7 üniversite (6 devlet, 1 vakıf), 10 program (9 devlet, 1 vakıf) 16 Temmuz 2021 günü yayınlanan ÖSYM Kılavuzuna göre ;
MÜDEK’ten akredite Elektrik, Elektronik Mühendisliği eğitim programları;
40 üniversiteden (26 Devlet, 14 Vakıf), 41 program (27 Devlet, 14 Vakıf) akredite edilmiştir.
Elektrik Müh, 2 devlet üni, 3 program, 1 MÜDEK + 2 ABET
Elektrik-Elektronik Müh, 16 devlet + 14 Vakıf üni, 41 program, 37 MÜDEK + 4 ABET Elektronik ve Haberleşme Müh, 2 devlet üni, 3 program, 1 MÜDEK + 2 ABET Kontrol ve Otomasyon, 2 devlet üni, 4 program, 2 MÜDEK + 2 ABET
Uluslararası Akreditasyon Kurumları üyelikleri ENAEE Üyeliği:
EUR-ACE Etiketi:
MÜDEK, European Network for Accreditation of Engineering Education (ENAEE) tarafından ilk kez 2009 yılında değerlendirilmiş ve ENAEE Yönetim Kurulunun 21 Ocak 2009 tarihli kararıyla akredite ettiği mühendislik lisans (Bachelor) programlarına EUR-ACE Etiketi (EUR-ACE Label) vermek üzere 21 Ocak 2009 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle (31 Aralık 2013 tarihine kadar) yetkilendirilmişti. Böylece, MÜDEK 2009 yılında EUR-ACE Etiketi verme yetkisi olan 7. akreditasyon ajansı olmuştu.
MÜDEK, ENAEE tarafından Akreditasyon Ajansları için ENAEE Standartları ve İlkeleri kapsamında 2013 ve 2018 yıllarında iki kez değerlendirilmiş ve akredite ettiği mühendislik lisans (Bachelor) programlarına EUR- ACE Etiketi verme yetkisi ENAEE Yönetim Kurulunun; 21 Mayıs 2019 tarihli kararıyla 31 Aralık 2023 tarihine kadar (5 yıllık süreyi tamamlamak üzere) uzatılmıştır.
MÜDEK, 2019 yılı itibariyle Avrupa'da EUR-ACE Etiketi verme yetkisi olan 15 akreditasyon ajansından birisidir.
MÜDEK akreditasyonu alan programlara EUR-ACE® (Avrupa’da akredite mühendis) etiketi de vermeye yetkilidir. EUR-ACE® Avrupa kıtasında akredite olmuş mühendislik programlarının kalitesinin belli standartları karşıladığını belirten bir etikettir. Bu etiketin eğitim gördüğünüz lisans programına verilmiş olması, aldığınız eğitimin Avrupa standartlarını karşıladığını göstermektedir. Avrupa’da çalışmak veya lisansüstü öğrenim görmek isteyen akredite program mezunları bu etiket sayesinde, sahip oldukları temel nitelikleri karşı kuruma kanıtlamış olacaklardır.
EUR-ACE ®, Mühendislik eğitim programları akreditasyonu için belirli standartları barındıran bir standartlar kümesidir. Bu eğitim standartlarını ulaşan mühendislik programlarına bu etiket verilmektedir. EUR-ACE ® etiketli programlar FEANI’nin Eur Ing başlıklı eğitim gereksinimleri listelerinde otomatik olarak yer almaktadır.
EUR-ACE ® etiketi ile mühendislik programları, hem Avrupa standartlarına hem de uluslararası yüksek standartlara sahip olduklarını belgelerler, böylece Avrupalı işverenler tarafından tanınmaları da güvence altına alınmış olur. EUR-ACE ® diğer Yükseköğretim Kurumlarına yapılan Master ve Doktora programlarına başvuruları kolaylaştırır. Böylelikle yurtdışında eğitim görmek isteyen öğrenciler bu etiketten yararlanarak üniversitelere başvurularda bulunabilirler. Mesleki Yeterlilik tanınması üzerine, AB Direktifi tarafından teşvik olarak EUR-ACE ® etiketli bölümlerin lisansüstü hareketliliğini kolaylaştırılmıştır. Master programlarına Avrupa Ülkelerinde yapmak isteyen öğrenciler için bu etiket büyük bir artıdır
Mühendislik mesleğinin düzenlendiği ülkelerde EUR-ACE ® etiketli programlar Kayıtlı veya Yeminli mühendis olmak için gerekli olan eğitim gereksinimlerini karşılamaktadır. Yurtdışı eğitim düşünen mezunlar gerekli yetkinlerini sağlayarak (Genel Not Ortalaması, Dil Puanı vs.) üniversitelerin zorunluluklarına göre master ve doktora programlarına başvurabilirler.
Washington Accord İmzacılığı:
MÜDEK 15 Haziran 2011 tarihinden itibaren International Engineering Alliance (IEA) şemsiyesi altındaki çok taraflı akreditasyon tanıma anlaşması Washington Accord'un imzacısı (tam üyesi) olmaya hak kazanmıştır.
MÜDEK akreditasyon belgesine sahip programlardan mezun olanlar bu imzacı ülkeler arasında programlara başvurabilirler.
Tercih Uyarıları
Öncelikle kamuoyu baskısına ya da güncel deyimle mahalle baskısına göğüs gerin. Herkes her şey olamaz.
Hangi mesleği seçmeyi istiyorsanız, size uyan ve gerçekten yeteneklerinize uygun bir mesleği seçin. Bu konuda profesyonel destek alın. Meslek seçiminiz size rağmen çevrenizin yarışması ve itibar mücadelesine dönüşmesin. Kuvvetli bir matematik bilginiz ve yeteneğiniz yanında fen dersleri ile de aranız iyi ise ve ayrıca analitik bir düşünce yapınız varsa bu meslek tam size göre. Bu mesleği seçerseniz mantıklı bir sıralama yapın.
Ömrünüzün üçte ikisini kapsayacak kararlar alma dönemindesiniz; seçtiğiniz programlar sonucunda sırtınızda taşıyacağınız bir meslek için değil, sizi sırtında taşıyacak bir meslek sahibi olacağınız bir program seçmelisiniz.
2015 yılında tıp ve hukuk programları için getirilen başarı sıralaması 2016 yılında mimarlık ve mühendislik alanlarına da getirildi. Mühendislik fakülteleri (Orman, Ziraat, Su Ürünleri hariç, Ziraat Fakülteleri Gıda Mühendisliği dahil) için 300 bin olan başarı sırasını tercihlerinizde göz önüne almanız gerekiyor.
Seçtiğiniz okulun uluslararası değişim programlarının (Socrates, Erasmus) var olup olmadığına bakın.
Tercih edeceğiniz programların akredite olup olmadıkları da çok önemlidir. ÖSYM’nin birkaç yıldır yayınladığı kılavuzda akredite olan programların listesini de verilmektedir.
Başarı sıranız beklediğinizin altında gelmişse, bu yılki sınavlar sonucunda başarı sıranızın neden beklediğinizden aşağıda geldiğini sorgulayın. Ayrıca çoğunuz istediğiniz bölümün puan olarak tuttuğunu ancak başarı sırası olarak geride kaldığını görebileceksiniz. Tercihlerde başarı sırasının geçerli olduğu mutlak olarak göz önüne alınmalı.
Bu sene şöyle bir bilgiyi vermekte fayda var. “180 puan barajını geçen aday sayısında bu yıl dramatik düşüş var. Bunun anlamı bu yıl daha iyi başarı sıralaması demek. Örneklersek: 2020’de 347 puan alan bir aday 162.701. olurken 2021’de aynı puanı alan 94.866. olmuş. Bu yıl 180 puan barajını geçen aday sayısı az olsa da barajı geçenlerin sıralamaları çok daha yüksek.” “ Cihan Yeşilyurt”
Tercih yaparken bütün puan türleri için yüzde 50 kadar başarı sırasının üstünden başlanabileceği, ancak mutlaka yüzde 100 hatta daha da fazla alt başarı sırasına inilmesi gerektiğine dikkat edin. Örneğin; 50 bininci sırada yer alan bir öğrenci tercihlerini 25 binden yapmaya başlayabilir. 100 bine kadar hatta daha da alta inmesini de öneriyoruz. Geçmiş yıllarda bunu söylüyorduk ama bu yıl çok üstten ve çok alttan tercih listesi oluşturmanızda yarar var. “Örneğin: 100 bininci bir adaya 20-30 binlerden listesini oluşturmaya başlamasını ve 200 binlerinde altına inmesini söyleyebiliriz.” “Cihan Yeşilyurt”
Üst başarı sıralarında çok fazla yığılma olması nedeni ile bu grup öğrencilerin tercihlerinde yüzde 100’ün altına da inilmesi yararlı olacaktır.
2021-2022 öğretim yılında kontenjan artışının çok fazla olmadığı görülüyor. Dolayısı ile tercih yaparken mutlaka 2020-2021 yılına göre bölümlerin kontenjan artış ya da azalışlarına bakmak gerekiyor. Örneğin bir bölüm 50 kişi alırken kontenjanını 40’a düşürdüyse başarı sırasının da yükselebileceğini düşünün. Bazı bölümler her zaman olmasa da kayıtlar sırasında kontenjanlarının üzerine çıkabiliyorlar.
Kontenjanları karşılaştırmakta yarar var. Kontenjan sayılarının artması mevcut puanınıza göre geçen seneye göre lehinize bir fark yaratabilir
2021-2022 Öğr. Yılı Toplam Kont
2020-2021 Öğr. Yılı Toplam Kont
FARK
Devlet Elektrik Mühendisliği 575 599 -24
Devlet Elektronik Mühendisliği 82 82 0
Devlet Elektronik ve Haberleşme
Mühendisliği 602 512 90
Devlet Kontrol ve Otomasyon
Mühendisliği 248 124 124
Devlet Elektrik-Elektronik
Mühendisliği 10.068 8.488 1.580
11.575 9.805 1.770
Tercihin sorumluluğu size ait olduğu için kılavuzdaki özel koşulları okumanız çok önemlidir. Kılavuzda ki özel koşullara nasıl güvenileceği de başka bir sorun. Türk-Alman Üniv. Elektrik-Elektronik Mühendisliği programında özel koşullar nedir diye bakılınca bu kısımda yer alan özel koşullarda 144 ve 245 nolu koşullar ÖSYM kılavuzunda yok.
Mühendislik mesleğine bakışın salt para kazanma temelinde olmaması gerekmektedir. Mühendis, bilimi kullanarak insanlık ve doğa yararına onu günlük yaşamda insanların hayatını kolaylaştırmak için teknolojiye dönüştürebilen insandır. Dolayısıyla mühendisle teknoloji ve buna bağlı ürünleri kullanan değil üreten nitelikte insanlar olmalıdırlar.
Tercihte bulunacak adaylara bir önemli uyarı da şudur; gönlünüzden geçen, çok istediğiniz halde giremediğiniz programlar yerine aynı isim altında bir programı seçseniz bile önemli olan 4 yıllık lisans eğitimi sırasında sadece okuldaki eğitimlerle yetinmemenizdir. Mutlaka kendinizi bilmeniz ve beceri açısından kendinizi donatmanız gerekmektedir. Mezun olduğunuzda sizi işe alacak olan kurum ve kuruluşlar bu 4 yıllık sürede okul dersleri dışında neler yaptığınızla daha çok ilgilidir. Gazetelerin insan kaynakları eklerinde ve insan kaynakları sitelerinde aranılan personel ilanlarından istenilen şartlara bakarak kendinizi bu alanda yetiştirmeniz sizin açınızdan fark yaratacaktır. Bu destek eğitimlerinde Elektrik Mühendisleri Odası’nın ülke çapında yaygın örgütlü yapısı sizlerin yanında olacaktır.
Bu çalışmada KKTC ile ilgili bilgiler yer almamaktadır. Biliyoruz ki KKTC’de eğitim görmek isteyen ve gören çok sayıda vatandaşımız vardır. KKTC’de eğitim görmek isteyenler biraz daha dikkat etmelidir. En azından istediğiniz programın akredite olup olmadığına bakabilirsiniz.
Sonuç:
Birçok badirelerden sonra, geri kalan hayatınızın nerede ise üçte ikisini kaplayacak meslek seçimi aşamasına geldiniz. Elektrik, Elektronik mühendisliğini seçti iseniz, istediğiniz programda eğitim alırken de mezun olduktan sonra da bitmeyen bir eğitim süreci olan bir meslek dalı seçtiniz demektir. Evrensel bir meslek olan Elektrik, Elektronik mühendisliği işinizi dünyanın her yerinde yapabileceğinizi bilerek yola çıkmanızda fayda var.
Elektrik, Elektronik Mühendisliği programlarını tercih eden adaylar unutmayınız ki üniversite diploma sağlar fakat sizlerin sürmek istediğiniz hayat biçiminin ortaya çıkmasında tek başına yeterli değildir. Diploma ve meslek sadece yol göstericidir. Sizlerin ülkemizin ve dünyanın gerçeklerini, ihtiyaçlarını göz önüne alarak kişisel donanımınızı sağlamak için çaba göstermeniz gereğinin bir kez daha altını çizmek istiyoruz.
ÜNİVERSİTE TERCİHİNDE NELERE DİKKAT ETMELİ?
KAMPUS YAŞAMI AÇISINDAN:
• Kampusa ulaşımın kolay olması,
• Sosyal ve kültürel faaliyetler,
• Kampusun bulunduğu semt
• Yurt olanakları,
• Atölye ve laboratuvar olanakları,
• Kampus içerisindeki tesislerin çeşitliliği,
• Kampusun olduğu il ve İlçeler öğrenci dostu mu?
AKADEMİK AÇIDAN:
• Akademik kalite / Akademik kadronun iyi olması,
• Akademik ortamın özgürlükçü, bilimsel olarak özgür ve bağımsız olması,
• Uluslararası imkânlar (Erasmus, Sokrates ve ikili anlaşmalar),
• Eğitim dili / İngilizce eğitim,
• Eğitim programı akredite mi? (MÜDEK veya ABET)
• Mezuniyet sonrası iş olanakları sağlaması,
• Çift anadal ve yan dal olanakları,
• Staj olanakları sağlaması,
• Ülkemizde şu an hayal ama akademik, idari, mali anlamda özerk, katılımcı ve hesap verebilir kurum mu?
ve tekrar edersek; EN ÖNEMLİSİ AKADEMİK-BİLİMSEL ÖZGÜRLÜK NASIL?
DÜNYA ÜNİVERSİTELER SIRALAMASI
Tercih yaparken bakılacak bir yerde üniversitelerin hem ülkemizde hem de dünyada ki sıralaması. Etkili olan ve güvenilir (?) rayting kuruluşları arasında ulusal rayting kuruluşumuz URAP var. Bu kuruluşlar sıralama yaparken neleri gözönüne aldıklarını internet sayfalarında duyuruyorlar. En önemli husus sıralamadaki verileri ilgili kurumlardan mı alıyorlar yoksa kamuoyuna ilan edilen açık kaynaklardan mı alıyorlar, bu veri kaynaklarına bakılmalı.
Çeşitli rayting kuruluşları sıralamalarına bakılırsa hepsinde genellikle bir üniversitemiz ilk 500 içinde o da son sıralarda yer alıyor. 203 üniversitemiz var ama bu akademik enflasyon Türkiye üniversitelerinin uluslararası alanda itibar kaybetmesinin en önemli nedeni.
Sıralamalardaki ortaklaşılan kriterler neden iyi bir yerlerde olamadığımızı da gösteriyor.
Bu kriterleri sıralarsak:
• Akademik İtibar,
• Mezunların istihdam edilebilirliği,
• Fakülte / Öğrenci oranı,
• Fakülte başına akademik atıf oranı,
• Uluslararası öğrenci oranı,
• Uluslararası akademik kadro
Yerel rayting kurumumuz URAP ise Üniversitelerimizin sıralamasında aşağıda ki 9 göstergeyi kullanmaktadır.
1-) Makale Sayısı
2-) Öğretim Üyesi Başına Düşen Makale Sayısı 3-) Atıf Sayısı
4-) Öğretim Üyesi Başına Düşen Atıf Sayısı 5-) Toplam Bilimsel Doküman Sayısı
6-) Öğretim Üyesi Başına Düşen Toplam Bilimsel Doküman Sayısı 7-) 2015-2016 Yılı Doktora Mezun Sayısı
8-) Doktora Öğrenci Oranı
9-) Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayısı
Üniversiteye girişinizde ve seçtiğiniz programda iddialı iseniz, akademik, bilimsel veya profesyonel mühendislik olarak bu verileri dikkatlice gözden geçirmenizde yarar var.
URAP çalışması olarak Dünyada ki 3 bin üniversite sıralamasında ilk 10 üniv ve ilk 500’e ve ilk 1000’e giren üniversitelerimiz listesine bir bakalım
3 bin üniversitenin tam sıralaması için linki tıklayınız.
https://urapcenter.org/Rankings/2020-2021/World_Ranking_2020-2021
URAP’ın Elektrik-Elektronik Mühendislik programları için dünya üniversitelerinde yaptığı alan sıralamasına da bakalım. 750 programın tam sıralı biçimi için linki tıklayabilirsiniz.
https://www.urapcenter.org/Rankings/2020-2021/2021- Electrical%20%26%20Electronics%20Engineering
Tercihiniz sonucunda aldığınız eğitimin sonunda;
“Öğrenmeyi öğrenmiş, araştıran, bilgi öğreten, yabancı bir dili iyi bilen, teknolojiyi kullanabilen, sosyal bilimlere açık, çevresini sorgulayan, yaratıcı, üretken, toplumla bütünleşen, kalite bilincine sahip, yerel değerleri göz ardı etmeyen, zamanın değerini kavrayan, kendisiyle barışık, etik değerlere sahip, entelektüel özelliklere sahip, meslek örgütüne ve meslek örgütlenmesine inanan, ülke ve meslek sorunlarına duyarlı”
Bir Elektrik, Elektronik, Elektronik ve Haberleşme, Kontrol ve Otomasyon ile Elektrik-Elektronik Mühendisi olmanızı bekliyoruz.
Umarız ki, istediğiniz programa girdikten sonra “ne iyi ettim de burayı tercih etmişim” demeniz dileğiyle hepinize başarılar diliyoruz.
Kaynak:
Bu çalışmada YÖK, ÖSYM ve Elektrik Mühendisleri Odası’nın çalışmalarından ve istatistiklerinden yararlanılmıştır.
EKLER:
Ek-1: ÖSYM kontenjanlar kılavuzu, 16 Temmuz 2021
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek-1_-osym-kontenjanlar-kilavuzu_16-temmuz-2021_-tablo-4/
Ek-2: 2020-2021 Yılı Yeni kayıtlar, YÖK
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek-2_-yok_-2021_-t-103_-2020-2021-yili-yeni-kayit/
Ek-3: 2020-2021 Yılı Toplam Okuyan öğrenci sayısı, YÖK
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek3_-yok-erisim-05-08-2021_-2020-2021-yili-toplam-okuyan_-t-105/
Ek-4: 2019-2020 Yılı Toplam Mezun sayıları, YÖK
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek-4_-yok-erisim-05-08-2021_-2019-2020-yili-toplam-mezun_-m-105/
Ek-5: ÖSYM, 16 Temmuz 2021 Kılavuzu, başarı sırasına göre ilk 10 ve son 10 program
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek-5_-osym_-16-temmuz-2021_-2020-2021-yili-basari-sirasina-gore-ilk-ve- son-10-program/
Ek-6: ÖSYM 16 Temmuz Kılavuzuna göre akreditasyon listesi
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek-6_-osym_-16-08-2021-kilavuzu-akreditasyon-listesi/
Ek-7: 2020 YKS sınavında yapılan net sorular
https://toplumsalbakis.net/2021/08/13/ek-7_-yok_-31-07-2021_-yapilan-net-sorular/
Ek-8: Ülkemiz üniversiteleri Genel Sıralaması, 2021 Yılı, 186 üniv.
https://toplumsalbakis.net/2021/08/15/urap_-14-08-2021_-ulkemiz-universitelerinin-genel-siralamasi/
Ek-9: 2020-2021 Yılı Dünya Üniv. Sıralaması, 3 bin üniv.
https://toplumsalbakis.net/2021/08/15/urap_-2020-2021-yili-dunya-univ-siralamasi-3-bin-univ/
Ek-10: Dünya Üniv. Elektrik-Elektronik Müh. programları Sıralaması, 750 üniv.
https://toplumsalbakis.net/2021/08/16/urap_-elektrik-elektronik-muhendisligi-2020-2021-yili-dunya-univ- siralamasi/
09 Ağustos 2021
Ertuğrul Orhan ÖRÜCÜ, Elektrik Mühendisi
