1 ÜNİTE 14: ENFLASYON HEDEFLEMESİ REJİMİ
Enflasyon hedeflemesi rejimi; merkez bankasının nihai hedefi olan fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi amacına yönelik olarak, para politikasının belirlenen bir dönem için belirlenen sayısal bir enflasyon hedefi ya da hedef aralığına dayandırılması ve bunun kamuoyuna açıklanması şeklinde tanımlanabilen para politikası uygulamasıdır.
Parasal büyüklükler ya da döviz kurunun hedeflendiği rejimlerin aksine, enflasyon hedeflemesi stratejisinde herhangi bir ara hedef kullanılmaksızın, doğrudan enflasyon oranının kendisi hedeflenmektedir.
Enflasyon hedeflemesi yaklaşımında para politikasının esas amacı, düşük ve istikrarlı bir enflasyon oranını gerçekleştirmektir.
TCMB'nin enflasyon hedeflemesi rejimini tanıtmak amacıyla 2006 yılında hazırladığı kitapçıkta bu rejimin temel özellikleri şu şekilde belirtilmiştir:
o Enflasyon hedeflemesi rejiminin toplum tarafından kolaylıkla anlaşılabilmesi ve izlenebilmesi amacıyla öncelikle sayısal bir enflasyon hedefi belirlenir ve kamuoyuna duyurulur.
o Enflasyon hedeflemesi rejimi altında merkez bankasının temel politika aracı kısa vadeli faiz oranlarıdır. Merkez bankası temel aracını ve aynı zamanda sahip olduğu diğer bütün araçları belirlenen enflasyon hedefine ulaşmak için kullanır.
o Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma sürecinin kurumsallaşmasını sağlamak önemli bir husustur. Karar alma sürecinin kurumsallaşması ile şunlar kastedilmektedir:
(i) Para politikası kararlarının alınacağı tarihlerin önceden belirlenmesi ve bunun kamuoyu ile paylaşılması,
(ii) Politika kararlarının şeffaf bir yapıya ulaşması,
(iii) Alınan kararların gerekçelerinin açıklanması ve bu açıklamalarda gelecek dönemlerdeki kararların yönüne ilişkin eğilimlere yer verilmesi.
o Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminleri büyük önem taşımaktadır. Bu tahminler Merkez Bankasının enflasyonla mücadele etmek için alacağı faiz kararlarında yol gösterici olmaktadır.
o Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden önemli ölçüde sapması durumunda merkez bankası temel para politikası aracı olan faiz oranlarına müdahalede bulunarak bu sapmanın önüne geçmeye çalışacaktır.
o Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının beklentileri iyi yönetmesi ve etkin bir iletişim politikası izlemesi önemlidir.
Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin İşleyişi
Enflasyon hedeflemesi rejiminde, merkez bankalarının doğrudan kontrolünde olmayan enflasyon oranı hedef değişken olarak seçilmektedir.
2
Enflasyon üzerinde etkili olan faktörlerdeki değişimlere Merkez Bankası belirli bir gecikmeyle müdahale edebilirler.
Enflasyon hedefinin tam olarak tutturulması oldukça zordur.
Buna karşılık gerçekleşen enflasyon oranının enflasyon hedefi çevresinde dalgalanan bir değer alması beklenen bir durumdur.
Bu bağlamda enflasyon hedeflemesi rejiminin gelecek döneme odaklanan bir strateji olduğunu söyleyebiliriz.
Merkez Bankası gelecek dönemde gerçekleşmesi beklenen enflasyon oranı ile hedef olarak belirlediği enflasyon oranı arasındaki farkı mümkün olan en alt düzeye çekmeye çalışır.
Bu amaca ulaşmak için merkez bankalarının politika aracı faiz oranlarıdır.
Merkez bankası gerçekleşmesi beklenen enflasyon oranını hedef enflasyon oranına yaklaştırabilmek için faiz oranlarının değerine karar verirler.
Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin Dünyaya Yayılışı
1960'lı yıllar ile 1990'lı yıllar arasında gelişmiş ve gelişmekte olan piyasa ekonomilerinde para politikası rejimi olarak genellikle döviz kuru ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejileri benimsenmiştir.
Ancak para politikasının nihai amacı olan fiyat istikrarını sağlamada, bu hedefleme stratejilerinin istenilen sonuçları vermemesi, birçok ülkeyi yeni para politikası arayışlarına yöneltmiştir.
1990'lara gelindiğinde, para ve kredi büyüklükleri ile enflasyon arasındaki kısa vadeli ilişki oldukça istikrarsız bir hâl almıştır.
Bu durum, parasal hedefleme stratejisi çerçevesinde söz konusu büyüklüklerin ara hedefler olarak daha az güvenilir ve daha az faydalı olmasına neden olmuştur.
1990 öncesi dönemde merkez bankaları, fiyat istikrarı hedefinden uzaklaşarak, hükümetlerin harcamalarını finanse eder hale gelmiş ve bu sebepten merkez bankalarının toplum nezdindeki inanılırlığı ve güvenirliği azalmış ve buna bağlı olarak da enflasyon beklentilerinin yükselmesine sebep olmuştur.
Ayrıca bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler 1990’larda finansal piyasalarda etkisini göstermeye başlamıştır.
Bu koşullar parasal büyüklüklerin hedeflenmesine dayalı rejimlerin başarı sağlama olasılığını azaltmıştır.
1990'larda kendini iyice hissettirmeye başlayan küreselleşmenin de etkisiyle fiyat istikrarını sağlamada kullanılan döviz kuru, faiz, nominal gelir ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesine dayalı stratejiler etkisiz kalmaya başlamıştır.
Bu çerçevede enflasyon hedeflemesi rejiminin oluşturulması ve yaygınlaşması, parasal büyüklüklere veya döviz kuruna dayalı rejimlerin etkinliğini zaman içinde kaybetmesine paralel olarak ortaya çıkmıştır.
3
Parasal büyüklüklerin ya da döviz kurunun hedeflenmesinde yaşanan bu zorluklar karşısında merkez bankaları, enflasyon hedeflemesi rejimini alternatif bir para politikası stratejisi olarak geliştirmiştir.
Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin Avantajları
Parasal büyüklükler ile enflasyon arasında istikrarlı bir ilişki olup/olmaması, uygulamanın başarısı için çok önemli değildir.
Merkez bankasının hedefleri ve taahhütleri diğer para politikası rejimlerine göre çok daha rahat, anlaşılır ve açıktır.
Alternatif rejimlere kıyasla daha esnek bir strateji sunmaktadır.
Döviz kuru hedeflemesi stratejisinin aksine, enflasyon hedeflemesi, para politikasının ülke ekonomisine odaklanmasına ve ortaya çıkabilecek şoklara daha etkili tepki vermesine imkân tanımaktadır.
Uzun vadede kamuoyunun ilgisini kısa vadeli müdahaleci politikalar yerine düşük ve istikrarlı enflasyon gibi makroekonomik istikrarı ve ekonomik büyümeyi destekleyen bir hedefe kaydırmaktadır.
Sadece para politikasının değil aynı zamanda, maliye politikalarının da hesap verebilirliğini ve disiplinini artırmaktadır.
Hem merkez bankalarının kurumsallaştırılması hem de ekonomi genelinde enflasyonla mücadele sürecine katkıda bulunacak yapısal reformların gerçekleştirilmesi konularında motivasyon sağlamaktadır.
Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin Dezavantajları
Bu rejime yöneltilen eleştiriler genellikle enflasyon hedeflemesi rejiminin katı olarak yorumlanması durumunda politika yapıcılara çok az takdir yetkisi bırakması ve para politikasının şoklara arzu edilen esneklikte tepki vermesini engellemesi üzerine yoğunlaşmaktadır.
Buna karşılık enflasyon hedeflemesi rejiminin, politika yapıcılara çok fazla takdir hakkı vermesi sebebiyle politika yapıcıların aşırı genişlemeci politikalar izlemesine neden olabileceği ve bu durumun enflasyon beklentilerinin kontrol edilebilmesini imkânsızlaştıracağı şeklinde tam aksi yönde eleştiriler de bulunmaktadır.
Döviz kurlarının göz ardı edilmesi ve bu durumun özellikle küçük ve dışa açık ülke ekonomilerinin makroekonomik dengesine ilişkin sorunlara neden olması, bu rejime yönelik olarak yapılan diğer bir eleştiridir.
Enflasyon hedeflemesi rejiminin mali baskınlığı engelleyememesi ve döviz kuru oynaklıklarının finansal istikrarsızlığa neden olabilmesi gibi sebeplerle de bu rejim eleştirilmektedir.
Mali baskınlık: Yüksek düzeydeki kamu borcunun merkez bankası tarafından belirlenen kısa vadeli faizler ile piyasa faizleri arasında ilişkiyi zayıflatarak aktarım mekanizmasının istenildiği gibi çalışmasını engellemesi ve böylece para politikasının etkinliğini azalması anlamına gelmektedir.
4
ENFLASYON HEDEFLEMESİ REJİMİNİN ÖN KOŞULLARI 1.Merkez Bankası Bağımsızlığı
o Enflasyon hedeflemesi stratejisinin ön koşullarından birisi merkez bankasının politika uygulamalarında bağımsız olmasıdır.
Amaç bağımsızlığı: Merkez bankasının para politikasının amacını kendisinin belirleme yetkisine sahip olmasıdır.
Araç bağımsızlığı:Merkez bankasının para politikası amaçlarına ulaşmak için hangi para ve döviz kuru politikası araçlarını kullanılacağına kendisinin karar vermesidir.
Ekonomik bağımsızlık: Hükümet ile merkez bankası arasında borçlanma ilişkisinin yasal olarak engellenmesidir.
2.Para Politikasının Fiyat İstikrarına Odaklanması
o Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlamalıdır.
o Enflasyon dışında başka bir ekonomik değişkene yönelik taahhütte bulunan merkez bankasının bu amaca ulaşmak için izleyeceği politikalar, enflasyon hedeflemesi ile çelişebilecektir.
3.Finansal Sektörün Gelişmiş Olması
o Gelişmiş finansal piyasalar merkez bankası tarafından kullanıacak parasal araçların etkinliğini arttıracaktır.
o Finansal piyasaların kullanılan parasal araçlara yeterli çabuklukta tepki verememesi enflasyon hedeflerinden sapmalara yol açabilecektir.
o Bu durum aynı zamanda merkez bankalarının sahip olduğu en etkili araç olan açık piyasa işlemlerinin yürütme yeteneğini de kısıtlamaktadır.
4.Mali Baskınlığın Düşük Olması
o Mali baskınlığı, kısaca, yüksek bütçe açığının olduğu ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz.
o Mali baskınlığın yaşandığı ekonomik ortamlarda, mali otorite cari ve gelecek yıllara ilişkin bütçe hedeflerini para politikası hedeflerini dikkate almadan belirlemektedir.
o Yani, mali baskınlıkta maliye politikası aktif konumda, para politikası ise pasif konumdadır.
5 5.Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık
o Merkez bankası enflasyon hedefine uygun olarak para politikasını dizayn ettiği ölçüde, ortaya çıkan sonuçlar konusunda hesap verebilir konuma gelir ve söz konusu hedef, bu konuda kriter olarak kullanılabilir.
o Kamuoyuna yapılan açıklamalar genel olarak merkez bankası tarafından gerçekleştirilmekle birlikte hükümet ile merkez bankası arasında yapılan yazılı mutabakatlarla da kamuoyu bilgilendirilebilmektedir.
o Şeffaflık sorunu hesap verilebilirlik sorunuyla yakından ilgilidir. Doğrudan enflasyonu hedefleyen merkez bankalarının enflasyon hedeflerini, planlanan uygulamaları ve gelişmeleri içeren raporlarını belli aralıklarla yayımlaması suretiyle şeffaf bir politika izlemeleri gerekmektedir.
ENFLASYON HEDEFLEMESİ REJİMİNİN UYGULANMASI
Rejimin esnek yapısı, her ülkenin enflasyon hedeflemesi rejimini kendine özgü ekonomik, sosyal ve siyasi yapısına uygun şekilde tasarlamasına imkân tanımaktadır.
Bu kapsamda rejimin uygulanması sürecinde ön plana çıkan farklılıklar aşağıda incelenmiştir.
Fiyat Endeksinin Seçimi
o Ülke genelindeki fiyatlar genel düzeyindeki değişmeler, fiyat endekslerinden yararlanılarak hesaplanmaktadır.
o Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) fiyatlar genel düzeyinde gerçekleşen değişimleri izlemek amacıyla üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ve tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) olmak üzere iki fiyat endeksi yayınlamaktadır.
o Seçilecek olan fiyat endeksinin öncelikle fiyatlar genel düzeyinde ortaya çıkacak değişikliklerin ekonomik birimlerin yaşam standartları üzerindeki etkilerini doğru olarak yansıtabilmesi gerekmektedir.
o Seçilecek olan endeks ekonomik birimlerin beklentilerini yönlendirebilmeli, kamuoyu tarafından kolay anlaşılabilir olmalı ve hesaplanışı basit yollardan yapılabilmelidir.
o Sıklıkla revize edilmeyen, güvenilir, şeffaf ve anlaşılabilir olması gibi nitelikler, enflasyon hedeflemesi rejiminde hangi fiyat endeksinin kullanılacağına karar verilmesinde önemlidir.
o TÜFE enflasyon hedeflemesinde uygulayan pek çok ülkede enflasyon ölçümünde kullanılan temel endekstir.
o TÜFE günlük yaşam maliyetini ölçmekte etkili bir endekstir. Ayrıca, hesaplanması, anlaşılması ve izlenmesi daha kolaydır.
o Buna karşılık, endeks kapsamında yer alan bazı kalemlerin fiyatları parasal nedenlerden daha çok dışsal nedenlere bağlı olarak değişmektedir. Bu da dalgalanmalara neden olmaktadır.
6
o TÜFE'de ortaya çıkan dalgalanmaların giderilmesi için, TÜFE'nin kapsamında yer alan bazı kalemlerin endeksten çıkarılması yoluna gidilmektedir. Böylece düzeltilmiş endeks yardımıyla ölçülen enflasyon olan çekirdek enflasyona ulaşılmaktadır.
Hedef Düzeyin in Belirlenmesi: Nokta Hedef ve Bant Hedef
o Enflasyon hedeflemesi stratejisinin uygulama aşamasında hedeflenen enflasyon oranlarının nokta hedef şeklinde mi yoksa bir bant aralığına karşılık gelecek şekilde mi belirleneceği konusuna karar verilmesi gerekir.
o Nokta hedefleme tercih edildiğinde yalnızca tek bir enflasyon oranı belirlenir ve tam olarak belirlenen enflasyon düzeyine ulaşılması gerekir.
o Nokta hedef, kamuoyu tarafından kolaylıkla anlaşılabildiği ve beklentilerin bir noktaya odaklanabilmesine imkân tanıdığı için özellikle iletişim açısından daha avantajlıdır.
o Ancak, nokta hedefin tam olarak tutturulması, bant hedefin tutturulmasına göre çok daha zordur, hatta neredeyse imkânsızdır.
o Bant aralığı hedeflemesi yönteminde ise hedeflenen enflasyon oranları %1-3, %2-4, %3-5 gibi aralıklara bağlanır ve tutturulmaya çalışılır.
o Bu şekilde yürütülen bir enflasyon hedeflemesi politikası, nokta hedef belirlenmesi stratejisine göre nispeten rejime bir esneklik sağlamaktadır.
o Ancak kamuoyu tarafından daha zor anlaşılması, beklentilerin sadece bandın üst sınırına odaklanması ve hedefin tutturulamaması durumunda çok daha fazla itibar kaybına neden olacak olması nedeniyle bant aralığı hedeflemesi nokta hedefe göre daha az tercih edilmektedir.
Hedefleme Süresi
o Hedefleme süresi (hedef ufku), enflasyon hedeflemesinin başarısına doğrudan etki eden unsurların başında gelmektedir.
o Uygulama süresinin seçimi, merkez bankasının belirlemiş olduğu enflasyon hedefine ulaşmada uygulayacağı politikanın ne kadar süreyi kapsayacağını ifade etmektedir.
o Enflasyon hedeflemesi için uygun zaman aralığının seçiminde rol oynayan en önemli unsur, para politikasının enflasyon üzerindeki etkisinin gecikmeli olarak ortaya çıkmasıdır.
o Uygulanan politikaların enflasyona etkilerini belirlemek ve değerlendirmek için en az bir yıl veya daha fazla beklemek gerekmektedir.
İletişim Politikası
o Enflasyon hedeflemesi stratejisinde, hedefle ilgili kamuoyuna yapılan açıklamalar, genel olarak merkez bankası tarafından yapılmaktadır.
7
o Bunun dışında, hedef açıklamaları hükümet ve merkez bankası arasında yapılan yazılı mutabakatlarla da ilan edilebilmektedir. Bu durumda, merkez bankası hükümetle birlikte sorumluluk almış olmaktadır.
o Bu süreçte pek çok ülkede temel iletişim aracı olarak enflasyon raporu kullanılmaktadır.
o Bunun yanı sıra faiz kararlarının alındığı toplantılardaki görüşleri içeren toplantı özetleri, toplantılardaki oylamaları gösteren toplantı tutanakları ve enflasyon oranını tahmin etmekte kullanılan modellerin kamuoyuyla paylaşılması gibi bilgiler değişik ülkelerde kullanılan iletişim araçlarına örnek olarak gösterilebilir.
TÜRKİYE'DE ENFLASYON HEDEFLEMESİ REJİMİ
1999 yılının sonunda Türkiye ile Uluslararası Para Fonu (IMF) 17. kez destekleme anlaşması imzalanmış ve önceden açıklanan yönlendirilmiş sabit döviz kuru sistemine dayalı yeni bir ekonomik program uygulamaya konulmuştur.
Buna göre, programın başlangıcından itibaren 18 ay içerisinde döviz kurunun sürekli olarak genişleyen bir bant içerisinde serbest olarak dalgalanmasına müsaade edilecekti.
Ancak istikrar programın yürütülmeye başlatılmasından 12 ay sonra ülkede son derece ağır bir likidite sıkıntısı yaşanmış ve Şubat 2001'de yaşanılan çöküşün ardından döviz kuru hedeflemesi stratejisi terk edilerek yeni bir programın hazırlıklarına başlanmıştır.
Yeni oluşturulacak programın temelinin fiyat istikrarı hedefi üzerine oturtulması kararlaştırılmış ve süreklilik kazanmış yüksek enflasyon beklentilerinin kırılması amacıyla güçlü bir çapaya ihtiyaç duyulmuştur.
Yeni programda TCMB'nin fiyat istikrarı amacını gerçekleştirmek için uygulamak istediği strateji, enflasyon hedeflemesiydi.
Ancak açık enflasyon hedeflemesi için gerekli olan ön koşulların sağlanmaması sebebiyle öncelikle enflasyon hedeflemesine yakınsama rejimi olarak tanımlanan örtük enflasyon hedeflemesi rejimi uygulanmıştır.
Enflasyon hedeflemesi stratejisine geçmeden önce örtük enflasyon hedeflemesi rejimi ile uygulamaya başlanmasının sebeplerini şöyle açıklayabiliriz:
Bankacılık sisteminde gerekli düzenlemelerin henüz gerçekleştirilmemiş olması,
Geçmiş enflasyona dayalı fiyatlama alışkanlığının devam etmesi,
Döviz kurundaki dalgalanmaların enflasyondaki değişimi belirlemede öne inli rol oynamaya devam etmesi,
Mali baskınlığın yüksek olması.
8 Örtük Enflasyon Hedeflemesi Rejimi Dönemi (2002-2005)
Bu dönemde uygulanan para politikası rejiminin açık enflasyon hedeflemesi rejimi ile benzerlikleri aşağıdaki gibidir;
o Örtük enflasyon hedeflemesi rejiminde de bir enflasyon hedefi belirlenmektedir.
o Enflasyon hedeflemesi rejiminde olduğu gibi bu rejim altında da her yılın başında enflasyon hedefi kamuoyuna açıklanmıştır.
o Temel politika aracı her iki uygulama altında da kısa vadeli faiz oranlarıdır. TCMB örtük enflasyon hedeflemesi rejimi altında temel politika aracı olarak gecelik faiz oranını kullanmıştır. Para politikası gelecek dönem enflasyonuna odaklandığı için faiz aracının alacağı değerler enflasyon tahminleri ile hedeflenen enflasyon arasındaki farka bağlı olarak değiştirilmiştir.
o TCMB'nin her sene iki kere Bakanlar Kurulu'na ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçe ve Plan Komisyonu'na sunum yaparak hesap vermesi kararı alınmıştır.
o TCMB hedef alınan enflasyona ulaşmak için iletişim politikasını yaygın bir biçimde kullanmıştır.
2002 ile 2005 yılları arasında uygulanan rejimin enflasyon hedeflemesi rejiminden ayrılan ve örtük ismini taşımasına sebep olan faktörler ise şöyleydi:
o Karar alma mekanizmaları kurumsallaşmamıştı. Para Politikası Kurulu tavsiye niteliğinde açıklamalarda bulunuyor ve düzenli aralıklarla toplantı yapmıyordu. Buna karşılık faiz kararları TCMB başkanlığınca herhangi bir zamanda alınıyordu,
o Buna bağlı olarak, faiz kararlarının alınacağı tarihler kamuoyu tarafından bilinmiyordu. Bir başka ifadeyle açık enflasyon hedeflemesi rejiminde esas olan şeffaflık tam olarak sağlanmamıştı,
o Enflasyon raporu yayınlanmıyordu ve TCMB'nin ileriye dönük enflasyon tahminleri ve olası politika tepkileri hakkında kamuoyu düzenli olarak bilgilendirilmiyordu.
2002 ile 2005 yılları arasında enflasyon hedeflemesi için gereken ön koşullar arasında yer alan bankacılık sektörünün sağlam bir yapıda olması ve finansal piyasaların güçlü ve gelişmiş olmaları konusunda da hem yasal düzenlemeler hem de uygulamalar yönüyle büyük gelişmeler yaşanmıştır.
Yine bu dönemde enflasyon hedeflemesi rejiminin bir başka olmazsa olmazı olan düşük mali baskınlık konusunda da önemli gelişmeler yaşanmıştır. Mali disiplin sağlanmış ve sürdürülmüştür.
2002 öncesi dönemde yaşan yüksek enflasyon ortamının bir neticesi olarak Türk Lirasının değer kaybetmesi bu dönemde düzelmeye başlamış ve Türk Lirası itibarını geri kazanmaya başlamıştır.
Görüldüğü gibi bu dönemde ön koşulların önemli bir kısmı sağlanmıştır.
Ayrıca örtük enflasyon hedeflemesinin takip edildiği 2002-2006 yılları arasında enflasyon hedeflerine ulaşılmış (Şekil 14.1) ve TCMB’nin güvenilirliği önemli ölçüde artmıştır.
9 Şekil 14.1: Türkiye’de hedeflenen ve gerçekleşen enflasyon oranları
Açık Enflasyon Hedeflemesi Rejimi Dönemi (2006 ve Sonrası)
TCMB, örtük enflasyon hedeflemesi rejimi döneminde elde edilen başarıdan aldığı cesaretle açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçiş için gerekli ön koşullarda önemli iyileşme sağlandığını da göz önüne alarak, 2006 yılı başından itibaren açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçmiş ve son yıllardaki "düşen enflasyon" sürecinden "fiyat istikrarı" sürecine doğru ilerleneceğini ifade etmiştir.
Yine Şekil 14.1’de 2006 yılından sonra ülkemizde hedeflenen ve gerçekleşen enflasyon değerlerini görebilirsiniz.
2006 yılımdan bu yana uygulanan açık enflasyon hedeflemesi rejiminin özelliklerini şu şekilde açıklayabiliriz:
o Fiyat Endeksi Seçimi: Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerinden hesaplanan enflasyon oranı enflasyon hedefi olarak belirlenmektedir.
o Hedef Düzeyinin Belirlenmesi: Enflasyon hedefinin "nokta hedef" olarak belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Nokta hedefin tam olarak tutturulması hemen hemen imkânsız olduğundan nokta hedef belirleyen diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de nokta hedef etrafında bir belirsizlik aralığı belirlenmektedir. Belirsizlik aralığı hedeften "aşırı sapma" olarak tanımlanacak olan sapmaların alt ve üst eşiklerini göstermektedir. Bu çerçevede belirsizlik aralığı aşağı ve yukarı yönde 2 yüzdelik puan olarak oluşturulmaktadır
o Hedefleme Süresi: Enflasyon hedefinin üç yıllık bir dönem için ilan edilmesi ve yıllık olarak açıklanması kararlaştırılmıştır. Para Politikası Kurulu’nun yıl boyunca yapacağı toplantıların tarihlerinin yılbaşında kamuoyuna duyurulması ve Kurulun aldığı faiz kararlarının gerekçelerinin kamuoyuyla paylaşılması kararlaştırılmıştır. Ayrıca TCMB üç ayda bir beklenen enflasyona ilişkin değerlendirmeleri içeren enflasyon raporu çıkaracaktır.
o İletişim Politikası: TCMB'nin temel iletişim aracı Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim ayları olmak üzere yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporu olmuştur. Para politikası toplantılarında görüşülen konuları ve yapılan analizleri içeren toplantı özetleri ve Bakanlar Kurulu ile TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na yılda iki kez merkez bankası başkanı tarafından para politikası
10
uygulamaları ile ilgili sunumlar da iletişim politikası kapsamında değerlendirilebilir. Bunların yanında; yapılan basın toplantıları, hazırlanan teknik raporlar, yayımlanan araştırma tebliğleri ve kitapçıklar, düzenlenen konferans ve çalıştaylar ile TCMB İnternet sitesi Merkez Bankasının uyguladığı politikaları kamuoyuna anlatmakta kullandığı diğer iletişim araçları olarak sayılabilir.
