MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1. Demir tozlarını bakırdan

S N

ayırt etmek için bir mıkna- tısa ihtiyaç vardır. Mıkna- tıs demir tozlarını çekerek bakırdan ayırabilir. Pusula yön tayininde kullanılır.

Bakırın ve demirin yoğun-

luğu sudan büyük olduğundan su ile bunlar birbi- rinden ayrılamaz.

CEVAP B

2.

S N II

I III IV

X Y Z

d₁ d₂

Y mıknatısı dengede olduğuna göre X ve Z mık- natıslarının Y ye uyguladıkları itme veya çekme kuvvetleri eşittir. X ve Y birbirini itiyorsa Y ile Z de itiyordur. X mıknatısı Y yi çekiyorsa, Z de Y yi çekiyordur. Bu durumda X ve Z nin II ve III kutup- ları için kesin birşey söylenemez. d₁ ve d₂ uzaklığı bilinmediğinden X ve Y nin kutup şiddetleri için de kesin birşey söylenemez.

CEVAP A

3.

S N

X

d

Fe

S N

X

d2

F 4F Fe

Mıknatısın demir bilyeye uyguladığı kuvvet: F a d

1

2

dir. Mıknatıs her zaman demiri çeker.

Uzaklığı d

2 yapılırsa kuvvet 4 katına çıkar.

CEVAP C

4.

N S

N S N

S

N S

G G

ip tavan

•T₁

d

fiekil-I

ip tavan

•T₂

d

fiekil-II F

F

F F

Özdeş mıknatısların kütleleri 500 g olduğuna göre ağırlıkları,

G = mg = 0,5.10 = 5N olur.

Şekil-I deki ip gerilme kuvveti, T₁ = G – F

3 = 5 – F & F = 2N olur.

Şekil-II deki ip gerilme kuvveti de, T₂ = G + F

= 5 + 2

= 7N

olarak bulunur.

CEVAP D

MIKNATISLAR VE MANYETİK ALAN MIKNATISLAR VE MANYETİK ALAN

5. BÖLÜM

5. BÖLÜM

5.

N

S

N S N

S

N

S

G F G

F ip

tavan

•T₁

d

fiekil-I

ip tavan

•T₂

d

fiekil-II

F F

Şekil-I deki mıknatısın asıldığı ipteki T₁ gerilme kuvveti;

T₁ = G + F

8 = G + F ... 1 olur.

Şekil-II de T₂ gerilme kuvveti T₂ = G – F

4 = G – F₂ ... 2 olur.

Denklem 1 ve 2 taraf tarafa toplarsak, 8 = G + F

+ 4 = G – F

12 = 2G & G = 6N olur.

Mıknatısların kütlesi ise, G = mg

6 = m.10 & m = 600 g olur.

CEVAP C

6.

N S 1 2 N S

d

d demir

çubuk

yatay düzlem L

K N S

Şekle göre:

Demir çubuğun 1 numaralı ucunun işareti N, 2 numralı ucunun işareti S olur.

I. yargı doğrudur.

II. yargı yanlıştır.

Demir çubuk serbest bırakıldığında hareket etmez.

III. yargı doğrudur.

CEVAP D

MODEL SORU - 2 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ 1.

+ – X K

N S

M

N S

L

S N

ak›m makaras›

i i

B

N S

B

X anah ta rı ka pa tıl dı ğın da L ve M mık na tıs la rı aynı konumda ka lır lar. K mık na tı sı ha re ket ede rek şe kil de ki ko nu mu alır.

I. ve III. yargılar doğrudur.

II. yargı yanlıştır.

CEVAP E

2.

•

• – +

N S

i K

N S

–x i +x

K anahtarı kapatıldığında bobin şekildeki gibi bir man- yetik alan oluşturur. Bobin mıknatısı ittiğinden, mıknatıs –x yönünde hareket eder.

I. yargı doğrudur.

II. ve III. yargılar yanlıştır.

CEVAP A

1. Manyetik alan vektörel bir büyüklüktür. Kaynağı akım ya da mıknatıstır. Kuvvet çizgileri ile model- lenir. Kuvvet çizgilerinin sık olduğu yerde manyetik alan büyük, seyrek olduğu yerde küçüktür. Buna göre I, II ve III ifadeleri doğrudur.

CEVAP E

2.

S N S

N N S

K L M

d₁ d₂

+x –x

FML

FKL

L mıknatısı (+x) yönünde hareket ettiğine göre |F⁴_ML| > |F⁴_KL| dir.

Bu durumda, d₁ > d₂ olabilir. Mıknatıslar özdeş olmayabilir.

L mıknatısı +x yönünde hareket ettiğine göre, üze- rine etkiyen net kuvvet sıfırdan farklıdır.

CEVAP C

3.

K d L d M

3

yatay düzlem

1 2

S N

duvar duvar

. .

K ve M mıknatıslarının dengede kalması için L mıknatısı K ve M yi itmelidir. Bu durumda 1: S, 2: N ve 3: N olur. Mıknatıslar birbirini çekerse L dengede kalır. K ve M kalamaz.

CEVAP B

4. Mıknatıslar günlük hayatımızda pek çok alanda kullanılır. Kapı zillerinde, çok ağır cisimlerin kaldı- rılmasında, pusulalarda, metallerin çöplerde ayrış- tırılmasında kullanılır. Isının iletilmesinde mıknatıs kullanılmaz.

CEVAP E

5. Mıknatısların herbirinin ağırlığına

N S

N

S ip tavan

X

•T₁

•T₂ ip

Y G

G F F

G diyelim.

T₁ = G + G = 2G olur.

T₂ = G + F olur.

F < G ise, T₁ > T₂ olur.

I. yargı doğru olabilir.

F > G ise, T₂ > T₁ olabilir.

II. yargı doğru olabilir.

F = G ise, T₁ = T₂ olabilir.

III. yargı doğru olabilir.

CEVAP E

6. Bir mıknatıs parçalara ayrıldığında yine iki kutuplu mıknatıs elde edilir.

2 3

N S N S

olur. CEVAP A

7.

S

N d

+x –x

•• K

N S

B

i

K anahtarı kapatılırsa bobin üzerinde bir manyetik alan oluşur. Manyetik alan yönü şekildeki gibidir.

Bu durumda mıknatıs bobine doğru çekilir ve +x yönünde ivmeli hareket eder.

CEVAP A

TEST

TEST 1

8. Mıknatısların herbirinin

N

S

N

S N

S

N S ip tavan

X

•T₁

•T₂ ip

Y d

fiekil-I

ip tavan

X

•T₁

•T₂ ip

Y d

fiekil-I

›

›

G

G F F

G

G F F

ağırlığına G diyelim.

Şekil-I de:

T₁ = G + G = 2G olur.

T₂ = G + F olur.

Şekil-II de:

T₁^ı = G + G = 2G olur.

T₁: Değişmez.

T₂^ı = G – F olur.

T₂: Azalır.

CEVAP B 9.

N

S

S N

60° 60° d

d

N L M

S

tavan

K

F

•

G F

T

N S

S N

60° 60° d

d

N L M

S

tavan

K

•

G T^ı F F

fiekil-I

fiekil-II

Şekil-I de ipteki gerilme kuvveti 2

3 G olduğunda mıknatıslar arasındaki kuvvetin (F) değeri,

T = F + G 2

3 G = F + G & F = 21 G olur.

Şekil-II de K mıknatısının kutupları değiştiğinde kuvvet itici olur. Bu durumda ip gerilme kuvveti T^ı de,

T^ı + F = G T^ı +

2

1 G = G & T^ı = 2

1 G olarak bulunur.

CEVAP B

10.

Y

yatay düzlem

1 2

tavan

•.

•^T

O ip

yatay 2d

. 3 d

. 4

Z X

yatay düzlem . G

1 2 3 4

1. satır N S S S

2. satır S N S S

3. satır S N N N olabilir.

CEVAP D

1.

– –– – –– –– –

–– ––

– – K yal›tkan sap

X

– – –

–– –– –– –

–– ––

– – L yal›tkan sap

Y

– – –

–– –– –– –

–– ––

– – M yal›tkan sap

Z –

fiekil-I

yatay düzlem

fiekil-II fiekil-III yatay düzlem

K L M

– + – olur.

2. a)

2Ω 2Ω 2Ω

2Ω 4Ω

6Ω

3Ω 6Ω

6Ω

K L

3Ω

. . R

olur 6 12

6 12 4

KL

X

= +

=

_L

6Ω

12Ω

K

b)

6Ω

2Ω 4Ω

6Ω 2Ω 2Ω 2Ω

M 3Ω L

12Ω

3Ω

R . olur.

12 612 6 4

ML= X

+ =

c)

M 2Ω 2Ω 2Ω 3Ω

K

4Ω 2Ω

6Ω

3Ω

6Ω

.

. R

bulunur 12 612 6 4

KM

X

= +

=

3. Baş lan gıç ta kap nötr

yal›tken zemin +

+ +

+ + + +

+ +

+ + + + +

fiekil-I K

ol duğun dan K kü re si iç ten do kun du rul- duğun da ka bın dı şı (+) yük len diğin den baş- lan gıç ta K kü re si (+) yük le der. Son du rum- da ise K kü re si nötr dür.

Baş lan gıç ta kap nötr

yal›tken zemin –

– –

– –

–

– – –

– – – –

fiekil-II –L

––

ol duğun dan L kü re si baş lan gıç ta (–) yük lü- dür. Son du rum da ka ba dış tan do kun du- rul duğun dan (–) yük lü- dür.

Kap şe kil de ki gi bi et-

yal›tken zemin +

+ +

+ + + +

+ +

+ + + + +

fiekil-III –– –

–

–– – –– – –– M+ ++ +

kiy le iç kıs mı (–) dış kıs mı (+) yük len diğin- den baş lan gıç ve son du rum da M kü re si (+) yük lü dür.

4. a) Di ren cin üze rin den ge çen akım, di renç le ters oran tı lı dır.

Şe kil de gö rül dü ğü gi bi 3R lik di ren cin üze rin den ge çen akım 4A olur.

K

L 2A

3R 4A

6A 6R

2R 6R 4R

12A

12A

b) 6R lik di renç ana kol üze rin de ol du ğun dan top- lam akı mın hep si 6R nin üze rin den ge çer.

I = 2 + 4 + 6

= 12 A

c) 4R lik di renç yi ne ana kol üze rin de ol du ğun dan üze rin den ge çen akım, Ι = 12 A olur.

Adı ve Soyadı : ...

Sınıfı : ...

Numara : ...

Aldığı Not : ...

Ünite Ünite

Yazılı Soruları Yazılı Soruları

(Elektrik ve Manyetizma) (Elektrik ve Manyetizma)

ÇÖZÜMLER

5.

4Ω 12Ω

3Ω L

3Ω

6Ω

– + ε

K

Ι' 3Ι'

İlk du rum da eş de ğer di renç, R 3 6 .

12 412 4 12

1= + + X

+ = İkin ci du rum da eş de ğer di renç,

. .

R 3 olur

3 63 6 4 9

2= + X

+ + =

Her iki du rum da ge ri lim ay nı ol du ğun dan ana kol- dan ge çen akım lar sı ra sıy la,

.

ve olur

12 9

› ›

1 f 2 f

I = I =

İlk du rum da 4Ω luk di ren cin üze rin den ge çen akım,

. olur 3 12

4 12 48

› ›

› ›

&

f

f f

I I

I I

+ =

= =

Bu du rum da,

. olur.

3 3

48 16

›

1 f f

I = I = =

İkin ci du rum da 4Ω luk di ren cin üze rin den ge çen akım,

. 9 olur

›

2 2 f

I =I =

Ι₁ ve Ι₂ akım la rı nın ora nı,

. olur 9

16 169

2 1

f f I

I = =

6. R = V

I olduğundan,

. R

R

R olur

3 6 2

1 6 6

1 12 12

K L M

X X

X

= =

= =

= =

a) Se ri bağ lan dı ğın da,

R_eş = 2 + 6 + 12 = 20Ω olur.

b) Pa ra lel bağ lan dı ğın da,

. R

R R olur

1 2 1

6 1

121 1

129

3 4

e

e e

fl

fl & fl X

= + +

= =

7.

fiekil-Ι fiekil-ΙΙ fiekil-ΙΙΙ

K L M

ε ε ε ε ε ε ε ε ε

i1 i2 i3

i^ı₃

Şekil-I deki devrede:

Devreden geçen akım, i₁ = R

3

ε

K lambasının ışık verme süresi, q = 3R.t

ε

t_K = qR 3

ε

Şekil-II deki devrede:

Devreden geçen akım, i₂ = R

ε

L lambasının ışık verme süresi, q = R

ε

t_L = qR

ε

Şekil-III teki devrede:

Devreden geçen akım, i₃ = R

ε

Üreteçlerden geçen akım, i^ı₃ = 3

ε

M lambasının ışık verme süresi,

q = .

R t 3

ε

t_M = 3qR

ε

Buna göre, t_M > t_L > t_K olur.

8.

V

ε1=30V r1=2^X

2X 4X

ε2=12V r₂=1X

i

i

Devreden geçen akım,

ε ε ε

i R r r A

4 2 6 2

30 12 9 18 2 1

– –

1 2

1 2

= =

+ + + =

+ + = =

/ /

olur. Voltmetrenin gösterdiği değer, V =

ε

= 12 + 2.1 = 14 V olur.

9.

r = 1 Ω

ε= 20 V

r = 1 Ω

ε= 20 V

r = 1 Ω

ε= 20 V

r = 1 Ω

ε= 20 V

r^›= 1 Ω

ε^{›= 40 V}

10 Ω

r = 1 Ω ε^{= 20 V}

15 Ω

V 2 Ω

6 Ω

i

Anakoldan geçen akım,

. Σ i Σ

R

A olur 6 2 1 1

10 40 20 2

– –

›

f

f f

=

= + + +

=

=

P = i² . R = 2² . 2 = 8 W olur.

10.

S N

fiekil - I

fiekil - II

X Y

X Y

S N

S N

N N

S S

N N

S S

K L

M R

Bir mıknatıs ikiye bölündüğünde yine iki kutuplu bir mıknatıs elde edilir. Yeni durumda mıknatısların X ucu ve Y uçları N kutuplu olur. Bir mıknatısı toplu iğnelere dokundurduğumuzda toplu iğneler mıkna- tıslık özelliği kazanır. İğneler mıknatısa değdiği uç ile zıt kutupla kutuplanır. Diğer uç ise aynı kutupla kutuplanır. Toplu iğnenin K ucu mıknatısın N kut- buna değdirildiğinde uç S, L ucu ise N kutbu olur.

Aynı şekilde toplu iğnenin M ucu mıknatısın N kut- buna değdirildiğinde M ucu S, R ucu N kutbu olur.