Sirküler no: 057 İstanbul, 8 Haziran 2009 Konu: Yeni teşvik paketi açıklandı.
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad.
Beytem Plaza No: 22 34381 Şişli İstanbul - Turkey Tel: +90 (212) 315 30 00 Fax: +90 (212) 234 10 67 www.vergidegundem.com www.ey.com
Özet: Hükümet tarafından 4 Haziran 2009 tarihinde, temel amacı yeni yatırımları teşvik etmek ve bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmak olan teşvik paketi
açıklanmıştır. Aşağıda bu teşvik paketinde yer alan hususlar hakkında açıklamalar yapılacaktır.
- Yapılan açıklamada, bir yatırımın “büyük proje” olarak kabul edilebilmesinin kriterlerine yer verilmiştir.
- Teşvik paketinde iller gelişmişlik düzeyine göre 4 gruba yarılmış ve ayrıca her grupta yer alan iller sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından da sıralanmıştır.
- Yapılan açıklamada, Kanundaki yetki çerçevesinde bölgelere göre ayrı ayrı yatırıma katkı oranı ve indirimli kurumlar vergisi oranının belirlendiği
belirtilmektedir. Buna göre 4. bölgede yer alan büyük proje yatırımlarında yatırıma katkı oranı % 70, indirimli kurumlar vergisi oranı ise % 2, aynı bölgede bölgesel ve sektörel olarak desteklenecek yatırımlarda yatırıma katkı oranı % 60, indirimli kurumlar vergisi oranı ise % 2 olarak uygulanacaktır.
- Yukarıdaki yatırımlar çerçevesinde, bölgeler bazında sosyal güvenlik primi işveren hisselerinin tamamının (asgari ücret üzerinden) Hazine tarafından karşılanmasına ilişkin sürelere yer verilmiştir. Buna göre gerek büyük proje yatırımlarında, gerekse bölgesel ve sektörel olarak desteklenecek yatırımlarda, sosyal güvenlik primi işveren hisselerinin Hazine tarafından karşılanma süresi 1.
bölgede 2 yıl, 2. bölgede 3 yıl, 3. bölgede 5 yıl ve 4. bölgede ise 7 yıl olacaktır.
- 31.12.2010 tarihine kadar 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere taşınacak tekstil ve konfeksiyon tesislere 5 yıl süreyle kurumlar vergisi oranı % 20 yerine % 5 olarak uygulanacaktır.
- Yapılan açıklamada ayrıca, 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere taşınacak tesislere 5 yıl süreyle mevcut istihdam da dahil olmak üzere bu tesislere taşındıkları bölgede (3. ve 4. bölgeler) uygulanan SSK işveren primi desteği sağlanacağı, bu tesislerin 3. ve 4. bölgelere nakliye giderlerinin de Hazine tarafından karşılanacağı belirtilmiştir.
- Açıklanan teşvik paketinin, genellikle daha önce yapılan kanuni düzenlemelerle getirilmiş teşviklerden yararlanabilmenin parametrelerini içerdiği görülmektedir.
Örneğin teşvik belgeli yeni yatırımlar için getirilen indirimli kurumlar vergisi uygulaması ve bu yatırımcılara Hazine arazisi tahsisi ile tekstil tesislerinin 3. ve 4.
bölgelere taşınması halinde uygulanacak olan indirimli kurumlar vergisi oranı teşviki aslında 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 5838 sayılı Kanun ile getirilmiştir. Bu Kanun yürürlüğe girmiş olmasına rağmen Kanunda yer alan teşvik ve desteklerin bazılarının uygulamaya geçmesi için Bakanlar Kurulu Kararı alınması, hatta bazı teşvikler için (örneğin sosyal güvenlik primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanması) yasal düzenleme yapılması gerekmektedir.
- 2 -
Kamuoyunda “Torba Kanun” olarak bilinen 5838 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” TBMM Genel Kurulu’nun 18 Şubat 2009 tarihli oturumunda kabul edilmiş ve 28 Şubat 2009 tarihli mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Sözü geçen Kanunun kurumlar vergisiyle ilgili hükümlerine ilişkin ayrıntılı açıklamalarımıza 20 Şubat 2009 tarihli ve 025 numaralı sirkülerimizde yer verilmiştir.
5838 sayılı Kanun Kurumlar Vergisi Kanunu ile ilgili olarak;
1. Teşvik belgeli yatırımlara indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması, 2. Teşvik belgeli yatırımlara Hazine arazisi tahsisi,
3. Tekstil sektörüne yönelik indirimli kurumlar vergisi oranı desteği, hakkında hükümler içermektedir.
5838 sayılı Kanun’un yürürlük maddesinde, yukarıdaki hükümlerin Kanunun Resmi Gazete’de yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği hükmü yer almaktadır. Kanun 28 Şubat 2009 tarihli mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmış olduğundan, yukarıdaki hükümler 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmiş olmaktadır.
I. Teşvik paketindeki tanımlamalar ve sınıflandırmalar
Hükümet tarafından 4 Haziran 2009 tarihinde, temel amacı yeni yatırımları teşvik etmek ve bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmak olan teşvik paketi açıklanmıştır. Aşağıda bu teşvik paketinde yer alan hususlar hakkında açıklamalar yapılacaktır.
A. Büyük proje yatırımları
Açıklamada sektörler bazında yapılacak asgari yatırım tutarlarının belirlendiği görülmektedir.
Belirlenen tutarları aşan yatırımlar “büyük proje” olarak kabul edilmekte ve bu projeler için farklı yatırıma katkı oranı ve kurumlar vergisi oranı belirlenmektedir. Büyük proje olarak değerlendirilecek olan yatırımlar aşağıda yer almaktadır.
1- KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN İMALATI
“Ana Kimyasal Maddelerin İmalatı” için asgari 1 Milyar TL tutarındaki yatırımlar ,
“Diğer Kimyasal Ürünlerin İmalatı” için asgari 300 Milyon TL tutarındaki yatırımlar, 2-RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ İMALATI
Asgari 1 Milyar TL tutarındaki yatırımlar.
3-TRANSİT BORU HATTIYLA TAŞIMACILIK HİZMETLERİ 4- MOTORLU KARA TAŞITLARI İMALATI
Asgari 250 Milyon TL tutarındaki otomotiv yatırımları.
5- DEMİRYOLU VE TRAMVAY LOKOMOTİFLERİ VE/VEYA VAGON İMALATI Asgari 50 Milyon TL tutarındaki yatırımlar.
6- LİMAN VE LİMAN HİZMETLERİ
Asgari 250 Milyon TL tutarındaki yatırımlar.
- 3 -
7- ELEKTRONİK SANAYİ YATIRIMLARI
Asgari 1 Milyar TL tutarındaki LCD / Plazma üretimine yönelik yatırımlar, Asgari 150 Milyon TL tutarındaki modül panel üretimi yatırımları,
8- TIBBİ ALETLER, HASSAS VE OPTİK ALETLER İMALATI Asgari 50 Milyon TL tutarındaki yatırımlar.
9- İLAÇ İMALATI
Asgari 100 Milyon TL ve üzeri ilaç üretimi yatırımları.
10-HAVA VE UZAY TAŞITLARI İMALATI
Komple yeni veya asgari 50 Milyon TL tutarındaki tevsi ve/veya ürün çeşitlendirmeye yönelik yatırımlar
11-MAKİNE İMALATI YATIRIMLARI 50 Milyon TL üzeri yatırımlar.
- Lazer TV, üç boyutlu TV’ler ve OLED TV vb TV üretimine yönelik yatırımlar,
- Asgari 50 Milyon TL tutarındaki diğer elektronik sektörü (bilgi ve iletişim cihazları dahil) yatırımları.
12-MADENCİLİK YATIRIMLARI
Maden Kanununda belirtilen IV/c grubu metalik madenlerle ilgili nihai metal üretimine yönelik izabe (cevher işleme) tesisleri ile entegre maden üretimi tesislerine yönelik (istihraç+işleme) yatırımları (Demir ve Manganez gibi AKÇT kapsamı ürünler hariç).
B. İllerin gelişmişlik düzeylerine göre sıralanması
Açıklamada iller gelişmişlik düzeyine göre 4 gruba yarılmış ve ayrıca her grupta yer alan iller sosyo- ekonomik gelişmişlik açısından da sıralanmıştır. Söz konusu ayrım aşağıda yer almaktadır.
Ø 1. derece gelişmiş bölge illeri ve 26 bölge içerisinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sırası
İstanbul 1
Ankara 2
İzmir 3
Bursa, Eskişehir, Bilecik 4
Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 5
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 6
Bu bölgede, ağırlıklı olarak motorlu kara taşıtları ve yan sanayi, elektronik, ilaç, makine imalat ve tıbbi, hassas ve optik alet yatırımları gibi yüksek teknoloji gerektiren yatırımlar teşvik edilecektir . Ø 2. derece gelişmiş bölge illeri ve 26 bölge içerisinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sırası
Adana, Mersin 7
Aydın, Denizli, Muğla 8
Antalya, Isparta, Burdur 9
Balıkesir, Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç) 10
- 4 -
Bu bölgede nispeten teknoloji yoğun sektörler desteklenecektir. Bu çerçevede; ağırlıklı olarak, makine imalat, akıllı çok fonksiyonlu tekstil, metalik olmayan mineral ürünler (cam, seramik, karo, yalıtım malzemeleri vb) kağıt, gıda ve içecek imalatı sektörleri teşvik edilecektir.
Ø 3. derece gelişmiş bölge illeri ve 26 bölge içerisinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sırası
Zonguldak, Karabük, Bartın 11
Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 12
Konya, Karaman 13
Gaziantep, Adıyaman, Kilis 14
Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 15
Kayseri, Sivas, Yozgat 16
Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 17
Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 18
Ø 4. derece gelişmiş bölge illeri ve 26 bölge içerisinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sırası Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 19
Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 20
Kastamonu, Çankırı, Sinop 21
Erzurum, Erzincan, Bayburt 22
Şanlıurfa, Diyarbakır 23
Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 24
Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 25
Van, Muş, Bitlis, Hakkari 26
Çanakkale İli Bozcaada, Gökçeada İlçeleri
3. ve 4. Bölgeleri oluşturan doğu ve güneydoğu bölgelerinde, tarım ve tarıma dayalı imalat sanayi, konfeksiyon, deri, plastik, kauçuk, metal eşya gibi emek yoğun sektörlerin yanı sıra turizm, sağlık ve eğitim yatırımları da teşvik edilecektir.
II. Uygulanacak teşvikler
A. Teşvik belgeli yatırımlara indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması 1. Yasal düzenleme ve Bakanlar Kurulu’na verilen yetkiler
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde kurumlar vergisi oranı % 20 olarak belirlenmiştir. 5838 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/A maddesi ile yatırımların teşvik edilmesine yönelik olarak, indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması getirilmektedir.
5838 sayılı Kanun ile getirilen bu hükme ilişkin ayrıntılı açıklamalarımıza 20 Şubat 2009 tarihli ve 025 numaralı sirkülerimizde yer verilmiştir. Söz konusu hüküm 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmiş olmakla birlikte Bakanlar Kurulu’na verilen bazı yetkilerin henüz kullanılmamış olması dolayısıyla uygulama imkanı bulunmamaktadır. Kanun ile Bakanlar Kurulu’na verilen yetkiler aşağıdadır:
- 5 -
Ø İstatistikî bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırmaya ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme,
Ø Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını % 25’i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 45’i geçmemek üzere belirlemeye, kurumlar vergisi oranını % 90’a kadar indirimli uygulatma,
Ø Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınırlandırma.
Yukarıda yer verilen indirimli kurumlar vergisi uygulatma yetkisi uyarınca Bakanlar Kurulu kurumlar vergisi oranını yatırımın büyüklüğü, bulunduğu yer gibi kriterlere bağlı olarak en düşük % 2 olarak uygulatabilecektir.
2. Hükümet tarafından yapılan açıklamalar
4 Haziran 2009 tarihinde Hükümet tarafından yapılan açıklamada yer alan ve Kanundaki yetki
çerçevesinde bölgelere göre belirlenecek olan yatırıma katkı oranı ve indirimli kurumlar vergisi oranını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır. Bu tablodaki oranların uygulanabilmesi için Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılmasının yanında, Kanun’un yetki maddesinde de değişiklik yapılması gerekmektedir.
Bölgesel ve Sektörel Büyük Proje
Bölgeler Yatırıma katkı oranı
Kurumlar vergisi oranı
Yatırıma katkı oranı
Kurumlar vergisi oranı
1 % 20 % 10 % 30 % 10
2 % 30 % 8 % 40 % 8
3 % 40 % 4 % 50 % 4
4 % 60 % 2 % 70 % 2
B. Diğer teşvikler
1. Sosyal güvenlik primi işveren hissesi desteği
Yapılan açıklamada yukarıdaki yatırımlar çerçevesinde sosyal güvenlik primi işveren hisselerinin tamamının (asgari ücret üzerinden) Hazine tarafından karşılanmasına ilişkin bölgeler bazında geçerli süreler verilmiştir. Bu teşvikin uygulanma süresi açısından büyük projeler ile bölgesel ve sektörel olarak desteklenecek yatırımlar arasında herhangi bir fark bulunmamaktadır. Bölgeler itibariyle teşvikten yararlanma süreleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Bölgeler Bölgesel ve Sektörel Büyük Proje
1 2 yıl 2 yıl
2 3 yıl 3 yıl
3 5 yıl 5 yıl
4 7 yıl 7 yıl
Teşvik paketinde yer alan sosyal güvenlik primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanmasına
- 6 -
ilişkin teşvikin yürürlüğe girebilmesi için yasal düzenleme yapılması gerektiği kanaatindeyiz.
Dolayısıyla bu teşvikin de diğerleri gibi açıklamayı takiben uygulanması söz konusu olmayacaktır.
2. Faiz desteği
Bölgesel ve Sektörel (Puan) Büyük Proje (Puan) Bölgeler TL kredisi Döviz kredisi TL kredisi Döviz kredisi
1 --- --- --- ---
2 --- --- --- ---
3 3 1 --- ---
4 5 2 --- ---
Ø Üst Limitler:
- Ar-Ge ve çevre yatırımlarında 300 Bin TL; diğer yatırımlarda 500 Bin TL.
- Uygulama dönemi azami 5 yıl.
- Ekonominin seyrine göre Hazineden sorumlu Bakanın faizlerde artırım/azaltma yapma yetkisi.
Ø Kredinin, sabit yatırım tutarının azami % 70 oranındaki kısmına faiz desteği uygulanacaktır.
C. Teşvik belgeli yatırımlara Hazine arazisi tahsisi
5838 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un 23. maddesi ile 4706 sayılı
“Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”a ek 3. madde eklenmiştir. Buna göre Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/A maddesi (Sirkülerimizin I. bölümünde açıklanmıştır) kapsamındaki yatırımlarla ilgili olarak, Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde 49 yıl süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilecektir.
5838 sayılı Kanun ile getirilen bu hükme ilişkin ayrıntılı açıklamalarımıza 20 Şubat 2009 tarihli ve 025 numaralı sirkülerimizde yer verilmiştir. Söz konusu hüküm de 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Hükümet tarafından 4 Haziran 2009 tarihinde açıklanan ve temel amacı yeni yatırımları teşvik etmek ve bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmak olan teşvik paketinde, büyük proje yatırımları ile bölgesel ve sektörel olarak desteklenecek yatırımlara yatırım yeri tahsis edileceği belirtilmiştir.
D. Tekstil tesislerinde taşınma desteği
1. Yasal düzenleme ve Bakanlar Kurulu’na verilen yetkiler
5838 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na geçici 4. madde eklenmiştir. Bu hüküm uyarınca tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin kurumlar vergisini indirimli olarak (En fazla % 75) uygulatma konusunda Bakanlar Kurulu’na yetki verilmektedir.
Bu desteğin uygulanabilmesi için iki şartın varlığı aranmaktadır. Bunlardan ilki, yukarıda sayılan sektörlerde faaliyette bulunan kurumların üretim tesislerinin Bakanlar Kurulunca belirlenen illere, 31.12.2010 tarihine kadar nakledilmesidir. İkinci koşul ise asgari 50 kişilik istihdam sağlanması zorunluluğudur.
- 7 -
Bu iki şartı sağlayan yukarıdaki mükelleflerin, bu illerdeki işletmelerden sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren 5 yıl süreyle kurumlar vergisi oranı % 75’i geçmemek üzere Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranda indirimli olarak uygulanacaktır.
Sözü geçen Kanun ile getirilen bu hükme ilişkin ayrıntılı açıklamalarımıza 20 Şubat 2009 tarihli ve 025 numaralı sirkülerimizde yer verilmiştir. Bu hüküm 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmiş
olmakla birlikte, Bakanlar Kurulu’na verilen yetkilerin henüz kullanılmamış olması nedeniyle uygulama imkanı bulamamıştır.
2. Hükümet tarafından yapılan açıklamalar
4 Haziran 2009 tarihinde Hükümet tarafından yapılan açıklamada, bazı bölgelere taşınacak olan tesislere uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oranlarının aşağıdaki şekilde belirlendiğine yer verilmiştir. Bu oranların uygulanabilmesi için Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılması gerekmektedir.
Yapılan açıklama çerçevesinde ilgili Bakanlar Kurulu Kararı’nın önümüzdeki günlerde Resmi Gazete’de yayımlanması beklenmektedir.
Buna göre 31.12.2010 tarihine kadar 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere taşınacak tesislere 5 yıl süreyle kurumlar vergisi oranı % 20 yerine % 5 oranında uygulanacaktır. Yani buna göre hükümet Kanunun vermiş olduğu yetkiyi en yüksek oranı (% 75) belirlemek suretiyle kullanmış olmaktadır.
Bunun dışında yapılan açıklamada yine 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere taşınacak tesislere 5 yıl süreyle mevcut istihdam da dahil olmak üzere bu tesislere taşındıkları bölgede (3. ve 4. bölgeler) uygulanan SSK işveren primi desteği sağlanacak, bu tesislerin 3. ve 4. bölgelere nakliye giderleri Hazine tarafından karşılanacaktır.
III. Değerlendirme
Yukarıdaki açıklamalarımızdan da anlaşılacağı üzere, açıklanan teşvik paketi, daha önce yapılan kanuni düzenlemeler ile getirilmiş teşviklerden yararlanabilmenin parametrelerini içermektedir.
Örneğin teşvik belgeli yeni yatırımlar için getirilen indirimli kurumlar vergisi uygulaması ve bu yatırımcılara Hazine arazisi tahsisi, tekstil tesisleri için geçerli olan taşınma desteği gibi teşvik ve destekler aslında 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 5838 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile getirilmiştir. Bu Kanun yürürlüğe girmiş olmasına rağmen Kanunda yer alan teşvik ve desteklerin bazılarının uygulamaya geçmesi için Bakanlar Kurulu Kararı alınması, bunun da ötesinde bazı teşvikler için (örneğin sosyal güvenlik primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanması) yasal düzenleme yapılması gerekmektedir.
Buna göre Hükümet tarafından açıklanan teşvik ve desteklerin, teşvik paketinin açıklanmasının ardından otomatik olarak uygulamaya geçmesi söz konusu olmayacak, uygulamanın fiilen başlayabilmesi için ilgili kanun ve Bakanlar Kurulu Kararlarının (ve diğer alt düzenlemelerin) yayınlanması gerekecektir. Bunun yanı sıra yatırım yapacak olan kuruluşların Hazine Müsteşarlığı’ndan teşvik belgesi alması, belirtilen teşviklerin uygulanabilmesi için öncelikli hususlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yukarıda yer verilen konuda ek bilgi gerektiğinde bizimle temasa geçmenizi rica ederiz.
Saygılarımızla.
Kuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
