Kazma ile düşme konumları
• Düşüş henüz hızlıyken kazmanın alt ucunu yüzeye saplamamaya çalışın. Yoksa takla atabilirsiniz.
• Ancak düşüş yavaşladığında alt ucu yüzeye saplamanız durmayı kolaylaştıracaktır.
Kazma ile düşme konumları
• Ayağınızda krampon varsa ayaklarınızla yüzeye asla dokunmayın. Krampon yoksa da, düşüş hızlıyken ayaklarınızla yüzeye yine dokunmayın. Bunlar, takla atmanıza neden olur.
1. Kafa yukarıda, yüz zemine bakar konumda
düşme
• En basit düşme şeklidir.
• Kazmayı hemen durdurma konumuna getirebilirsiniz.
2. Kafa yukarıda, yüz havaya bakar konumda
düşme
• Önce kazmayı kendi önünüzde durdurma konumuna getirin.
3. Kafa aşağıda, yüz zemine bakar konumda
düşme
• Bu şekilde düşerken kazmayı durdurma konumuna getirip,
• kara saplayıp sapladığınız sivri uç çevresinde dönerek, kafa yukarı konuma gelmeniz gerekir.
4. Kafa aşağıda, yüz havaya bakar konumda
düşme
• Kazmayı önce kendi üzerinizde durdurma konumuna getirin. Sonra sivri ucun olduğu tarafa dönüp ucu yüzeye saplayın.
5. Ayakta krampon varken üstteki konumlarda
düşme
• Dönme ve kazma teknikleri diğerlerinin aynısıdır. Ancak ayaklar hiçbir şekilde yüzeye temas etmemelidir.
• Bu nedenle hep yukarıda tutulmalıdır.
Karda iniş tekniği
• Yumuşak karda inmek oldukça kolaydır.
• Yüzey dik ve kar sert ise yamaca yüzünüzü dönüp kazmanızı da kullanarak inin.
Karda iniş tekniği
• Eğer yüzey müsait ise kayarak da inebilirsiniz. • Ayakta, çömelerek veya oturarak kayabilirsiniz.
• Ancak araziye çok dikkat edin. Ağaç, taş vb. zarar verebilir.
Karda emniyet yöntemleri
• Kayma ve düşme bir risk teşkil ediyorsa ip emniyeti kullanın.
Karda emniyet yöntemleri
• Toz kar ve yumuşak kar emniyet için kötüyken sertleşmiş, ıslak karlar sağlam emniyet yüzeyleridir.
• Emniyet yöntemleri genel olarak ikiye ayrılır; hareketli ve sabit emniyet.
Hareketli emniyet
• Ekip ipe bağlı şekilde yürür. Lider belli aralıklarla ara emniyet noktaları oluşturur.
Hareketli emniyet
• Buzul çatlakları olan buzul alanlarında, az eğimli yerlerde sıkça kullanılmaktadır.
• Biri düşünce diğerinin de düşeceği buzlu yamaçlarda, çok dik yamaçlarda ve sırt üzerinde bu yöntem kullanılmaz.
Sabit emniyet
• Dik ve sert yüzeyli yamaçlarda kullanılır.
• Tırmanıcılar her seferinde bir ip boyu ilerler.
• İp boyu sonunda ipi ve kendini yamaca sabitleyerek diğerlerinin emniyetini alır.
Emniyet noktası oluşturma
1. Buz kazması veya buz aleti, 2. Kar emniyet plakası,
3. Kar kazığı, 4. Kar babası,
5. Kara gömülen herhangi bir cisim.
1. Buz kazması veya buz aleti
• a) Kazma-ayakkabı emniyeti:
• Kazmayı dik bir şekilde kara saplayın ve ipi sapın arkasından geçirin.
1. Buz kazması veya buz aleti
• b) Kazma-karabina emniyeti:
• Kara dik saplı kazmanın kafasına veya buraya geçirdiğiniz bir perlona karabina takıp emniyet alabilirsiniz.
• Yarım kazık düğümü kullanmak kontrolü artıracaktır.
1. Buz kazması veya buz aleti
• c) Kazma-bel emniyeti:
• Kara dik saplanmış kazmayla kendinizi sabitleyip, yüzünüzü aşağı dönüp ayaklarınızı da kara saplayın. Kazma sistemin back-up’ı olacaktır.
1. Buz kazması veya buz aleti
• d) Kazma-T emniyeti:
• Kara T şekilli derin bir çukur kazın ve T’nin üst ucuna kazmayı yatırın. Kazmanın ağırlık merkezinden bir perlon bağlayıp bunu T’nin dik ve alta bakan ucundan çıkarın.
• Çukuru karla tekrar kapatıp, enine yatan kazmanın önüne dik bir kazma çakarsanız, emniyet sağlamlaşır.
2. Kar emniyet plakası
• Sert karda (ilkbahar) en çok işe yarayan yöntemdir.
• Çelik telli bağlantısı olan ve çeşitli şekillerde üretilen bu plakalar, aşağı çekme yönünden 40º kadar açılı ve iç bükey kısmı yamaca bakacak şekilde yerleştirilir.
3. Kar kazığı
• Geniş yüzeyli, belirli aralıklarla bağlantı delikleri olan ve sadece çakılarak girdikleri sert karda kullanılabilen aletlerdir.
• İdeal kullanımı çekiş yönüne göre 135º kadar ters yönde çakıldığı hallerdir.
• Hareketli emniyetlerde ve sabit hatlarda oldukça kullanışlıdır.
4. Kar babası
• Kar üzerinde derin, geniş ve damla şeklinde kazılan yapılardır. Genellikle iniş istasyonu olarak kullanılır.
• Karın sert ve tutarlı olduğu zamanlarda bile çok güvenmeyin.
4. Kar babası
• Alt ucunu çekiş yönüne doğru damla şeklinde bırakın.
• Karı kesmemesi için etrafına ip yerine perlon dolayın. Gerekirse perlon ile kar arsında iki tarafa kazma saplayın
5. Kara gömülen herhangi bir cisim
• Deadman olarak da bilinir. Kara gömülen her türlü katı cismin emniyet noktası olarak kullanılmasıdır.
5. Kara gömülen herhangi bir cisim
• Kullanılan nesnenin sığacağı bir çukur kazın. Nesnenin ağırlık merkezinden bir perlonu çekiş yönüne dik uzatın.
• Nesnenin üstünü karla kapatın ve karı ezin.
Buz tırmanışı
• Sert kar ve buz yüzeylerinde, donmuş şelalelerde yapılan tırmanıştır.
• Kaya tırmanışına benzer ancak daha tehlikelidir.
• Buz tırmanışı kaya tırmanışı ve kar tırmanışı iyice öğrenildikten sonra yapılması gereken bir beceridir.
Bazı kar, buz ve kaya tırmanış dereceleri
• 50º kar = 35º buz, • 60º kar = 40º buz,
• 80º kar = 75º buz = II-V+ = 5.0-5.7 Yosemite (Y) • 90º kar = 85º buz = V+-VI = 5.8-5.9 Y
• Negatif korniş = 90º buz = VI+-VII = 5.10 Y • 90º ve çok ince buz = VII+-VIII = 5.11 Y
Buzda kramponsuz ilerleme
• Kısa ve yatık buz kulvarları buz kazmasının kaşığıyla iz açarak yürünebilir.
• Yine kazmanın sivri ucu destek için kullanılabilir.
• Eğer kazmanız da yoksa sivri bir taş ile basamak yaratın. • Kazma ve krampon olmadan tırmanış yapmayın!
Buzda kramponla ilerleme
• Yamacın dikliğinden korkup yamaca doğru yatmayın. Dengenizi daha kolay kaybedersiniz.
Buzda kramponla ilerleme
• Fransız ve Alman teknikleri,
• Önemli olan nerede hangisinin kullanılacağının bilmektir.
Fransız tekniği (flat footing)
Fransız tekniği (flat footing)
• Daha az yorulmaya neden olur.
• Az eğimli tırmanışlar sırasında ayaklar iki yana açık ve uçları yukarı gösterir, dizler hafif bükülüdür ve yamaç dik çıkılır.
Fransız tekniği (flat footing)
• Etap dikleştikçe, iki ayak da tek tarafa bakar. Yine tüm dişler yüzeye temas eder.
Alman tekniği (front pointing)
• 1910 yılında Oscar Eckenstein tarafından ilk kez kramponlara ön dişler takılmıştır.
• Bu teknikte öndeki iki diş ve onun alt-arkasında bulunan dişler kullanılır.
• Buza saplamak için atılan tekmeler çok sert veya yumuşak olmamalıdır.
Alman tekniği (front pointing)
• Genel olarak; dizler bükülü, kalça yüzeye yakın, aksiyal bölge ve kollar biraz geridedir.
Alman tekniği (front pointing)
• İki krampon ve bir kazma kullanıyorsanız üç aletten ikisi iyi saplanmadan diğer nokta hareket ettirilmemelidir.
Karışık teknikler
• En çok kullanılanı ‘‘saat üç konumu’’dur.
• Bu yöntemde tek ayak Alman diğeri de Fransız tekniği kullanır. • Orta eğimlerde kullanılır.
Buz kazması kullanımı
• Her iki teknikte de düşük eğimlerde kazma, kafasından tutulur ve kaşık kısmı öndedir.
• Eğim arttıkça kazmaya bağımlılık artar. Alt ucu yere saplıdır ve bir el alttan diğer el üstten kazmayı kavrar. Buna ‘çapraz kazma konumu’ denir
• Bu yöntemler daha çok Fransız tekniği ile kullanılmaktadır.
Buz kazması kullanımı
• Eğim arttıkça kazma tek el ile kafasından kavranıp göğüs hizasında yüzeye saplanır. Buna ‘‘alçak bıçak konumu’’ denir.
• Kazmayı tek el ile kafasından kavrayıp ulaşabileceğiniz en üst noktaya saplarsanız bu ‘‘yüksek bıçak konumu’’dur.
Buz kazması kullanımı
• Dik buz ve şelale tırmanışlarında çift kazma ile uygulanan ‘‘kazma askı konumu’’ vardır.
• Her iki elde de kısa buz aleti vardır. Aletler alt uçlarından tutulurlar.
• Bu yöntem Alman tekniği ile kullanılır.
Dik buz ve donmuş şelale tırmanışı
• Donmuş şelaleler, bünyesinde hava içeren yeni oluşumlardır. Bu nedenle daha kırılganlardır.
• Daima Alman tekniği ve iki buz aleti kullanılır.
• Buz aleti bilek bükülmeden, yüzeye dik bir açıyla saplanmalıdır.
Dik buz ve donmuş şelale tırmanışı
• Buz aletleri sapından yukarı doğru kanırtılınca yerlerinden kolayca çıkarlar.
• Çıkmaz ise kaşık kısmına vurulabilir. Ancak alet sağa veya sola doğru zorlanmamalıdır, uç kırılabilir.
Dik buz ve donmuş şelale tırmanışı
• Az hamleyle çok yol almaya çalışın, ancak hamle mesafesi dengeyi bozacak kadar kısa veya uzun olmamalıdır.
Dik buz ve donmuş şelale tırmanışı
• Düz buz yüzeyleri güvenli, kırılgan yapılar ise güvensizdir. • Tırmanış sırasında ağırlık daha çok bacaklarda olmalıdır. • Tehlikeli pasajlar hemen geçilmelidir.
