Remifentanil ve deksmedetomidinin trakeal entübasyonlarda oluflan hemodinamik yan›t›n kontrolü ve entübasyon kalitesi üzerine etkileri*

Remifentanil ve deksmedetomidinin trakeal entübasyonlarda oluflan hemodinamik yan›t›n kontrolü ve entübasyon kalitesi üzerine etkileri*

A. Esra SA⁄IRO⁄LU (**), Aydemir YALMAN (***), Havva SAYHAN (****), Sibel YAfiAR (****), Arzu ‹T‹LL‹ (****), Melek ÇEL‹K (*****)

TARK 2006’da poster olarak sunulmufltur*; S.B. ‹stanbul Göztepe E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i, Uz.

Dr.**; fierf Yard.***; Asist. Dr.****; fief Doç. Dr.*****

KL‹N‹K ARAfiTIRMA Anesteziyoloji ve Reanimasyon

ÖZET

Çal›flmam›zda anestezi indüksiyonunda uygulanan remifenta- nil ile deksmedetomidinin, trakeal entübasyonda oluflan hemo- dinamik yan›t›n kontrolü ve entübasyon kalitesi üzerine etkile- rinin karfl›laflt›r›lmas› amaçland›.

ASA I-II s›n›f›nda normotansif 60 olgu çal›flmaya al›nd›. Bafl- lang›ç sistolik, diyastolik, ortalama arter bas›nc› (SAB, DAB, OAB), kalp at›m h›z› (KAH) ve periferik oksijen satürasyonu (SpO₂) de¤erleri (t₀) kaydedildi. Grup R’de remifentanil 2 µg kg^-1dozunda 2 dk. içinde, Grup D’de deksmedetomidin 1 µg kg^-1dozunda 10 dk. içinde infüze edildi. Ajanlar›n uygulama- s›ndan 90 sn sonra 5 mg kg^-1tiyopental sodyum, 0.1 mg kg^-1 vekuronyum iv bolus olarak uyguland›, olgularda 90 sn sonra endotrakeal entübasyon gerçeklefltirildi. Entübasyon flartlar›

modifiye McNeil ve ark. skorlama sistemine göre de¤erlendi- rildi. Anestezi idamesi % 1 sevofluran ve N₂O-O₂(% 66-34) kar›fl›m› ile sa¤land›. SAB, DAB, OAB, KAH ve SpO₂ölçümle- ri, Remifentanil veya deksmedetomidin uygulamas›ndan 60 sn sonra (t₁), indüksiyon uygulamas›ndan 60 sn sonra (t₂), entü- basyondan iflleminden 60 sn sonra (t₃), entübasyondan 5 dk sonra (t₄) olarak tekrarland›.

Gruplar aras›nda demografik verilerde farkl›l›k yoktu. ‹statis- tiksel olarak Grup D’nin t₂ve t₃SAB, DAB ve OAB de¤erleri Grup R’den anlaml› yüksek (p<0.001), Grup D’nin t₁KAH de¤eri Grup R’den düflük bulundu (p<0.05), Grup R ve Grup D aras›nda SpO₂ölçümlerinde farkl›l›k saptanmad› (p>0.05).

Grup R’de maske ventilasyonunda zorluk oran› Grup D’den, Grup D’de entübasyona refleks harekette 1-2 öksürük görül- me oran› Grup R’den anlaml› yüksek bulundu (p<0.05), Grup R ve Grup D aras›nda çene gevflemesi ve vokal kord pozisyo- nu oranlar› aç›s›ndan farkl›l›k saptanmad› (p>0.05). Grup R’nin toplam entübasyon kalite skorlar› Grup D’ye göre daha yüksek bulundu (p<0.05).

Sonuç olarak, entübasyon s›ras›nda oluflan hemodinamik ya- n›t›n kontrolünde ve entübasyon kalitesi de¤erlendirmesinde 2 µg kg^-1remifentanil, 1 µg kg^-1deksmedetomidine göre daha etkili bulundu.

Anahtar kelimeler:Remifentanil, deksmedetomidin, entübas- yon, hemodinamik yan›t

SUMMARY

The effects of remifentanile and dexmedetomidine to controle the cardiovascular response to tracheal entubation and the quality of tracheal entubation In our study, the aim was to compare the effects of remifenta- nile and dexmedetomidine to controle the cardiovascular res- ponse to tracheal entubation and the quality of tracheal intu- bation.

Sixty ASA I-II patients were included into the study. The base- line values of systolic, diastolic and mean arterial pressures (SAP, DAP, MAP), heart rate (HR) and peripheric O₂satura- tion (SpO₂) (t₀) were recorded. Infusion of remifentanile 2 µg kg^-1was administered in 2 minutes in Group R and dexmede- tomidine 1 µg kg^-1was administered in 10 minutes in Group D. After infusions of the agents, tiyopentale sodyum 5 mg kg^-1, vecuronium 0.1 mg kg^-1given iv. Intubation was performed ninety seconds after the induction. The quality of tracheal in- tubation was evaluated by using McNeil systeme score. Ana- esthesia was maintained with sevoflurane % 1 and N₂O-O₂ (% 66-34). SAP, DAP, MAP, HR and SpO₂were measured at the following times: 60 s. after the infusions of remifentanile and dexmedetomidine (t₁), 60 s. after induction (t₂), 60 s. after intubation (t₃), and after 5 min. after induction (t₃).

There were no difference in the demographical data between the groups. SAP, DAP, MAP values was significantly higher at t₂and t₃in Group D, compared to Group R. HR value at t₁ was lower in Group D, there was no difference in SpO₂valu- es. The ratio of difficult mask ventilation was higher in Group R, the ratio of cough during intubation was higher in Group D. There were no differences in jaw relaxation and vocal cord position between groups. The quality of tracheal intubation score was higher in Group R.

As a result, remifentanile 2 µg kg^-1was more effective to con- trolle the cardiovascular response associated with intubation and to the quality of tracheal intubation.

Key words:Remifentanile, dexmedetomidine, entubation, car- diovascular response

Anestezi indüksiyonunu takiben laringoskopi ve trakeal entübasyon s›kl›kla sempatik sinir sistemi aktivasyonu- na ba¤l› olarak plasma katelolamin art›fl› ile taflikardi, hipertansiyon, aritmiler ve miyokard iskemisiyle karak- terize hemodinamik yan›ta neden olmaktad›r. Bu yan›t›n bask›lanmas› amac›yla iv. opioidler, vazodilatatörler, a2 agonistler, b ve kalsiyum kanal blokerleri ve aneste- zinin derinlefltirilmesi gibi yöntemler uygulanmaktad›r

(1,2).

Opioidler, entübasyona ba¤l› hemodinamik yan›t›n kon- trolünde en s›k kullan›lan ajanlard›r. µ opioid reseptör agonisti olan remifentanil, içerdi¤i ester ba¤› sayesinde plazma ve doku esterazlar› taraf›ndan h›zla hidrolize edilir, dolay›s›yla di¤er opioidlere göre etkinin bafllama- s› ve ortadan kalkmas› daha h›zl› olan bir ajand›r ⁽³⁾. Ancak, doza ve infüzyon h›z›na ba¤l› solunum depres- yonu, kas rijiditesi, hipotansiyon ve bradikardi görüle- bilmektedir ^(1,4).

Günümüzde entübasyona ba¤l› hemodinamik yan›t›n kontrolünde opioidlere göre daha az yan etkiye sahip a2 adrenerjik agonistler kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Selektif ve potent a2 adrenerjik agonisti olan deksmedetomidin, sedatif, analjezik, anksiyolitik etkileri olan bir ajand›r, ayr›ca plazma katekolamin düzeyini azaltt›¤› saptanm›fl- t›r ^(5,6).

Çal›flmam›zda anestezi indüksiyonu s›ras›nda infüzyon olarak uygulanan remifentanil ile deksmedetomidinin, trakeal entübasyonda oluflan hemodinamik yan›t›n kon- trolü ve entübasyon kalitesi üzerine etkilerinin karfl›lafl- t›r›lmas› amaçland›.

MATERYAL ve METOD

Yerel Etik Kurul onay› al›nd›ktan sonra, elektif jinekolojik cerrahi geçirecek, yafllar› 18-60 aras›nda, ASA I-II s›n›f›nda olan, normotansif 60 olgu, bilgilendirilmifl onamlar› al›narak çal›flma kapsam›na al›nd›. Entübasyon güçlü¤ü beklenen, ide- al boy kilo oran›n›n % 30 üzerinde olanlar, sedatif veya b blo- ker kullanan, kardiyovasküler hastal›k ve hipertansiyon öykü- süne sahip olgular çal›flma d›fl›nda b›rak›ld›. Olgular, 30 kifli- den oluflan 2 gruba rastgele ayr›ld›.

Ameliyathanede bafllang›ç sistolik, diyastolik ve ortalama ar- ter bas›nc› (SAB, DAB ve OAB), kalp at›m h›z› (KAH) ve pe- riferik oksijen satürasyonu (SpO₂) de¤erleri (t₀) kaydedilen hastalara damar yolu aç›larak 10 ml kg^-1% 0.9 NaCl infüzyo- nu baflland›ktan sonra maskeyle ile 2 L dk^-1oksijen verildi.

Grup R’de % 0.9 NaCl ile suland›r›lan remifentanil (Ultiva 5 mg, Glaxo Wellcome) solüsyonu 2 µg kg^-1 dozunda 2 dk.

içinde infüze edildi (Lifecare 5000, Abbott, North Chicago,

USA), Grup D’de % 0.9 NaCl ile suland›r›lan deksmedetomi- din (Precedex 200 µg 2 ml^-1, Abbott) solüsyonu 1 µg kg^-1do- zunda 10 dk içinde infüze edildi. Remifentanil veya deksme- detomidin uygulamas›ndan 90 sn sonra 5 mg kg^-1tiyopental sodyum, ard›ndan 0.1 mg kg^-1vekuronyum iv. bolus olarak uyguland›, olgular yüz maskesi ile solutulduktan 90 sn sonra laringoskopi ve endotrakeal entübasyon deneyimli bir araflt›r- mac› (anestezi uzman› veya k›demli asistan) taraf›ndan, uygun Macintosh bleyd ve endotrakeal tüp kullan›larak gerçekleflti- rildi. Entübasyon flartlar› modifiye McNeil ve ark.⁽⁷⁾skorla- ma sistemine göre de¤erlendirilerek, toplam entübasyon kalite skorlar› olarak kaydedildi. Anestezi idamesi % 1 sevofluran ve N₂O-O₂(% 66-34) kar›fl›m› ile sa¤land›.

SAB, DAB, OAB, KAH ve SpO₂ölçümleri remifentanil veya deksmedetomidin uygulamas›ndan 60 sn sonra (t₁), indüksi- yon uygulamas›ndan 60 sn sonra (t₂), entübasyondan 60 sn sonra (t₃), entübasyondan 5 dk sonra (t₄) tekrarland› (Petafl KMA 100 monitör). SAB bafllang›ç de¤erinin % 30’undan fazla düflmesi hipotansiyon olarak; KAH <45 at›m dk^-1olmas›

bradikardi olarak de¤erlendirildi. Hipotansiyonun iv. s›v› in- füzyonunun art›r›lmas›, inhalasyon ajan›n›n konsantrasyonu- nun kademeli olarak düflürülmesi, düzelmezse 10 mg iv. efed- rin uygulamas› ile; bradikardinin 0.5 mg atropin ile tedavisi planland›.

Verilerin istatistiksel analizleri GraphPad Prisma V.3 paket program› ile yap›ld›. Verilerin de¤erlendirilmesinde tan›mla- y›c› istatistiksel metotlar›n (ortalama, standart sapma) yan› s›- ra gruplar›n tekrarlayan ölçümlerinde tekrarlayan varyans ana- lizi, alt grup karfl›laflt›rmalar›nda Newman Keuls çoklu karfl›- laflt›rma testi, ikili gruplar›n karfl›laflt›rmas›nda ba¤›ms›z t tes- ti, nitel verilerin karfl›laflt›rmalar›nda ki-kare testi kullan›ld›.

Sonuçlar anlaml›l›k p<0.05 düzeyinde de¤erlendirildi.

BULGULAR

Çal›flmam›zda, olgular›n demografik verileri aç›s›ndan istatistiksek fark saptanmad› (Tablo1).

‹statistiksel olarak Grup D’nin t₂ ve t₃ SAB, DAB ve OAB de¤erleri Grup R’den anlaml› yüksek (p<0.001) (Tablo 2), Grup D’nin t₁KAH de¤eri Grup R’den dü- flük bulundu (p<0.05), Grup R ve Grup D aras›nda SpO₂ölçümlerinde farkl›l›k saptanmad› (p>0.05) (Tab- lo 3). Grup R’de maske ventilasyonunda zorluk oran›

Tablo 1. Olgular›n demografik verileri (Ort±SD, %).

Yafl (y›l) Kilo (kg)

ASA I

II

Mallampati I

II

Grup R (n=30) 37.9±9.12 64.97±9.86 29 (% 96.7) 1 (% 3.3) 23 (% 76.7)

7 (% 23.3)

Grup D (n=30) 40.53±9.12 68.67±13.72 30 (% 100.0) 0 (% 0.0) 22 (% 73.3)

8 (% 26.7)

*p<0.05

Grup D’den, Grup D’de entübasyona refleks harekette 1-2 öksürük görülme oran› Grup R’den anlaml› yüksek bulundu (p<0.05), Grup R ve Grup D aras›nda çene gevflemesi ve vokal kord pozisyonu oranlar› aç›s›ndan istatistiksel farkl›l›k saptanmad› (p>0.05) (Tablo 4).

Grup R’nin toplam entübasyon kalite skorlar› Grup D’ye göre istatistiksel olarak daha yüksek bulundu (p<0.05).

‹statistiksel olarak Grup R’nin SAB t₀de¤eri; t₁, t₂ve t₄

de¤erlerinden, DAB t₀de¤eri; t₂ ve t₄ de¤erlerinden, OAB t₀ de¤eri; t₂ ve t₄de¤erlerinden, KAH t₀ de¤eri;

t₁,t₂,t₃ve t₄de¤erlerinden anlaml› yüksek, SpO₂t₀de-

¤eri; t₁,t₂,t₃ ve t₄de¤erlerinden anlaml› düflük bulundu (Tablo 2, 3).

‹statistiksel olarak Grup D’nin SAB t₀ de¤eri; t₂ve t₄ de¤erlerinden anlaml› yüksek, t₃de¤erinden anlaml› dü- flük, DAB t₀de¤eri; t₃de¤erinden anlaml› düflük, OAB t₀de¤eri; t₂ve t₄de¤erlerinden anlaml› yüksek, t₃de¤e- rinden anlaml› düflük, KAH t₀de¤eri; t₁,t₂ve t₄de¤erle- rinden anlaml› yüksek, SpO₂t₀de¤eri; t₁,t₂,t₃ve t₄de-

¤erlerinden anlaml› düflük bulundu (Tablo 2, 3).

Hiçbir olguda efedrin gerektirecek kadar hipotansiyon ve atropin gerektirecek kadar bradikardi saptanmad›.

Remifentanil ve deksmedetomidine kullan›m›na ba¤l›

herhangi bir yan etki görülmedi.

TARTIfiMA

K›sa etkili bir opioid olan remifentanilin belirli dozlarda

Tablo 2. Olgular›n SAB, DAB ve OAB ölçümleri (Ort±SD).

t₀ t1

t₂ t3

t₄

Grup R 133.93±14.58 125.03±14.33⁺ 104.37±11.46⁺⁺⁺

126.83±20.27 114.2±16.74⁺⁺⁺

Grup D 137.2±15.95 129.3±15.87 122.23±16.93**⁺⁺⁺

148.7±20.74**⁺⁺

118.57±16.75⁺⁺⁺

Grup R 77.67±6.84 71.53±8.98 59.3±10.21⁺⁺⁺

77.5±13.65 67.87±12.17⁺⁺⁺

Grup D 75.97±9.59 74.13±9.25 75.77±11.11**

90.4±12.36**⁺⁺⁺

73.2±11.24

Grup R 99.13±8.09 92.23±10.02 77.23±12.09⁺⁺⁺

96.87±17.03 86.07±13.54⁺⁺⁺

Grup D 99.8±9.69 94.6±9.69 92.9±12.46**⁺ 111.97±14.27**⁺⁺⁺

91.83±11.95⁺⁺

SAB (mmHg) DAB(mmHg) OAB(mmHg)

**p<0,001; iki grup karfl›laflt›r›ld›¤›nda +p<0.05; t₀ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda ++p<0.01; t₀ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda +++ p<0.001; t₀ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda

Tablo 3. Olgular›n KAH ve SpO₂ölçümleri (Ort±SD).

t₀ t₁ t₂ t₃ t₄

Grup R 92.4±15.4 82.57±19.1⁺⁺⁺

76.9±10.63⁺⁺⁺

83.07±13.33⁺⁺

78.77±12.95⁺⁺⁺

Grup D 98.03±15.4 72.7±13.77*⁺⁺⁺

73.63±7.45⁺⁺⁺

86.27±9.71 77.83±9.13⁺⁺⁺

Grup R 98.23±1.22 99.17±1.15⁺⁺⁺

99.63±0.49⁺⁺⁺

99.6±0.56⁺⁺⁺

99.2±0.48⁺⁺⁺

Grup D 98.17±1.23 98.9±1.06⁺⁺

99.77±0.43⁺⁺⁺

99.77±0.43⁺⁺⁺

99.37±0.56⁺⁺⁺

KAH (at›m/dk) SpO₂(%)

*p<0,05; iki grup karfl›laflt›r›ld›¤›nda ++p<0.01; t₀ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda +++ p<0.001; t₀ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda

Tablo 4. Olgular›n gruplara göre entübasyon kalite skorlar›.

Maske ventilasyonu Çene gevflemesi Vokal kord pozisyonu

Entübasyona refleks yan›t Zor kolay Yar› gevflek Gevflek Tamemen kapal›

Yar› aç›k Aç›k

Sürekli öksürük 1-2 öksürük Hareket yok

(n=30) 5 250 300 300 00 30

%

% 16.7

% 83.3

% 0.0

% 100.0

% 0.0

% 0.0

% 100.0

% 0.0

% 0.0

% 100.0

(n=30) 0 302 281 272 17 22

%

% 0.0

% 100.0

% 6.7

% 93.3

% 3.3

% 6.7

% 90.0

% 3.3

% 23.3

% 73.3

Grup R Grup D

Entübasyon kalite skorlar› (Ort±SD) 11.5+0.73 11.83+0.38

p

<0.05

>0.05

>0.05

<0.05

<0.05

entübasyon s›ras›nda oluflan kan bas›nc› ve kalp h›z›n- daki art›fl› önlemli ölçüde bask›lad›¤› çal›flmalarda gös- terilmifltir; Barclay ve ark. ⁽⁸⁾1 µg kg^-1remifentanil ile entübasyona ba¤l› kalp h›z› ve sistolik kan bas›nc›nda art›fl saptand›¤›n›, 2 µg kg^-1 remifentanil ile hemodina- mik cevab›n tamemen bask›land›¤›n›, dozun 4 µg kg^-1 ç›k›lmas›n›n ek fayda sa¤lamad›¤›n› bildirmifllerdir. Ha- bib ve ark. ⁽⁹⁾yafll› olgularda 1 µg kg^-1remifentanil ile indüksiyon sonras› KTA stabil seyrederken, SAB ve OAB’de düflme, entübasyon sonras› KTA’›nda daha be- lirgin olmak üzere SAB ve OAB’›nda art›fl gördüklerini belirtmifllerdir.

2 µg kg^-1propofol ve de¤iflen dozlarda uygulanan remi- fentanille yap›lan çal›flmada, entübasyon koflullar›n›n 2 µg kg^-1 remifentanil ile daha iyi oldu¤u saptanm›flt›r

(10). Ayn› flekilde, propofol indüksiyonu sonras› kas gevfletici kullanmaks›z›n uygulanan 2 µg kg^-1 remifen- tanilin endotrakeal entübasyon için uygun koflullar sa¤- lad›¤› belirtilmifltir ⁽¹¹⁾. Benzer flekilde, çal›flmam›zda 2 µg kg^-1remifentanil ile SAB, DAB, OAB ve KTA de-

¤erleri, bafllang›ca göre indüksiyondan 60 sn sonra ista- tistiksel olarak anlaml› düflüfl gösterdi, entübasyondan 60 sn sonra sadece KTA de¤eri, entübasyondan 5 dk sonra ise SAB, DAB, OAB ve KTA de¤erleri anlaml›

düflük bulundu. Uygulad›¤›m›z 2 µg kg^-1 remifentanil entübasyon s›ras›nda oluflan kan bas›nc› ve kalp h›z›

yükselmesini bask›lamada yeterli bulundu.

Selektif a2 adrenerjik agonisti olan deksmedetomidinin doza ba¤l› olarak cerrahi ve anesteziye ba¤l› hemodina- mik cevaplar›, plazma katekolamin konsantrasyonunu azaltarak bask›lad›¤› bildirilmifltir ^(12-14). Premedikas- yonda kullan›lan deksmedetomidin ve midazolam kom- binasyonunun endotrakeal entübasyona ba¤l› sempatik aktivasyonu bask›lad›¤› saptanm›flt›r ⁽¹⁴⁾. Tezer ve ark.

(2), 1 µg kg^-1 st^-1 deksmedetomidinin laringoskopi ve entübasyon ile oluflan sempatik yan›tlar› bask›lamakta etkili oldu¤unu bulmufllard›r. Gülen ve ark. ⁽¹⁶⁾, deks- medetomidinin ekstübasyon s›ras›nda oluflan kalp h›z›

ve kan bas›nc›ndaki yükselmeyi azaltt›¤›n› ve ekstübas- yon kalitesini art›rd›¤›n› saptam›fllard›r.

Entübasyon s›ras›nda kan bas›nc› ve kalp h›z›n›n 0.6 µg kg^-1 deksmedetomidin ile Jaakola ve ark.’lar›n›n ⁽⁶⁾ yapt›klar› çal›flmada önemli ölçüde, Scheinin ve ark.’- n›n ⁽¹⁷⁾yapt›klar› çal›flmada, hafif bask›land›¤› bulun- mufltur. Çal›flmam›zda 1 µg kg-1 deksmedetomidin kul- lanmam›za ra¤men SAB, OAB ve KTA de¤erleri, bafl-

lang›ca göre indüksiyondan 60 sn ve entübasyondan 5 dk sonra istatistiksel olarak anlaml› düflüfl gösterirken, entübasyondan 60 sn sonra SAB, DAB ve OAB de¤er- leri anlaml› yüksek bulundu. Uygulad›¤›m›z 1 µg kg^-1 deksmedetomidin entübasyon s›ras›nda oluflan hemodi- namik etkileri bask›lamada yetersiz kald›.

Grant ve ark.’n›n⁽¹⁰⁾ 2 µg kg^-1bolus remifentanil ile yapt›klar› çal›flmada, solunum depresyonu, bradikardi ve kas rijiditesi gibi istenmeyen yan etkiler saptanma- m›fl. Bolus 1 µg kg^-1 remifentanili takiben 0.5 µg kg^-1 remifentanil infüzyonu ile yap›lan çal›flmada ise olgula- r›n % 50’sinde tedavi gerektiren hipotansiyon ve bradi- kardi görülmüfltür ⁽¹⁾. Propofol uygulamas›n› takiben Hogue ve ark. ⁽¹⁸⁾verdikleri 1 µg kg^-1remifentanil in- füzyonu ve Philip ve ark. (19)verdikleri bolus 1 µg kg^-1 remifentanil ile de¤iflen oranlarda kas rijiditesi gördük- lerini belirtmifllerdir.

Yap›lan çal›flmalarda bolus 0.25-1 µg kg^-1 gibi düflük dozlarda deksmedetomidin ile kan bas›nc›nda düflme, 1- 4 µg kg^-1gibi yüksek dozlarda deksmedetomidin ile kan bas›nc›nda geçici yükselmeyle beraber baz› olgularda derin bradikardi görülmüfltür ^(13,14). Scheinin ve ark.⁽¹⁷⁾ a2 agonist kullan›m› ile bradikardi görülebilece¤ini bil- dirmifllerdir. Belleville ve ark.⁽²⁰⁾, 2 dk içinde verilen 1 veya 2 µg kg^-1 deksmedetomidinin düzensiz solunum ve k›sa süreli apne epizodlar›na yol açt›¤›n› saptam›fllar- d›r. Ebert ve ark.⁽¹⁴⁾, yapt›klar› çal›flmada bolus deks- medetomidin ile apne, hava yolu obstrüksiyonu ve hi- poksemi ile karfl›laflmam›fllar ve solunum depresyonu- nun derin sedasyona ikincil olarak görülebilece¤ini, çünkü a2 adrenerjik agonistlerin solunum merkezinde aktif rollerinin olmad›¤›n› belirtmifllerdir .

Remifentanil ve deksmedetomid infüzyonlar›n›n karfl›- laflt›r›ld›¤› bir çal›flmada ⁽²¹⁾, remifentanile göre deks- medetomidin ile klinik olarak belirgin solunum depres- yonu görülmedi¤i ve apne riskini azaltt›¤› saptanm›flt›r.

Hofer ve ark. ⁽²²⁾narkoti¤e ba¤l› solunum depresyonu- na hassas olgularda, deksmedetomidinin faydal› bir anestezik ajan oldu¤unu belirtmifllerdir .

Uygulad›¤›m›z 2 µg kg^-1remifentanil ve 1 µg kg^-1deks- medetomidin ile hiçbir olguda tedavi gerektirecek hipo- tansiyon ve bradikardi görülmedi. Ayn› flekilde, hiçbir olguda belirgin solunum depresyonu, apne, kas rijiditesi ve SpO₂düflüflü de görülmedi. ‹ki grup aras›nda SpO₂ de¤erleri aç›s›ndan farkl›l›k yoktu.

Entübasyon kalitesi de¤erlendirmesinde, deksmedeto- midin grubundan farkl› olarak remifentanil grubunda sadece maske ventilasyonda zorluk saptand›, ama ifllem boyunca SpO₂de¤erlerinde düflüfl görülmedi, bunun ne- deni maskeyle sürekli oksijen verilmesi ile remifentani- lin solunuma olan etkilerinin maskelenmifl olmas› olabi- lir. Deksmedetomidin grubunda maske ile ventilasyon- da sorun yaflanmazken, entübasyona refleks yan›tta re- mifentanil grubuna göre anlaml› art›fl görüldü. Toplam entübasyon kalite skorlar›na göre remifentanilin entü- basyon koflullar› daha üstün bulunmufltur.

Sonuç olarak, belirgin yan etkiye yol açmaks›z›n larin- goskopi ve entübasyon s›ras›nda oluflan hemodinamik yan›t›n kontrolünde ve entübasyon kalitesi de¤erlendir- mesinde 2 µg kg^-1remifentanil, 1 µg kg^-1deksmedeto- midine göre daha etkili bulundu.

KAYNAKLAR

1. Thompson JP, Hall AP, Russell J, et al: Effect of remifentanil on the haemodynamic response to orotracheal intubation. Br J Anaesthe- sia 80:467-469, 1998.

2. Tezer E, Sar›cao¤lu F, Çelebi N, ve ark: Esmolol ve deksmedeto- midin’in anestezi indüksiyonunda kullan›m›n›n hemodinami ve anes- tezik gereksinimi aç›s›ndan karfl›laflt›r›lmas›. Anestezi Dergisi 13(4):247-252, 2005.

3. Egan TD, Lemmens HJM, Fiset P, et al: The pharmacokinetics of the new short-acting opioid remifentanil (G187084B) in healthy adult male volunteers. Anesthesiology 79:881-92, 1993.

4. Kapila A, Glass PSA, Jacobs JR et al: Measured context-sensiti- ve half times of remifentanil and alfentanil. Anesthesiology 83:968- 75, 1995.

5. Khan ZP, Ferguson CN, Jones RM: Alpha-2 and imidazoline re- ceptor agonists. Their pharmacology and therapeutic role. Anaesthesia 54(2):146-165, 1999.

6. Jaakola ML, Melkkila TA, Kanto J, et al: Dexmedetomidine re- duces intraocular pressure, intubation responses and anaesthetic requ- irements in patients undergoing ophthalmic surgery. Br J Anaesth 68:570-575, 1992.

7. McNeil IA, Culbert B, Russell I: Comparison of intubating condi- tions following propofol and succinylcholine with propofol and remi- fentanil 2 micrograms kg-1 or 4 micrograms kg-1. Br J Anaesth

85:623-625, 2000.

8. Barclay K, Kluger MT: Effect of bolus dose of remifentanil on haemodynamic response to tracheal intubation (abstract). Anaesth In- tensive Care 28(4):403-7, 2000.

9. Habib AS, Parker JL, Maguire AM, et al: Effects of remifentanil and alfentanil on the cardiovascular responses to induction of anaest- hesia and tracheal intubation in the elderly. Br J Anaesth 88(3):430-3, 2002.

10. Grant S, Noble S, Woods A, et al: Assessment of intubating con- ditions in adults after induction with propofol and varying doses of re- mifentanil. Br J Anaesth 81:540-3, 1998.

11. Cengiz M, Ganida¤l› S, Ölmez G: Kas gevfleticisiz endotrakeal entübasyon: Propofol indüksiyonunu takiben uygulanan üç farkl› re- mifentanil dozunun karfl›laflt›r›lmas›. Türk Anest Rean Der Dergisi 32:356-361, 2004.

12. Aantaa RE, Kanto JH, Scheinin M, et al: Dexmedetomidine premedication for minor gynecological surgery. Anesth Analg 70:407-13, 1990.

13. Bloor BC, Ward DS, Belleville JP, et al: Effects of intravenous Dexmedetomidine in humans. II. Hemodynamic changes. Anesthesio- logy 77:1134-42, 1992.

14. Ebert T, Hall JE, Barney JA, et al: The effects of increasing plasma concentrations of dexmedetomidine in humans. Anesthesio- logy 93:382-394, 2000.

15. Erkola O, Korttila K, Aho M: Comparison of intramuscular dexmedetomidine and midazolam premedication for elective abdomi- nal hysterectomy. Anesth Analg 79:646-53, 1994.

16. Güler G, Ak›n A, Tosun Z, ve ark: Deksmedetomidinin katarakt cerrahisi uygulanan yafll› olgularda ekstübasyon s›ras›nda oluflan kar- diyovasküler de¤ifliklikler ve ekstübasyon kalitesi üzerine etkisi. Türk Anest Rean Der Dergisi 33:18-23, 2005.

17. Scheinin B, Lindgren L, Randell T, et al: Dexmedetomidine at- tenuates sympathoadrenel responses to tracheal intubation and redu- ces the need for thiopentone and peroperative fentanyl. Br J Anaesth 68:126-131, 1992.

18. Hogue CW, Bowdle T, O’Leary C, et al: A multicenter evaluati- on of total intravenous anesthesia with remifentanil and propofol for elective inpatient surgery. Anesth Analg 83:279-285, 1996.

19. Philip BK, Scuderi PE, Chung F, et al: Remifentanil compared with alfentanil for ambulatory surgery using total intravenous anesthe- sia. Anesth Analg 84:515-521, 1997.

20. Belleville JP, Ward DS, Bloor BC, et al: Effects of intravenous Dexmedetomidine in humans. Anesthesiology 77:1125-33, 1992.

21. Cortinez LI, Hsu YW, Sum-Ping ST, et al: Dexmedetomidine pharmacodynamics: Part I: Crossover comparison of the respiratory effects of dexmedetomidine and remifentanil in healthy volunteers.

Anesthesiology 101(5):1066-76, 2004.

22. Hofer RE, Sprung J, Sarr MG, et al: Anesthesia for a patient with morbid obesity using dexmedetomidine without narcotics. Can J Anaesth 52(2):176-80, 2005.