ALKOL KULLANIMI. Bilgilendirme ve Kendi Kendine Yardım Kitapçığı

(1)

ALKOL

KULLANIMI

(2)

Merhaba;

Bu kitapçık alkol kullanımı hakkında temel bilgileri, problemli kullanımın belirtilerini ve çözüm önerilerini içermektedir. Kitapçığın amacı problemli alkol kullanımını tanımanız, bu problemle başa çıkmanız ve başa çıkma kaynaklarını öğrenmenize yardımcı olmaktır. Bu kitapçık bağımlılık konusunda faaliyet gösteren Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği tarafından hazırlanmış ve izin alınarak uyarlanmıştır. Kitapçığın içeriğini aşağıda bulabilirsiniz. Lütfen bu kitapçığın uzman yardımı yerine geçmeyeceğini aklınızdan çıkarmayın. Problem düzeyinde alkol kullanımınız söz konusu ise derhal bir uzmandan yardım alın. Daha fazla sorunuz için en arka sayfadaki iletişim bilgilerimizi kullanarak bize ulaşabilir ya da merkezimize gelerek başvuru yapabilirsiniz.

İçindekiler

Alkol...

Ne istediğinize karar verin ...

Alkolün bedensel ve ruhsal etkileri ...

Bedensel etkiler ...

Ruhsal etkiler...

Alkol hakkındaki mitler...

Daha az içmek için ipuçları...

Risklerinizi azaltın ...

Bağımlılık nedir?...

Bağımlılığın kriterleri nelerdir? ...

Nasıl bağımlı olunur? (Bağımlı olma kılavuzu) ...

Hazırlayanlar

Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği adına Kültegin Ögel, Sevil Taner, Ceyda Yılmazçetin ve Bilge Erol tarafından hazırlanmış, izin alınarak uyarlanmıştır.

kaydı ile kullanılabilir.

Eskişehir-2019

23 44 44 56 67 7

(3)

Alkol

Alkol sık ve yaygın olarak kullanılan yasal bir maddedir. İnsanlık tarihi boyunca da kullanımı olmuştur. İnsanlar alkolü kimi zaman bir gıda, kimi zaman ise bir eğlence aracı olarak görmüşlerdir. Ancak bilinen başka bir gerçek ise, alkolün bedene birçok zarar verdiği ve bağımlılık oluşturabileceğidir. Bu nedenle alkolün etkileri konusunda bilgilenmek çok önemlidir. Alkolün bedenimizi nasıl etkilediği ve etki özelliklerini bilmek, günlük yaşamımızda karşılaşacağımız alkolle ilgili sorunları yaşamamak için bize yol gösterici olacaktır.

Alkol yasal bir madde olduğu için aynı zamanda ticari bir araçtır. Ticari firmalar kendi ürünlerini satmak için farklı yollara başvurabilmektedirler. Bunlar arasında en sık rastlanılanı alkolün olumsuz etkilerini minimalize etme eğilimidir. Örneğin ülkemizde uzun yıllar biranın bağımlılık yapmayacağı ve alkollü içkiler sınıfında değerlendirilmemesi gerektiği ileri sürülmüştür. Bu nedenle alkol hakkında tarafsız bilginin önemi büyüktür. Alkol kimi zaman bir imaj aracı olarak sunulmakta, böylece satışın artırılmasına uğraşılmaktadır.

Soğukkanlı, erkeksi, maceracı... Ticari firmalar bunlar gibi birçok imajı kendi ürünleri ile özdeşleşmesini sağlamaktadırlar. Birçok insan alkolü çeşitli yaşantılarla özdeşleştirme eğilimindedir. Örneğin kimine göre alkolsüz eğlence olmaz. Kimine göre alkolle rahatlamak gereklidir. Bazıları da dertlerini alkolle unutabileceklerine inanırlar.

Ancak bu görüşlerin neredeyse tamamı hatalıdır.

(4)

Ne istediğinize karar verin

Alkol içerken amacınız nedir? Bunun sorunun yanıtı alkol kullanma miktarınızı da belirlemelidir. Kandaki alkol düzeyine göre oluşanlar aşağıda belirtilmiştir.

%0.30 Bilinç kaybı olur, koma gelişir, ölüm riski vardır.

Fazla miktarda alkol sizin isteğinizi sağlamaz. Alkol etkisi bifazik bir eğri çizer. Kullanılan alkol miktarı arttıkça, alkolün verdiği keyif ve rahatlama hissi yerine mutsuzluk ve öfkeye bırakır. Hızlı içildiği zamanda alkol istenen etkileri yaratmadan, hızla istenmeyen etkilere yol açar. Fazla ve sık alkol alındığı zaman tolerans gelişir. Tolerans kişinin aynı etkiyi sağlamak için daha fazla miktarda alkol alma gereksinimini duymasıdır. Benzer etkiyi sağlaması için giderek kullanılan alkol miktarı artırılmak zorundadır.

Unutmayın; Alkol miktarı arttıkça olumsuz etkileri de artar.

Kan alkol Etki

Düzeyi

%0.02 Hafif bir etki oluşmaya başlar

%0.04 Birçok kişi bu düzeyde rahatlama ve keyif hissetmeye başlar

%0.06 Kişinin Muhakemesi bozulur. Kendi yeteneklerini kullanma ve doğru kararlar alma becerisi azalır (örneğin araba kullanma).

%0.08 Kasların koordinasyonu bozulur ve araba kullanma becerisi bozulur. Konuşmada bozulma ve bulantı riski yüksektir.

%0.10 Kişinin kendi üstündeki kontrolü kaybolur. Reaksiyon verme süresi bozulur.

%0.15 Denge ve hareket bozuklukluları ortaya çıkar. Kaza yapma ve içtiği zaman olanları hatırlamamama olasılığı artar.

(5)

Alkolün bedensel ve ruhsal etkileri

Alkolün bedensel ve ruhsal etkileri kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar çok az alkol alsa bile bedensel ya da ruhsal etkiler hemen ortaya çıkar. Bazılarında ise, bu etkilerin ortaya çıkması uzun zaman alır. Bu nedenle kimde ve ne zaman bu etkilerin ortaya çıkacağı bilinemez.

Bedensel etkiler

• Mide ülseri ve gastrit

• Karaciğerde büyüme, yağlanma ve siroz

• Damar sertliği ve yüksek tansiyon

• Beslenme bozukluğu

• Bağışıklık sisteminin bozukluğu

• Kaslarda zayıflama

• Sinir hücrelerinde harabiyet Ruhsal etkiler

• Uykusuzluk

• Depresyon

• Cinsel işlev bozuklukları

• Bunama

• Bağımlılık

Alkol hakkındaki mitler

Alkol ile ilgili bazı yanlış bilgiler o kadar yaygındır ki artık bunları doğru kabul etmeye başladığımızı fark ederiz. Aşağıda bu mitlerden (doğru sanılan yanlışlar) bazılarını bulabilirsiniz. Alkol uykuyu düzenler (yanlış!) Alkol uykuyu düzenlemez, aksine bozar. Alkolle uyunmaz, sızılır. Alkolün etkisiyle uyunulan uyku tam ve gerçek bir

(6)

uyku olmadığı için kişi uykusuz kalır.

Alkol cinsel gücü artırır (yanlış!)

Alkol cinsel gücü artırmaz. Alkol aksine sertleşmeyi bozar, boşalmayı geciktirir ya da engeller. Alkol sadece kişideki utanma duygusunu kaldırdığı için cinsel olarak daha rahat davranmayı sağlar.

Alkol kan damarlarını açar (yanlış!)

Çok düşük miktarda alınan alkol kan damarlarında genişleme etkisine yol açar. Ancak miktar arttıkça alkol damar sertliği ve damar daralmasına yol açar.

Daha az içmek için ipuçları

Eğer alkolü fazla miktarda kullandığınıza inanıyorsanız ya da yukarıda verdiğimiz sınırların Üstünde alkol kullanıyorsanız, o zaman kullandığınız alkol miktarını azaltmanız gerekmektedir.

Bunun için yapacaklarınız şunlardır:

• İçmeye başlamadan önce sınırlarınızı belirleyin.

• Kadehler arasında ara verin.

• Düşük alkollü içkileri tercih edin (light bira, duble yerine tek gibi)

• Küçük yudumlarla için.

• İçmeden önce karnınızı doyurun.

• İçmeye başlamadan önce susuzluğunuzu giderin.

• Her bir kadeh arasında bir bardak alkolsüz sıvı alın (soda, su, ayran gibi).

• Tuzlu yiyeceklerden sakının.

• Yarışmalardan kaçının, başkalarının dolduruşuna gelmeyin.

• Ne kadar içtiğinizi kaydedin

(7)

Risklerinizi azaltın

Eğer alkol alma zorunluluğunuz varsa o zaman alkol alımına bağlı olarak ortaya çıkabilecek ruhsal, bedensel ve sosyal sorunların riskini azaltmak gerekebilir. Bu amaçla birçok eylemde bulunabilirsiniz.

Ancak riski azaltmanın en iyi yolu, alkolü kullanmamaktır.

• Üst üste iki gün içmeyin.

• Aç karnına alkol içmeyin.

• Alkolle birlikte bol su için.

• Çok içeceğinizi biliyorsanız size sahip olacak birini seçin.

• İçmeye gitmeden önce nasıl döneceğinizin planını yapın.

• İçmeye giderken arabanızla gitmeyin.

• Tanımadığınız kişilerle birlikte içmeyin.

• Çok içmeyin.

Bağımlılık nedir?

Bağımlılık kişinin kullandığı madde üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır. Bağımlılık bir kez geliştikten sonra, bir daha iyileşmez ve kişinin yaşamı boyunca onunla beraber gelir. Bağımlılık yavaş yavaş, sinsice gelişir. Kişi genelde bağımlı olduğunun farkına varmaz. Ancak çok şiddetli bağımlılık durumlarında kişide ellerde titreme veya hayaller gözlenir. Birçok bağımlıda bu tür belirtiler yoktur. Bağımlılık Hafif – Orta ve Şiddetli olarak üç derecede ifade edilebilir.

(8)

Bağımlılığın kriterleri nelerdir?

Bağımlılığın belirtileri aşağıdaki tabloda ifade edilmiştir. Size uyduğunu düşündüğünüz belirtileri işaretleyiniz. Unutmayın ne kadar fazla belirtileri işaretlediyseniz bağımlılık düzeyiniz aynı derecede şiddetli demektir. Eğer aşağıdaki belirtilerden sadece birini işaretlemişseniz dahi zaman geçirmeden bir uzmana başvurun.

Kullanılan alkol miktarının giderek artması

Alkol miktarı azaltılınca ya da kesilince huzursuzluk, uykusuzluk, titreme gibi yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması Ruhsal, sosyal, adli ya da bedensel bir sorun oluşturmasına rağmen alkol kullanmaya devam etmek.

Kişinin alkol üstünde kontrolü kaybetmesi ve tasarladığından daha fazla alkol kullanması

Zamanının büyük çoğunluğunu alkol ile geçirmesi

Kişinin alkol kullanımının kişisel toplumsal sorumluluklarını yerine getirmesini engellemesi

(iş, okul, aile gibi)

Nasıl bağımlı olunur? (Bağımlı olma kılavuzu)

Herkes bağımlı olabilir. Alkol kullanımı kişinin biyolojik yapısında zamanla değişikliklere yol açarve ara sıra da olsa kullanan kişinin bundan kaçınması mümkün değildir. Alkol kullanımının iradeile bir ilişkisi yoktur. Zaten kişiler “Ben kontrol edebilirim” düşüncesiyle başlar, daha sonra bağımlı hale gelir. Onlar da “Benim iradem güçlüdür”

gibi bir yanlış inançla yola çıkmışlardır. Kişi alkol kullanımını kontrol altında tuttuğunu, hiç dozu aşmadığını iddia etse de aslında bedeninde farkında olmadığı bir süreç devam etmektedir. Bu yüzden bireysel özellikler ile alkol kullanımı arasında bir sebep sonuç ilişkisi

(9)

kurmak yanlıştır. İnsanlar alkol ya da madde kullanımına genelde ara sıra kullanarak başlarlar. İlerleyen dönemlerde daha önceki yaşadıkları etkiyi elde etmek için her seferinde kullandıkları miktarı arttırmak durumunda kalırlar. Bu durum madde talebinin artması anlamına da gelir ki bu da bağımlılığa götüren yoldur. Aralıklı da olsa uzun süre kullanım mutlaka bireyin ruhsal ve kimyasal yapısında değişikliklere yol açar.

(10)

/anadoluuniversitesi /Anadolu_Univ

/anadoluuniv /anadoluuniv

(11)

/anadoluuniversitesi /Anadolu_Univ /anadoluuniv

/anadoluuniv

(12)

(13)

(14)

(15)

Yararlanılan ve Önerilen Kaynaklar

Berber Çelik, Ç. (2014). Akademik ertelemenin bazı psiko-sosyal değişkenlere göre açıklanması ve gerçeklik terapisine dayalı akademik erteleme ile başa çıkma eğitim programının etkiliğinin sınanması.

Yayınlanmamış Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Burka, J. B. ve Yuen, L. M. (2008). Procrastination: Why you do it, what to do about it now. Da Capo Press.

Çetin, N. (2016). Lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.

Ellis, A. ve Knaus, W. J. (1979). Overcoming procrastination: or, how to think and act rationally in spite of life’ s inevitable hassles. Signet.

Lay, C. H. (1986). At last, my research article on procrastination. Jour- nal Of Research İn Personality, 20(4), 474-495.

Yıldırım, İ. (2000). Akademik başarının yordayıcısı olarak yalnızlık, sınav kaygısı ve sosyal destek.

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18:167-176.

(16)

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi size yardım etmek için hazır!

Bize aşağıdaki iletişim kanallarından ulaşabilir ya da

merkezimize gelerek bireyle psikolojik danışma, grupla psikolojik danışma ve seminer hizmetlerimizden yararlanabilirsiniz.

www.pdrm.anadolu.edu.tr E Posta: pdrm@anadolu.edu.tr

Facebook : @anadolupdrm