Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2019

(1)

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2019

(2)

Uluslararası Standartlar Uluslararası Standartlar

Ulusal Hesaplar, makro ekonomik hesapların sunulduğu anlamlı, tutarlı ve bütünleşmiş hesaplardır.

Uluslararası alanda kabul görmüş kavramlar, tanımlar, sınıflandırmalar ve muhasebe kurallarının bütünü Ulusal Hesaplar Sistemi’ni oluşturur.

Üretim, harcama ve gelir gibi temel konular tanımlanır, aralarındaki ilişki yansıtılır.

Uluslararası standartlar: Birleşmiş Milletler Ulusal Hesaplar Sistemi (SNA) ve Avrupa Hesaplar Sistemi’dir (ESA).

Sınıflama, tanım, kavram ve hesaplama kuralları bu sistemlerin standartları tarafından belirlenir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), üçer aylık dönemler itibarıyla gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) değerlerini, ESA’ya uyumlu olarak yayımlamaktadır.

(3)

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH), belirli bir dönemde yurt içinde üretilmiş nihai mal ve hizmetlerin toplam değerini gösterir.

GSYH; üretim, gelir ve harcama yöntemleri ile ayrı ayrı hesaplanır. Bu üç yöntem kullanılarak elde edilen GSYH değerleri birbirine teorik olarak eşittir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) GSYH hesaplamalarını üretim, harcama ve gelir yöntemlerinin her üçünü de kullanarak yapmaktadır. GSYH tahminlerinde kullanılan temel yöntem üretim yöntemidir.

Kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla, cari fiyatlarla tahmin edilen gayrisafi yurt içi hasıla büyüklüğünün yıl ortası nüfus tahminine bölünmesi ile Türk Lirası olarak kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla sonucu elde edilir. Hesaplanan bu değerin ortalama ithalat ile ağırlıklandırılmış dolar kuruna bölünmesi ile dolar değeriyle kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla değerine ulaşılmaktadır.

Cari Fiyatlarla GSYH hesaplamaları üç aylık ve yıllık olarak yapılmaktadır. Her dönem için piyasada geçerli fiyatlarla yapılan hesaplamalar cari fiyatlarla hesaplardır.

Ulusal Hesaplarda Temel Kavramlar

(4)

Zincirlenmiş Hacim değerleriyle GSYH hesaplamaları belirli bir yılda geçerli olan fiyatlarla yapılmaktadır. Bu yıla temel yıl veya baz yılı denmektedir. Temel yıldaki fiyatlarla hesaplamalar, üretim kapasitesinin veya üretim gücünün gelişimini gösterir.

Büyüme Hızı, GSYH zincirlenmiş hacim değerlerine göre hesaplandığında, ilgili dönemin bir önceki yıl aynı dönemine göre artış veya azalış oranı, büyüme hızı (ya da değişim oranı) olarak adlandırılır. Yılda ise bu oran, ilgili yılın bir önceki yılın ortalamasına göre değişim oranını vermektedir.

Ulusal Hesaplarda Temel Kavramlar

(5)

Cari fiyatlarla gayrisafi yurt içi hasıla değişim oranı, 2018, 2019

(r) Revize edilmiştir.

19,9

15,0

0 5 10 15 20 25

2018(r) 2019

(%)

(6)

Sektörlerin GSYH içerisindeki payları, cari fiyatlarla, 2019

0,0 0,8

1,0 1,1 1,1

1,7 2,3

2,6 2,6 3,0

3,2 3,4

4,4 5,3

5,4 6,4

6,5

8,6

12,4

18,3

Hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme…

Diğer hizmet faaliyetleri Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor Madencilik ve taşocakçılığı Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler Bilgi ve iletişim İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri İdari ve destek hizmet faaliyetleri Finans ve sigorta faaliyetleri Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri Eğitim Kamu yönetimi ve savunma; zorunlu sosyal güvenlik İnşaat Tarım, ormancılık ve balıkçılık Gayrimenkul faaliyetleri

Ulaştırma ve depolama Toptan ve perakende tic.motorlu kara taşıtları…

İmalat sanayi

(%)

(7)

Cari fiyatlarla kişi başı gayrisafi yurt içi hasıla, 2010-2019

10 629

11 289 11 675

12 582

12 178

11 085 10 964 10 696

9 792

9 213

0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

($)

(8)

Harcama yöntemiyle harcama bileşenlerinin GSYH içindeki payları, 2018, 2019

14,7

55,8

29,7

-0,4

31,2 31,3

14,5

56,5

25,9

-1,1

32,7

29,9

-10 0 10 20 30 40 50 60

Devletin nihai tüketim harcamaları

Yerleşik hanehalkı ve hanehalkına hizmet eden kar

amacı olmayan kuruluşların nihai tüketim harcaması

Gayrisafi sabit sermaye oluşumu

Stok değişmeleri Mal ve hizmet ihracatı

(Eksi) Mal ve hizmet ithalatı

2018(r) 2019 (%)

(9)

Hanehalkı harcamalarının özel nihai tüketim harcamaları içindeki payı, 2018, 2019

21,3 3,3

7,2

15,2 8,3

2,1

16,5 3,0

5,9 1,5

8,6 7,2

21,8 3,4

7,3

14,5 7,8

2,1

15,9 2,9

6,2 1,5

9,0 7,5

0 5 10 15 20 25

Gıda ve alkolsüz içecekler Alkollü içecekler, tütün ve narkotik maddeler Giyim ve ayakkabı Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar Mobilyalar, evde kullanılan ekipmanlar ile rutin ev bakım ve

onarımı

Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve kültür Eğitim Lokantalar ve oteller Çeşitli mal ve hizmetler

2019 2018(r)

(%)

(10)

Hanehalkı nihai tüketim harcamalarının bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeks değişim oranı, 2018, 2019

4,3 6,0

9,8 1,0

-6,6

0,5 -4,7

8,0 2,0

0,9

8,6 3,5

-4,4

0,9 -2,1

10,6 3,4

-8,0

0,3 -2,0

18,8 5,1

5,9 3,5

4,9 7,2

Gıda ve alkolsüz içecekler Alkollü içecekler, tütün ve narkotik maddeler Giyim ve ayakkabı Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar Mobilyalar, evde kullanılan ekipmanlar ile rutin ev bakım ve onarımı

Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve kültür Eğitim Lokantalar ve oteller Çeşitli mal ve hizmetler Özel nihai tüketim harcamaları

2019 2018(r)

(%)

(11)

Mal ve hizmet ihracat ve ithalatının bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranı, 2018, 2019

9,0

4,9

-6,4

-5,3 -8

-6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

2018(r) 2019

Mal ve hizmet ihracatı Mal ve hizmet ithalatı (%)