Memleket yapı endüstrisini, teknoloji, kalite, norm bakımlarından mürakabe ede- cek âdeta, yapı polisi niteliğinde bir teşki- lât kurulmasına zaruret hissedilmektedir.

ARK. — 741

Türk standardları enstitüsünün bu hu- sustaki çalışmaları henüz yetersiz kalmakta- dır. Halbuki, Bayındırlık Bakanlığının mal- zeme deney laboratuvarı, İmar ve İskân Ba- kanlığının Yapı malzeme Genel Müdürlüğü istanbul Teknik Üniversitesinin Yapı Araş- tırma Kurumu gibi her biri ayrı ayrı faali- yet gösteren teşekküller vardır. Bunların hepsi daha ziyade kendi çevrelerinde faali- yet göstermektedirler.

Memleket yapı endüstrisini, teknoloji, kalite, norm bakımlarından mürakabe ede- cek âdeta, yapı polisi niteliğinde bir teşki- lât kurulmasına zaruret hissedilmektedir.

Rekabet:

Yapı sanayii dalında yapılan yatırımlar- la fabrikaların adedi çoğaldıkça, üretim art- makta ve ortaya fiyatlara tesir edecek nite- likte bir rekabet çıkmaktadır. Bu re- kabet halen seramik dalında kendini göster- miştir. Son zamanlara kadar fayans ima- lâtının tek fabrikaya inhisar etmesi, fiyatların yüksek olmasına rağmen, hükümet tarafından himaye edilmesi, bu dala yeni

yatırımların yapılmasını teşvik etmiş, sera- mik fabrikalarının adedi halen üçe çıkmıştır.

İmalât memleket ihtiyacından fazla olunca, anormal fiyatların düşmesine ve kalitenin düzelmesine yol açmıştır. Bu güzel sonuç, Winyl - Asbest esaslı yer döşeme kaplama- larında da, zamanla kendini gösterecektir.

İlk defa, memleketimizde yabancı bir ma- mulün adı ile tanınan Winyl - Asbest yer döşeme kaplamaları senelerce ithal edilmiş ve maliyetin çok üstünde fiyatlarla satılmış- tı. Sonradan bu kaplamalar birkaç firma tarafından çeşitli adlar ile yerli olarak imal edilmeğe başlanmıştır. Bugün yeni fabrikalar sayesinde döşeme kaplamalarında kalite ve normal fiyatı temin edecek olan rekabet bek- lenmektedir.

Yüksek fiyat ve kontrolsüzlük:

Bazı malzemeler üretimin artmasından ötürü tatlı bir rekabete giderken ve normal fiyatlarla satılırken, birkaç kalem malzeme de - beyaz çimento, porselen sıhhî tesisat malzemesi gibi- mahdud fabrikaların teke-

linde oldukları için yüksek fiyatlarını el'an muhafaza etmektedirler.

Devlet Planlama Teşkilâtı, döviz tasar- rufu gayesiyle bu gibi malzemenin ben- zerlerinin ithaline müsaade etmediğinden, piyasa bu branştaki fabrikaların tekelinde kalmakta, bundan da, inşaat sektörü büyük zarar görmektedir.

Aşırı kârlarla satılan bu gibi malze- menin, kanunî yollardan kâr hadleri dondu- rulamadığına göre, dünya fiyatları ile bir muvazene tesisi için, belirli miktarlarda it- hallerine müsaade edilmesi gerekli ve zaru- ridir. Nitekim geçen yıl beton demirine ve çimentoya muayyen miktarda verilen ithal müsaadesi sayesinde, fiyatların artması ve karaborsa önlenmişti.

İnşaat mevsimi gelirken, demir, sıhhî

porselen malzemesi ve çimento gibi, üreti-

mi ya yetersiz ya da, birkaç fabrikanın teke-

linde olan bu malzemeler için önceden ted-

bir alınmadığı, yeterli stoklar temin edil-

mediği takdirde, geçen yıllarda olduğu gibi,

inşaatçılar bunları yine karaborsadan temin

mecburiyetinde kalacaklardır.

Fetihten sonra üzerinde Murad IV (1612 - 1640) devrinde Tayyarzade ve Fazlı Paşala- rın konakları inşa edilmiş, asrımızın başın- da ise burası iplik ve dokumacılar tarafından kullanılmış, bu arada kurulan pazar yeri- nin ambarı vazifesini de üzerine yüklenmişti.

Sarnıç halen Eski Eserler ve Müzeler Ge- nel Müdürlüğünün idaresi altındadır.

BASİLİKA SARNICI (Yerebatan sarayı):

Mevcut kapalı sarnıçların en büyüğü ve efkârı umumiyece, Yerebatan sarayı diye

Yerebatan sarnıcında Korentiyen bir sütun başlığı

Foto E. Emiroğlu

isimlendirilen Basilika sarnıcı, Ayasofya'dan Cağaloğluna giden Hilâl-i Ahmer caddesi- nin hemen başındadır.

Tarihî kaynaklar, sarnıcın ilk defa Kons- tantin I tarafından inşa edildiğini ve bilâ- hare İustinianus'un genişletmiş olduğunu yazmaktadır. Sarnıcm üzeri, tabiî zemin- den biraz yüksek ve etrafı revaklarla çevrili mermer döşeme ile kaplıdır. Burada Aya- sofya'ya takdirgâr nazarlarla bakar vaziyette tasvir edilmiş Hz. Süleyman'ın bronz hey- keli bulunuyordu. Fakat sonradan imp. Va- sil (867 - 886) bunu kaldırarak, eritmiş ve madeni ile de kendi heykelini döktürmüştü.

Yakınında bulunan İllius bazilikasından dolayı bazilika sarnıcı ismi verilen bu havu- zun suyu Bozdoğan ve İustinianus'un Malo- va kemerleri ile Eğrikapı su taksim merke- zinden gelmektedir.

Tam plânı Alman denizaltıcıları tara- fından çıkarılan Basilika sarnıcı, 140 X 70 metre ebadında, 9800 metre karelik bir sa- hayı kaplamaktadır. Sarnıcın içerisinde 5 er metre yüksekliğinde ve her dizi de 28 adet olmak üzere 12 sütun dizisi bulunmaktadır.

Birbirlerinden 4 er metrelik fasılalarla sıra- lanan bu 336 sütunun arasında bazı devşir- me parçalara da rastlanmaktadır. Sütunlar üzerinde korent tarzının bozulmuş şekli olan kompozit başlıklar bulunmaktadır.

Sarnıcın üstü örtü sistemini, muntazam kemer ve tonozlar meydana getirmektedir.

1544-1550 yıllarında P. Gylles, sarnıç içerisinde oldukça büyük balıkların dolaş- tığından bahsetmektedir (7).

Abdülmecid devrinde (1823 - 1861) sar- nıcın üzerindeki ağırlığı taşıyabilmesi için guney-batı cephesine bir duvar yapılmış ve

Yerebatan'da kemer bağlantıları Foto E. Emiroğlu bu sebepten uzunluğuna 18, genişliğine de 5 sıra sütun bunun arkasında kalmıştır.

Bundan sonra sarnıcın üzerindeki sahada birçok binalar inşa edilmiş, fakat Cumhuri- yet devrinde bunlar kaldırılarak burası yeşil saha haline getirilmiştir.

(7) P. Gylles, De topographia Constan- tinopoleos et de illiuns antiquitatibus, Lyon 1561.

(Devamı var)

r

Suya ve rutubete kar^ı en

ı

kuvvetli tecrit maddesidir.

V

A S F A L T İ Ş

FERMAN AKSÜT

Çeşitli Asfalt Yol ve Tecrit İşlerinde, Mütehassıs Firma Fermeneciler, Kardeşim Sokak Griffin Han No. 44

Galata - İstanbul

Telefon : 44 26 21 49 72 27 Gece : 48 64 40 B U R S A : 1732 J

20 ARK. — 742

ALARKO Fabrikası Senelik imalât Cetveli

3 0 m i l y o n t l

2 5 m i l y o n TL.

2 0 m i l y o n TL.

Süratle ir endüstri,

fadesidir.

1 9 5 8 1 9 5 9 1 9 6 0 1 9 6 1 1 9 6 2 1 9 6 3 1 9 6 4 1 9 6 5 1 9 6 6

K o n v e k t ö

I s ı t m a - K l i m a - S o ğ u t m a t e s i s l e r i n d e k u l l a n ı l a n c i h a z l a r ı i m â l e d e n

jr T ü r k i y e n i n en b ü y ü k ve

S a l o n t i p i s . c a k h a v a a p a r e y l e r i g R 0 1 O t l C f i l f 3 Ö T İ R 3 S I D i n a m i k B a l a n s l ı E n d ü s t r i V a n t i l a t ö r l e r ı

kC^ - < £ 3 9 •

. M O N A R C H ( W e i s h a u p t ) A ğ ı r Y a ğ B r ü l ö r l e r ı

Ş2

ü '/pjj

»! •« O S A N A Y İ v e T İ C A R E T A . Ş .

D u v a r t i p i A E R O T E R M S ı c a k h a v a a p a r e y l e r i

Fabrika : T i k v e ş l i Yolu - T o p ç u l a r T e l e f o n : 21 71 4 0 İ r t i b a t : P e r ş e m b e p a z a r ı - K a r a k ö y T e l e f o n : 4 9 0 3 0 0 A n k a r a satış: Sıhhiye A n b a r l a r Y o l u 4 T e l : 12 19 5 7

B u c i h a z l a r . B a t ı A l m a n , İ s v i ç r e v e İ s v e ç i m a l â t

l i s a n s l a r ı t a h t ı n d a , m e n ş e f a b r i k a n ı n k o n t r o l ü v e

Sarnıcın t a k r i b e n ikiyüz m e t r e ilerisinde h a l e n k u l l a n ı l m a k t a olan b i r k u y u v a r d ı r . B u k u y u n u n moloz t a ş t a n az y ü k s e k bir k a i d e ü z e r i n d e y i n e moloz t a ş t a n alçak b i r bileziği m e v c u t t u r . C i v a r d a k i diğer k u y u l a r gibi, içi h o r a s a n sıvalı olup t o p r a ğ ı n d e r i n l i k l e r i n e d o ğ r u d a m a c a n a biçi- m i n d e genişleyen bir şekilde örül- m ü ş t ü r .

Y u k a r ı d a bahsettiğimiz sarnıca çok b e n z e y e n diğer b i r sarnıç da ay- nı güzergâh ü z e r i n d e v e F e r r o - K r o m tesisleri y a k ı n ı n d a d ı r . Dıştan dışa t a k r i b e n 8.00 x 8.00 m. ebadında k a - r e planlı b i r k a i d e üzerinde, d ü z g ü n sekizgen b i r gövde ve kavisli k o n i k bir k ü l â h l a şekillendirilmiştir. Du-

v a r kalınlığı 75 cm. dir. S o v a n şek- l i n d e k i iç k u b b e s i n i n tepesi çökmüş, b i l â h a r e moloz t a ş t a n düz b i r t a v a n l a k a p a t ı l m ı ş t ı r . K u b b e örgüsünde, üç f a r k l ı hizada ahşap gergilerin k u l l a - nılmış olduğu, k a l a n izlerden anla- ş ı l m a k t a d ı r . Bu sarnıçta diğerinden değişik olarak, giriş sahanlığının iki y a n ı n d a t e r t i p l e n m i ş b a s a m a k l a r l a h a v u z u n t a b a n ı n a i n i l m e k t e d i r . U m u - mî k o m p o z i s y o n u n d a k ı olgunluğu d i k k a t e a l a r a k , b u sarnıcın b i r evvel- ki ö r n e k t e n b i r ilâ bir b u ç u k asır sonra yapıldığını t a h m i n ediyoruz.

B u n u n da 20 m . y a k ı n ı n d a bir k u y u m e v c u t olup b ü t ü n hususiyetleriyle y u k a r ı d a bahsettiğimiz k u y u y a b e n - z e m e k t e d i r .

Bir b a ş k a örnek, a y n ı yol ü z e r i n - d e v e K e p e z k a h v e s i ö n ü n d e b u l u n - m a k t a d ı r . Dıştan dışa 7.00 X 2.00 m . e b a d ı n d a olan b u s a r n ı c ı n da girişin- de bir s a h a n l ı k v e aksiyal d o k u z ba- s a m a k l ı b i r m e r d i v e n i v a r d ı r . Boş ol- d u ğ u için ölçülebilen h a v u z u n t a b a n kotu, dıştaki t o p r a k seviyesinden 3.00 m. aşağıdadır. Sivri k e m e r l i gi- riş k a p ı s ı ü z e r i n d e k i b o ş l u k t a evvel- ce b i r k i t a b e n i n b u l u n d u ğ u anlaşıl- m a k t a d ı r . Y a k ı n ı n d a , öncekilerin eşi b i r k u y u s u b u l u n a n b u sarnıcın da F e r r o - K r o m tesisleri y a n ı n d a k i sar- nıçla a y n ı z a m a n d a y a p ı l m ı ş olduğu- n u t a h m i n ediyoruz.

İVİCİ

ARK. — 744

EŞYALARINI EN ZARİF, EN ÜSTÜN EVSAFTA İMAL EDEN TEK MÜESSESEDİR.

KURULUŞ: 1944 ADRES:

CUMHURİYET CADDESİ 223/A T E L E F O N

— BÜRO : 47 79 44

— FABRİKA : 44 50 87

— P. K. 549 — Beyoğlu TELGRAF : MASİSÇELİK — İSTANBUL

ÇELİK EŞYA SANAYİİ

— BÜRO

— OTEL

— HASTAHANE ve EV

kirli çamaşır, yakılacak şeyler, alet tamir hacimleri v.s.

Bölge 1 — (Az temiz saha): Yardımcı- lar, hemşire ve kadın doktorlar, erkek dok- torlar soyunma, duş, W.C. hacimleri, ameli- yat salonları başhemşiresi, hasta bekleme, sekreterler, dikte odası, hasta ayılma hacmi (hemşire istasyonu ve temizlik odası ile be- raber) özel bakım hacmi, anestetist ofisleri, nöbetçi doktor, doktor, hemşire istirahat ha-

cimleri, çay mutfağı, konferans salonu, ilâç hazırlama, patoloji laboratuvarı, malzeme hazırlama hacmi, steril olmayan malzeme de- posu v.s.

Bölge 2 — Temiz saha): Hasta hazırlık ve anestezi hacimleri, el yıkama, sub-sterili- zasyon, steril malzeme deposu, steril çar- şaf v.s. deposu, alet deposu, pompa odası, anestezi deposu, E.A.G. odası, portatif rönt- Cîh cihazı ve karanlık oda, alçı odası, seyir yerleri v.s.

Bölge 3 —(Steril saha): Ameliyat sa- lonları eğer bu bölümde düşünülüyorsa sis- toskopi ve endoskopi hacimleri.

Bölge 4 Ameliyat masasının kendisidir.

Bu bölgelendirmc her hastahanenin ti- pine, özelliklerine göre daha teknik ve tıbbî bir şekilde tesbit ve ispat edilebilinir. Plan- lamada irtibatlar yalnız 0 ile 1, 1 ve 2, 2 ve 3 bölgeleri arasında düşünülmelidir.

(Şekil: 1)

(Devam edecek)

H A B E R L E R :

• KAT MÜLKİYET KANUNU DEĞİŞECEK

CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Şe- ner, Komisyonda yaptığı konuşmada Kat Mülkiyeti Kanununu eleştirmiş «Ankara'da bir kata sahip olmak isterseniz hemen işken- ce başlamaktadır. Eğer 18 daireli bir apart- manda bir katınız olursa elli iki fotoğraf, çıkarmanız lâzım gelmekte buna ayrıca, 70 proje ve bir o kadar imza eklenmektedir.

Tapu ve Kadastro Daireleri şimdiden evraklarla dolup taşmaktadır.» demiştir. Şe- ner, kanunun bilhassa 12. ve 52. maddeleri- nin facia olduğunu öne sürmüş, «Ankara'da Belediye İmar Müdürlüğünde bir şirket ku- rulmuş, 1000 lira vermeden kat projesini ge- çiremezsiniz» demiştir.

Tenkitleri cevaplandıran Devlet Baka- nı Refet Sezgin Kat Mülkiyeti Kanununun tadili için gerekli hazırlıkların başladığını bildirmiş. Ankara Belediyesince olayla ilgili olarak «Zecrî tedbirler alıncaktır» demiştir.

ARKİTEKT : Tapu idareleri, kanun ge- reğince dosyalara eklenecek fotoğrafların ait olduğu binayı en azından 13 X 18 cm. ola- rak göstermesini istemekte, bu sebeple, lü- zumsuz masraflara sebebiyet vermektedirler.

Bu gibi tescil işleri bütün dünyada mikro- filim ile yapıldığı halde tapucuların anlayış- sızlıkları kütük defterlerinin ve arşivlerin dolmasına yol açmaktadır.

Selçuk T a r i h v e Medeniyeti Enstitüsü K u r u l d u .

D ü n y a ' d a n

A n k a r a T a r i h ve Dil F a k ü l t e s i D e k a n ı P r o f . E m i n Bilgiç'in yaptığı basın toplantısında bildirdiğine göre, b i r «Selçuk t a r i h v e m e d e n i y e t i n i in- celeyecek b i r enstitü k u r u l m u ş t u r . » Bu münasebetle D e k a n şunları söy-

lemiştir: « T ü r k t a r i h i n i n d ö r t asırlık b i r devresini k a p s a y a n S e l ç u k l u dev- rini g ü n ışığına ç ı k a r m a k için çalış- m a k v e çalışabilecek o l a n l a r ı b i r a r a - ya t o p l a m a k i m k â n ı n ı h a z ı r l a d ı k . A - n a d o l u ' d a B i z a n s ' d a n sonra egemen- lik k u r a n v e b i l i m d e v e sosyal h a y a t - ta ulaştığı m e d e n i y e t seviyesi h i ç in- c e l e n m e m i ş t i r . E n s t i t ü k a r a n l ı k t a k a l m ı ş olan b u b ü y ü k m e d e n i y e t i in- celeyecektir.

H A B E R L E R :

1966 yılı içinde r e s t o r a s y o n u ni- h a y e t e e r e n S a r a ç h a n e b a ş ı n d a k i A m c a z a d e H ü s e y i n P a ş a medresesin- d e V a k ı f l a r G e n e l M ü d ü r l ü ğ ü n ü n Mayıs 1966 t a r i h i n d e almış olduğu b i r k a r a r ile T ü r k inşaat v e sanat eserleri Müzesi k u r u l m a s ı n a b a ş l a n - mıştır. Müzede, alçı m ü l a j k a l ı p l a r , m i m a r î p a r ç a l a r vesair cepheler, k a -

pılar, şamdan, rahle, b u h u r d a n , g ü - l e b d a n v.s. gibi k ü ç ü k t e b e r r ü k â t eş- y a l a r t e ş h i r edilecektir. Teşhir v e tanzimde, h a l e n a r k e o l o g E r d e m Y Ü - CEL, s a n a t t a r i h ç i l e r i T ü l a y T U N - CER v e T ü r k â n A Y D I N g ö r e v l e n d i - r i l m i ş l e r d i r .

Müzenin, N i s a n 1967 d e u m u m a açılmasına çalışılmaktadır.

M İ M A R Î Y A R I Ş M A :

İ.T.Ü. K a m p ü s u ş e h r e ait zooloji v e b o t a n i k b a h ç e l e r i ile r e k r e a s y o n tesisleri genel y e r l e ş m e p l a n ı v e b i r y u r t ünitesi m i m a r î p r o j e y a r ı ş m a s ı açılmıştır.

Y a r ı ş m a süresi 10. Ş u b a t 1967 d e sona e r e c e k t i r .

Y a r ı ş m a ş a r t l a r ı İ s t a n b u l ' d a İ.T.

Ü. Y a p ı İşleri B a ş k a n l ı ğ ı n d a n , A n k a -

r a v e İ z m i r ' d e M i m a r l a r Odası Ş u b e -

lerinden, 1000.— (yüz) T. L i r a s ı k a r -

şılığında alınabilir.

BÜRO: İSTİKLÂL CAD.

lci BARO HAN T ü n e l - B e y o ğ l u TEL.: 49 24 00

FABRİKA: KÂĞITHANE

CENDERE YOLU $1$LI

T E L .

4 7 1 4 4 0

TOPEL TOPRAK ENDÜSTRİ Ltd. Şt)

ARK. — 746

Sümerbank ve Türkiye Emlâk Kredi Bankasının işbirliğiyle

PORSELEN YE ÇİNİ FABRİKALARI LİMİTED ŞİRKETİ

Sermayesi: 80.000.000 TL.

MERKEZ: SERAMİK FABRİKASI - BOZÜYÜK

K A R O S E R A M İ K K A R O M O Z A İ K L E R İ

Btb tipi K A R O F A Y A N S

• Isıya

• Aside

• H e r türlü

Hava şartlarına mukavim n Emsallerinden

üstün

• Kalitede rakipsiz

• Bol çeşit Bol desen ve Bol renk

P İ Y A S A D A N I S R A R L A A R A Y I N I Z .

ARK. — 747 J

M İ M A R L I K Ş E H İ R C İ L İ K T U R İ Z M

D E R G İ S İ

Sayın Meslekdaşımız,

1967 de Arkitekt 37. yayın yılını idrak etti. Bu süre içinde Mimarlık , Şehircilik, Arkeoloji ve diğer güzel sanat kollarında takriben 10.000 sayfalık bir yayın yaparak ansiklopedik bir külliyat niteliği ka- zanmış oldu.

Arkitekt'in geçmiş yıllara ait ciltli koleksiyonla- rını satışa arzetmiş bulunuyoruz. Bu koleksiyonlar- dan en az bir seri (5 yıllık) satın alanlara normal fiyat- larından % 10 indirim yapılacak ve ciltleri ödemeli olarak posta ile adreslerine gönderilecektir.

Arkitekt'in 1967 yılı abone bedeli özel kişiler için peşin ödenmek şartıyle 40 liradır.

Arkitekt, meslekdaşlarımızın yurdun her köşe- sinde yapmış oldukları mimarlık eserlerini, şehircilik, arkeolojik ve diğer sanat kollarındaki araştırma ve incelemelerini memnunlukla yayınlamak arzusunda olduğundan, çalışmalarınızı adresimize göndermenizi rica ederiz.

Yukarıdaki hususlarda cevabınızı bekleriz.

Saygılarımızla.

M d .

ARKITEKT'e abone olunuz.

ARKÎTEKT'in kolleksiyonlarını satın almız.

% 10 tenzilâtlı fiyatlar

• 1936 - 1940 Serisi 202,50 TL.

• 1941/2- 1945 » 175,00 TL.

• 1946 - 1950 » 202,50 TL.

• 1951 - 1955 » 180,00 TL.

• 1956 - 1960 » 202,50 TL.

• 1961 - 1965 » 225,50 TL.

A — Arkitekt dergisinin işaretlediğim seriye ait ciltlerini tediyeli olarak aşağıdaki adresime gönderilmesini rica ederim.

B — 1967 yayınınıza abone kayıt edilmemi rica ederim.

î M Z A Adı : '••••;

Soyadı :

Adres : •.

Şehir

İ N Ş A A T

V E

D E K O R A S Y O N L A R D A

A K U S T İ K T E C R İ T L E R D E

D Ü Ş Ü K I S I G E Ç İ R M E H A S S A S I , H A F İ F L İ Ğ İ , M İ K R O O R G A N İ Z M A - L A R D A N A R Î O L U Ş U V E D İ Ğ E R F İ Z İ K İ V E K İ M Y E V İ Ö Z E L L İ K L E R İ İ L E P L A S T I P O R T E C R İ T M A N T A R I M O D E R N M İ M A R Î N İ N E N Ö N E M L İ E L E M A N L A R I N D A N B İ R İ D İ R .

İ N Ş A A T , S O Ğ U K H A V A D E P O - L A R I , A K U S T İ K P R O B L E M L E R İ V E D E K O R A S Y O N İ Ş L E R İ N İ Z D E D A İ M A P L A S T I P O R ' ^u

T E R C İ H E D İ N İ Z .

H E R T Ü R L Ü T E K N İ K M A L U M A T İ Ç İ N E M - R İ N İ Z E A M A D E Y İ Z .

Plastel

P L A S T I P O R

P L A S T İ K v e K A U Ç U K S A N A Y İ İ A . Ş . M a h m u t p a ş a K ü r k ç ü H a n içinde 1 9 - 1 3 T e l : 2 7 7 2 5 0

NURGÖK MATBAASI — Ankara Caddesi No. 15 — İSTANBUL ARK. — 757