TÜB‹TAK’›n geleneksel Bilim, Hizmet ve Tefl-vik Ödülleri’nin bu y›lki sahipleri belli oldu. Tür-kiye’nin en prestijli ödülü olan Bilim Ödüllerini, Temel Bilimler dal›nda, Prof. Dr. Levent Toppa-re, Prof. Dr. ‹skender Y›lgör; Mühendislik Bilim-leri’nde Prof. Dr. Yaman Arkun, Prof. Dr. M. Ya-vuz Çorapç›o¤lu; Sa¤l›k Bilimleri’nde Prof. Dr. Aytemiz Gürgey, Prof. Dr. Haluk A. Topalo¤lu ald›.
Ödüller, 24 Temmuz’da, TÜB‹TAK’›n 40. ku-rulufl y›ldönümü nedeniyle düzenlenen bas›n top-lant›s›nda, TÜB‹TAK Baflkan Vekili Prof. Dr. Tu¤-rul Tankut taraf›ndan aç›klad›.
TÜB‹TAK Bilim Ödülleri, alanlar›nda uluslara-ras› düzeyde üstün nitelikli çal›flmalar yapan araflt›rmac›lara veriliyor. Prof. Dr. Levent Toppa-re, "iletken polimer sentezi ve tan›mlanmas›"; Prof. Dr. ‹skender Y›lgör, "reaktif uçlu silikon oli-gomerleri ve silikon polimerleri"; Prof. Dr. Ya-man Arkun, "kimyasal süreçlerin dinamik giri-ç›kt› verilerine göre modellenmeleri ve süreç de-netimleri"; Prof. Dr. M. Yavuz Çorapç›o¤lu, "top-rak ve yer alt› sular›nda mikroorganizma, kolloy-dal madde ve petrol kökenli maddelerin tafl›n›m› ve yaratt›klar› kontaminasyonun teorisi ve mate-matik modelleme teknikleri; Prof. Dr. Aytemiz Gürgey, "çocukluk ça¤› hemoglobinopati, trom-bofili ve baz› nadir hastal›klar›n moleküler yap›s› ve hastal›klar›n patolojilerinin nedenleri"; Prof. Dr. Haluk A. Topalo¤lu, "çok s›kl›kla görülmeyen ve ayr›mc› tan›s› güç heterojen bir grup hastal›¤› içeren konjenital musküler distrofi türlerinin ta-n›mlanmas›, s›n›fland›r›lmas› ve bu alt gruplarda hastal›¤a neden olan genlerin ve mütasyonlar›n›n tan›mlanmas›, bu genlerin ifllevlerinin belirlenme-si" konular›nda yapt›klar› uluslararas› düzeyde üstün nitelikli çal›flmalar› nedeniyle ald›lar.
TÜB‹TAK 2003 y›l› Hizmet Ödülü’ne, Prof. Dr. Teoman Özalp de¤er görüldü. Özalp, ‹TÜ Ge-mi ‹nflaat Fakültesi’nin kurulmas› ve kurumsal-laflmas› ve Türk Lloyd’u ve "International Mariti-me Association of The East Mediterranean Co-untries"’in kurulufl ve gelifliminde yapt›¤› çal›fl-ma ve hizmetler nedeniyle bu ödül verildi.
TÜB‹TAK Teflvik Ödülleri’neyse, Temel Bilim-ler dal›nda, Prof.Dr. Levent Artok, Doç. Dr. Meh-met Cem Güçlü, Doç. Dr. O. Teoman Turgut, Cenk Yalt›rak, Yrd. Doç. Dr. Yaflar Y›lmaz; Mü-hendislik Bilimleri dal›nda, Yrd. Doç. Dr. Emine Ubay Çokgör, Doç. Dr. Nevzat Güneri Gençer, Doç. Dr. Levent Gürel, Doç. Dr. Zümrüt Begüm Ögel, Yrd. Doç. Dr. Hakan Özkan; Sa¤l›k Bilimle-ri’nde, Doç. Dr. Arbay Özden Çiftçi, Prof. Dr. Ta-mer Demiralp, Doç. Dr. fiahsuvar Ertürk, Uz. Dr. Can Öbek, Doç. Dr. Ifl›l Saatçi de¤er görüldüler. Tankut, TÜB‹TAK-Üçüncü Dünya Bilimler Akademisi Teflvik Ödülü’nün (TWAS) ve Alman-ya Atatürkçü Düflünce Derne¤i ile oluflturulan Türkiye T›p Araflt›rma Ödülü’nün sahiplerini de aç›klad›. TWAS-Teflvik Ödülü, Yrd. Doç. Dr. O¤uz Gülseren’e ve Türkiye T›p Araflt›rma Ödülü de, Doç. Dr. Gülfem Çelik, Prof. Dr. Sevim Bavbek,
Prof. Dr. Zeynep M›s›rl›gil, ve Prof. Dr. Mehmet Melli’ye, gerçeklefltirdikleri ortak bir çal›flma ne-deniyle verildi.
TÜB‹TAK Baflkan Vekili Tankut, bas›n toplan-t›s›n›, TÜB‹TAK ve Türk bilim ve teknoloji siste-minin son 40 y›ll›k geliflimiyle ilgili bilgiler vere-rek bafllatt›.
Bilimin günümüzde neredeyse tümüyle tek-noloji geliflimine temel ve dayanak oluflturmaya yöneldi¤ini kaydeden Tankut, bu yöneliflin, eko-nomik ve toplumsal geliflime, dolay›s›yla insan gönencine yapt›¤› katk› oran›nda de¤er tafl›d›¤›-n› vurgulad›. Tankut, TÜB‹TAK’›n u¤rafl alatafl›d›¤›-n›nda olan temel görevlerin, art›k yaln›zca pozitif bi-limler alan›nda temel ve uygulamal› araflt›rmala-r› gelifltirmek, teflvik etmek, düzenlemek ve ko-ordine etmekle s›n›rl› kalmad›¤›n›, "ülke gerek-sinimleri do¤rultusunda ar-ge çal›flmalar› yap-mak, bilim ve teknoloji politikalar› önermek, en-düstriyel ar-ge projelerini desteklemek, uluslara-ras› iflbirlikleri gelifltirmek, bilimin topluma sev-dirmek gibi ana ifllevleri de var" dedi. Tankut, bilimin yayg›nlaflt›r›lmas› ve topluma sevdirilme-si konusunda Bilim ve Teknik, Bilim ve Çocuk dergilerinin, düzenlenen bilim flenliklerinin po-püler bilim kitaplar›n›n önemine de de¤indi. "Bu çal›flmalar, TÜB‹TAK’›n ifllevlerinden yaln›zca bi-ri, ama mutlulukla görüyoruz ki, toplumda TÜB‹-TAK’›n tan›nmas› ve sevilmesi aç›s›ndan çok et-kili oluyor" dedi.
Türkiye’nin bilim-teknoloji göstergelerindeki olumlu geliflmelere TÜB‹TAK’›n da katk›da bu-lundu¤u söyleyen Tankut, geçmiflte birkaç yüzler-de olan uluslararas› yay›n say›s›n›n flimdileryüzler-de onbinlere yaklaflt›¤›n› aç›klad›. Tankut, Türki-ye’nin bu konuda dünya s›ralamas›nda 1990’da 41. iken, 2002 y›l› itibar›yla 22. s›raya yükseldi-¤ini söyledi. Ayn› geliflmenin GSY‹MH’dan ayr›lan ar-ge paylar› konusunda da oldu¤unu söyleyen Tankut, 1990’daki %0.32’lik oran›n, 2000’e ge-lindi¤inde yüzde yüzlük bir art›fl gösterdi¤ini aç›klad›. Ancak bu olumlu geliflmelerin yeterli
ol-mad›¤›n›, geliflmifl ülkelerle k›yasland›¤›nda çok yetersiz kald›¤›n› da sözlerine ekledi.
TÜB‹TAK’›n akademik ar-ge projelerinin des-teklenmesini, kuruluflundan bu yana aral›ks›z sürdürdü¤ünü belirten Tankut, 40 y›l içinde yak-lafl›k 5500 projenin desteklendi¤ini, halen 1250’ye yak›n projenin 20 trilyona yak›n bir bütçeyle yürütüldü¤ünü belirtti. Ar-ge projesi destekleme program›n› da aç›klayan Tankut, gü-nümüze kadar 1550’ya yak›n projeye, 105 mil-yon dolarl›k kaynak aktar›ld›¤›n›; FIAT Doblo, FORD Transit Connect otomobillerinin ve Arçelik’in üretti¤i Direct Drive çamafl›r makine-lerinin de bu programdan destek ald›klar›n› be-lirtti.
TÜB‹TAK’›n kuruluflundan beri önem verdi¤i bilim adam› yetifltirme programlar›n› aksatma-dan sürdürdü¤ünü söyleyen Tankut, "çeflitli burs programlar› ve proje yar›flmalar›, yan›s›ra, dü-zenlenen ya da kat›l›nan uluslararas› bilim olim-piyatlar›ndan, 15’i alt›n, 55’i gümüfl ve 123’ü bronz olmak üzere toplam 193 madalya al›nm›fl-t›r" dedi.
Türkiye’nin küresel rekabet gücünü art›rmak ve sivil ve savunma sanayiinin d›fla ba¤›ml›l›¤›n› azaltmak misyonuyla uygulamal› ar-ge çal›flmala-r› yürüten 11 TÜB‹TAK araflt›rma ensitüsünün çok baflar›l› ürünler ve teknolojiler gelifltirdi¤ini söyleyen Tankut, ülkenin d›fla ba¤›ml›l›¤›n› önemli ölçüde azaltan güncel savunma projele-rinden ve Türkiye’nin rekabet gücünü art›rmaya yönelik sivil projelerden örnekler de verdi.
Tankut, Türkiye'nin 2003-2023 döneminde uygulayaca¤› bilim ve teknoloji politikalar›n›n saptanmas› amac›yla bafllat›lan Vizyon 2023: Bi-lim ve Teknoloji Stratejileri Projesi’nin de TÜB‹-TAK taraf›ndan ilgili kurum ve kurulufllarla eflgü-düm içinde yürütüldü¤ünü vurgulad› ve Avrupa Birli¤i Alt›nc› Çerçeve Program› hakk›nda da aç›klamalarda bulundu.
G ü l g û n A k b a b a
21
A¤ustos 2003 B‹L‹MveTEKN‹K
