TÜB‹TAK 2002 y›l› Bilim Ödülleri, temel bilim-lerde Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, Kimya Bölü-mü’nden Prof. Dr. Bekir Çetinkaya ve ‹stanbul Teknik Üniversitesi, Maden Fakültesi, Jeoloji Mü-hendisli¤i Bölümü’nden Prof. Dr. Aral Okay’a; mü-hendislik bilimlerinde, ‹stanbul Teknik Üniversite-si, Kimya-Metalurji FakülteÜniversite-si, Kimya Mühendisli¤i Bölümü’nden
Prof. Dr. Ayfle Erdem fienatalar’a; sa¤l›k bilim-lerinde, Hacettepe Üniversitesi, T›p Fakültesi, Nö-roloji Anabilim Dal›’ndan Prof. Dr. Turgay Dalka-ra ve AnkaDalka-ra Üniversitesi, T›p Fakültesi, ‹bn-i Sina Hastanesi, Hematoloji Anabilim Dal›’ndan Prof. Dr. Taner Demirer’e; TÜB‹TAK-TWAS Bilim Ödü-lü’yse, Koç Üniversitesi’nden, Prof. Dr. Halil Mete Soner’e verildi. Prof. Dr. Ali R›za Berkem, Prof. Dr. Aykut Erbengi, Prof. Dr. Ekrem Kün ise Hiz-met Ödülü’ne de¤er bulunan bilimadamlar›m›z.
Temel bilimlerde, Doç. Dr. Cengiz Beflikçi, Doç. Dr. Arif Demir, Yrd. Doç. Dr. Ahmet Oral; mühendislik bilimlerinde, Doç. Dr. Ethem Alpay-d›n, Doç. Dr. Orhan Ar›kan, Doç. Dr. Meral Azi-zo¤lu, Doç. Dr. Canan Baysal, Doç. Dr. Özgür Ulu-soy; sa¤l›k bilimlerinde, Doç. Dr. Ediz Demirpen-çe, Doç. Dr. ‹brahim C. Haznedaro¤lu, Doç. Dr. Ömer U¤ur, Doç. Dr. Hulusi B. Zeynelo¤lu da 2002 y›l› Teflvik Ödüllerini almaya de¤er görüldü.
Ödüll kazananlar›, 24 Temmuz günü bir bas›n toplant›s›yla aç›klayan TÜB‹TAK Baflkan› Prof. Dr Nam›k Kemal Pak, ülkemizi ça¤dafl uygarl›k düze-yinin üzerine ç›karacak kiflilerin, bilimi tek yol
gös-terici olarak benimsemifl ve bilime evrensel düzey-de katk› yapm›fl bilim insanlar›m›z oldu¤unu söyle-di. TÜB‹TAK Bilim Hizmet ve Teflvik Ödülü alan bi-limadamlar›m›z› da, ülkemizi bu hedefe tafl›ma u¤-rafl›ndaki misyonerlerin temsilcileri olarak de¤er-lendirmek gerekti¤ini vurgulayan Pak, uygarl›k dü-zeyine ulaflmada katetmemiz gereken daha çok yol oldu¤unu, ulus olarak bir irade ya da bir yete-nek ve özgüven eksikli¤imizin olmad›¤›n›; ancak, geliflmifl ülkelerin ekonomi ve gönenç düzeyine bizlerin de sahip olmam›z gerekti¤ini söyledi. Bu sahipli¤i, ola¤anüstü çaba gerektiren topyekün bir dönüflüm olarak tan›mlad›. TÜB‹TAK Baflkan›, 15 Haziran 2001 Göteborg Zirvesi’nde Türkiye’nin eAvrupa+ giriflimine kat›lmas›n›, 24 Aral›k 2001’de ülkemizi ça¤dafl uygarl›k düzeyine tafl›ya-cak stratejik yol haritas› çal›flmas›n›n bafllamas›n›, hedeflerimize ulaflt›racak bir araç olarak bilim ve teknolojiden nas›l yararlanaca¤›m›z› ortaya koya-cak bir teknoloji öngörü projesi olan Vizyon 2023’ü ve 15 Nisan 2002’de Türkiye’nin Avrupa
Birli¤i 6. Bilim ve Teknoloji Çerçeve Program›na kat›l›m karar›n› da geliflmelerin örnekleri olarak verdi.
Pak, Prof. Dr. Bekir Çetinkaya’n›n, "Amino-karbon komplekslerinin sentezi ve bu kompleksle-rin katalitik özelliklekompleksle-rini saptanmas›"; Prof. Dr. Aral Okay’›n, "Metamorfik petroloji ile Çin ve Do-¤u Akdeniz bölgelerinin tektoni¤i"; Prof. Dr. Ayfle Erdem fienatalar’›n "Zeolitlerin sentezi, zeolit ince film ve kaplamalar›n›n haz›rlanmas› ve uygulama alanlar›n›n gelifltirilmesi"; Prof. Dr. Turgay Dalka-ra’n›n, "Nörobilimler alan›nda, özellikle beynin bölgesel kans›z kal›fl›nda meydana gelen hücresel düzeydeki mekanizmalar›"; Prof. Dr. Taner Demi-rer’in, "Kemik ili¤i transplantasyonu alan›nda allo-jeneik ve otolog kök hücre mobilizasyonu ve graf-t›n tutmas›na etki eden bafll›ca faktörler" konula-r›ndaki uluslararas› düzeyde üstün nitelikli çal›fl-malar› nedeniyle TÜB‹TAK Bilim Ödülü’nü ald›kla-r›n› söyledi.
G ü l g û n A k b a b a
36 A¤ustos 2002 B‹L‹MveTEKN‹K
2002 Y›l› Bilim Hizmet ve Teflvik Ödülleri Aç›kland›
.Avrupa bilim çevreleri bugünlerde çok hareket-li; birçok yeni proje önerisi tasarlan›yor, yeni ortak-l›klar kuruluyor, halihaz›rdaki projeler gelifltiriliyor. Bunun nedeni, Avrupa Komisyonunca Kas›m ay›nda yürürlü¤e sokulacak olan Avrupa Birli¤i Araflt›rma ve Teknoloji Gelifltirme 6. Çerçeve Program›.
20-21 Haziran’da Brüksel’de gerçeklefltirilen ve Avrupa Birli¤i’ne aday ülkelerinden gelen bilim yazarlar›n›, bu Program konusunda bilgilendirmeyi amaçlayan toplant›ya, Bilim ve Teknik de kat›ld›.
6. Çerçeve Program›, tüm Avrupa’da, Avrupa Birli¤i’nin 10 y›ll›k AR-GE felsefesini tan›mlayan Avrupa Araflt›rma Alan›’n›n (ERA) oluflturulabilme-si için tasarlanan bir uygulama arac›. Bu program-la, yenili¤in, rekabetçili¤in, sürdürülebilir ekono-mik büyümenin, toplumsal uyumun ve istihdam›n gelifltirilmesi için "Bilgiye Dayal› Ekonomi ve Top-lum" yarat›lmas› amaçlan›yor.
6. Çerçeve Program› temel olarak, Avrupa Bir-li¤i’ne üye ve aday ülkelerde, yukar›daki amaçlara uygun olarak haz›rlanan bilimsel proje ve çal›flma-lar›n, hem parasal, hem de teknik olarak
destek-lenmesi ilkesine dayan›yor. Befl y›l sürecek olan Program için ayr›lan bütçe 17,5 milyar Euro. Bu paran›n kullan›m›, üye ya da aday ülke konumu gözetilmeden projelerin, program›n kriterlerine uygunlu¤u dikkate al›narak gerçekleflecek. Bu ne-denle, Program›n kimi tematik öncelikleri var:
Genbilim ve sa¤l›k biyoteknolojisi, bilgi toplu-mu teknolojileri, nanoteknolojiler ve nanobilim, bilgi tabanl› çok, ifllevli malzemeler, yeni üretim süreçleri ve araçlar›, havac›l›k ve uzay, g›da kalite-si ve güvenli¤i, sürdürülebilir kalk›nma, global de-¤iflim ve ekosistem, bilgi toplumunda yurttafll›k ve yönetiflim, konular›ndan birinde sunulan projeler, öncelikli olarak destek görebilecek. Bunlar›n d›fl›n-da, KOB‹’lere yönelik programlar, inovasyon yete-neklerini gelifltirmek ve yayg›nlaflt›rmak üzere ifl-birli¤i a¤lar› (IRC, BRC vb.), araflt›r›c› de¤iflimi, e¤itimi, beyin göçünü önlemeye yönelik mekaniz-malar, teflvikler, araflt›rma altyap›lar›na karfl›l›kl› eriflim, Avrupa çap›nda altyap› konsorsiyumlar›, alt-yap› kullan›m etkinli¤inin art›r›lmas›na yönelik ça-l›flmalar desteklenecek.
Türkiye de di¤er tüm aday ülkeler gibi, bu Programa kat›lmaya karar verdi. 15 Nisan 2002 tarihli Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) toplant›s›nda "Ülkemizin bilimsel araflt›rma ve tek-noloji gelifltirme yetene¤ini art›rma, bu yetene¤i toplumsal ve ekonomik faydaya dönüfltürme ve bu yolla sürdürülebilir bir rekabet gücüne sahip olma hedefleri ba¤lam›nda ertelenemez nitelikte ve uzun dönemde elde edece¤imiz kazan›mlar, k›sa dönemde katlanaca¤›m›z yükümlülüklerle k›yasla-namayacak ölçüde önemli görüldü¤ünden" 6. Çer-çeve Program›na kat›lmak üzere müzakerelere bafllama karar› al›nd›. 20 Haziran 2002’de Çerçe-ve Anlaflmas›n›n Onaylanmas›n›n Uygun Bulundu-¤una Dair Kanun Tasar›s›, TBMM’de onayland›. Ancak, henüz Avrupa Birli¤i ile bir mutabakat zap-t› imzalanm›fl de¤il.
Bu karar›n zor taraf›, Programa kat›lacak di-¤er tüm ülkeler gibi, Türkiye’nin de bir kat›l›m pa-y› ödemesi zorunlulu¤u. Ülkemizin bu ekonomik kriz ortam›nda ödeyece¤i paray› en iyi biçimde de-¤erlendirmekse, araflt›rmac›lar›m›za, üniversitele-rimize ve sanayicileüniversitele-rimize düflüyor. Programa ne kadar çok projeyle kat›l›rsak, programdan yarar-lanma oran›m›z da o denli büyük olacak. Proje önerileri için ilk ça¤r›, Aral›k sonu-Ocak bafl›nda gerçekleflecek. Projelerin haz›rlanmas› s›ras›nda TÜB‹TAK’la iflbirli¤i sa¤lanabilmesi içinse, tüm üniversitelerde koordinasyon ofisleri kurulacak. Ayr›ca www.tubitak.gov.tr adresinden de ayr›nt›l› bilgiye eriflilebilir.
