15/1 numaralı Develi Şer`iyye Siclinin (h. 1315-1316/m. 1897-1898) transkripsiyon ve değerlendirilmesi

T.C.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

15/1 NUMARALI DEVELİ ŞER’İYYE SİCİLİNİN (H. 1315-1316/M. 1897-1898)

TRANSKRİPSİYON ve DEĞERLENDİRİLMESİ

Tezi Hazırlayan Orhan Veli ÇETİNDAĞ

Tezi Yöneten

Yrd. Doç. Hasan Ali ŞAHİN

Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilimdalı

Yüksek Lisans Tezi

KAYSERİ-2008

T.C.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

15/1 NUMARALI DEVELİ ŞER’İYYE SİCİLİNİN (H. 1315-1316/M. 1897-1898)

TRANSKRİPSİYON ve DEĞERLENDİRİLMESİ

Tezi Hazırlayan Orhan Veli ÇETİNDAĞ

Tezi Yöneten

Yrd. Doç. Hasan Ali ŞAHİN

Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilimdalı

Yüksek Lisans Tezi

KAYSERİ-2008

ÖNSÖZ

Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel açıdan bütün yönleriyle aydınlatılabilmesi için bütün kaynakların ayrıntılı olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Birinci el kaynaklardan olan şer’iyye sicilleri Osmanlı toplumunun yapısını ve özelliklerini göstermesi sebebiyle, şer’iyye sicillerinin transkripsiyonun ve değerlendirilmesinin yapılması Osmanlı tarihi açısından önemlidir.

Bu amaçla 15/1 numaralı Develi şer’iyye sicilinin transkripsiyon ve değerlendirilmesinin yapılarak; 1897–1898 yılları arasında Develi’deki sosyal, iktisadi ve kültürel yapı ile Müslim ve gayrimüslimler arasındaki ilişkiler belirlenmiş olacaktır.

Çalışmamız olan “15/1 numaralı Develi şer’iyye sicili’nin (1315–1316/M.1897–1898) transkripsiyon ve değerlendirilmesi” isimli yüksek lisans tezi; giriş, belge özetleri, belgelerin transkripsiyonu, değerlendirme, sonuç, bibliyografya, dizin ve eklerden oluşmaktadır.

Girişte şer’iyye sicilleri, bu sicillerin Osmanlı hukuk sistemindeki önemi ve 19.

yüzyılda hukuk sisteminde meydana gelen değişimler hakkında bilgiler verilmiştir.

Giriş bölümünde ayrıca belge özetleri, belgelerin transkripsiyonuna yer verilmiştir.

Değerlendirme kısmında da belgeler esas alınarak Develi sosyal, idari ve iktisadi açıdan değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak da Develi 15/1 numaralı Develi şer’iyye sicilinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi ile sadece yerel tarih için değil Osmanlı tarihi içinde önemine değinilmiştir.

Tezin hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Yrd. Doç. Dr. Hasan Ali ŞAHİN’e ve hocam Doç. Dr. Ayhan ÖZTÜRK’e teşekkürü borç bilirim. Bu süreçte değerli vakitlerinden esirgemeden vakfeden değerli dostlarım Cenk DEMİR, Haşim ERDOĞAN, Mehmet S. GÜÇER, Levent KÜÇÜK ve Süleyman AYDIN’a ve her zaman yanımda olan aileme teşekkür ederim.

Orhan Veli ÇETİNDAĞ

15/1 NUMARALI DEVELİ ŞER’İYYE SİCLİNİN (H. 1315-1316/M. 1897-1898) TRANSKRİPSİYON ve DEĞERLENDİRİLMESİ

Orhan Veli ÇETİNDAĞ ÖZET

Şer’iyye sicilleri Osmanlı mahalli araştırmalarının temel kaynaklarındandır. Osmanlı arşiv malzemelerinin en önemli kaynaklarından olup tarihin en önemli şahitlerindendir.

Şer’iyye sicilleri XX. yüzyıllar arasında Osmanlı devletinin tarihini, sosyal ve ekonomik hayatını anlamamızı sağlayan tarihi belgelerdir. Şer’iyye sicilleri kadıların davalarda almış olduğu kararları, merkezden gönderilen kararları, alım satım, noter işleri ve Müslim ve gayrimüslimler arasındaki ilişkiler gibi çeşitli konuları kapsamaktadır.

Çalışmamız 1897-1898 yılları arasında Develi ile ilgili tarihi bilgilerin ortaya çıkarılmasına katkıda bulunmak ve Develinin sosyal, siyasi ve iktisadi hayatının ayrıntılarını ortaya çıkarmaktadır. Çalışmamızın temel kaynağı olan Develi Şer’iyye sicilleri’nin mikrofilmleri Ankara Milli Kütüphane’de bulunmaktadır. 15 numaralı develi Şer’iyye sicili Milli Kütüphane’den fotokopi ile temin edilmiştir. İkiyüz sayfadan oluşan defter iki kısma ayrılmıştır. Bize ait bölüm 1-101 arasındaki sayfaları kapsamaktadır. Söz konusu Şer’iyye sicilinin bize ait bölümündeki belgelerin tamamı günümüz harflerine çevrilmiş, değerlendirilmesi ve kaynakça taraması yapılmıştır. Yine aynı şekilde belgeler konularına göre tasnif edilmiştir. Sicilin orijinali tezin sonunda yer alan ekler kısmına konulmuştur. Önemli şahıs, yer isimleri, kurum ve kuruluşların isimlerine göre birde dizin oluşturulmuştur.

Çalışmalarımızın sonucunda, Develi’nin dolayısıyla da Osmanlı devletinin sosyal, siyasi, askeri ve iktisadi hayatıyla ilgili önemli bilgiler elde edilmiştir. Özellikle 19.

yüzyılın sonunda gerçekleşmiş olan 1897 Osmanlı-Yunan savaşının taşradaki etkilerinin ne boyutta olduğu anlaşılmıştır. Müslim ve gayrimüslimlerin bir arada yaşadığı develinin Osmanlı Devleti’nin bu dönemde yaşamış olduğu Müslim ve gayrimüslim sorunlarından uzak olduğu anlaşılmış, Develi de Müslim ve gayrimüslimlerin uyum içinde yaşadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı devleti, Develi, şer’iyye sicili, mahkeme, Kayseri.

THE TRANSCRİPTİON AND THE EVALUATİON OF THE 15/1 NUMBERED DEVELİ ŞER’İYYE REGİSTER (H. 1315-1316/ M. 1897-1898)

Orhan Veli ÇETİNDAĞ

ABSTRACT

The records of Ser’iyye are the one of the main sources of otoman local researches.

Furthermore, they are important witnesses of Otoman history as significant archive materials. Ser’iyye records are the historical documents via which the history and social and economic life of Ottoman Empire in between xv. and xx. centuries. They consist of central judgements and those taken by Kadı at the court, purchase and sale issues, public notary issues and the relationship between Muslim and Non-Muslim.

This work aims to introduce the historical information about Develi in between 1897 and 1898 and the details of social, political and economic life of Develi. Microfilms of Develi Ser’iyye records are in Ankara National Library. Develi Ser’iyye record number 15 is taken as a photocopy from the National Library. The notebook which has 200 pages is divided into two chapters. Chapter concerned is from page one to 101. ıt is wholly translated into modern Turkish and bibliography analysis is done. Documents are classified by subject as well. The original record is attached to the end of the thesis.

An index is prepared fort he names of important people, places, associations and establishments.

At the end of the work, significant information about Develi’s social, political, economic and military life as well as Otoman Empire is gathered. Especially the effects of Otoman- Greek war in the end of 19th century in 1897 to conuntryside are revealed.

Develi, as the hometown of both Muslim and Non-Muslim citizens of Ottoman Empire, is understood to be distant from those problems. It is seen that in Develi, Muslim adn Non-Muslim people lived in harmony.

Key words: Otoman Empire, Develi, Ser’iyye record, court, Kayseri

İÇİNDEKİLER

ONAY………....I ÖNSÖZ... II ÖZET... III ABSTRACT ...IV İÇİNDEKİLER ... V KISALTMALAR...VII

GİRİŞ ... 1

A-ŞER'İYYE SİCİLLERİ ... 1

l-Tanımı, Tarihi Gelişimi ve Önemi:... 1

2-Şer'iyye Sicillerindeki Belge çeşitleri: ... 3

2.1. Kadıların İfadesiyle Kaleme Alınan Belgeler... 4

2.1.1. Hüccetler:... 4

2.1.2. İlâmlar:... 4

2.1.3. Maruzlar:... 4

2.1.4. Müraseleler: ... 4

2.2. Başka Makamlardan Gönderilen ve Sicile Kaydedilen Belgeler... 5

2.2.1. Fermanlar:... 5

2.2.2. Buyruldular: ... 5

2.2.3. Tezkere, Temessük ve Diğer Kayıtlar: ... 5

B- MAHKEMELER VE GÖREVLİLERİ:... 5

1- Şer'iyye Mahkemeleri:... 6

2- Nizamiye Mahkemeleri: ... 6

C- 19. YÜZYILDAKİ HUKUKİ GELİŞMELER... 8

D- DEVELİ ŞER'İYYE SİCİLLERİ ... 9

l- Sicillerin Durumu... 9

DEVELİ ŞER'İYYE SİCİLLERİ KATALOĞU ... 10

15/I Numaralı Develi Şer'iyye Sicili: ... 14

3- Metin Transkripsiyonunda Takip Edilen Metod: ... 15

Tez içerisindeki Belgelerin Tasnifi:... 15

BİRİNCİ BÖLÜM ... 18

BELGE ÖZETLERİ... 18

İKİNCİ BÖLÜM... 34

METİN TRANSKRİPSİYONU ... 34

Bismillâh-ir-Rahmân-ir-Rahîm... 34

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ... 186

DEĞERLENDİRME... 186

A-DEVELİ'NİN TARİHİ:... 186

B- GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE DEVELİ KÖY İSİMLERİ Tablo 1: 1941’de Develi'nin Köyleri ... 188

C–1897–1898 YILLARINDA DEVELİ'DEKİ GÖREVLİLER ... 193

D- DEVELİ'NİN SOSYAL YAPISI... 196

2-DİNİ DURUM:... 198

Müslim Gayr-i Müslim İlişkileri: ... 198

3 EVLENME VE BOŞANMA:... 199

4- VASİ TAYİNİ:... 199

5-VAKIFLAR... 200

E- DEVELİ'NİN İKTİSADİ DURUMU:... 200

F- HUKUKİ DURUMLAR:... 201

G-ASKERİ BİLGİLER ... 202

SONUÇ ... 204

BİBLİYOGRAFYA ... 206

DİZİN... 210

EKLER ... 212 ÖZGEÇMİŞ

KISALTMALAR

Bkz. :Bakınız

B. No. :Belge Numarası

C. :Cilt

DİA :Diyanet İslam Ansiklopedisi

H. :Hicri

İ. A. :İslam Ansiklopedisi

KAYTAM :Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmalar Merkezi

M. :Miladi

MEB :Milli Eğitim Bakanlığı OSAV :Osmanlı Araştırmalar Vakfı

R. :Rumi

S. :Sayfa Numarası

s. :Sayfa

T.T.K. :Türk Tarih Kurumu vd. :ve diğerleri

GİRİŞ A-ŞER'İYYE SİCİLLERİ

l-Tanımı, Tarihi Gelişimi ve Önemi:

Sicil kelimesi sözlükte, okumak, kaydetmek ve karar vermek anlamına gelir. Terim olarak ise, insanlarla ilgili bütün hukukî olayları, kadıların verdikleri karar suretlerini, hüccetleri ve yargıyı ilgilendiren çeşitli yazılı kâğıtları ihtiva eden defterlere şer'iyye sicili denir.¹ Şer’i mahkemelerde kadılar tarafından kronoloji sırasına göre tutulmuş defterlerdir.² Bu defterlere kadı defterleri, mahkeme defterleri, zabt-ı vekâyi sicilleri veya sicillât defterleri de denilmektedir.

İslam tarihinde Hz. Ömer’den itibaren “Taklid-i Kaza” usulü uygulandığını ve böylece kadılık görevinin halife adına başkası tarafından yürütülmesiyle kadıların iştigal sahaları genişlemiş ve tuttukları defterin önemi artmıştır.³ Şer'iyye mahkemelerinin yani kadıların verdikleri kararların ve tuttukları zabıtların sicile kaydedilme âdeti, sadece Osmanlı Devleti'ne ait bir anlayış değildir. Hz.

Peygamber döneminden itibaren hukukî ve ticari akit ve muamelelerin yazıya geçirildiği bilinmektedir.⁴

Yapılan araştırmalar Selçukluların da şer'iyye sicili tuttuklarını göstermektedir.

Ortaçağda bütün Türk ve Müslüman devletleri gibi Türkiye Selçuklularında da merkezi idare tarafından tayin edilen kadıların bütün işler hakkındaki karar suretlerinin özel defterlere kayıt edilerek saklandığı bilinmektedir. Selçuklular devrinde tutulan bu defterlerin hiçbir bize ulaşmamıştır.⁵ Abbasiler, Selçuklular, İlhanlılarda da bu gibi

1 Ahmet Akgündüz; Şer'iyye Sicilleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, 1988, C. I, s.17.

2 Mithat Sertoğlu; Osmanlı Tarih Lügati, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1986, s. 324.

3 Cahid Baltacı; “Şer’iyye Sicillerinin Tarihsel ve Kültürel Önemi” Osmanlı Arşivleri ve Osmanlı Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul, 1985, s.127.

4 Sait Öztürk; Askeri Kasama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri (Sosyo Ekonomik Tahlil) Osmanlı Araştırma Vakfı Yayını, İstanbul, 1955, s.19.

5 Fuad Köprülü; Anadolu Selçukları Tarihi’nin Yerli Kaynakları, Belleten, C.VII.,Sayı:25,İstanbul

sicillerin varlığı hakkında kesin bilgiler bulunmaktadır. Memlûktular dönemindeki şer'iyye sicilleri de en az Osmanlılardaki kadar muntazamdır.⁶

Osmanlı devletinde, Osman gazi ile birlikte tüm tebaanın haklarını korumak amacıyla şer’iyye mahkemelerinin kurulmasına önem vermiş, her bölgeye güvenilir kadılar tayin ederek bunların serbestçe vazife görebilmeleri sağlanılmıştır. Sultan I. Murat, Sultan Yıldırım Beyazıd, Fatih Sultan Mehmed ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde şer’iyye mahkemelerine verilen önem devam etmiştir.⁷

Şer’iyye sicilleri onbeşinci asrın son senelerinden başlayarak ondokuzuncu asır sonlarına kadar gelen en aşağı dört asırlık Türk tarihi, Türk içtimai hayatını, Türk iktisat ve siyasi hayatını ihtiva etmesi sebebiyle Türk tarihinin önemli kaynaklarındandır⁸. Osmanlı tarihinin kaynakları arasında şer'iyye sicillerinin birinci derecede önemli bir kaynak olduğu bir gerçektir. Bu önemi nedeni ile bu siciller incelenmeden Osmanlı Devleti'nin siyasî, idarî ve sosyal tarihini tam olarak ortaya koymak mümkün değildir. Ayrıca siciller önemli tarihî olayların, tarihî şahsiyetlerin, mahallî yer adlarının, önemli tarihî kurumların ayrıntılarıyla tespitinde genel tarihe yardımcı birinci derecede önemli kaynak özelliğine sahiptir⁹.

Bu bağlamda sicillerin önemine başlıklar halinde değinecek olursak:

a) Sosyal Yapı ve İdarî Tarih Açısından Önemi: Özellikle kaza, sancak, eyalet gibi idarî taksimat ve Beylerbeyilik, sancak beyliği, kadılık, nâiblik gibi idarî ve adlî müesseselerin idarî yapılarını, fonksiyonlarını şer'iyye sicillerinden çıkartmak mümkündür.

b) Harb Tarihi Açısından Önemi: Askerî harekâtları aydınlatmak, ordu teşkilâtı hakkında bilgi elde etmek açısından birçok kaynakta bulunmayan bilgiler şer'iyye sicillerinde mevcuttur.

c) İktisat Tarihi Açısından Önemi: Siciller bulunduğu yerin iktisadî hayatı konusunda bilgi verecek birinci dereceden orijinal kaynak durumundadırlar.

XV.-XX. Asır aralarında Türk halkının özellikle Anadolu'da yaşayanların geçim 1943,s.409.

6 Akgündüz a.g.e., s.62.

7 Münir Atalar; “Şer’iyye Mahkemelerine Dair Kısa Bir Tarihçe, A.Ü.İ.F.D.,s.4, Ankara, 1984, s.305.

8 İ. Hakkı Uzunçarşılı; “Şer’i Mahkeme Sicilleri ”, Ülkü Mecmuası, C.V, Sayı:29, Ankara, 1935, s.366.

9 Akgündüz; a.g.e.,s.12-13.

tarzını, ürettiği tarım ürünlerini, imal ettiği sanayi mamullerini, sanat ve meslek çeşitlerini bu belgelerden öğrenebiliriz.

d) Hukuk Tarih Açısından Önemi: Bu defterler dikkatle incelendiğinde Osmanlı hukukunun kaynakları ve bu kaynakların uygulanma şeklini; uygulamada yetkili kişilerin yasama sınırları vs. birçok hukukî konu örnekleriyle ortaya çıkacaktır¹⁰.

Şer’iyye sicilleri ilk zamanlarda kadının cebine sığacak şekilde iken Tanzimat sonrasında davaların ayrıntılı bir şekilde yazılması sicillerin ebatlarını büyütmüştür.

Siciller “sakk-şer’i” usulü ile yazılmıştır¹¹.

Günümüze ulaşan ve Türkiye içinde bulunan şer'iyye sicillerinin dağılımına baktığımızda bunların: İstanbul Şer'iyye Sicilleri Arşivi, Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, Ankara Milli Kütüphane, Adana, Diyarbakır, Hatay, Konya, Niğde, Afyon, Sivas, Kütahya, Bursa, Manisa, İzmir, Antakya, Kastamonu, Sinop, Tokat, müzelerinde yer aldıkları görülmektedir. Ayrıca yurt dışında Sofya Milli Kütüphanesi'nde Üsküp'te, Makedonya Tarihi Enstitüsü'nde, Yunanistan'da Selanik’teki Makedonya Enstitüsü'nde, Kıbrıs'ta, Kahire'de, Şam'da, Basra'da, Kudüs'te şer'iyye sicilleri bulunmaktadır¹².

2-Şer'iyye Sicillerindeki Belge çeşitleri:

Şer'iyye sicillerindeki belgeler iki ana grupta toplanabilir:

1- Kadıların ifadesi ile kaleme alınan belgeler; ilâmlar, maruzlar, hüccetler, müraseleler ve diğer kayıtlar.

2- Dışardan geldiği halde sicillere kaydedilen belgeler; ferman, berat, buyruldu, tezkere, temessük¹³.

10 Ayhan Öztürk; Şer'iyye Sicillerine Göre Kayseri Sancağı ( 1738-1749), E.Ü. Yayını, Kayseri 2000, s.

16-17.

11 Akgündüz; a.g.e.,s.18-19.

12 Baltacı; a.g.m., s.131

13 Ali Aklan; Osmanlı Paleografyası ve Siyasî Yazışmalar, Osmanlılar İlim ve îrfan Vakfı Yayını, İstanbul 1995, s. 176–177

2.1. Kadıların İfadesiyle Kaleme Alınan Belgeler

2.1.1. Hüccetler

Kadıların şer'i ve hukukî sahadaki resmî yazılarına hüccet denir. Hüccetlerde kadının hükmü bulunmaz, tarafların ikrar ve tasdiki belirtilir. Üst tarafında kadının imza ve mührü bulunur¹⁴. Hüccetlerin çeşitlerine baktığımızda nikâh hüccetleri, talak hüccetleri, nafaka hüccetleri gibi birçok çeşidinin olduğu görülmektedir.

2.1.2. İlâmlar

Kadıların davalar hakkında verdikleri kararlan, hükümleri ihtiva edip, kadının mühür ve imzasını taşıyan belgelerdir¹⁵.

2.1.3. Maruzlar

Kadı tarafından kaleme alındıkları halde kadı hükmünün bulunmadığı ve hüccet gibi hukukî bir durumun tespiti için yazılı delil kabul edilmeyen halkın icra makamına veya kadıya hitaben yazdığı şikâyet dilekçeleri hükmündedir¹⁶.

2.1.4. Müraseleler

Kadının kendisine denk ya da daha aşağı rütbedeki şahıs veya makamlara hitaben yazdığı belgelerdir. Müraseleler sanığın mahkemeye celbi isteğini içerdiği gibi değişik konularda da olabilmektedir¹⁷.

14 Akgündüz; a.g.e.,s.21

15 Akgündüz; a.g.e., s.29.

16 Akgündüz; a.g.e., s.37.

17 Akgündüz; a.g.e., s.38.

2.2. Başka Makamlardan Gönderilen ve Sicile Kaydedilen Belgeler 2.2.1. Fermanlar

Padişahın gönderdiği emir ve fermanlar iki ana gruba

ayrılmaktadır. Bunların birincisi umumî olarak gönderdiği emirler, ikincisi ise hususî şahısları ilgilendiren vazife tevcihi, tımar tefvizi, ticaret beratı gibi konulara ilişkin yazılan ferman, berat ve nişanlardır¹⁸.

2.2.2. Buyruldular

Sadrazamın yazılı emirleri demektir¹⁹. Aslında buyruldu sadrazam, kaptan-ı derya, vezir, beylerbeyi ve kazasker gibi devlet erkânının yazılı emirlerine denir²⁰.

2.2.3. Tezkere, Temessük ve Diğer Kayıtlar

Tezkereler, Osmanlı Diplomatikasında daha ziyâde üstlen alla veya aynı seviyedeki makamlar arasında yazılan, resmî bir konuyu içeren belgelerdir. Temessük ise şer'iyye sicillerinde mirî arazide ve gayr-i sahîh vakıflarda tasarruf hakkı sahiplerine yetkili mercilerin verdiği belge anlamında kullanılmaktadır. Belirtilen belgeler dışında sicillerde azda olsa başka kayıtlarda mevcuttur²¹.

B- MAHKEMELER VE GÖREVLİLERİ:

Osmanlı Devleti'nde mahkemeler şer'iyye mahkemeleri ve nizamiye mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktaydı.

18 Akgündüz; a.g.e., s.39-42.

19 Sertoğlu; a.g.e., s.59.

20 Akgündüz; a.g.e., s.44.

21 Akgündüz; a.g.e., s.46-50.

1- Şer'iyye Mahkemeleri:

Osmanlı devletinde şer’iyye mahkemeleri Emevi, Abbasi, Selçuklu ve Memlük devletlerinde görülen adli yapının son şeklidir. Şer’iyye mahkemeleri Osmanlı adliye teşkilatının omurgasıdır²². Osman Gazi'nin ilk tayin ettiği memurlardan birinin kadı olması Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren şer'i kaza usulünü benimsediğini göstermektedir. Bununla beraber kadıları yetiştirecek kaynağın yokluğu kadı temininde Anadolu, İran, Suriye ve Mısır'a yönelmeye neden olmuştur. Sultan I.Murat ise Molla Fahreddin Acemi'yi ilk fetva görevine tayin etmiştir.

Zamanla da fethedilen idare merkezlerine kadı tayin edilmiş ve adlî teşkilât teşekkül etmiştir. Tek kadının görev yaptığı bu usule şer'iyye mahkemeleri denilmektedir.

Şer'iyye mahkemelerinin belirli bir makam binası bulunmamaktadır. Bununla beraber kadıların yargı işlerini yürütebilmeleri ve kendilerine ulaşabilmesi için kadının evi, cami, mescit veya medreselerin belli odaları kullanılmıştır²³.

Şer’iyye mahkemelerinde sözlü yargılanma esastır. Takrîr-i kelam, ta’bir-i ani’l meram, gıbbe’s-sual gibi ibarlerin biri hemen hemen her sicil defterindeki kayıtlarda geçmektedir²⁴.

Sultan II. Mahmut döneminden itibaren yargılama alanında yeni düzenlemelere gidilmesi ile kadıların yetkilerinin azaltıldığı görülmektedir. İstanbul Kadılığı'nın 1837'de ilk defa resmî bir binaya taşınmasını takiben kadıların idarî ve mahallî idarelerle ilgili yetkileri kaldırılmıştır. 1859 Nizamnamesi ile de evkaf, kassam, kazasker mahkemeleri ile İstanbul mahkemelerinin görev ve yetkileri ayrı ayrı tespit edilmiş ve bu hususlarda sınırlandırılmaya gidilmiştir²⁵.

2- Nizamiye Mahkemeleri:

Tanzimat sonrası dönemde yargı gücünün kullanılması hususunda şer'iyye mahkemelerine ortak olan mahkemelerdir²⁶. l871 yılında Nizamiye mahkemelerinin

22 Fahreddin Atar; İslam Adliye Teşkilatı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4.baskı, Ankara 1999, s.151

23 Ahmet Akgündüz; Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, C.I, İstanbul 1990,s.224.

24 Mehmet Akman; Osmanlı Devleti’nde Ceza Yargılanması, Eren Yayıncılık, İstanbul 2004, s. 31-32

25 Halil Cin; 'Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı Hukuku ve Yargılama Usûlleri". 150.Yılında Tanzimat, Ankara 1992, s. 24.

26 Ahmet Akgündüz; Şer'iyye Sicilleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, 1988, C. I,

kurulmasıyla birlikte Osmanlı yargılama hukukunda iki adlî mahkeme farklı sahalarda yargı görevini üstlenmiştir. Bu mahkemelerini teşkilatlandırılıp sayılarının arttırılmasıyla "şer'iyye" denilen hususlar dışındaki yargı yetkilerini Nizamiye Mahkemeleri kullanmaya başlamıştır. İki mahkemenin görevlerindeki karışıklıklara ise yapılan hukukî düzenlemelerle çare bulunmuştur. Bu düzenlemeler ışığında şer'iyye mahkemeleri vasiyete, vasî tayin ve azline, miras hukukuna, vakıfların borç ilişkilerine, vakıf mallarına ve diğer şer'i haklarla ilgili davalara bakacaktı. Nizamiye mahkemeleri ise bunlar dışındaki davalarla ilgilenecekti²⁷.

Mahkeme Görevlileri:

Şer'iyye mahkemelerinde kadı'nın görevlerini yerine getirmesinde yardımcı görevliler de bulunmaktaydı ki bunları şöyle sıralayabiliriz:

a) Nâibler: Nâib vekil anlamlında olup, kadının kendi yerlerine davalara bakması için görevlendirdiği şahıslardır. Sultanın vekili olarak yargı görevini yerine getirdikleri için bazen kadılara da nâib denilmiştir. Tayin edilen kadılar görev yerlerine bizzat gitmeyip nâib gönderebilecekleri gibi, kaza merkezlerine, nahiyelere de nâib tayin edebilirler

b) Kasâmlar: Vefat eden şahısların terekelerini taksîm ile görevli şer’i memurlardır. Kasâmlar taksîm ettikleri terekelerden resm-i kısmet adıyla harç alırlardı.

c) Muhzırlar: Davalıyı mahkemeye celp eden görevliye denir. Savcının bazı görevlerini de yerine getiren bir memurdur. Hizmetleri karşılığında ihzariye adı verilen tarafların karşıladığı ücret alırlardı.

d) Çavuşlar: Mahkeme ilâmlarının icrası, borçlunun mallarını salarak borcunun ödenmesi, gerekirse mahkeme kararı ile borçlunun hapisle cezalandırılması, hukuken kesinleşen maddî ve bedenî cezaların yerine getirilmesi başlıca görevleri arasındadır. Bir başka deyişle günümüzün icra memurları ve bazı yönleriyle savcı ve emniyet görevlilerinin vazifelerini üstlenmişlerdir.

s.79.

27 Cin; a.g.m.,s.25

e) Subaşılar: Subaşılar, şimdiki zabıta ve daha ziyade belediye memurlarının gördükleri işleri gören ve kaza itibar olunan kasabaların idaresi başında bulunan memurlardır.²⁸ Kaza, nahiye ve köylerde hükümet merkezindeki çavuş teşkilâtının görevlerini üstlenen memurlardır. Sancaklarda sancakbeyinin ücreti adamı ve emniyet âmiri, kaza ve daha küçük birimlerde idare âmiri olan subaşıların şer’iyye mahkemelerinde icra-infâz memuru olarak görev yaptıkları görülmektedir.

f) Mübaşirler: Adlî memur olarak mübaşirin iki manası bulunmaktadır. Bunlardan birincisi; Tanzimat öncesinde devlet tarafından gördürülmesi ya da soruşturulması gerekli bir konu için görevlendirilen memur demektir ki bu görevi karşılığında mübâşiriye adıyla ücret alırdı. İkincisi ise; muhzır ile eşanlamlı olup mahkemelerde celb ve tebliğ işlerinde kullanılan memurdur²⁹.

C- 19. YÜZYILDAKİ HUKUKİ GELİŞMELER

19. yüzyıl, Osmanlı devlet kurumlarının büyük bir değişime uğradığı bir dönem olmuştur. Her alanda yapılan bu düzenlemeler Osmanlı devletindeki kötü gidişin önüne geçilmek istenmiştir. Tanzimat fermanın ilanı ile Osmanlı devleti 19. yüzyılda yapılan yenileşme hareketi farklı bir boyut kazanmıştır. Yabancı devletlere ait hukuki kanun ve kuralların iktibasları da bu fermanla birlikte başlamıştır³⁰.

Tanzimat fermanından sonra yapılan hukuki düzenlemelerden bazıları şunlardır:

I. 3 Mayıs 1840 tarihinde tüm Osmanlı toplumunu kapsayan “ceza kanunu”

hazırlanmıştır.³¹ Bu ceza kanunu 1851 ve 1858 yıllarında kapsamı genişletilmiştir.

II. 1858 tarihinde “arazi kanunnamesi” çıkarılmasıyla ülke toprakları; memluk, mevkuf, mevat, metruk ve miri arazi olarak beşe kısma ayrılmıştır³².

III. Avrupa ülkelerinden; 1869 yılında “kanunname-i ticaret”, 1861 yılında “usul-i

28 Akman; a.g.e., s.43

29 Ahmet Akgündüz; Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, C.I, İstanbul 1990, s.232-233.

30 Christian Rumpf; ”Osmanlı ve Türk Hukukunda Avrupalılaştırma Hareketleri”, Osmanlı Ansiklopedisi, C. 6, Yeni Türkiye Yayını, Ankara 1999, s.482.

31 Sedat Bingöl; “Tanzimat Sonrası Taşra ve Merkezde Yargı Reformu”, Osmanlı Ansiklopedisi, C. 6, Yeni Türkiye Yayını, Ankara 1999,s.534.

32 Gülnihal Bozkurt; “Tanzimat ve Hukuk”, Tanzimatın 150. Yılı Uluslararası Sempozyumu (31 Ekim- 3 Kasım 1989), T.T.K. Basımevi, Ankara 1994, s.274.

muhakemat-ı ticaret nizamnamesi”, 1863 yılında “ticaret-i bahriye kanunnamesi”, 1879 yılında “usul-i muhakemat-ı hukuye kanunu” ve “usul-i muhakemat-ı cezaiye kanunu”

kanunları çıkarılmıştır³³.

IV. Ahmet Cevdet paşa başkanlığındaki bir heyet tarafından hazırlanan İslam hukuk tarihinin ilk medeni kanunu olan mecelle (mecelle-i ahkam-ı adliye) 1876 yılında yürürlüğe girmiştir. Hanefi mezhebine göre hazırlanmış olan mecelleyle mahkemelerdeki işleyiş kolaylaşmıştır³⁴.

Tanzimat dönemine kadar ceza, hukuk, ticaret ve diğer davalara şer’i mahkemelerde tek kadı görevlendirilirdi. Tanzimat’tan sonra yapılan hukuksal yeniliklerle Osmanlı hukuk sistemi yeni bir yapıya dönüştürülmüş ve bundan böyle mahkemeler, bidayet, istinaf ve temyiz mahkemeleri olarak derecelendirilmiştir. Bidayet mahkemeleri veraset, vekâlet, tereke, nikâh ve buna benzer basit davalara bakan başlangıç mahkemeleridir.³⁵ Bidayet mahkemeleri kendi içerisinde ceza, hukuk ve ticaret diye üçe ayrılmıştır. 15/1 Numaralı Develi Şer’iyye Sicilinde yer alan belgelerin birçoğu bidayet mahkemesi kapsamındadır.

D- DEVELİ ŞER'İYYE SİCİLLERİ l- Sicillerin Durumu

Develi Şer'iyye Sicilleri Milli Kütüphane'de muhafaza edilmekte olup toplam 49 adettir.

Sicillerden 43 numaralı sicil hariç diğerleri mikrofilme aktarılmıştır. Bu sicillerin en erken tarihlisi H. 1311-1313 (M. 1883-1885), en geç tarihlisi ise H. 1338-1340 (M.

1919-1921) yıllarına ait olarak belirtilmektedir. Fakat burada bir yanlışlık söz konusudur. Çünkü 46 numaralı sicil H. 1332-1342 (M. 1914-1924) yıllarını içermektedir.

Develi Şer'iyye Sicilleri genellikle hukuk, tereke, vekâlet, evrak kayıt, hâsılat, vekâlet tescil ve evamir konularını kapsamaktadır. Sicillerde kullanılan yazı çeşidine baktığımızda ise genel itibariyle "rika" tarzının kullanıldığını görürüz. Fakat bazen aynı

33 Abdulaziz Bayındır; “Osmanlı’da Yargının İşleyişi”, Osmanlı Ansiklopedisi, C. 6, Yeni Türkiye Yayını, Ankara 1999,s.431.

34 Osman Öztürk; “Osmanlıda Tanzimat Sonrası Yapılan Hukiki Çalışmalar Ve Mecelleyi Ahkam-I Adliye”, Osmanlı Ansiklobedisi, C. 6, Yeni Türkiye Yayını, Ankara 1999, s.505

35 Ahmet Akgündüz; Şer'iyye Sicilleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, 1988, C. I, s.12

defter içerisinde dahi değişik türlerin kullanıldığını da görmekteyiz. Nitekim bazı sicillerde rika, rika kırması hatta matbu yazının bir arada kullanıldığı göze çarpmaktadır.

Sicillerin durumuna baktığımızda bazılarının ciltsiz, harap, fare yenikli, rutubet görmüş, yırtık sayfalı. Silik ve bozuk yazılı olduğunu görürüz. Fakat bütün bunlara rağmen sağlam kalan siciller ve yıpranmış sicillerin sağlam olan sayfaları üzerinde yapılacak olan çalışmalar sonucunda öncelikle 19. yüzyılın sonunda Develi'nin sosyal, kültürel, siyasî, hukukî, iktisadî ve idari durumu hakkında sonrasında ise Osmanlı Devleti'nin son dönemleri hakkında çok değerli bilgiler edilebileceği kanaatindeyiz.

DEVELİ ŞER'İYYE SİCİLLERİ KATALOĞU³⁶

TARİH ÖLÇÜSÜ

Ö.N S.M

Başlangıç Bitiş En cm Boy cm

DURUMU MİKROFİLMDEKİ SAYFALAR

1 113 1311 1313 32 34 Ciltsiz ve

Harap 3. ve 60. sayfalar boş.

2 58 1325 1332 16 30.3

Kendinden Karton

Ciltli

35-49 arası boş.

3 158 1313 1323 21 31.5

Yazılar Silik ve Bozuk

4 70 1313 1314 20.1 31 Ciltsiz,

36 Mehmet Süme; 42 Numaralı Develi Şer’iyye Sicili H. 1312-1313 (M. 1894-1895) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1993, s. XXX- XXXII. (Ayrıca bu sicillerin sayfa miktarı ile ilgili kısımdaki eksiklikler mikrofilmlere bakılarak tamamlanmıştır.)

Yazısı Bozuk ve

Lekeli

5 70 1329 1333 18.5 32.5

Ciltsiz, Yazısı Bozuk ve

Lekeli

6 78 1324 1324 21 32

Ciltsiz, Harap ve

Fare Yenikli

6. ve 7. sayfalar ve 10- 28 arası ile 78. sayfadan

sonra boş.

7 145 1309 1311 12.4 37

Mukavva Ciltli, Yazısı Bozuk

8 ? 1332 1332 24.5 36 Harap

6, 7, 11,13, 22, 26, 29, 33, 43, 47, 51 ve 54-59

arası sayfalar boş.

9 358 1315 1319 26.5 37 Harap

10 140 1303 1306 23 37 Harap

11 121 1320 1321 24 36.5

Eski ciltli, rutubetlen

miş

12 130 1338 1339 27 46.5

Eski ciltli ve fare yenikli

13 59 1333 1342 25 36.5 Harp ve ciltsiz

14 63 1323 1324 25 37

Ciltsiz, yazısı silik

ve lekeli

15 200 1315 1316 23.5 32

Ciltsiz, yazısı silik

ve lekeli

16 116 1330 1335 17 37

Karton ciltli, yazısı silik

17 226 1339 1340 22.5 28

Ciltsiz, yazısı silik

ve kenarı yırtık

18 299 1314 1315 26.5 37.8 Karton

ciltli

19 58 1324 1330 24.5 36.5

Karton ciltli, sayfalar

yırtık

20 13 1312 1313 17 23 Harp ve

fare yenikli

21 120 1311 1315 21 30 Ciltsiz ve

lekeli

22 55 1332 1333 17 36 Harp,

rutubetlen miş ve fare

yenikli

23 68 1311 1327 16.5 37 Sayfalar

yırtık 52-63 arası boş.

24 29 1338 1340 21.5 26.5 Harap 29. sayfa boş.

25 67 1328 1335 20 36.5 Harap

26 188 1313 1316 21.5 34 Harap ve

ciltsiz

27 33 1323 1327 20 29.8 Harap ve

ciltsiz

Yararlanıla bilinecek 33 sayfadır. Buradan

itibaren boş.

28 121 1333 1334 23 36 Harap ve

ciltsiz

29 128 1331 1332 ? ? Harap ve

ciltsiz

Tarih Ö.N

. S.M.

Başlangıç Bitiş

Konusu Mikrofilmdeki

Sayfalar

30 51 1311 1312 Hukuk

31 61 1327 1329 Hukuk

32 405 1328 1335 Hukuk

33 45 1311 1314 Hukuk ve tereke

34 141 1311 1312 Hukuk ve tereke

35 108 1325 1327 Hukuk ve vekâlet

36 153 1332 1334 Evâmir

37 133 1329 1333 Hukuk

38 56 1327 1340 Evrak kayıt

39 53 1321 1323 Hukuk

40 57 1316 1324 Hasılat defteri 33 poz fakat 57.

sayfadan sonra boş.

41 86 1301 1303 Hukuk ve tereke

42 103 1312 1313 Hukuk ve tereke

43 ? 1328 1331 Hukuk Mikrofilme alınamamış.

44 360 1324 1328 Hukuk ve vekâlet

45 515 1329 1332 Evâmir

46 74 1332 1342 Hukuk

47 91 1315 1317 Vekâlet tescil

48 203 1331 1335 Hukuk

49 378 1324 1328 ?

15/I Numaralı Develi Şer'iyye Sicili:

Tez konumuz olan l5/I Numaralı Develi Şer'iyye Sicili H. 1315–1316 (M.1897–

1898) yıllarını içermektedir. Sicil Milli Kütüphane arşivinde 8056 mikrofilm

numarası ile kayıtlıdır. Defter 200 sayfadan oluşmaktadır. Defterin bize ayrılan 101 sayfası 97 belgeyi içermektedir. İkinci sayfada silik ve okunamayan bir kısım vardır. Defter genellikle tereke kayıtlarını içeren belgelerden oluşmaktadır.

3- Metin Transkripsiyonunda Takip Edilen Metod:

Sicil içerisindeki ilk sayfalarda orijinal numaralandırma yapılmıştır. Sayfalar Milli Kütüphane görevlilerince de numaralandırılmış. Biz de çalışmamızda Milli Kütüphane görevlilerince yapılan numaralandırmayı esas aldık.

Ayrıca bazı yer adları ve şahıs adlarının da okunamadığı olmuştur.

Okunamayan bu yerler “...” Şeklinde gösterilmiştir. Okunan kelimenin doğruluğundan şüphe edildiği durumlarda ise kelimenin sonuna “?” konmuştur.

“”

‘>’

Sicilde genellikle Hicri tarih kullanılmıştır. Bazı belgelerde ise Rumi tarihin kullanıldığı görülmektedir. Belgelere tarihlerin Miladî karşılıkları parantez içerisinde eklenmiştir.

Tez içerisindeki Belgelerin Tasnifi:

Belgenin Konusu Belgenin Numarası

Alacak-Verecek Meselelerinden

Kaynaklanan Anlaşmazlıklara ait belgeler

14, 27, 29, 32, 33, 34, 35, 38, 44, 53, 58, 59, 63, 85,87, 93, 94

Arazi kullanımından

kaynaklanan Anlaşmazlıklara ait belgeler

11, 30, 45, 46

Tereke, miras, nafaka ve 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 , 8, 9, 10, 12, 13, 16, 17, 18, 19 , 20,

veraset 25, 31, 39, 42, 48, 49, 61, 65, 67,68, 70, 71, 72, 73, 74, 76, 78, 80, 82, 83, 86, 88, 90, 91,92, 97

Vakıfla ilgili belgeler 15, 21,22, 23, 50, 51, 52, 54,55, 56,57, 60, 95, 96 Vasi ve vekil tayinine dair

belgeler

24, 26, 28, 36, 37,40, 43, 47, 62, 66,69, 75, 77, 79, 81, 84, 89

Diğer 41(kaçakçılık) , 64(kız kaçırma)

Belgelerin Konularına Göre Dağılımı

18%

4%

44%

14%

18% 2%

Alacak-Verecek Meselelerinden Arazi kullanımından Tereke, m iras, nafaka ve veraset

Vakıfla ilgili Vasi ve vekil tayinine dair Diğer

MİLLETLERE GÖRE

Müslümanların kendi aralarındaki

anlaşmazlıklara ait belgeler 1, 2, 3, 4, 5, 6, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30,31, 36, 37,39, 40, 42, 43, 45, 46, 48, 50,51, 52, 54, 55, 56, 57,60, 61, 62, 64, 65, 67, 68, 69,70,71, 72, 73, 74, 75, 76,77, 78, 79,80, 81,82, 83, 84, 86, 88, 89, 90, 91, 92, 94, 95,96, 97

Gayrimüslimlerin kendi aralarındaki 7,8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 29, 32, 33, ,34,

anlaşmazlıklara ait belgeler 35, 41, 44,47, 49, 53, 58, 59, 63, 66, 85, 87, 93

Müslümanlarla gayrimüslimler arasındaki anlaşmazlıklara ait belgeler

38,33

Belgelerin Müsli-Gayri Müslim Açısından Dağılımı

73%

2% 25%

Müslümanların kendi aralarındaki anlaşmazlıklara ait belgeler Gayrimüslimlerin kendi aralarındaki anlaşmazlıklara ait belgeler Müslümanlarla gayrimüslimler arasındaki anlaşmazlıklara ait belgeler

BİRİNCİ BÖLÜM BELGE ÖZETLERİ

B. No: 1

Ankara vilayetine bağlı Kayseri sancağı içerisinde bulunan Develi kazası mahallerinden Cam-i Kebir’de oturan icra mübaşiri Ömer oğlu Mustafa Efendiye ait vasiyet, tereke ve nafaka dair ilamdır. 30 Cemâziye’l-evvel 1315 ( 27 Ekim 1897)

B. No: 2

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Çatak karyesi ahalisinden Çatalca’da askerliğini yapmakta iken vefât eden Sarrâc oğlu Ali bin Musa İbn-i Abdullah’ın varisçileri olduklarını iddia eden eşi ve erkek kardeşinin Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 3 Cemâziye’l-âhir 1315 (30 Ekim 1897) B. No: 3

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Hacıpaşa karyesi ahalisinden Mehmed bin Halil İbn-ü’l-hâc Osman adlı şahsın Çatalca İstihkâm Alayında vefât etmesi üzerine eşi Âişe ve babası Halil bin El-hac Osman ile küçük kızı Şerife’ye ait olduğuna dair verâset ilamıdır. 6 Cemâziye’l-âhir 1315 (2 Kasım 1897) B. No: 4

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Çotak karyesi ahalisinden Çatalca’da askerliğini yapmakta iken vefât eden Köse Mehmet oğlu Osman bin Molla Bekir İbn-i Mehmed’in varisçileri olduklarını iddia eden erkek kardeşleri Ahmet, Mehmed, Hacı Mehmed ve kız kardeşi Fatma’ya ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 5 Cemâziye’l-âhir 1315 (1 Kasım 1897) B. No: 5

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Ebce Sultan karyesi ahalisinden olup Hassa Ordusu Altıncı Süvari Alayı Üçüncü Bölüğü’nün Sekizinci Onbaşısıyken Yunan Muharebesinde şehit olan Emir oğlu Mehmed bin Mükremin oğlu Emrullah’ın varisi bulunan eşi Şerife, babası Mükremin ve annesi Cennet’e ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 6 Cemâziye’l-âhir 1315 (2 Kasım 1897)

B. No: 6

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Sarımehmedli karyesi ahalisinden olup Hassa Ordusu Birinci Süvari Alayı Birinci Bölük askerlerinden iken vefât eden Ahmet Beşe oğlu Ömer bin Battal oğlu Ahmet’in varisi olduklarını iddia eden eşi Hasibe, babası Battal ve annesi Asiye ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 6 Cemâziye’l-âhir 1315 (2 Kasım 1897) B. No: 7

Tomarzalı Mugak oğlu Karabet’in vasiyyetnâmesi. 17 Şaban 1306 (11 Ocak 1898) B. No: 8

Mugak oğlu Karabet’in ölümü üzerine çocukları Margirid, Maryem, Bahar, Ahsa ve Vartini’nin babalarının vasiyetine dayanarak mirası Serkis, Ohan, Kirkor ve Kukas’a bıraktıklarına dair senet. 19 Haziran 1313 (1 Temmuz 1897)

B. No: 9

Tomarza Nahiyesinde oturan Mugak oğlu Karabet’in mirasının dağıtılmasına dair zevcesi Serkiz’in şahitliğine dair ilamdır. 4 Cemaziye’l-âhir 1315 (31 Ekim 1897) B. No: 10

Develi Kazası’nın Köstere Nahiyesi Tomarza Kasabası’nda oturan Mugak oğlu Karabet’in vasiyetinin uygulanması için vasilerinin beyanlarına dair ilamdır. 4 Cemâziye’l-âhir 1315 (31 Ekim 1897)

B. No: 11

Develi Kazası’nın Tomarza Nahiyesi Cami mahallesinde oturan Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden Hacı Aziz veled-i Sihak ile Tomarza ahalisinden Kör Aziz oğlu İskender veled-i Artin nâm şahsın arasında geçen arazi anlaşmazlığına dair. 4 Cemâziye’l-âhir 1315 (31 Ekim 1897)

B. No: 12

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Tomarza nahiyesinde fevt olan Mugak oğlu Karabet’in vasiyetinin nasıl paylaştırılacağına dair ilam. 4 Cemâziye’l-âhir 1315 (31 Ekim 1897)

B. No: 13

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Tomarza nahiyesinin Yukarı mahallesinde oturan Mugak oğlu Karabet’in vasilerine bıraktığı mal ve mülklere dair tereke kaydı. 4 Cemâziye’l-âhir 1315 (31 Ekim 1897)

B. No: 14

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının hükümet merkezi olan Everek kasabası mahallerinden Tikveşe’de yaşayan Ermeni tüccarı Basufyan Hacı Nişan Ağa oğlu Bogos ile Talas kasabası ahalisinden Rum Karadelioğlu Vasilaki arasındaki alacak- verecek davası hakkında belge. 12 Cemâziye’l-âhir 1315 (8 Kasım 1897)

B. No: 15

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Cam-i Cedit mahallesinde oturan Mustafa Efendi, Ali Efendi ve İbrahim Efendi marifetiyle vakfedilen dükkân, çarşı ve bağın sınırları ile bedellerine dair vakıf belgesi. 15 Cemâziye’l-âhir 1315 (11 Kasım 1897)

B. No: 16

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Sakaltutan karyesi ahalisinden olup, Hassa-i Seyyâre Topçu İkinci Alayı Dördüncü Bölük askerlerinden iken vefât eden Bilal oğlu Arif bin Süleyman’ın varisi olduğunu iddia eden babası Süleyman bin Ömer’in Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 24 Cemâziye’l-âhir 1315 (20 Kasım 1897)

B. No: 17

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Sosun karyesi ahalisinden olup, Asâkir-i Şâhâne-i Hassa Birinci Ordu, Beşinci Süvari Alayının, Beşinci Bölüğünde Asker iken vefât eden Bayezid oğlu Abdullah bin Mehmed’in varisi olduklarını iddia eden eşi Hatice, babası Mehmed ve annesi Emine’nin Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 14 Cemâziye’l-âhir 1315 (10 Kasım 1897)

B. No: 18

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Şahmelik karyesi ahalisinden iken 15 Cemâziye’l-âhir 1311 senesinde vefât eden Kocakâhya oğlu Nebi Efendi’nin verâsetine dair belge. 28 Cemâziye’l-âhir 1315 (24 Kasım 1897)

B. No: 19

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Şahmelik karyesi ahalisinden iken vefât eden Kocakâhya oğlu Nebi Efendi’nin küçük üvey oğlu Seyfullah, babasının varisi olmadığı için Nebi Efendi’den kalan malların varisi olmak istediğine dair belge. 28 Cemâziye’l-âhir 1315 (24 Kasım 1897)

B. No: 20

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Şahmelik karyesi ahalisinden iken vefat eden Kocakâhya oğlu Nebi Efendi’nin üvey oğulları Süleyman ve Nebi’nin babalarından kalan malları koruyup, kollayacak kimseleri olmadığından bu malların, çocuklar reşit olana kadar korunması ve işleyişlerini İbrahim Ağa isimli kişiye vesayet verilmesine dair belge. 28 Cemâziye’l-âhir 1315 (24 Kasım 1897)

B. No: 21

Ankara vilâyet-i celîlesine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazâsında varolan Karabey Câmî-i şerîfi vakfı gelirlerinden yarım hisse hitabet makamına, yarım hisse de imamet makamına verilmesine dair ilam. 13 Receb 1315 (8 Aralık 1897)

B. No: 22

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden, Punku karyesi ahalilerinden ilk muhtar, Mehmed oğlu Hikmet ve ikinci muhtar Süleyman ve üye Halil ve İbrahim’in toplanması ile karyenin sorunları görüşülüp, karyede bir cami eksikliği dile getirilip köy ahalisinden hayır sahibi Himmet Ağa İbn-i Mehmed Ağa’nın yeni yaptırdığı mescidin Cuma namazlarının kılınmasına dair karar alındığını gösteren belge. 14 Receb 1315 (9 Aralık 1897)

B. No: 23

Ankara vilâyet-i celîlesine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazâsında varolan Karabey Câmî>-i şerîfi vakfının mütevelli heyetine Punku Karyesi ahâlîsinden Himmet bin-i Mehmed’in tayin olunmasına dair ilam. 14 Receb 1315 (9 Aralık 1897)

B. No: 24

Ankara vilâyet-i celîlesine merbût Kayseri Sancağı’na muzâf nefs-i Develi Câmî-i Kebîr Mahallesi’nde vefat eden Mülâzım İbrahim Efendi’nin nafakasının oğluna verilmesi için Osman Ağa ve Hacı Ali Efendi ibn-i Muin Efendi’nin şahitlik ettiklerine dair ilam.

15 Receb 1315 (10 Aralık 1897)

B. No: 25

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Metris Abdulbaki mahallesinde otururken vefat eden Develi Kazası Redîf Taburu Binbaşı

vekîli mülâzım İbrahim Efendi’nin nafakasına dair ilam. 20 Receb 1315 (15 Aralık 1897)

B. No: 26

Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazasına ait Köstere Nahiyesi köylerinden Pusatlı Karyesi ahalisinden Hacı İbrahim Ağa’nın hayattayken malını vakfetmesi ve buna ilişkin vasiyetnamesine dair ilam. 15 Receb 1315 (10 Aralık 1897)

B. No: 27

Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası mahallelerinden Kopcullu Mahallesi ahâlîsinden Hüseyin Efendi oğlu Said Efendi’nin nafakasına dair ilam. 29 Receb 1315

(24 Aralık 1897) B. No: 28

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Kobcullu Mahallesi hatibi Hikmet Efendi’nin, mahallede bulunan Karabey Camîine hatip olarak vazifelendirildiği hususunda belge. 11 Recebü’l-ferd 1315 (6 Aralık 1897)

B. No: 29

Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası maahallelerinden yukarı Fenese Mahallesi ahalisinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden ve tüccardan Kalfaoğlu Gazarros oğlu Agob’un emlâk ve arazi anlaşmazlığına dair ilam. 3 Şaban 1315 (28 Aralık 1897)

B. No: 30

Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazasına tabi Köstere Nâhiyesi köylerinden Çucun Karyesi ahâlîsinden Salih Bey ile Bezm Mahallesi ahâlîsinden ve Arab Ali-zâde Ali Efendi arasındaki alacak-verecek davasına dair ilam. 4 Şabân 1315 (29 Aralık 1897) B. No: 31

Ankara vilâyetine dair Kayseri Sancağı’na muzâf Develi Kazası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Metris İbrahim Ağa Mahallesi ahâlîsinden ve ulemâdan İsmail Efendi’nin emlâk, arâzî ve hayvân ve eşyâ terekesine dair. 26 Cemâziye’l-evvel 1315 (23 Ekim 1897)

B. No: 32

Ankara vilâyetine merbût Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kasabası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Fenese aşağı mahallesi ahâlîsinden ve teba>a-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden ve kunduracı esnâfından Toros ve

Kirkor’un yine ermeni ahaliden Hariton ile aralarındaki alacak-verecek davasına dair. 9 Şabân 1315 (3 Ocak 1898)

B. No: 33

Kayseri Sancağı’na tâbî Develi Kazâsı’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Kilise Mahallesi ahâlîsinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden ve tüccârlarından Keldoban Dadir Efendi ile Hafız Ağa oğlu Osman bin-i Hafız arasındaki alacak-verecek davasına dair. 9 Şabân 1315 (3 Ocak 1898)

B. No: 34

Ankara vilâyeti dâhilinde Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazâsı’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Fenese yukarı mahallesinde ticaret yapan tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden ve terzi esnâfından Onan oğlu Agob veled-i Mardiros ile tüccârdan Hacı Dikram veled-i Artin arasındaki alacak-verecek davasına dair. 15 Şabân 1315 (9 Ocak 1898)

B. No: 35

Develi Kazası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Kilise Mahallesi ahâlîsinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden Manoşoğlu Oseb veled-i Kirkor oğlu Artin ile Anderikoğlu Agob oğlu Karabet ve Sarrafoğlu Alekson oğlu Serkiz arasındaki alacak-verecek davasına dair. 1 Şaban 1315 (26 Aralık 1897)

B. No: 36

Ankara vilâyetine tâbî Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazâsı köylerinden Fırakdin Karyesi ahâlîsinden Beylihasanoğlu Ömer ibn-i Halil’in nikah davasına dair. 17 Şabân 1315 (11 Ocak 1898)

B. No: 37

Ankara vilayetine bağlı Kayseri Sancağı’na dâhil Develi Kazası köylerinden Ebce Sultan Karyesi ahalisinden Mustafa ibn-i Mükremin’in bidayet mahkemesine açtığı nikah davasına dair. 19 Şabân 1315 (13 Ocak 1898)

B. No: 38

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası mahallelerinden olan Câmî-i Kebîr Mahallesi ahâlîsinden Abdi ibn-i Salih ile Kilise Mahallesi ahâlîsinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden iken budan akdem fevt olan Yemenici

oğlu Hacı Ağya arasındaki alacak-verecek davasına dair. 19 Şabân 1315 (13 Ocak 1898)

B. No: 39

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Cam-i Kebir mahallesinde otururken vefat eden Sağıroğlu Ahmet oğlu Mehmed’in verasetinin eşi Fatma, kızı Elmas ve oğulları Necib, Cemal ve Abdulkadir’e ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 15 Şaban 1315 (9 Ocak 1898)

B. No: 40

Ankara vilayetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın Everek Câmî-i Kebîr Mahallesi’nde ikamet etmekte iken vefât eden Hacı Mehmed’in veraset davasına dair.

19 Şaban 1315 (13 Ocak 1898) B. No: 41

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazâsı’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Fenese aşağı mahallesinde vâki Reji İdâresinde ikamet eden tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Rum milletinden Karabet’in hanesinde kaçakçılık yaptığına dair. 25 Şabânü’l-muazzam 1315 (19 Ocak 1898)

B. No: 42

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Cam-i Kebir mahallesinde otururken vefât eden Halil oğlu Mehmed’in verâsetinin eşi Rabia Hatun ile Hacı Hüseyin, Abdullah, Mehmed Çavuş ve Kasım’a ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 19 Şaban 1315 (13 Ocak 1898)

B. No: 43

Kayseri Sancağı’nabağlı Develi Kazâsı’nın Everek Câmî-i Kebîr Mahallesi’nde sâkin iken vefât eden el-hâc Halil ibn-i Mehmed’in veraset davasına dair. 19 Şabân 1315 (13 Ocak 1898)

B. No: 44

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazâsı’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası’nın Su Mahallesi ahâlîsinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden ve güvenilir tüccârlarından Acikyan Agob veled-i Markiros ile Kenisa (Kilise) Mahallesi ahâlîsinden ve tebaa-i müşârü’n-ileyhânın millet-i merkûmesinden Dönükyan Nersiz ve Parsih veledân-ı Hacı Melkom arasındaki alacak-verecek davasına dair. 29 Şabân 1315 (23 Ocak 1898)

B. No: 45

Develi Kazası’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Bezm Mahallesi ahalisinden Hacı Arab Ali-zâde Hacı Hasan Efendi’nin arazi sınırları ve değerine dair. 26 Şabân 1315 (20 Ocak 1898)

B. No: 46

Everek Kasabası mahallelerinden Bezm Mahallesi ahalisinden Hacı Arab Ali-zâde Ali Efendi’nin Hacı Hasan Efendi’nin mal ve mülklerinin paylaşılmasına dair davanın ilamı. 16 Şaban 1315 (10 Ocak 1898)

B. No: 47

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın hükümet merkezi bulunan Everek Kasabası mahallelerinden Kilise Mahallesi ahalisinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden Yamancı hafîdi Ohannes veled-i Hacı Ağya’nın haciz ve tasdîkine dair. 2 Ramazan 1315 (25 Ocak 1898)

B. No: 48

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Cami-i Kebir mahallesine kayıtlı olup Asâkir-i Şâhâne-i Redif Dördüncü Bölüğünün On Altıncı Sıhhıyyesi olan üç yüz iki senesi Alasonya(?) hastanesinde vefât eden Muin oğlu Mehmed Ali bin Abdurrahman İbn-i Mustafa ve büyük kızları Emetullah ile Havva ve erkek kardeşi Abdurrahman ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 4 Ramazan 1315 (27 Ocak 1898)

B. No: 49

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Aşağı Fenese mahallesinde ikâmet ederken ölen Ermeni milletinden İskender oğlu Etam verâsetinin eşi Elmas, kızı Margirid ve küçük oğulları Mihran ve Hacı Madiros’a ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 4 Ramazan 1315 (27 Ocak 1898)

B. No: 50

Ankara vilâyetine tâbî Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazâsı’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden hayır ve hasenat sahibi olan Bezm Mahallesi ahâlîsinden Hacı Arabzâde Ali Efendi ibn-i el-hâc Ali’nin vakfeylediği mal ve mülklerine dair. 17 Şaban 1315 (11 Ocak 1898)

B. No: 51

Ankara vilâyetine tâbî Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazâsı’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden hayır ve hasenat sahibi olan Bezm Mahallesi ahâlîsinden Hacı Osman Ağa-zâde Ahmed Ağa bin Hacı Osman’ın vakfeylediği mal ve mülklerine dair. 17 Şaban 1315 (11 Ocak 1898)

B. No: 52

Ankara vilâyetine tâbi Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden hayır ve hasenat sahibi olan Bezm Mahallesi ahâlîsinden Zileli Ömer Efendi’nin vakfeylediği mal ve mülklerine dair. 12 Şaban 1315 (6 Ocak 1898)

B. No: 53

Ankara vilâyeti dâhilinde Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Aykasyan Mahallesi oturanlarından ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Rum milletinden Ağa oğlu Anostos oğlu Nikola veled-i Anastas ile Aykastan Mahallesi ahalisinden ve Rum milletinden Gederyuvan oğlu İshak zevcesi Anastasyorgi arasındaki alacak verecek davasına dair. 2 Ramazan 1315 (25 Ocak 1898) B. No: 54

Ankara vilâyetine tâbî Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazâsı’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden hayır ve hasenat sahibi olan Câmî-i Kebîr Mahallesi sâkinelerinden Hüseyin kızı Ümmühâni’nin vakfeylediği mal ve mülklerine dair. 4 Ramazan 1315 (25 Ocak 1898)

B. No: 55

Ankara vilâyetine tâbî Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazâsı’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden hayır ve hasenat sahibi olan Bezm Mahallesi sâkinlerinden Mustafa Efendi bin-i Memiş’in vakfeylediği mal ve mülklerine dair. 14 Ramazan 1315 (6 Şubat 1898)

B. No: 56

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nda vâki Fahriye Medresesi Vakfı’nın yarımşar hisselerinin kimlere verileceğine dair. 17 Ramazan 1315 (9 Şubat 1898)

B. No: 57

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nda vâkı Karabey Câmî-i şerîf vakfının yarımşar hisselerinin kimlere verileceğine dair. 17 Ramazan 1315 (9 Şubat 1898)

B. No: 58

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait ve Develi Kazası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Aykastan Mahallesi ahalisinden Anastas mahdumu Nikola tarafından Elmasyan bin Rus’un ile merkûm Kirkor ve vekîl-i mersum Bedros arasındaki alacak-verecek davasına dair. 18 Ramazan 1315 (10 Şubat 1898) B. No: 59

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın Kilise Mahallesi ahalisinden Terzi oğlu Agya oğlu Artin ile Elmasyan Bedros arasındaki alacak-verecek davasına dair. 13 Ramazan 1315 (5 Şubat 1898)

B. No: 60

Develi Kazâsı’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasaba’sı mahallelerinden Câmî-i Cedid Mahallesi’nde vefat etmiş olan Hacı Cafer Efendiden kalan daha önce vakfedilmiş olan mallardan karısı Fatma Hatun’un şahitlerin huzurunda feragat eylemesine dair. 13 Ramazan 1315 (5 Şubat 1898)

B. No: 61

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Metris İbrahim Ağa mahallesinde ikâmet ederken vefât eden Ömer bin İsmail’in verâsetinin eşi Hatice ile küçük kızı Fatma, erkek kardeşleri Mustafa, Mehmed, Ahmed ve Ali ile kız kardeşi Fatma’ya ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 19 Şaban 1315 (13 Ocak 1898)

B. No: 62

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Everek kasabası mahallerinden Metris İbrahim Ağa mahallesinde ikamet ederken vefat eden Ömer bin İsmail’in kızı Fatma’nın babasının malını koruyacak ve kollayacak kimsesi olmadığı için annesi Hatice Hatun’a vesayetin bırakılması hususunda belge. 19 Şaban 1315 (13 Ocak 1898)

B. No: 63

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kasabası mahallelerinden Fenese aşağı mahallesi ahalisinden ve tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Protestan milletinden Debran oğlu Ohannes ile Elmasyan Bedros oğlu Evakim arasındaki alacak-verecek davasına dair. 14 Ramazan 1315 (6 Şubat 1898)

B. No: 64

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Kömür karyesinde Osman kızı Elife’nin kaçırılmasına dair belge. 15 Receb 1315 (10 Aralık 1898)

B. No: 65

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasının Kobcullu mahallesinde ikamet ederken vefat eden müderris Mehmed Efendi’nin verasetinin büyük oğulları Mehmed Emin, Nuri, Saadettin, Hikmet, Bekir ve kızları Asiye, Hacı Kadın ait olduğuna dair Bidâyet mahkemesine açılan verâset davasının ilamıdır. 5 Zilhicce 1315 (27 Nisan 1898)

B. No: 66

Develi Kazası’nın hükûmet merkezi bulunan Everek Kazası mahallelerinden Tekûşe Mahallesi ahalisinden ve Tebaa-i Devlet-i Alîyye’nin Ermeni milletinden Kasap oğlu Artin’in vekâletine dair ilam. 16 Ramazan 1315 (8 Şubat 1898)

B. No: 67

Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası’nın hükûmet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Bezm Mahallesi ahalisinden ve idare meclisi azalarından Hacı Arab Ali’nin vefatı üzerine çocuklarının açtığı miras davasına dair. 18 Şaban 1315 (12 Ocak 1898)

B. No: 68

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın Kobcullu Mahallesi sakinlerinden İshak Efendi’nin vefatı üzerine eşi ve çocuklarının mal paylaşım davasına dair. 19 Ramazan 1315 (11 Şubat 1898)

B. No: 69

Ankara vilâyeti dâhilinde Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası’na tâbî Köstere Nâhiyesi köylerden Kuşcığaz Karyesinde varolan vakfa minber eklendiğine dair. 14 Şevval 1315 (8 Mart 1898)

B. No: 70

Develi Kazası köylerinden Ebce Karyesi ahalisinden Kadir oğlu Hacı İbrahim kızı Şerîfe ve Ömer’in Mehmet Efendi’yi aralarındaki anlaşmazlığa dair vekil tayin ettiklerine dair ilam. 18 Ramazan 1315 (10 Şubat 1898)

B. No: 71

Kayseri sancağına bağlı Develi kazasına ait Köstere nahiyesi köylerinden Kuşcığaz karyesi ahalisinden olup, Asâkir-i şâhâne-i Hassa Süvari Birinci Alayının Dördüncü Bölük askerlerinden iken ölen Şarlı oğlu Arab Bekir ibn-i Ömer’in vârisi olduklarını iddiâ edenlerin açmış oldukları veraset davasına dair. 16 Şevval 1315 (10 Mart 1898) B. No: 72

Ankara vilayetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazasına tâbi Köstere Nâhiyesi Kûbî Karyesi ahâlîsinden olup Asâkir-i Şâhâne-i Hassa Birinci Ordu-yı Hümayûnun İkinci Alayının Çatalca İstihkâm İkinci Taburu fertlerinden iken vefât eden Seyyid Mehmed bin İsmail ibn-i Seyyid Mehmed’in verâset davasına dair.16 Şevval 1315 (10 Mart 1898)

B. No: 73

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’na tâbi Köstere Nahiyesi köylerinden Ceber Karyesi ahalisinden olup Asâkir-i Şâhane-i Hassa Süvari Birinci Alayı’nın Dördüncü Bölük fertlerinden iken vefât eden Öküzoğlu Ali bin Ahmed ibn-i Samur’un vârisi olduklarını iddia edenlerin açmış oldukları veraset davasına dair. 16 Şevval 1315 (10 Mart 1898)

B. No: 74

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası köylerinden Sendiremeke Karyesi’nde sakin iken bundan akdem vefat eden Osman bin el-hac Hüseyin’in verasetine dair. 14 Şevval 1315 (8 Mart 1898)

B. No: 75

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası köylerinden Sendiremeke Karyesi’nde sâkin iken vefât eden Osman bin el-hac Hasan’ın kendisinden sonra malını koruyup tasarruf etmesi için küçük oğlu Hüseyin’i varis tayin ettiğine dair. 14 Şevval 1315 (8 Mart 1898)

B. No: 76

Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası köylerinden Sulucalı Karyesi’nden sakin iken vefât eden çiftçi tâifesinden Salih bin Halil’in verâsetini eşi Kezban ile oğulları Halil ve Mehmed Veli ve kızı Şerîfe ve vâlidesi Kezban’a ait olduğuna dair. 14 Şevval 1315 (8 Mart 1898)

B. No: 77

Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası köylerinden Sulucalı Karyesi’nden sakin iken vefat eden Salih bin Halil’in oğulları Halil ve Mehmed Veli ve kızı Şerîfe’nin tüm mallarını koruyup kollamak için vasî tayin edildiğine dair. 14 Şevval 1315 (8 Mart 1898)

B. No: 78

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın hükûmet merkezi bulunan Everek Kasabası mahallelerinden Câmi-i Cedîd Mahallesi’nde sâkin iken vefât eden vergi memûru Hüseyin Efendi’nin verâsetine dair. 15 Şevval 1315 (9 Mart 1898) B. No: 79

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Câmî-i Cedîd Mahallesi’nde sâkin iken vefât eden vergi memûru Hüseyin Efendi ibn-i İbrahim’in vekil tayinine dair. 15 Şevval 1315 (9 Mart 1898)

B. No: 80

Everek Kasabası mahallelerinden Câmî-i Cedîd Mahallesi ahâlîsinden iken ölen olan kazâ-i mezkûr kâtibi Hüseyin Efendi’nin veraset davasına dair. 15 Şevval 1315 (9 Mart 1898)

B. No: 81

Ankara vilâyetine tâbi Kayseri Sancağı Develi Kaza’sı ahalisinden iken vefat eden Mesud Efendi‘nin mallarının vârislerine dağıtılmasıyla ilgili veraset davasına dair. 19 Şevval 1315 (13 Mart 1898)

B. No: 82

Ankara vilayetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın Güney Mahallesi ahalisinden olup Asâkir-i Şâhâne-i Hassa Piyade Üçüncü Alayının Birinci Taburunun Üçüncü Bölük fertlerinden iken vefât eden Dağlıoğlu Kadir bin Ahmed ibn-i Abdullah’ın vârisleri olduklarını iddiâ eden er karındaşı Mustafa ile kız karındaşı

Hatun’a ait olduğuna dair bidayet mahkemesine açılan veraset davasına dair ilam. 12 Şevval 1315 (6 Mart 1898)

B. No: 83

Ankara vilâyeti dâhilinde Kayseri Sancağı’na bağlı Develi Kazası köylerinden Sendelhöyük Karyesi’nden olup Asâkir-i Şâhâne-i Hassa Ordu-yı Hümayûn Piyade İkinci Alayının Birinci Taburunun Birinci Bölük fertlerinden iken vefât eden Taktaoğlu Musa bin Abdülgâni ibn-i Musa’nın vârisi olduklarını iddiâ edenlerin açmış oldukları davaya dair. 14 Şevval 1315 (8 Mart 1898)

B. No: 84

Ankara vilâyetine tâbi Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın hükümet merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Metris İbrahim Ağa Mahallesi ahalisinden ve rençber taifesinden Yüzbaşıoğlu Mahmud bin Hüseyin’in babasının yirmi iki sene önce kaybolduğu ve akıbeti bilinmediği için ondan kalan mallara vekil tayin edilmesine ilişkin davaya dair. 2 Zilkade 1315 (25 Mart 1898)

B. No: 85

Ankara vilâyetine tâbi Kayseri Sancağı’na muzâf Develi Kazası’nın merkez-i hükümet-i olan Everek Kasabası mahallâtından Fenese yukarı mahallesi sakinlerinden tüccardan Torosyan Hacı Karabet Ağa veled-i Toros ile Torosyan Agob oğlu Karabet ve Sinanyan Karabet oğlu Artin arasındaki alacak-verecek davasına dair. 2 Zilkade 1315 (25 Mart 1898)

B. No: 86

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın hükümet merkezi bulunan Everek Kasabası mahallelerinden Metris Abdulbaki Mahallesi’nden Dandikoğlu Osman bin Ahmed’in verasetine dair. 5 Zilkade 1315 (28 Mart 1898)

B. No: 87

Ankara vilâyetine bağlı Kayseri Sancağı’na ait Develi Kazası’nın hükümeti merkezi olan Everek Kasabası mahallelerinden Fenese yukarı mahallesinde oturan ve tebaa-i Devlet Alîyye’nin Ermeni milletinden ve tüccarlardan Sinan Artin oğlu Kirkor ile Torosyan Agob oğlu Karabet ve Sinanyan ve Karabet oğlu Artin arasındaki alacak- verecek davasına dair. 6 Zilkade 1315 (29 Mart 1898)