Sucul hayvan deneyleri Temel İstatistikler

(1)

Sucul hayvan deneyleri

Temel İstatistikler

(2)

Excel

• Microsoft Excel Windows altında çalışan tablo ve matematiksel işlemlerin yapıldığı grafik

tabanlı bir Office programıdır.

• Excel’de veriler,“ .xls ” uzantılı dosyalarda saklanır.

(3)

Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş 12/20/2021

Temel Kavramlar

• Excel, çalışma kitaplarından oluşur.

• Her çalışma kitabının kendine özel çalışma sayfaları bulunur.

• Çalışma sayfalarını satırlar ve sütunlar oluşturur.

• Satır ve sütunun birleştiği yere hücre adı verilir.

• Her hücrenin bir ismi vardır. Bu isme hücre adresi denir.

• Hücre adresinde önce sütun (A, B, C,...) sonra satır yazılır (1,2,3,...) yani; A1, A3, B2, C1 vs. gibi.

(4)

Excel’i Nasıl Başlatırız?

(5)

Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş 12/20/2021

Excel’den Nasıl Çıkarız?

1. Ekranın sol üst kısmındaki kontrol simgesini tıklayıp Kapat (Close) komutu verilir.

2. Ofis Düğmesindeki Çıkış (Exit) komutunu tıklanır.

3. Ekranın sağ üst kısmındaki x işaretine basılır.

4. Veya Alt+F4

(6)

Excel’in Görünümü

(7)

Excel programının genel görünümü

(8)

Aktif Hücre

(9)

Başlat Çubuğu Elemanları

• Başlat çubuğu üzerinde Hızlı Erişim Araç Çubuğu da bulunur. Sıklıkla

kullandığımız komutları içerir. Yandaki gibi

işaretleyerek ya da işareti kaldırarak bu

çubuğu düzenleyebiliriz.

(10)

Hızlı Erişim Araç Çubuğu Özelleştir

(11)

Çalışma sayfaları

3 adet çalışma sayfası vardır.

Verilerinizi farklı çalışma

kitaplarına kaydedebilirsiniz.

Ayrıca birbiri ile ilişkili bilgilerinizi farklı çalışma sayfalarına ekleyebilirsiniz.

Dolayısı ile yeni çalışma

sayfaları eklenebilir, silinebilir, yeniden adlandırılabilir…

(12)

Yakınlaştır

Çalışma sayfalarımızın yakınlığı ayarlayarak görünümünü

değiştirebiliriz.

(13)

İletişim kutusu

Ok tuşuna basılarak iletişim kutusu açılır.

Daha detaylı pencereler

görünecektir.

(14)

HÜCRE ADRESİ NEDİR?

Çalışma alanı kılavuz çizgileri ile satır ve sütunlara bölünmüştür.

Bu kılavuz çizgilerinin kesişmesinden hücrelerin oluşur. Hücreler çalışma alanında veri girişinin yapıldığı yerlerdir. Her hücrenin bir adresi bulunmaktadır. Hücre adresi, sütun adı ile satır

numarasının birleşiminden oluşmaktadır. Formülleri oluşturur iken hücre adreslerini kullanırız. Bu nedenle, hücre adreslerini iyi bilmemiz gerekir.

(15)

HÜCRELERE HANGİ BİLGİLER GİRİLİR?

Hücrelere 4 tür bilgi girilir.

Metin: Alfabetik ve alfasayısal karakter kümeleridir.(ALİ) Rakam: Sadece rakamlardan oluşur.(0-9)

Tarih ve saat: Tarih ve saat bilgileri girişi içindir.

Formül: Hesaplama formülü excel kurallarına göre girilir.

(16)

VERİLERİ SÜRÜKLEYEREK ÇOĞALTMAK

Bir veri serisini otomatik çoğaltmak için sürükleme yöntemi kullanılır. Şimdi şunları deneyelim.

(17)

Elma ,armut,muz,şeftali,mandalina,portakal… gibi özel liste ekleyip deneyelim. Excel Seçenekleri – Popüler- Özel

Listeleri Düzenle tıklayıp, Sonra aşağıdaki işlemleri yapınız. Hücrede elma yazıp, çoğaltınız.

Özel listeler oluşturma

(18)

Görülmeyen bilgileri görelim

Bilgilerin hücrelere sığmaması durumunda #####

işaretleri oluşur. Bu durumda sütunun genişletilmesi

gerekir. Bunun için fareyi iki sütunu ayıran çizgi üzerine getirip, sol tuşu ile çift tıklayarak otomatik genişlemesi sağlanır ya da sütunun çizgisini çekerek yapmalıyız.

(19)

Satır ve Sütunlar

• Excel’de 16.384sütun, 1.048.576satır bulunmaktadır.

– En son sütuna ulaşmak için: Ctrl + Sağ yön tuşu – En son satıra ulaşmak için: Ctrl + Aşağı Yön tuşu – A1 Hücresine dönmek için: Ctrl + Home tuşlarına

basılır

(20)

Hücreler Arası Geçiş

• Enter

• Tab

• Yön tuşları

• Mouse

(21)

Hücrenin İçeriğine Girmek

• Mouse ile çift tıklayarak,

• Klavyeden F2 tuşuna basarak,

• Formül çubuğuna tıklayarak.

(22)

Hücre İçinde Yazan Yazıyı İşaretlemek

• Artı işaretini istenilen yöne sürükleyerek.

• Shift tuşuyla beraber yön tuşlarını kullanarak.

• Farklı hücreler seçilecekse, seçilecek hücrelerin Ctrl tuşu ile seçilmesiyle.

(23)

Sayfa İşlemleri

• Sayfa Ekleme

– Sayfanın adı üzerinde sağ tuş Ekle

– Giriş menüsünden, hücreler, ekle, çalışma sayfası tıklanarak.

• Sayfa Kopyalama

– Sayfanın üzerinde sağ tuş- taşı/kopyala- taşınmak istenen yer belirtilerek.

– Ctrl ile beraber sayfayı sürükleyerek.

– Giriş menüsünden, hücreler, biçim, sayfa taşı/

kopyala seçilerek.

(24)

Sayfa İşlemleri

• Sayfa Taşıma

– Sayfanın üzerinde sağ tuş- taşı seçilerek.

– Giriş menüsünden, hücreler, biçim, sayfa taşı/ kopyala seçilerek.

– Mouse’un sol tuşuyla tutup sürükleyerek.

• Sayfanın Adını Değiştirme

– Sayfanın üzerinde sağ tıklayıp, yeniden adlandır seçilerek.

– Sayfa adı üzerinde çift tıklanarak.

– Giriş menüsünden, hücreler, biçim, sayfa ve yeniden adlandır seçilerek.

(25)

Sayfa İşlemleri

• Sayfa Sekmesine Renk Verme

– Sayfa sekmesi üzerinde sağ tıklanıp, sekme rengi seçilerek.

– Giriş menüsünden, hücreler, biçim, sayfa ve sekme rengi seçilerek.

• Sayfa Silme

– Silinecek sayfa üzerinde sağ tıklanıp sil komutu verilerek. (Veriler geri alınamaz!!!)

– Giriş menüsünden, hücreler, sil,sayfayı sil komutu verilerek.

(26)

Büyük, küçük bul

Bir veri kümesi için en büyük ve en küçük değerleri hesaplar.

BU sayede frekans aralıkları belirlenir.

Aradaki fark 20 olduğuna göre frekans tablosu için 10 yada 20 aralık seçebiliriz.

(27)

ORTALAMA

Bir veri kümesi için ortalamayı hesaplar.

(28)

ORTALAMAA

Bir veri kümesi için ortalamayı hesaplar. Boş hücreleri-sayı olmayanları sıfır kabul ederek hesaplamaya katar…

(29)

ORTANCA

Bir veri kümesi için ortanca değeri (Medyan) bulur. Verilen örnekteki verilerin ortanca değeri 23 tür.

(30)

GEOMETRİK ORTALAMA

İçinde sıfır ve negatif sayı olmayan veri kümesi için geometrik ortalama hesaplar…

(31)

BASIKLIK

Bir veri kümesi için basıklık, normal dağılıma göre dik (+) ya da basık (-) olması durumunu ifade eder.

(32)

ÇARPIKLIK

Bir veri kümesi için çarpıklık, normal dağılıma göre sağa ya da sola yatık olması durumudur. Sağa (+) ya da sola (-) çarpık olabilir…

(33)

VARYANS

Excelde standart sapma ve varyans dört farklı şekilde hesaplanır. Özünde varyans, veri kümesine ait her bireyin ortalamadan ne kadar saptığına ilişkin bir değerdir. Veriler ile bu değer aynı birime sahip olsun diye karekökü alınır ve standart sapma olarak

adlandırılır.

Dört farklı varyans hesabı aşağıda verilmiştir.

(34)

STANDART SAPMA

Standart sapma da varyans gibi verilerin ortalamadan sapma derecesini ortaya koyan bir değerdir. Veriler ile aynı birime sahiptir. Yine varyans gibi Excelde dört farklı

standart sapma değeri hesaplanabilir.

(35)

MATEMATİK & TRİGONOMETRİ

• TOPLA Bağımsız değerlerini toplar

• ÇARPIM Bağımsız değişkenlerini çarpar

• KAREKÖK Pozitif sayının karekökünü verir

• MUTLAK Bir sayının mutlak değerini verir

• LN Bir sayının doğal logaritmasını verir

• LOG Bir sayının, belirtilen bir tabandaki logaritmasını verir

• LOG10 Bir sayının 10 tabanında logaritmasını verir

• MOD Bölmeden kalanı verir

• Pİ Pi değerini verir

• COS Bir sayının kosinüsünü verir

• SİN Verilen bir açının sinüsünü verir

• TAN Bir sayının tanjantını verir

• RADYAN Dereceleri radyanlara dönüştürür

• DERECE Radyanları dereceye dönüştürür

(36)

MATEMATİK & TRİGONOMETRİ

• YUVARLA Bir sayıyı, belirtilen basamak sayısına yuvarlar

• AŞAĞIYUVARLA Bir sayıyı, daha küçük sayıya, sıfıra yakınsayarak yuvarlar

• YUKARIYUVARLA Bir sayıyı daha büyük sayıya doğru, sıfırdan ıraksayarak yuvarlar

• TAMSAYI Bir sayıyı, en yakın daha küçük tamsayıya yuvarlar

• TEK Bir sayıyı en yakın daha büyük tek sayıya yuvarlar

• ÇİFT Bir sayıyı, en yakın daha büyük çift tamsayıya yuvarlar

(37)

İSTATİSTİK FONKSİYONLARI

• ORTALAMA Bağımsız değişkenlerinin ortalamasını verir

• BOŞLUKSAY Aralıktaki boş hücre sayısını hesaplar

• EĞERSAY Aralıktaki, belirli bir ölçütü karşılayan, boş olmayan hücre sayısını hesaplar

• MAK Bir bağımsız değişkenler listesindeki en büyük değeri verir

• MİN Bir bağımsız değişkenler listesindeki en küçük değeri verir

• ORTANCA Verilen sayıların ortancasını verir

(38)

TARİH & SAAT FONKSİYONLARI

• Saat Verilen zaman bilgisinden saati verir.

• Bugün Bugünün tarihini verir.

• Şimdi Bugünün tarihini saat ile birlikte verir.

• Gün Verilen bir tarihten gün bilgisini verir.

• Ay Verilen bir tarihten ay bilgisini verir.

• Yıl Verilen bir tarihten yıl bilgisini verir.

(39)

MANTIKSAL FONKSİYONLAR

• EĞER Belirttiğiniz koşul DOĞRU olarak

değerlendirilirse bir değer, YANLIŞ olarak değerlendirilirse başka bir değer verir.

• VE Bugünün tarihini verir.

• YADA Bugünün tarihini saat ile birlikte verir.

• DEĞİL Verilen bir tarihten gün bilgisini verir.

(40)

MATEMATİK & TRİGONOMETRİ

FONKSİYONLARI

(41)

=TOPLA(sayı aralığı)

Tanım: Verilen hücrelerdeki sayıları toplar.

Yazılışı

=TOPLA(sayı aralığı) veya

=TOPLA(sayı1;sayı2;..;sayıN) Örnek

1) =TOPLA(15;7;8) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 30 olacaktır.

2) Yandaki Excel tablosundaki sayılara göre;

a) =TOPLA(A1;A5) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 11 olacaktır.

Benzetim : =A1+A5

b) =TOPLA(A1:A5) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 24 olacaktır.

Benzetim : =A1+A2+A3+A4+A5

(42)

=ÇARPIM(sayı aralığı)

Tanım: Verilen hücrelerdeki sayıları çarpar.

Yazılışı

=ÇARPIM(sayı aralığı) veya

=ÇARPIM(sayı1;sayı2;..;sayıN) Örnek

1) =ÇARPIM(5;3;2) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 30 olacaktır.

a) =ÇARPIM(A1;A5) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 30 olacaktır.

Benzetim : =A1*A5

b) =ÇARPIM(A1:B2) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 280 olacaktır.

Benzetim : =A1*A2*B1*B2

(43)

=KAREKÖK(sayı)

Tanım: Verilen pozitif sayının karekökünü verir

Yazılışı

=KAREKÖK(sayı) Örnek

1) =KAREKÖK(16) fonksiyonu

hesaplandığında sonuç 4 olacaktır.

a) =KAREKÖK(A4) fonksiyonu

Benzetim : =A4^0.5

(44)

=KUVVET(sayı;üs)

Tanım: Verilen sayının belirlenen sayı kadar (üs) kuvvetini hesaplar.

Yazılışı

=KUVVET(sayı;üs) Örnek

1) =KUVVET(2;4) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 16 olacaktır.

a) =KUVVET(A1;2) fonksiyonu

Benzetim : =A1^2

b) =KUVVET(A3;B5) fonksiyonu

Benzetim : =A3^B5

(45)

=MUTLAK(sayı)

Tanım: Verilen sayının mutlak değerini hesaplar.

Yazılışı

=MUTLAK(sayı) Örnek

1)=MUTLAK(-5) fonksiyonu

2)=MUTLAK(9) fonksiyonu

3)Yandaki Excel tablosundaki sayılara göre;

=MUTLAK(A5) fonksiyonu

Benzetim : =|A5|

(46)

=LN(sayı)

Tanım: Verilen sayının doğal logaritmasını hesaplar.

Yazılışı

=LN(sayı) Örnek

1)=LN(2) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 0,69315 olacaktır.

=LN(A3) fonksiyonu

hesaplandığında sonuç 0,69315 olacaktır.

(47)

=LOG(sayı;taban)

Tanım: Verilen sayının, belirtilen tabandaki logaritmasını hesaplar.

Yazılışı

=LOG(sayı;taban) Örnek

1)=LOG(100;10) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 2 olacaktır.

=LOG(A1;5) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 2 olacaktır.

=LOG(A4;B4) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 3 olacaktır.

=LOG(A6;B6) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 4 olacaktır.

(48)

=LOG10(sayı)

Tanım: Verilen sayının, 10 tabandaki logaritmasını hesaplar.

Yazılışı

=LOG10(sayı) Örnek

1)=LOG10(100) fonksiyonu

=LOG10(A3) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 2 olacaktır.

=LOG10(A4) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 3 olacaktır.

(49)

=MOD(sayı;bölen)

Tanım: Verilen sayının, başka bir sayıya (bölen) bölümünden kalanı hesaplar.

Yazılışı

=MOD(sayı;bölen) Örnek

1)=MOD(7;2) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 1 olacaktır.

=MOD(A1;7) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 4 olacaktır.

=MOD(A5;B1) fonksiyonu

(50)

=Pİ()

Tanım: Matematik sabiti pi sayısını (3,14159265358979) 15

basamağa kadar verir.

Yazılışı =Pİ() Örnek

1)=Pİ() fonksiyonu hesaplandığında sonuç (3,14159265358979)

olacaktır.

(51)

=COS(açı)

Tanım: Radyan cinsinden verilen açının cosinüsünü hesaplar.

Yazılışı

=COS(açı) Örnek

1)=COS(3,14) fonksiyonu hesaplandığında sonuç yaklaşık -1 olacaktır.

2)=COS(6,28) fonksiyonu hesaplandığında sonuç yaklaşık 1 olacaktır.

Not: Derece cinsinden hesaplama yapmak için;

Derece*Pİ()/180 işlemini kullanarak hesaplama yapabilirsiniz.

Örnek olarak; 30^o nin kosinüsünü hesaplamak için

=COS(30*Pİ()/180) yazmanız yeterlidir.

Ayrıca: A1 hücresindeki derece cinsinden verilen açının kosinüsünü hesaplamak için;

=COS(A1*Pİ()/180) yazmanız yeterlidir.

(52)

ÖRNEK-1

Yukarıda verilen excel çalışma sayfasında;

• A1’den E1’e kadar tüm hücrelerdeki sayıların toplamlarının karekökünü hesaplamak için gerekli olan fonksiyon;

=KAREKÖK(TOPLA(A1:E1))

2.A1’den A3’e kadar sayıların çarpımlarının mutlak değerini hesaplamak için;

=MUTLAK(ÇARPIM(A1:A3))

3.D1 ve D2 deki sayıların kareköklerinin toplamını hesaplamak için;

=TOPLAM(KAREKÖK(D1);KAREKÖK(D2))

4.A3 hücresindeki derece cinsinden verilen açıyı Radyana dönüştürmek için;

=RADYAN(A3)

(53)

ÖRNEK-2

Yukarıda verilen excel çalışma sayfasında;

5.A1’den E3’e kadar tüm hücrelerdeki sayıların toplamlarının 10 tabanında logaritmasını hesaplamak için gerekli olan fonksiyon;

=LOG10(TOPLA(A1:E3))

6.A3 hücresindeki sayının D1 hücresindeki sayıya bölümünden kalanı hesaplamak için;

=MOD(A3;D1)

7.=TOPLA(A1;A3;B1:B3) işleminin sonucu; 3+10+5+6+8=32 dir.

8.A3 hücresindeki sayının doğal logaritmasını hesaplamak için;

=LN(A3)

(54)

İSTATİSTİK

FONKSİYONLARI

(55)

ORTALAMA(sayı1;sayı2;..;sayıN)

Tanım: Verilen sayıların veya hücre aralığındaki sayıların ortalamasını hesaplar.

Yazılışı

=ORTALAMA(sayı1;sayı2;..;sayıN) Örnek

1)=ORTALAMA(3;4;6;7) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 5 olacaktır.

Yandaki Excel Çalışma sayfasına göre;

2)=ORTALAMA(A1;B4;B3;A4) fonksiyonu

hesaplandığında sonuç 5 olacaktır. (A1+B4+B3+A4)/4 3)=ORTALAMA(A1:A5) fonksiyonu hesaplandığında

sonuç 4,8 olacaktır. (A1+A2+A3+A4+A5)/5

4)=ORTALAMA(A1:A5;B3) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 5 olacaktır. (A1+A2+A3+A4+A5+B3)/6

(56)

BOŞLUKSAY(hücre aralığı)

Tanım: Verilen hücre aralığındaki boş hücreleri sayar.

Yazılışı

= BOŞLUKSAY(hücre aralığı)

Örnek

• =BOŞLUKSAY(A2:A15)

fonksiyonu hesaplandığında sonuç 4 olacaktır.

(57)

EĞERSAY(aralık; ölçüt)

Tanım: Verilen ölçütlere uyan bir aralık içindeki boş olmayan hücreleri sayar.

Yazılışı

= EĞERSAY(aralık; ölçüt)

Örnek

• =EĞERSAY(A2:A10;”90”) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 2 olacaktır.

• =EĞERSAY(A2:A10;”>50”) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 7 olacaktır.

• =EĞERSAY(A2:A10;”<50”) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 2 olacaktır.

(58)

MAK(hücre aralığı)

Tanım: Verilen bir aralık içindeki en büyük değeri geri döndürür.

Yazılışı = MAK(aralık)

Örnek

• =MAK(A2:A10) fonksiyonu

(59)

MİN(hücre aralığı)

Tanım: Verilen bir aralık içindeki en küçük değeri geri döndürür.

Yazılışı = MİN(aralık)

Örnek

• =MİN(A2:A10) fonksiyonu

(60)

ORTANCA(hücre aralığı)

Tanım: Verilen bir aralık içindeki orta değeri geri döndürür. Orta değer veriler sıralandığında ortada bulunan değerdir.

Yazılışı

= ORTANCA(aralık)

Örnek

• =ORTANCA(A2:A10) fonksiyonu hesaplandığında sonuç 80 olacaktır.

• =ORTANCA(A2:A5) fonksiyonu

(65+85)/2

(61)

ÖRNEK-1

Yandaki Excel çalışma sayfasında;

1.Kız öğrenci sayısını bulmak için;

=EĞERSAY(A2:A11;”KIZ”) fonksiyonu kullanılır işlem sonucu 4 olarak gerçekleşir.

2.Erkek öğrenci sayısını bulmak için;

=EĞERSAY(A2:A11;”ERKEK”) fonksiyonu kullanılır işlem sonucu 6 olarak gerçekleşir.

Yandaki Excel çalışma sayfasında;

3.En büyük ve en küçük değerin toplamını bulmak için;

=TOPLA(MAK(A2:A10);MİN(A2:A10)) fonksiyonu kullanılır işlem sonucu 145 olarak gerçekleşir.

2.En büyük ve en küçük değerin ortalamasını bulmak için;

=ORTALAMA(MAK(A2:A10);MİN(A2:A10)) fonksiyonu kullanılır işlem sonucu 72,5 olarak gerçekleşir.

(62)

TARİH&SAAT

FONKSİYONLARI

(63)

BUGÜN()

Tanım: İçinde bulunduğumuz tarihi verir.

Yazılışı

= ^BUGÜN() ^=BUGÜN()

(64)

ŞİMDİ()

Tanım: İçinde bulunduğumuz tarihi saat ile birlikte verir.

Yazılışı

= ^ŞİMDİ() ^=ŞİMDİ()