NKUBAP.00.10.AR.14.13 nolu proje
YABANCI DİL ALMANCA HAZIRLIK SINIFLARINDA BİR MULTİ MEDİA ARACI OLARAK AKILLI TAHTALARIN KULLANIMI VE KARŞILAŞTIRILMASI
Yürütücü: Yrd. Doç. Dr. Özlem TEKİN Araştırmacılar: Prof. Dr. Şener BAĞ
Öğrt. Gör. Harun GÖÇERLER Y.U. Öğrt. Gör. Meryem DEMİR
Arş. Gör. Özden ALT Okt. Filiz KAYALAR Okt. Neriman Nüzket ÖZEN
2013
TÜRKİYE CUMHURİYETİ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ BİRİMİ
YABANCI DİL ALMANCA HAZIRLIK SINIFLARINDA BİR MULTİ MEDİA ARACI OLARAK AKILLI TAHTALARIN KULLANIMI VE KARŞILAŞTIRILMASI
ARAŞTIRMA PROJESİ
Yürütücü:
Yrd. Doç. Dr. Özlem TEKİN
Araştırmacılar:
Prof. Dr. Şener BAĞ Öğrt. Gör. Harun GÖÇERLER Y.U. Öğrt. Gör. Meryem DEMİR
Arş. Gör. Özden ALT Okt. Neriman Nüzket ÖZEN
Okt. Filiz KAYALAR
Proje No: NKUBAP.00.10.AR.14.13
2015 - TEKİRDAĞ
I Önsöz
Teknolojinin hayatın her alanında kendini gösterdiği bir ortamda yabancı dil sınıflarında da bundan faydalanmak artık kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu doğrultuda bakıldığında üniversitelerde de derslerde teknolojinin etkisinin araştırıldığı çalışmaları hızla geliştirmek ve derslerin uygulama boyutunda teknolojik yeniliklerden faydalanmak gerekmektedir. Bu düşünceden yola çıkarak Namık Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü hazırlık sınıflarında öğrenim gören üniversite katılımcılarinin dil becerilerinin gelişimine katkı sağlamak amacı ile 2014 yılında bir proje fikri ortaya çıkmış ve sonrasında üniversitemiz Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (BAP) tarafından da desteklenerek hayata geçirilmiştir.
Projenin amacı akıllı tahta sistemlerine uyumlu ders materyalleri olan yabancı dil kitapları eşliğinde katılımcıların kelime becerilerinin iki dönemlik bir süreçte gelişme gösterip göstermediğini deneysel bir çalışma ile tespit etmektir. Buradaki amaçların bir diğeri ise katılımcılara iki aşamada sunulan öz değerlendirme anketlerinden faydalanılarak, süreci onların gözünden değerlendirebilmek ve gerekli görüldüğü durumlarda literatüre katkı amacıyla önerilerde bulunmaktır.
Projenin her aşamasında katkılarını esirgemeyen Namık Kemal Üniversitesi değerli rektörü Prof. Dr. Osman Şimşek'e ve bölümümüzde bulunan takım arkadaşlarımıza teşekkürlerimi sunarım.
Yard. Doç. Dr. Özlem TEKİN
Proje Yürütücüsü
II
İÇİNDEKİLER TABLOSU
Sayfa Önsöz ……….……….. I İçindekiler ………..……….. II Tablolar ……….… III Şekiller - Ekler ………...…………..…………..….. V Özet ………..……….………….………..…… VI Abstract ………...…..………...………… VI
BİRİNCİ BÖLÜM - PROJE METNİ
1. Giriş ……….….… 7
2. Genel Bilgiler ……….….… 8
2.1 Kullanımda olan tahta çeşitlerinin özellikleri ……….…….…... 8
2.2 Kullanımda olan tahtalar arasındaki farklılıklar ………..…... 8
2.3 Akıllı tahtayı meydana getiren unsurlar ………..……… 9
2.4 Akıllı tahtanın ünivesitede kullanım alanları ……….... 11
2.5 Akıllı tahtanın yabancı dil öğrenimindeki uygulamaları ……….……… 12
2.6 Akıllı tahtanın engelli öğrenenlere yönelik uygulamaları ……….….…. 13
2.7 Akıllı tahtanın öğrenen ve öğreten üzerinde etkileri ……….….. 14
2.8 Akıllı tahta ile yapılan derslerin öğrenen üzerindeki etkileri ……….…. 15
2.9 Akıllı tahtanın ders kitaplarıyla etkileşimi ve derse katkısı ………...…. 17
2.10 Akıllı tahtanın diğer tahtalara göre artı değerleri ………. 18
3. Yabancı dil öğretiminde akıllı tahtanın işlevi ……… 20
3.1 Akıllı tahtanın kelime öğrenimine katkıları ………...……… 21
3.2 Yabancı dil öğreniminde akıllı tahtanın yararları ve sınırlılıkları ………….….. 25
İKİNCİ BÖLÜM - ANKET ÇALIŞMASI 4. Yöntem ………..……… 27
4.1 Araştırmanın modeli ……… 28
4.2 Evren ve Örneklem ……….. 28
4.3 Verilerin toplanması ve çözümlenmesi ………. 28
5. Araştırmanın amacı ve önemi ………...…. 29
5.1 Varsayımlar ………...………… 29
6. Bulgular ……….……… 30
7. Tartışma ve Sonuç ……….. 48
8. Kaynakça ……….. 51
III Tablolar
Tablo 1: Öğretim Teknolojileri ve Özellikleri ………... 16 Tablo 2: Ankete katılan toplam öğrenci sayısının dönemlere göre dağılımı ……….. 28 Tablo 3: Madde 1'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………. 30 Tablo 4: Madde 1'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………....………..…….… 30 Tablo 5: Madde 2'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...….……….. 31 Tablo 6: Madde 2'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...……….. 31 Tablo 7: Madde 3'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………...….... 32 Tablo 8: Madde 3'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...………... 32 Tablo 9: Madde 4'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………...….... 33 Tablo 10: Madde 4'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...……...…..….... 33 Tablo 11: Madde 5'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...…………... 33 Tablo 12: Madde 5'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...……….... 34 Tablo 13: Madde 6'ya ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………...…... 34 Tablo 14: Madde 6'ya ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...……….... 34 Tablo 15: Madde 7'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………... 35 Tablo 16: Madde 7'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...……….……... 35 Tablo 17: Madde 8'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………... 36 Tablo 18: Madde 8'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...…….………... 36 Tablo 19: Madde 9'a ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...…………..…... 37 Tablo 20: Madde 9'a ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...………….…... 37
IV
Tablo 21 Madde 10'a ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………... 38 Tablo 22 Madde 10'a ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………...………….…... 38 Tablo 23 Madde 11'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...……...………….…... 39 Tablo 24 Madde 11'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...…….…….…... 39 Tablo 25 Madde 12'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………... 40 Tablo 26 Madde 12'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...……….…... 40 Tablo 27 Madde 13'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 41 Tablo 28 Madde 13'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...………….…... 41 Tablo 29 Madde 14'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 42 Tablo 30 Madde 14'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...……….…... 42 Tablo 31 Madde 15'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 43 Tablo 32 Madde 15'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...……..….….... 43 Tablo 33 Madde 16'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 44 Tablo 34 Madde 16'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...………...44 Tablo 35 Madde 17'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 45 Tablo 36 Madde 17'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………..……...………….….... 45 Tablo 37 Madde 18'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 46 Tablo 38 Madde 18'e ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...…………... 46 Tablo 39 Madde 19'a ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Öntest) ………...………….….... 47
V
Tablo 40 Madde 19'a ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı
(Sontest) ………...………….…...47
Tablo 41 Madde 20'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Öntest) ………...………….….... 48
Tablo 42 Madde 20'ye ait verilerin tabloda yüzdeler ve frekanslara göre dağılımı (Sontest) ………..…………...………….….... 48
Şekiller Şekil 1 Akıllı tahtanın bileşenleri ……….10
Şekil 2 Kelime eşleme çalışması ………...……. 22
Şekil 3 Resim ve kelime eşleme çalışması ………...…… 22
Şekil 4 Kalem aracı ve değişik renkler yardımıyla anlamsal eşleme ……… 22
Şekil 5 Metin içi kelime doldurma çalışması ………. 23
Şekil 6 Sürükle ve bırak aracıyla sözcük yapımı süreci görseli ………. 23
Şekil 7 Ölçekler – sıklık zarflarını doğru sıraya koyma ……… 24
Şekil 8 Kelimeleri değişik kategorilere yerleştirme ………...… 25
Ekler Ek 1 Yabancı dilde kelime öğrenimi becerileri alanında öğrencinin kendini değerlendirme anketi ………... 54
VI Özet
Bu çalışmada akıllı tahtaların Namık Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü Hazırlık sınıflarında öğrenmeye ve öğretime sağladığı katkıları deneysel olarak saptamak hedeflenmiştir. Çalışmada öğrencilere kelime öğrenim süreçleri ve bu süreçlerde teknolojik imkanlardan faydalanma sıklıkları hakkında sorular yöneltilmiş ve süreci kendilerinin değerlendirmesi istenmiştir. Veri toplama sürecinde öntest ve sontestler uygulanmış, toplanan veriler SPSS PASW STATISTISC 18.0 “Network” istatistik programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin kelime öğreniminde teknolojik imkanlardan faydalanma eğilimlerinin yüksek olduğu ortaya çıkmış ve bu eğilimin sınıf ortamında da akıllı tahta gibi uygun mevcut araçlar ile desteklenmesi gerektiği görülmüştür. Buna ek olarak öğrencilerin kendi kelime öğrenme stratejilerini geliştirme çabasında oldukları tespit edilmiş, fakat etkili yöntemleri keşfetmelerine yardımcı olmak açısından bu konuda da öğretim elemanları tarafından desteklenmeleri gerektiği vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kelime öğretimi-öğrenimi, Akıllı tahta, kelime öğrenme stratejileri, sınıflarda teknoloji , kendini değerlendirme
Abstract
The aim of this study is to empirically determine the contribution of smartboards in teaching and learning German in preparatory classes at the Institute for German Language and Literature. In this work, the students were asked about their techniques in vocabulary acquisition and the frequency of use of technological means. It was also intended that the students evaluate these techniques themselves.
During data collection pre- and post-tests were performed, and the collected data was analyzed using the statistics program SPSS PASW STATISTISC 18.0
“Network”. As a result, it was found that the tendency of students to take advantage of technological opportunities in vocabulary acquisition is high and that this tendency must be supported with appropriate means such as smartboards within the classroom. In addition to this result, it was revealed that the students are eager to develop their own strategies for vocabulary acquisition, but also emphasized that the students must be supported by the teaching staff in identifying effective methods of vocabulary acquisition.
Keywords: vocabulary acquisition and vocabulary mediation, smartboard, strategies of vocabulary acquisition, technology in language teaching, self-assessment.
7
BİRİNCİ BÖLÜM - PROJE METNİ 1. Giriş
21. yüzyılda bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı ve üretimi hızla yayılmakta ve bu yeni teknolojiler eğitim de dahil olmak üzere uygulama alanlarını hızla değiştirmektedir. İlkokul çağındaki çocuklardan, mesleğinden emekli olmuş yetişkinlere kadar toplumun her kesimini etkisi altına almış olan bu değişim kendini öğretme ve öğrenme etkinliklerinde de hızla göstermeye başlamıştır. Dolayısıyla bu konuda teknolojik gelişmelerden beklentiler artmış ve bunun sonucunda da yeni öğretim yaklaşımları ortaya çıkmaya başlamıştır.
Bu çalışmada, teknolojinin eğitim üzerindeki etkinliği ve ülkemiz için yeni sayılabilecek bir teknoloji olan akıllı tahtaların (Smart Boardsor Interactive White Boards) öğrenme ve öğretime sağladığı katkıları göstermeye çalışan empirik bir yol izlenmiş ve aynı alanda yapılacak olan diğer çalışmalara örnek teşkil edecek bir ürün ortaya çıkarmak hedeflenmiştir.
Alanyazında akıllı tahtaların sayısal, sözel ve özelde de yabancı dil derslerinde kullanımı ile ilgili deneysel olarak son derece az araştırma bulunmaktadır (Adıgüzel, Gürbulak, & Sarıçayır, 2011). Bu çalışmada ilk olarak akıllı tahtalar teknik ve uygulama açısından detaylı şekilde tanıtılmış ve onların özellikle yabancı dil eğitiminde kelime öğretimindeki konumuna önem verilmiştir. Eğitimcilerin bu gibi yeni teknolojileri ve bunların kullanıldıkları öğrenme ortamlarını tanımaları ve bu ortamlardan edinilmiş deneyimler hakkında fikir edinmeleri gerekmektedir. Bu düşünce ile yapılan bu araştırmanın, yabancı dil derslerinde kelime öğrenimi bağlamında teknoloji kullanımı konusunda özgün bir yere sahip olacağı ön görülmektedir.
Namık Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü hazırlık sınıfı öğrencileri ile yapılan bu çalışmanın ön planında akıllı tahtanın ne olduğu, tarihsel gelişimi ve muhtemel sınırlılıkları ile yabancı dil öğrenim- öğretiminde ön görülen pozitif etkileri tartışılmıştır.
Çalışmanın ana sorunsalı ise akıllı tahta kullanımının dil öğrenenlerin kelime bilgilerinin gelişimine olan etkilerinin incelenmesidir. Bu bağlamda sürecin öğretenlerin değil, bizzat öğrenme sürecinden birinci derecede etkilenen öğrenenler tarafından değerlendirilmesi hedeflenmiş ve böylece öğrenenlere akıllı tahta eşliğinde kelime öğrenim süreçlerinin değerlendirilmesini hedefleyen bir anket1 çalışması uygulanmıştır. Süreç toplamda iki öğretim yarıyılını kapsamaktadır.
1 Bu çalışmada uygulanmış olan anket formu Ekler kısmında görülebilir.
8 2. Genel Bilgiler
2.1 Kullanımda olan tahta çeşitlerinin özellikleri
Kara tahtalar sınıflara 1800’lü yıllarda ilk devrimci araç olarak girmiş ve iki yüzyıl boyunca geleneksel öğretim için bir sembol haline gelmiştir. Akıllı tahtalar ise 21. yüzyılda ikinci devrimsel öğretim aracı olma potansiyeline sahiptirler. İlk akıllı tahta, 1990'lı yılların başında geliştirilmesine rağmen, kullanım potansiyeli ortaya çıkarılamadığından yaygın kullanımı biraz zaman almıştır. Maliyeti nedeniyle, öncelikle iş ortamında kullanılmaya başlanmış daha sonra okul ortamlarında kullanımları yaygınlaşmıştır.
Kara tahtalar temel olarak tek yönlü kullanabilirligi olan bir araçtır ve tebeşir vasıtasıyla bilgileri el yordamıyla yazıya dökmek, sunmak ve pekiştirmek üzerine kurulmuş düz bir araçtır. Tebeşir ile yazılan yazılar tekrar silinebilir ve yeni bir kullanım alanı sunabilmektedir.
Akıllı tahtaların temel fonksiyonu etkileşimli bir ortam sağlayıp dersin daha akılda kalıcı ve pratik bir şekilde anlatılmasını sağlamaktır. İnternet konferansları verilebilen akıllı tahtalar power point sunularını, videoları ve bilgisayarın oynatmakta olduğu her türlü dökümanı görsel olarak katılımcılara sunabilmektedir.
Word, Excel, Power Point, Pdf gibi birçok farklı dosya türüyle çalışabilen sistemde dersler internet üzerinden konferans bağlantısıyla dünyanın herhangi bir noktasından naklen yayınlanabilmektedir. İngilizce "Smartboard" sözcüğünden dilimize "Akıllı Tahta" olarak çevrilen bu teknoloji sayesinde tahtalar interaktif bir bilgisayar ekranına dönüşmektedir. Bu sistemde bilgisayar, programları çalıştırma vazifesini üstlenirken, projeksiyon cihazı, bilgisayarın ekran görüntüsünün tahtaya yansıtılmasını, akıllı tahtanın elektronik kısmı ve kalemi ise tahtadaki bilgisayar ekran görüntüsünün interaktiflik özelliği kazanmasını sağlamaktadır. Akıllı tahtanın elektronik aksamı bazı modellerde üst köşelerden birinde olup kimi modellerde ise tahta yüzeyinin iç kısmına monte edilmiştir. Bu farklı modeller çalışma prensibi açısından değişik teknolojilere sahiptirler.
2.2 Kullanımda olan tahtalar arasındaki farklılıklar
Görüntüsü klasik tahtayı andıran akıllı tahtalar dokunmatik ekran ve projeksiyon aleti yardımıyla bilgisayara bağlanarak kullanım özellikleri yönünden kullanıcı ile etkileşimi artırdığı için klasik tahtaya oranla çok daha etkili bir araçtır (Türel ve Demirli, 2010; Adıgüzel, Gürbulak & Sarıçayır, 2011).
İlk kez 1991 yılında İngiltere’de üretilmesinin ardından bu ülke başta olmak üzere pek çok ülkede akıllı tahtalar eğitim ortamlarına girmeye başlamıştır. Akıllı tahta ile ilgili İngiltere, Amerika, Kanada ve Avustralya’da öğretmenlerin, okulların ve yüksek eğitim enstitülerinin üstlendiği küçük ölçekli çok sayıda araştırma projesi raporları, özetleri ve profesyonel gazete ve kimi dergilerde yayınlanan uygulama ve öğretim deneyimleri bulunmaktadır (Smith, Higgins, Wall ve Miller 2005). Akıllı tahtaların kullanımı ile bu aracın eğitimdeki yerini değerlendirmeye yönelik çalışmalar (Geer ve Barnes, 2007; Glover ve Miller, 2001; Glover, Miller, Averis ve Door, 2007;
9
Kennewell ve Beauchamp 2007; Levy, 2002; Lewin, Somekh ve Steadman 2008;
Shenton ve Pagett, 2007; Smith, Higgins, Wall ve Miller 2005; Wall, Higgins ve Smith 2005; Wood ve Ashfield 2008) yürütülmektedir.
Akıllı tahta; bir program vasıtası ile yapılan bir sanal tahta uygulamasıdır.
Kalem hareketleri Bilgisayardaki Programla Projeksiyona aktarılır. Böylece tahtada yazı görüntüsü oluşur. Tahtada yapılan uygulamalar sesli ve görüntülü kaydedilebilir, kaydedilen görüntülerden çıktı alınabilir veya istenilen adreslere e-posta yoluyla gönderilebilir. Sanal tahta ile çok geniş bir alanı kaydırmak suretiyle tahta olarak da kullanılabilir.
Farklı tahta renkleri ve yazı renkleri seçenekleri ile tahtaya istenilen yazı türü istenilen renkte yazılabilir ve yazı kolayca silinebilir. İnternetteki eğitim programları tahtadan takip edilebilir ve internet sayfaları üzerinde yazı veya renklendirme uygulamaları yapılabilir. Ayrıca eğitim uygulamalarından interaktif olarak yararlanılabilir. Akıllı tahtanın eğitim alanındaki tanımına bakılacak olursa katılımcıların ve öğretmenlerin bilgiyi beceriyle kullanmalarına, tekrar etmelerine, bilgiyle etkileşmelerine ve de onların öğretime karşılık vermelerine izin veren eğitici bir araç olarak da tanımlandığı görülür (Dill, 2008).
Buna karşın kara tahta sadece tebeşir yazısı ile sınırlıdır. Araç değiştirilemez, farklı bilgilere ulaşım ve internet bağlantısı mümkün değildir. Eğtim süresi içerisinde, sınıf içinde elde edilen sonuçların özet biçiminde yansıtılması mümkündür. Önceden elde edilen veriler ve tahta yazıları kayıt edilemez ve eski içerikler yeni talep üzerine tekrar yansıtılamaz.
2.3 Akıllı tahtayı meydana getiren unsurlar
İnteraktif tahta veya elektronik tahta olarak ta isimlendirilen akıllı tahta bir bilgisayara bağlı sunum cihazı olup, kullanıcılara görüntüleri sergileme ve tahta üzerinden kontrol olanağı sunmaktadır. Akıllı tahta diğer bir deyişle bilgisayar ekranının sınıf ortamındaki bireylerin görebileceği ve eğitmenin bu görüntü üzerinden bilgisayarı kullanabileceği bir yapı üzerine kuruludur.
Görüntü olarak klasik tahtayı andıran, ancak dokunmatik ekranı sayesinde kullanıcı ile etkileşimi arttırması açısından klasik tahtadan farklılık arz eden akıllı tahta veya etkileşimli beyaz tahta bir projeksiyon aleti yardımıyla bilgisayara bağlanarak kullanılır. Ekranına dokunarak kontrol edilen bu tahtada, ekrana dokunmak tıpkı bir bilgisayarı fare yardımıyla yönetmekle aynı görevi görür. Her ne kadar kullanımı itibari ile bilgisayar, ekran ve projektörü anımsatsa da aslında doğru ve etkin bir biçimde kullanıldığında tüm bunlardan çok daha fazla görevi vardır.
Dahası, barındırdığı bilgilerin kolay ve hızlı bir biçimde güncellenebilmesi açısından, gelecekte normal kitapların yerini alması beklenmekte ve yarının sınıf teknolojisi olarak kabul edilmektedir (Bulut & Koçoğlu, 2012).
Bu anlamda akıllı tahtanın işlevlerinin üç temel unsurdan oluştuğu söylenebilir.
Birinci unsur görüntünün büyütülerek sınıf içerisindeki herkes tarafından en iyi görünecek yere yansıtılmasıdır. Görüntü aktarma işlemi sınıfta kullanılan beyaz tahta
10
üzerine projeksiyon cihazı kullanılarak aktarılabileceği gibi LCD (Lİquid Crystal Display) ya da LED (Light Emitting Diode, Işık Yayan Diyot) televizyona bilgisayar bağlanarak da gerçekleştirilebilir. LED ya da LCD televizyon içerisinde bilgisayar ünitesinde yer alabilmektedir.
İkinci unsur görüntü üzerinde yapılacak müdahalelerin, bilgisayar ile etkileşimin tahta kullanılırken gerçekleştirilebilmesidir. Bu işlemde üç farklı şekilde gerçekleştirilebilir:
1) Beyaz tahtanın ya da LCD’nin yan tarafına yerleştirilecek bir cihaz ile cihaza ait kalemin x ve y koordinatları tespit edilerek kalem fare olarak kullanılabilir.
2) Dokunmatik LCD kullanarak, hem görüntü kaynağı hem de görüntü üzerinde kontrole imkân sağlanır.
3) Tahtanın, dokunmatik bölgesine belli aralıklarla sensörler yerleştirilerek tahtanın dokunmaya duyarlı tablet (tauchpad) gibi kullanımı sağlanabilir. Bu sayede parmağın dokunduğu yerin koordinatları bilgisayara iletilerek dokunmatik ekrana dönüştürülebilir.
Üçüncü unsur ise akıllı tahta yazılımıdır. Donanımı fare olarak kullanımını sağlayan donanım sürücüsü ve bilgisayar ekranında ve açık dosyalar üzerinde çizim yapma “beyaz tahta” yazılımının temel işlevi olarak ifade edilebilir. Geniş hizmet çeşitliliği sağlayan bu yazılımlar, eğitsel içerik hazırlamadan, dersleri kaydetmeye, sınav yapmaya kadar uzayan birçok işlevi de barındırabilmektedir.
Şekil 1: Akıllı tahtanın bileşenleri
Şekil 1: Akıllı Tahta bileşenleri
Akıllı Tahtada Kullanılan Araçlar:
Akıllı Tahta Kiti
Akıllı tahta kiti 1 kg'dan hafiftir ve varolan herhangi bir beyaz tahtaya, duvara ya da düzgün herhangi bir yüzeye monte edilebilir. Alıcı, elektronik kalem, USB ya da Bluetooth bağlantısını kullanılarak bilgisayardaki herşeyi kontrol edebilebilir bir fareye dönüşür. 100" e kadar olan yüzeylerde interaktif bir çalışma ortamı yaratır. Her türlü dijital projektörle çalışır. Her türlü uygulama üzerinde not alınır. Sunumların internet üzerinden herhangi bir kişiyle, herhangi bir yer ve zamanda paylaşılabilmesini sağlar.
11
Power Point sunumları ile uyumluluk gösterebilir. E-Beam ile birlikte istenen eğitim yazılımı kullanılarak katılımcıların derse katılımı teşvik edilebilir. Bilgisayarın sağ tık ve sol tık işlevleri ile tam olarak kontrol edilebilir. İnteraktif sunumlar istenen yere taşınabilir. E-Beam hafiflik, taşınabilirlik ve kolay kurulumla işleri daha da kolaylaştırır.
Sunumlar E-Beam'in internet işbirliği fonksiyonları vasıtasıyla meslektaşlar paylaşılabilir. Yapılan tüm uygulamalar adım adım yeniden görüntülenebilir. Tüm bunların yanında öğrenme güçlüğü veya engeli olan çocukların derslere katılımı da ek bir fayda olarak görülmelidir.
Projeksiyon Cihazı
LCD teknolojisi ile birlikte gelişen transparan LCD üzerinde oluşan görüntünün kuvetli bir projektör ışığı ile merceklere yansıtılarak istenilen mesafedeki bir perde üzerinde görüntünün odaklaştırılarak görsellik elde etme tekniğine verilen genel addır.
Genellikle büyük şirketlerde idari kadronun eğitimi için sunumlarda kullanılsa da daha sonra toplu gösterim amacı olarak yaygınlaşmış ve fiyatları son kullanıcı tabir edilen ev kullanıcısının bile alabileceği kadar makul düzeye düşmüştür.
Bilgisayar
İstenilen yazılımı kaydedip istenilen zamanda çalıştırabilmeleri bilgisayarları çok yönlü kılıp hesap makinelerinden ayıran ana özellikleridir. Church-Turing tezi bu çok yönlülüğün matematiksel ifadesidir ve herhangi bir bilgisayarın bir diğer bilgisayarın görevlerini yerine getirebileceğinin altını çizer. Dolayısıyla, karmaşıklıkları ne düzeyde olursa olsun, cep bilgisayarından süper bilgisayarlara kadar, bellek ve zaman kısıtlaması olmadığı takdirde hepsi aynı görevleri yerine getirebilirler.
Mat Beyaz Yazı Tahtası
Mat beyaz yazı tahtaları ithal çelik seramik emayeden üretilmektedir. İpek mat beyaz emaye yazı tahtası üzerine projeksiyonla görüntü yansıtabilir, boardmarker kalem ve keçeli silgi ile kullanabilirsiniz. Parlama yapmaz, çizilmez, deforme olmaz.
Harita askılığı rayı ve klipsi sayesinde harita vb. gereçleri asmanın dışında her türlü notlarınızı ve kağıtlarınızı çok kolayca sıkıştırabilir ve çıkarabilirsiniz. Manyetik özellik taşıması sayesinde mıknatıs ile tahta yüzeyine istediğiniz tüm görselleri rahatlıkla tutturabilirsiniz.
Kablo ve Askı Aparatı
Akıllı tahta için kullanılan kablo ve aparatları içerir.
2.4 Akıllı tahtanın üniversitede kullanım alanları
Londra Üniversitesi' nde yapılan bir çalışmada, 3 Matematik sınıfına yerleştirilen akıllı tahtaların etkinliği ölçülmek istenmiştir. Bu tahta ile ilgili katılımcılardan alınan geribildirimlerde; konu ile ilgili önemli kısımları gerektiğinde dondurup önemli ve zor bölümleri iyice vurgulama imkanı tanıdığı için dersin anlaşılmasına oldukça katkıda bulunduğu belirtilmiştir.
12
Bu tahtaların da yardımıyla, dersin tamamı ya da bir kısmı bir diske veya herhangi bir hafıza kartına kaydedilerek gerektiğinde, aynı şeyleri yeniden yazmak yerine, buradan çalıştırılarak kullanılabilmektedir. Örneğin bir çalışmada (Starkings &
Krause: 2008) çeşitli matematiksel semboller tahtada çizilip kaydedilmiş ve daha sonra bir problemin çözümü esnasında bu sembollere veya formüllere ihtiyaç duyulduğunda daha önce kaydedilen bu sembol ya da formüller direkt olarak çalıştırılıp öğrenciye gösterilmiştir. Katılımcılardan alınan geribildirimlerde, bu sembol ya da formüller akıllı tahtada mekanik bir yazı stiliyle yazıldığı için daha okunaklı ve herkes tarafından anlaşılabilen bir şekilde olmuştur, ama klasik yöntemde ise, öğretmen tarafından tahtaya kendi el yazısı ile tahtaya yazdıklarının okunaksız olduğu için, katılımcıların anlamakta güçlük çektiği saptanmıştır. Ayrıca, bu teknoloji sayesinde bir dersi öğrenmek için aynı ortamda olmak gerekmemektedir. Kamera, video ve akıllı tahtalar yardımıyla ortak bir konu rahatlıkla farklı mekanlardaki kişilere aynı anda sunulmakta ve bu, matematik alanında enerji tasarrufunun ve matematik becerisinin her geçen gün biraz daha geliştiğinin bir kanıtı olarak gösterilmektedir.
Aynı şekilde, kullanılan bu tarz yöntemler yabancı dil derslerinde de uygulama alanı sunulmaktadır. Böylece hem zamandan hem de enerjiden tasarruf edilebilir.
Özelde ise üniversitedeki Almanca derslerinde, dersi daha da zenginleştirmek için akıllı tahtanın ve bilgisayarın yanı sıra, Almanca dersi ile alakalı çeşitli videolardan da faydalanılmaktadır. Londra Üniversitesi' nde yapılan bir uygulamada (Starkings & Krause, 2008), derslerde web kamerası yardımıyla yapılan video konferansların, akıllı tahtalarla birleştirilmesi ile, bir sınıftaki matematik katılımcıları başka bir ülkede bulunan bir öğretim görevlisinden matematik ve istatistik dersi dinleyebilmişlerdir. Aynı tarzda uygulamaların sadece sayısal bilimler alanında değil, yabancı dil öğretimi alanında da sıkça yapılmasının katılımcıların kültürel ve dilsel gelişimleri açısından da faydalar sağlayacağı düşünülebilir.
2.5 Akıllı tahtanın yabancı dil öğrenimindeki uygulamaları
Yapılan bir çalışmada (Gerard & Widener:1999), akıllı tahtaların üç temel yolla yabancı dil öğretme sürecini desteklediği belirtilmiştir: sınıftaki etkileşim ve konuşmayı desteklemesi, yeni kültürel ve dilsel unsurların sunumuna yardımcı olması ve öğretmenin organizasyon becerilerini geliştirmesi. Sınıf ortamında en iyi dil öğrenimi yönteminin sohbet ortamları ile gerçekleştiği yabancı dil öğrenme alan yazınında ağırlıklı olarak kabul edilmektedir (Gerard & Widener: 1999). Klasik yöntemle ders anlatırken, öğretmen başka bir sunu sayfasına geçiş yapmak istediğinde bilgisayarın yanına giderek bu işlemi yapmak zorunda kalmaktadır ve bununda katılımcıların dikkatini oldukça dağıttığı ve sınıfta ki sohbet havasını bozduğu belirtilmektedir. Ancak aynı ders akıllı tahta yardımıyla işlendiğinde, bu tahtaların uzaktan da kontrol edilebilme özelliği sayesinde, öğretmen başka bir sayfaya geçiş yapmak için bilgisayarın yanına kadar gitmek zorunda olmadığı için dersin bölünmediği, buna bağlı olarak, öğrencinin dikkatinin dağılmadığı ve dersin akışının bozulmadığı belirtilmektedir. Bu sayede, öğretmen teknolojiyi kontrol etmek yerine öğrenme sürecine konsantre olacağı için öğrenim sürecinin kalitesi arttırılmaktadır (Gerard & Widener: 1999).
Bacon/Finnemann (bkz. 1990), ve Allen, Bernhardt/Berry ve Demel (bkz.
1988), yaptıkları çalışmalarda o günün şartlarını yansıtan (otantik) belgelerin
13
kullanımının, dil öğretiminde oldukça pozitif bir etkisinin olduğunu belirtmişler ve akıllı tahta yardımıyla, ders esnasında güncel bir yazı indirerek incelenmek suretiyle dil öğretimini gerçekleştirmişlerdir. Son olarak, ders esnasında kelime üretmenin dil öğreniminin oldukça önemli unsurlarından sayıldığı kabul edilerek, ders işlerken katılımcıların söyledikleri kelimeler akıllı tahtaya yazılarak, yeni eklenen kelimelerin de bulunduğu yeni doküman rahatlıkla saklanabilmekte ve bu süreçte yapılan işlemlerde öğretmenin organizasyon becerilerini geliştirmesine yardımcı olmaktadır.
Pennington (bkz. 1996)’a göre, bilgisayarın tek başına kullanımının kişileri asosyal olmaya itmektedir. Dil öğreniminde sınıf içindeki etkileşim çok önemli olduğundan, kişisel bilgisayarların aksine, bir konuyu, akıllı tahta yardımıyla herkesin görebileceği tek kaynaktan sunup üzerinde tartışarak öğrenciler arasında etkileşim sağlanabilmektedir.
2.6 Akıllı tahtanın engelli katılımcılara yönelik uygulamaları
1970’li yıllardan beri, engelli eğitiminde, bilgisayar destekli eğitimden faydalanılmaktadır. Motivasyon ve dikkati derse çekme gibi özellikler her öğrencinin eğitiminde çok önemli olduğu gibi, engelli bireylerin eğitiminde de büyük önem taşımaktadır. Bilgisayar destekli eğitimde, ses, video, ve animasyon kullanılabilme özelliğinden dolayı da, öğrencinin dikkatinin ve motivasyonunun arttığı belirtilmektedir. Her ne kadar bilgisayar, eğitimde etkili bir öğretim aracı gibi görünse de, bireysel öğrenmeyi daha ön planda tuttuğu için yetersiz olduğu düşünülmektedir (Okolo, Bahr & Rieth:1993). Ayrıca, yapılan araştırmalar neticesinde, bilgisayar destekli eğitimin ancak uygun fiziksel ve sosyal düzenlemeler sağlandığında etkili olduğu görülmüştür (Judge: 2001). Zihinsel engelli katılımcılar üzerinde yapılan araştırmalar neticesinde, bu tarz özel gruplara eğitim verilirken, grubun sayıca büyüklüğü, gruptaki katılımcıların yaşı, gözlem yoluyla öğrenmeleri gibi durumlar ve bu katılımcılara uygulanacak prosedürler oldukça önem taşımaktadır (Collins ,Gast, Ault & Wolery, 1991).
Akıllı tahtalar, özel eğitim ihtiyaçları olan katılımcıların, dersi daha iyi anlayabilmeleri için çeşitli kolaylıklar sağlamaktadır. Özel eğitim ihtiyacı olan bu katılımcılar, derse sözlü olarak katılmaya çekindikleri için öğretmenler bu katılımcıların dikkatini derse çekmekte ve motive etmekte oldukça güçlük çekmektedir. Özellikle son yıllarda normal sınıflarda yapılan birleşik (engelli ve engelsiz katılımcılar birlikte) eğitimde bazı sıkıntılarla karşılaşılmaktadır. Böyle bir sınıf ortamında öğretmenin yapması gereken en temel şeyin, her tür öğrencinin öğrenme stiline hitap edecek öğretim metodu uygulamak olduğu bilinmektedir.
Teknolojiyi dersele uyumlu hale getirerek, zenginleştirilmiş bir öğretim ortamı oluşturulmakta ve her tür öğrenme şekline hitap etmek mümkün olmaktadır. Akıllı tahtalar bu metodu uygulamada öğretmene yardımcı olma potansiyeline sahiptir (Salinitri, Smith & Clovis :2002). Akıllı tahtaların zihinsel engelli bireyler üzerindeki etkisini ölçmek için benzer özellikler taşıyan üç kişi üzerinde işlevsel kelime görme becerilerini arttırmak üzere yapılan bir çalışmada (Mechling, Gast & Krupa :2007), tahta üzerinde yansıtılan dört tane ürünün adlarının tek tek gösterilerek resme dokunma yolu ile eşleştirilmesi istenmiştir. Bu çalışmanın etkileşimi artırması dışında bir getirisi de, katılımcılare gözlemleyerek öğrenme imkanı sunması olmuştur. Bu sonuçlar ışığında, bu tahta yardımıyla, birebir öğretim yerine çoklu öğretim, yani aynı
14
anda birden fazla öğrenciye ders anlatımı yapılabildiği; özellikle, engelli katılımcılar için bu tarz öğretimin çok önemli olduğu, çünkü gözlemleyerek de bir şeyler öğrenebilme şansına sahip oldukları belirtilmiştir.
Bir okulda, 3. ve 5. sınıftaki, özel eğitime ihtiyaç duyan katılımcılarla yapılan bir çalışmada, akıllı tahtaların, bu özel katılımcıların dil öğrenimi üzerinde etkili olup olmadığı, derse katılımlarını arttırıp arttırmadığı ve bu tarz katılımcılar için öğretim ortamını zenginleştirip zenginleştirmediği araştırılmıştır (Salinitri, Smith ve Clovis:
2002). İki hafta boyunca yapılan çalışmada, katılımcıların derste not almaya çalışırken dersi kaçırmalarını engellemek için ders sonunda katılımcılara dersin notları verilmiş ve neticede, katılımcıların derse katılımının ve ders içindeki motivasyonlarının arttığı belirtilmiştir. Böylece, hem bu katılımcıların yanlış not alması hem de, hepsini tek tek kontrol ederek ortaya çıkan zaman kaybı önlenmiştir. Diğer bir çalışmada ise, 5 ila 19 yaş arasında ancak bir kalem tutabilecek kadar becerileri mevcut çeşitli öğrenme bozuklukları olan katılımcılara akıllı tahtalar yardımıyla eğitimler verilmiş ve neticesinde, katılımcıların derse daha iyi odaklandıkları ve konsantrasyon düzeylerinin oldukça yüksek olduğu gözlemlenmiştir (Minor v.d.
:2006).
Fen ve matematik alanında oldukça iyi olan, fakat maddi yetersizlikler sebebiyle iyi eğitim alamayan bazı erkek katılımcılar üzerinde yapılan bir çalışmada ise, bu çocukların, iyi eğitim alabilmek için bulundukları yere oldukça uzak olan bir okula her gün gidip gelmek zorunda oldukları ve bu durumun, onların eğitimini olumsuz etkilediği belirtilmiştir. Çözüm olarak ise, bu katılımcıların yaşadığı yerdeki okula akıllı tahta konularak, bu tahtaların kablosuz bağlantı kurabilme özelliğinden faydalanılarak, diğer okuldaki fen ve matematik derslerine katılmaları sağlanmıştır (Minor ve diğerleri, 2006).
2.7 Akıllı tahtanın öğrenen ve öğreten üzerine etkileri
1) Öğretmene, oturduğu yerden tahtaya istediği müdahaleyi yapabilme imkanı sunduğu için dersin işlenmesinde esneklik sağlayarak dersin işleniş hızını artırmaktadır. Akıllı tahtaların bu avantajı, özellikle engelli katılımcılara, derse katılım açısından oldukça büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
2) Akıllı tahta teknolojisi, farklı öğretim biçimlerinin uygulanmasına olanak sağlamaktadır.
3) Akıllı tahta yardımıyla yapılan eğitim daha çok gruba hitap etmekte ve böylece akıllı tahta yardımıyla sınıf içinde grup etkinlikleri yapmak daha da kolay hale gelmektedir.
4) Öğretmene ders esnasında tahtaya yazılanları kaydederek gerektiğinde daha sonra da kullanabilme veya katılımcılari ile paylaşabilme imkanı sunmaktadır.
5) Ölçme değerlendirmede öğretmen, yine akıllı tahta yardımıyla, kendi üretme becerisine de bağlı olarak, farklı değerlendirme çeşitleri geliştirilebilmektedir.
15
6) Düzenli ve doğru metotlarla kullanılıp dersle bütünleştirildiğinde, fen ve matematik gibi soyut konular içeren alanlarda öğrencinin konuyu daha iyi kavramasına yardımcı olduğu, dil öğrenimini arttırdığı ve farklı öğretim metotlarının uygulanmasına imkan tanıdığı için de öğrencinin derse daha iyi konsantre olmasına yardımcı olduğu saptanmıştır.
7) Katılımcılara tahtaya dokunarak etkileşim kurma imkanı tanır.
8) Akıllı tahta basit anlamda bilgisayar programlarının tahtada kullanılmasını sağlayan bir düzenek olmasından dolayı, bilgisayar kullanmayı bilen herkes akıllı tahtayı rahatlıkla kullanabilir. Bu yüzden, derslerinde bilgisayar kullanabilen öğretmenlerin akıllı tahtayı nasıl kullanmaları gerektiğini öğrenmeleri, kendilerine fazladan iş yükü getirmeyeceğinden dolayı öğretim etkinliklerini arttırmaları adına bu teknolojiden faydalanmaları önerilmektedir. Eğitim yöneticileri ise, maliyet ve etkinlik açısından bu teknolojiyi düşünmelidirler, çünkü her ne kadar başlangıç olarak okullara mali bir yük getirse de uzun vadede eğitime sağladığı katkıları göz önünde bulundurarak hareket etmelidirler.
2.8 Akıllı Tahtayla Yapılan Derslerin Öğrenen Üzerindeki Etkileri
Akıllı tahtaların ders içerisinde kullanılması katılımcıların öğrenme yaşantılarını hangi yönde etkiledikleri gerek yurt içinde gerekse yurt dışında araştırılmış ve aşağıdaki sonuçlara varılmıştır:
Kaya ve Aydın (bkz. 2011) tarafından ilköğretim katılımcılari üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, katılımcıların akıllı tahta uygulamalarıyla işlenen dersi daha iyi anlayabildikleri, konuları daha görsel ve işitsel sunulmasını sağlayan çoklu ortam özellikleri sayesinde daha çabuk kavrayabildikleri ve akıllı tahtanın internete bağlı olmasının dersi olumlu yönde etkilediği ortaya çıkmıştır. Araştırmada ayrıca akıllı tahtanın derse olan ilgiyi arttırdığı, böylelikle katılımcıların derse katılımlarının olumlu yönde gerçekleştiği belirtilmiştir. Yıldızhan (2013:118) tarafından yapılan başka bir araştırmada akıllı tahtaların "farklı özellikleri kullanıldığı ölçüde diğer tahtalardan daha etkili" olduğu saptanmıştır.
Newcastle Üniversitesi tarafından yayınlanan akıllı tahtalarla ilgili bir araştırmanın sonuç raporunda katılımcıların akıllı tahtanın derste kullanılmasıyla birlikte ortaya çıkan multimedyal içerikli dersler yardımıyla daha iyi öğrenebildikleri belirtilmiştir. Aynı raporda, akıllı tahtayla işlenen derse katılımcıların dikkatlerini daha iyi toplayabildikleri sonucuna varılmıştır (Higgins,S. v.d. 2007: 54).
Kırbağ Zengin, Kırılmazkaya ve Keçeci (2011) tarafından bir İlköğretim okulunda yapılan araştırmada katılımcıların akıllı tahtaya karşı tutumları ve akıllı tahtanın öğrenci başarısına olan etkisi araştırılmıştır. Çıkan sonuca göre, katılımcılarınin tamamının klasik ders işleyişi yerine akıllı tahtayı tercih ettiği görülmüştür. Ayrıca katılımcıların derslere katılımının arttığı, bir öğrencinin şu ifadesinden çok iyi anlaşılmaktadır: “Akıllı tahta kullanmak derse zevk kazandırdı. En
16
çok yazma özelliğini sevdim. Tebeşir kullanmaktan daha iyi. Önceden sınıfta kimse iyi değildi, kimse tahtaya kalkmak istemiyordu. Şimdi akıllı tahtaya yazı yazacaklar diye çoğunluk parmak kaldırarak tahtaya çıkmaya çalışıyor.
Erduran ve Tataroğlu (2009) tarafından fen ve matematik dersinde akıllı tahta kullanan öğretmenlerin görüşlerini inceleyen ve varsa farklılıklarını tespit etmek amacıyla yapılan araştırmaya göre, akıllı tahtanın öğrenme ortamı üzerinde olumlu etki yarattığı ve katılımcıların ilgisini artırıp onları daha katılımcı hâle getirdiği görülmüştür.
Gülcü (bkz. 2014) tarafından yapılan araştırmada, akıllı tahta kullanımının avantajları ve dezavantajları araştırılmış ve bu konuyla ilgili öğretmen görüşlerine başvurulmuştur. Elde edilen bulgulara göre, akıllı tahtalar katılımcıların öğrenme sürecine katkı sağlamakla beraber, onları çok yönlü düşünmeye yönlendirmektedir.
Eğitimde bilgisayarların kullanılmasıyla beraber ders içerisinde her öğrencinin önünde bir bilgisayar olmak suretiyle yapılan dersler, geçen zamanda eğitim çevreleri tarafından eleştirilmiştir. Başlıca eleştirilen husus, bilgisayar destekli yapılan derslerde öğretmenin katılımcılarden koptuğu ve katılımcıların ders esnasında konudan uzaklaştıklarının gözlenmesidir. Bu sorun akıllı tahta kullanımıyla beraber ortadan kalkmaktadır. Bilgisayarın kontrolü akıllı tahta üzerinden yapıldığından bunu öğretmen ve öğrenci eşit şekilde paylaşmaktadır. Dolayısıyla yine bilgisayar destekli bir eğitim olmasına rağmen katılımcıların dikkatleri dağılmamakta ve ders süreci öğretmenin kontrolünde gerçekleşmektedir. Akıllı tahtalar çok sayıda multimedyal içeriğe sahip olduğundan dersin monoton bir tarzda işlenmesini engelleyip daha hareketli ve renkli geçmesini sağlamaktadır. Bu da motivasyonun artmasına ve verimli bir ders sürecine yol açmaktadır.
Dunn ve Dunn (1979/1992) tarafından geliştirilen ve tüm dünya da kabul gören
“Öğrenme Stilleri Modeli”ne göre katılımcılar değişik öğrenme stillerine sahiptirler.
Her bir öğrenme stilinin kendine özgü öğrenme tarzları vardır. Bunlar görsel, işitsel ve kinestik/dokunsal olarak üçe ayrılırlar. Akıllı tahtanın en güçlü yönlerinden birisi bu her üç öğrenme stiline de hitap ederek katılımcıları bireysel özelliklerinden dolayı haksızlığa uğratmamasıdır. Böylelikle tüm katılımcılar derse katılıp öğrenme başarılarını görsel, işitsel ve dokunsal temelli ders modelleriyle yükseltmektedirler. Bu özelliklerinden dolayı akıllı tahtaların, diğer öğretim teknolojileriyle karşılaştırıldığında, önemli bir üstünlük sağladığı ortaya çıkmaktadır:
Tablo 1: Öğretim Teknolojileri ve Özellikleri (Altınçelik 2009)
Araç Türü Görsel Ses Hareket Etkileşim Dokunma
Gerçek eşyalar ve modeller Yazılı materyaller
Görseller(fotoğraf,resim,çizim,grafikler vs.
Gösteri tahtaları(Gösteri, bülten, çok amaçlı) Tepegözü saydamları
Slayt ve film şeritleri Ses araçları(Kaset, CD) Video ve film
Televizyon
Bilgisayar Yazılımı Mültimedya Akıllı tahta
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
17
Yukarıdaki tablo incelendiğinde akıllı tahtanın şimdiye kadar üretilen tüm öğretim araç ve gereçlerin yanı sıra öğretim teknolojilerinin de özelliklerine tek başına sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu, hem maddi olarak tasarruf edilmesi hem de pek çok cihazın işlevlerini üstlenmesi bakımından sınıfta yer kazandırmaktadır. Bu durum, birçok cihazın yerine tek bir akıllı tahta sistemiyle öğretme ve öğrenme etkinliklerini gerçekleştirebilme anlamına gelmektedir.
2.9 Akıllı tahtanın ders kitaplarıyla etkileşimi ve derse katkısı
Eğitim ve öğretimin teknolojik gelişmelerle desteklenmesi ve güçlendirilmesi eğitimde niteliğin yükseltilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Bunlardan birisi de akıllı tahta kullanımıdır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bazı okullarda Akıllı tahta uygulamasına geçilmekte ve yaygınlaştırılması sağlanmaktadır.
Akıllı tahta bilgisayar ve projeksiyon bağlantısı ile çalışan büyük ve dokunmaya duyarlı ekrana sahip bir tahtadır. Akıllı tahta; katılımcıların ve öğretmenlerin bilgiyi beceriyle kullanmalarına, tekrar etmelerine, bilgiyle etkileşmelerine ve de onların öğretime karşılık vermelerine izin veren eğitici bir araç olarak tanımlanır.
Akıllı tahta geleneksel sınıf kaynaklarının (örneğin kara tahta, yazı tahtası, tepegöz, haritalar, resimler, sayı doğruları, kitaplar, hesap makineleri ve kaset ve video çalarlar) yerini almak için kullanılır. Önceden, biriktirmesi yıllar alacak ve onları saklamak için çok büyük bir dolap gerekecek olan kaynakların bankasına öğretmenin bir dokunuşta eriştiği yararlı bir sunu aracıdır.
Akıllı tahtanın Eğitimdeki Yeri ve Önemi
• Akıllı tahtanın eğitimde kullanım amacı, bilgisayar ekranını dev bir ekran haline getirerek eğitime katılmak isteyen herkesi bu ekran üzerinde bir araya getirip bilgi paylaşımını sağlamaktır. Smart Board’un eğitime entegre edilmesi ders ortamına şu avantajları katmıştır;
• Akıllı tahtanın özellikle sunumlarda kullanılmasıyla birlikte hızlı ve pratik bilgi aktarımında çok etkili ve verimli bir araç olmasıyla eğitimde önemli bir yere sahip olmuştur.
• Akıllı tahta farklı öğrenme alanlarına hitap etmektedir.
• Akıllı tahtanın sınıf eğitimlerinde görsellik sağlaması, katılımcıların derse olan ilgisinde büyük artış göstermesini ve katılımcıların dersi daha dikkatli dinlemelerini sağlamıştır.
• Akıllı tahtanın görsel öğe kullanımına izin vermesi dersi daha akıcı hale getirmektedir.
• Ses klipleri, video ve animasyon gösterimleri, renkler, görüntüler, perdeleme ve büyütme küçültme gibi vurgulama imkânları ile dersleri daha görsel ve daha canlı hale getirmeyi mümkün kılar.
18
• Akıllı tahtanın dinamik yapısı sayesinde katılımcıların daha aktif olmaları sağlanmaktadır. Katılımcılar akıllı tahtayla fiziksel temas kurarak birtakım işlevler gerçekleştirebilmektedirler.
• Özel eğitim gereksinimi duyan katılımcılar akıllı tahta sayesinde daha iyi görebilir ve okuyabilirler. Bu durum katılımcıların algılamalarında kolaylık sağlamaktadır.
• Kullanıcı fare kullanımı yerine tahtanın yüzeyine dokunarak işlemler yapabilmektedir.
• Zamandan tasarruf yapılmasını sağlamaktadır.
Smart Board(akıllı tahta)’un yukarıda bahsedilen avantajının yanında birtakım dezavantajları da bulunmaktadır. Akıllı tahtada bilgisayar ekranının tahtaya yansıtılması için kullanılan projeksiyon aletinin açısı iyi ayarlanmadığı takdirde kullanıcı problem yaşamaktadır. Kullanıcının gölgesinin tahta üzerine düşmesi sorun oluşturmaktadır. Bu nedenle kullanıcının gölgesi ekran üzerinde en az yer kaplanmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bir diğer sorun ise Smart Board’u (akıllı tahta) aynı anda iki kişinin tahtayı kullanamıyor olmasıdır. Bazen sınıfta aynı tahtayı paylaşan birden fazla öğrenci bir soru üzerinde çalışabilmektedir, ancak bu, şimdilik akıllı tahtada mümkün değildir.
2.10 Akıllı Tahtanın Diğer Tahtalara Göre Artı Değerleri
Akıllı tahta üzerinde oluşturulan tüm ders içerikleri kaydedilebilir ve istenilen zaman tekrar saniyeler içinde tahtaya yansıtılabilir. Bu işlem, öğretmene zaman da kazandırdığı gibi, sınıfın dikkatinin dersten kopmasını engellemiş olur. Diğer tahtalardaki dersten önce yapılan hazırlıklar sınıfta yapılmak zorundaydı fakat akıllı tahta için yapılan hazırlıkları öğretmen herhangi bir bilgisayar üzerinde rahat bir şekilde yapabilmektedir. Ayrıca daha önceki derslerde işlenen bir konuya dönme ihtiyacı doğduğunda akıllı tahta, çok kısa bir sürede bu isteğe cevap verebilmektedir.
Ders sonunda oluşan tahta görüntüleri isteğe bağlı olarak ya yazılı olarak bastırılıp sınıfa dağıtılabilir ya da pdf dosyası olarak katılımcıların mail adreslerine gönderilebilir. Zaman kazandıran bir başka husus akıllı tahtanın devamlı internete bağlı olması ders esnasında katılımcılar tarafından sorulan her türlü soruya anında cevap arama fırsatı sağlamasıdır. Bunun için öğretmen önceden belirli eğitim sitelerini bulup kaydetmek durumundadır.
Akıllı tahtanın diğer tahtalara göre önemli avantajlarından biri çalışma alanının sınırsız olmasıdır. Klasik tahtanın alanı dolduğunda öğretmen mecburen tahta içeriğini silip yeni alan açmak zorundadır. Akıllı tahtanın alanı ise sınırsız olduğundan hiçbir içerik silinmek zorunda değildir. Saniyeler içinde yeni bir tahta sayfası eklenip çalışmaya devam edilebilir. Akıllı tahtalar, tahta görüntülerini büyük kapasiteli belleklerinde saklamaktadırlar. Bu bellekler harici HDD veya USB-bellekler yardımıyla genişletilebilir. Ayrıca derse gelmeyen katılımcılar için ders sürecini kayıt altına almak mümkündür. Akıllı tahta özelliklerinden biri olan kayıt özelliği yardımıyla tahtada yapılan tüm değişiklikler ve ders esnasında duyulan sesler kayıt altına alınır ve bir
19
video dosyası olarak kaydedilir. Böylelikle derse katılamayan katılımcılar sonradan bu dersi telafi etme şansına sahip olur.
Tahta görüntüsünün görselliği öğrenci açısından büyük önem taşımaktadır.
Buna uygun olarak akıllı tahta üzerindeki tüm yazı veya grafiklerin biçim, renk ve boyutları göze en iyi hitap edecek şekilde değiştirilebilmektedir. Özellikle tahtadaki bilgilerin tutup çekilerek her yöne hareket ettirilebilmesi toplanan bilgilerin düzenlenebilmesi açısından büyük kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca diğer tahtalara yazılan bir metnin yeri, rengi ve boyutu sabit kalarak değiştirilemez olduğundan bilgilerin yazılmadan önce yer, renk ve boyut konusunda karar vermek gerekli iken, akıllı tahtaya yazılan metnin bu özellikleri çok hızlı bir şekilde değiştirilebilir olması çok avantajlıdır. Bu yeni tahtaların bir başka artı değer ise el yazısını tanıyıp kitap yazısına çevirme özelliğidir. Öğretmenin veya tahtaya yazan öğrencinin el yazıları özellikle arka sırada oturan katılımcılar tarafından rahatlıkla okunmayabilir. Akıllı tahtanın el yazısını tanıma fonksiyonu sayesinde bu sorun ortadan kalkmaktadır.
Çeşitli medya türlerinin tek bir araçta toplanması geleneksel ders ortamında çeşitli medya araçlarına ihtiyaç vardır. Örneğin iki insan arasında geçen bir diyalogun sesini dinletmek için bir teybe ihtiyaç vardır. Bir film göstermek için buna uygun ayrı bir cihaz lazımdır. Tepegöz yardımıyla elimizdeki belgeyi duvara yansıtmak gibi her bir cihazın işlevi ayrıdır. Akıllı tahta tüm bu medya türlerini başka bir cihaza ihtiyaç duymaksızın kendi üzerinde hem gösterir hem de kontrol etmemizi sağlar. Üstelik medya içeriklerini hazırlamak ve derste sunmak da zaman açısından geleneksel medya araçlarına göre çok daha avantajlıdır. Ayrıca akıllı tahta programının kendine özgü bir medya oynatıcısı olduğundan başka bir programa ihtiyaç yoktur. Böylelikle ders akışı bozulmadan istenilen medya içeriği sınıfla paylaşılabilir.
Dijital olarak sunulan her şey katılımcılar tarafından kolaylıkla özümsenip kullanılabilmektedir. Bu da onların klasik tahtadan akıllı tahtaya geçiş sürecini çok kolay bir şekilde geçirmelerini sağlamaktadır. Prensky'ye (2001) göre günümüzde dijital yerliler (digital natives) ve dijital göçmenler (digital immigrants) diye adlandırılan teknolojik altyapıya sahip iki tür insan vardır. Bu ayrım 1980 öncesi ve sonrası doğanlar arasında yapılmaktadır. Aralarındaki en belirgin fark ise, dijital dünyaya uyum göstermeleri konusunda yaşadıkları zorlanmalar veya çok kolay uyum sağlamalarıdır. Günümüz katılımcılarının tümü dijital yerliler sınıfına girdiğinden, tablet veya akıllı telefonları nasıl kolaylıkla kullanabiliyorlarsa, akıllı tahtayı da kullanırken hiçbir şekilde zorlanmamaktadırlar. Akıllı tahtalar da dijital tabanlı çalıştıklarından katılımcılar tarafından yeni bir şey olarak görülmeyip bu yeni teknolojiye hemen uyum sağlayabilmektedirler.
Ders dışı tüm öğrenme aktivitelerini yönetmeyi amaçlayan akıllı sınıf sistemleri tüm dünya da LMS (Learning Management System) yani “Öğrenme Yönetim Sistemi”
olarak adlandırılmaktadır. Akıllı tahta üzerinde işlenilen her bir ders kayıt altına alınıp, dersle ilgili tüm materyaller arşivlenip bu gibi platformlar üzerinde saklanabilmektedir.
Ayrıca bu akıllı sınıf platformları üzerinden ev ödevleri verme ve kontrol etme işlevi de yapılabilmektedir. Kısa sınav veya test gibi ölçme ve değerlendirme işlevi veya ders dışındaki zamanlarda katılımcılarla birebir bağlantı kurma veya grup çalışmalarını yönetme gibi birçok işlevi de içermektedir.
20
Akıllı tahtaların yanında verilen doküman kamerası aracılığıyla katılımcılar kendi hazırladıkları çalışmaları veya herhangi bir materyali akıllı tahtaya yansıtıp tahta üzerinde değişiklik yapabilirler. Deftere veya kâğıda yazılan her şey bu kameralar yardımıyla kolaylıkla akıllı tahtaya yansıtılmaktadır. Geleneksel cihaz, tepegözün yerini alan bu doküman kameralarının çözünürlüğü çok yüksek olu, altına tutulan materyali renkli bir resim şeklinde tahtaya yansıtır. Ayrıca cisimler de altına tutulup üç boyutlu şekilde yansıtılmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz özelliklerden de anlaşılacağı üzere akıllı tahtanın klasik tahtaya göre birçok üstünlüğü bulunmaktadır, yeter ki bu yeni akıllı tahtalar amacına uygun bir şekilde derslerde kullanılsın. Fakat klasik tahtadan akıllı tahtaya geçiş bazı öğretmenler için hiç de kolay olmamaktadır.
Öğretmenler şimdiye kadar alışıla gelmiş ve kendileri için adeta güvenli liman olan klasik tahta kullanımını ve buna uygun sınıf yönetimlerini değiştirmek istememeleri anlaşılabilir bir durumdur. Fakat akıllı tahtanın kendilerine ve katılımcılarına birçok faydalı yenilikler getirdiği uygulamalı derslerle gösterilerek bugüne kadar kullandıkları klasik tahtadan akıllı tahtaya geçmeleri konusunda cesaretlendirilmiş olacaktır. Bunu sağlamak için ise öğretmenlerimize akıllı tahtayı kendi branş derslerinde ne zaman ve nasıl kullanmaları konusunda uygulamalı çalıştaylarla (workshop) bilgi ve beceriler aktarılmalıdır. Bunun dışında öğretmen yetiştiren kurumlar olan eğitim fakültelerinde okuyan katılımcılar için akıllı tahtayı kendi branş derslerinde nasıl kullanmaları konusunda mecburi dersler konmalıdır. Genç neslin dijital çağda yetiştiğini göz önünde bulundurulursa, onların bu çağın bir ürünü olan akıllı tahtayı kullanmada hâlihazırda okullarımızda görev yapan öğretmenlere nazaran daha başarılı olmaları beklenmektedir (Gündoğdu:2014).
3. Yabancı dil öğretiminde akıllı tahtanın işlevi
Yazı tahtaları ders kitapları ile beraber öğretimde en çok kullanılan görsel araçlardan biridir. Öğretmen bir şey anlatacağı zaman yazı tahtasını kullanmakta katılımcılar ise öğretmenin anlattıklarını yazı tahtasında görmek istemektedirler.
Sözlü olarak anlatılanların yazı tahtalarının kullanılmasıyla öz olarak görsel bir hale gelmesi öğretimin kalıcılığını arttırmaktadır. Yabancılara Türkçe öğretenler de yazı tahtasını katılımcıların dikkatini çekebilecek bir şekilde kullanmalıdırlar. Örneğin yeni öğrenilen kelimeler tahtanın sağ tarafına yazılmalı ve ders boyunca orda kalmalıdır.
Öğretmen yazı tahtasını düzenli ve sade bir şekilde kullanmalı gereksiz yazı veya şekillerle doldurmamalıdır. Öğretmenin renkli tebeşirleri veya markerleri kullanması katılımcıların görsel uyarıcılarını harekete geçirerek mesajın daha kolay iletilmesini sağlayacaktır. Yazı tahtasında anlatılanlar öz olarak sistemli bir şekilde öğrenciye aktarılmalıdır. Eskiden beri en çok kullanılan yazı tahtaları, halk dilindeki adıyla kara tahtalardır. Tüm bu sebeplerden bugün kara tahtanın yerini emaye kaplamalı olan ve tebeşir yerine markerlerin kullanıldığı ders araçları almaya başlamıştır.
Bilgisayar ekranında yer alan programların normal bir yazı tahtası boyutunda ve dokunmatik olarak kullanılması anlamına gelen akıllı tahta sisteminin, gerekli alt yapı oluşturulursa önemli bir ders aracı olabileceğini söylemek mümkündür. Eğitim teknolojisinin geliştirmiş olduğu Akıllı Tahtalar okullarda yabancı dil derslerinde de kullanılmaya başlanmıştır. Bu sebepten yabancı dil olarak Almanca öğretiminde de akıllı tahtada gösterilecek programlar, sunumlar, vb. çalışmaların hazırlanmasını
21
hızlandırmak gerekmektedir. Akıllı tahtanın kullanılmasıyla, derslerde kayda değer zaman kazanımı söz konusudur. Yazı yazmakla fazla uğraşmayacak olan öğretmen daha fazla aktivite yapma imkânı bulacaktır. Yapılacak olan aktivitelerin oranı arttıkça katılımcıların dili öğrenmeleri ve kelime hazinelerinin gelişmesi de kolaylaşacaktır.
3.1 Kelime öğretimine katkıları
Yeterli kelime haznesi oluşturmak dil öğrenimi için başarması zor ve merkezi bir öneme sahip olan bir süreçtir. Kelimeleri tanımak için anlam, ses ve yazılışları ilişkilendirilmeli ve yeni kelimeleri doğru kullanılmalıdır. Yeni kelimeler öğrenmenin en iyi yolu onları konu içinde öğrenmek ve çeşitli şekillerde sık sık kullanmaktır. Kullanım sözlü ve yazılı üretim ile hem algısal hem de üretimsel olarak gerçekleşmek durumunda olan anlamayı da içermelidir. Özellikle küçük katılımcılar için kelimeleri gruplamak iyi bir fikir olabilir. Kelime sözcüğü ile isimler, fiiller, sıfatlar ve zarflar kastedilmektedir, dilbilgisi bölümünde ele alınan ‘yapısal sözcükler’ değil. Bu sebepten, öğretmen olarak belirgin kelime öğrenme aktiviteleri ve içinde rastlantısal öğrenmenin gerçekleşebileceği aktiviteler bulunan çalışmaları katılımcılara sunmak, anlatılan bu konu çeşitliliğini zenginleştirmek adına önemli bir işleve sahiptir. Schmitt (2000: 146)'in de bahsettiği gibi “çoğu bilgisayar multimedya yeterliliğine sahiptir, bu yüzden bilgisayar destekli materyaller çeşitli yazılı ve sözlü konu gerektiren dil pratiği için idealdir.” Etkileşimli tahta ile bağlantılı bilgisayarlar yeni kelimelerin öğrenimini desteklemek ve tamamlanmamış tekrar ve yeniden kullanım için materyalleri saklamak açısından çok eşitli kaynakların entegrasyonunu kolaylaştırır.
Yeni kelimelerin anlamlarını öğrenme açısından kelime girdisi iyi organize edilmiş ve katılımcıların yaş ve gelişimsel özelliklerine uygun olmalıdır. Yeni kelimelerin anlamları sözlü ifadelerle açıklanabilir ya da görsel bir yaklaşımla resimler gösterilerek açıklanabilir. Etkileşimli tahta özellikle görsel girdiyle anlamı destekleme konusunda oldukça yardımcıdır. Kelimeleri görüntülerle ilişkilendirme kelime öğretmek için görsel teknikler kullanmak yeni kelimelerin sunumunda kullanılan geleneksel bir yaklaşımdır. Görseller bilgi kartları, fotoğraflar, çizimler ve gerçek nesneleri kapsar. Bu görseller anlamı aktarmada oldukça fazla kullanılırlar ve özellikle vücut kısımları veya mobilya gibi sert cisimlerin adlarının öğretiminde önemlidirler.
Sürükle ve bırak aracı öğretmen ve katılımcıların nesneleri ya da metin kutularını etkileşimli tahta ekranı üzerinde hareket ettirmelerini sağlar. Kelimeyi eşleştiği şeye sürüklemek için bir objeye ya da metin kutusuna tıklanır ve kalem ya da parmak kaldırarak eşleştiği şeyin üstüne bırakabilir.
22
Şekil 2 - Kelime eşleme çalışması Şekil 3 - Resim ve kelime eşleme çalışması ©Danny Nicholson think-bank.com. www. unterrichtsmaterial-schule.de
Anlamsal eşleme bir metin içindeki kelimeler arasındaki ilişkiyi anlamaya yardımcı olan ve kelimeler için çağrışımsal ağlar oluşturarak anlamayı derinleştirmeyi sağlayan bir aktivitedir (Celce-Murcia 2001: 288). Anlamsal eşleme aktiviteleri için açık çağrışımsal bağı olan kelimeler eşleştirilmelidir. Yeni başlayanlar için yakın alakalı eşanlamlı ve zıt anlamlılardan uzak durulmalıdır.
Şekil 4 – Kalem aracı ve değişik renkler yardımıyla anlamsal eşleme
Kelime aileleri ya kelimelerin anlamları verilerek ya da kafiyeli olabilecek kelime ailesi yapısına odaklanarak öğretilebilir. Etkileşimli tahta kalem/vurgulayıcı aracının yardımıyla kafiyeleri vurgulayabilir.
23
Şekil 5 - Metin içi kelime doldurma çalışması www.processresearchmethods.org
Etkileşimli tahta ile dil öğretimi dil öğrenme becerilerine daha fazla dikkat etme imkanı sağlar. Aşağıdaki örnek, bilinmeyen kelimeleri tahmin etme ve sözcük yapımı hakkındaki bilginin alakalı kullanımı ile bir buluşsal yöntem çalışmasını gösteriyor.
Var olan bir kelimeden yeni kelime üretme süreci olarak türetme, kelimenin ilk halini değiştirmek için yapım eklerini kullanır. Aktivitede katılımcılardan yeni kelime üretmek için olası ön ek veya son ekleri köke sürükleyip bırakmaları istenir. Yapım ekleri ayrıca yazılım sayesinde kopyalanabilir ya da çoğaltılabilir.
Şekil 6 – Sürükle ve bırak aracıyla sözcük yapımı süreci görseli
Mc Carthy (1990) bilinmeyen kelimeleri konu, anlam, yapı ya da özel değişke ve söylem gibi içerik ilişkileri açısından organize etmeyi önerir. Gairns ve Redman (1986) ise yeni kelimelerin sunumunda kullanılan birçok yaklaşım ve tekniği sıralar.
Tüm bu sunum teknikleri etkileşimli tahta sınıfında kolayca uygulanabilir.
Katılımcılar karşılaştırmayı veya birbiriyle alakalı ölçülebilir nesneleri öğrendiğinde, ölçekler tekrar etmek ve yeni nesneler eklemek amacıyla kullanılabilir.
24
Örneğin, never ve always’ın karşılaştırmasına hardly ever, occasionally, sometimes, ve often eklenebilir. Bu kelimeler etkileşimli tahta ekranına karışık bir şekilde konup daha sonra cümleler oluşturarak doğru sıraya konabilir, örn. “I hardly ever go swimming.”
Şekil 7 – Ölçekler – sıklık zarflarını doğru sıraya koyma.
Kelimeler ayrıca zıtlık, benzerlik ya da alt anlamlılık gibi anlam ilişkileri açısından organize edilebilir. Alt anlamlılık, bir kelimenin anlamının diğer bir kelimenin anlamında yer alması demektir, örn. muz, elma, kiraz vb. meyve çeşitleridir. Kelimeler sunulduktan sonra katılımcılara motive edici bir yaklaşımla tekrar ettirilmelidir. Alt anlamlılık vasıtasıyla kelimelerin organize edilmesi zihin haritaları ve resim de içerebilen grafikler aracılığıyla yapılabilir. Etkileşimli tahta yazılımının sürükle ve bırak özelliği özellikle bu tür aktiviteler için faydalıdır.
Şekil aracı sayfayı iki değişik şekil yaparak ortadan ikiye ayırmak için kullanılabilir. Daha sonra doldur aracı kullanılarak iki dikdörtgen değişik renklerle doldurulabilir. Dikdörtgenler arka katmanda, kelimeler de ön katmanda olmalıdır.
Kelimeler en başta sayfanın ortasına yerleştirilebilir ve sayfanın her iki tarafına sürüklenip bırakılabilir.
