I. MOLDOVA ÜLKE PROFİLİ A) Genel Bilgiler

(1)

MOLDOVA

I. MOLDOVA ÜLKE PROFİLİ A) Genel Bilgiler

Resmi Adı : Moldova Cumhuriyeti Yönetim Biçimi : Cumhuriyet

Resmi Dili : Moldovaca

Başkenti : Kişinev

Yüzölçümü : 33.843 km2

Nüfusu (2003) : 4,2 milyon kişi

Para Birimi ve Paritesi : Ley, 1 USD = 12,46 Ley (2004 sonu) 1 Euro = 15,34 Ley (2004 sonu) Dış Borç (2004) : 1,4 milyar dolar

İş Gücü (2003) : 714 bin kişi İşsizlik Oranı (2003) : %1,8 Enflasyon (2004 Yıl sonu) : %12,5

Cari İşlemler Dengesi (2004) : -171 milyon dolar Üyesi Olduğu Uluslararası

Kuruluşlar

: KEİ, Avrupa Konseyi, BDT, EBRD, AEK, FAO, IAEA, IBRD, IFC,

ILO, IMF, Interpol, AGİK, BM, UNCTAD, UNESCO, UNIDO,

WHO, DTÖ.

(2)

B) Temel Ekonomik Göstergeler

Yıl

GSYİH (Milyar

Dolar)

Kişi Başına Gelir (Dolar)

Büyüme Oranı

(%)

Enflasyon Oranı

(%)

İhracat (Milyon $)

İthalat (Milyon $)

1997 1,9 523 1,6 11,2 890 1.237

1998 1,6 444 -6,5 18,3 644 1.023

1999 1,1 318 -4,4 43,7 469 597

2000 1,3 354 1,9 18,4 475 773

2001 1,5 407 5,0 15,0 596 883

2002 1,7 448 7,2 5,3 674 1.029

2003 2,0 541 6,3 11,7 543 927

2004 2,6 619 7,3 12,5 1.006 1.807

GSYİH

2 2,6 1,7

1,3 1,16 1,69

1,92

1,5

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Yıllar

Milyar $

Enflasyon

11,2

18,3 15

5,3

11,7 12,5 43,7

18,4

0 10 20 30 40 50

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Yıllar

%

Büyüme Oranı

1,6

-6,5

5

7,2 6,3 7,3

-4,4 1,9

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Yıllar

%

Kişi Başına Milli Gelir

448 541619 354

318 523 444

407 0

200 400 600 800

1997 1998

1999 2000

2001 2002

2003 2004 Yıllar

Dolar

İthalat

1,8 1,5 1,2

2

Milyon $

İhracat

0,9 1 0,8

1 1,2 Milyon $

(3)

Dış Ticaretindeki Başlıca Ülkeler (2004)

Dış Ticaretindeki Başlıca Madde Grupları (2004)

II. TÜRKİYE - MOLDOVA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ

A) Yasal Altyapı

Anlaşmanın Adı İmza Tarihi İmza Yeri

Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması 14.02.1994 Ankara Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması

Anlaşması

14.02.1994 Ankara Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması 25.06.1998 Kişinev II. Dönem KEK Toplantısı Protokolü 31.03.2004 Ankara İthalat

Rusya 12%

Romanya 9%

Diğer 37%

İtalya 8%

Azerbayca n 8%

Ukrayna 25%

İhracat

Rusya 36%

Romanya 10%

Diğer 26%

Ukrayna 7%

Almanya 7%

İtalya 14%

İthalat

Mineral ve yakıtlar

22%

Makine 14%

Diğerleri 40%

Metal Sanayi

7%

Tekstil 9%

Kimya 9%

İhracat

Gıda 36%

Tekstil 17%

Madenler3 0%

Makina 4%

Sebze 12%

(4)

B) İkili Ticaret Verileri (Milyon Dolar)

Yıl İhracat

Genel İhracatımız

İçindeki Pay (%)

Moldova’nın İthalatı İçindeki

Pay (%) İthalat

Genel İthalatımız İçindeki Pay

(%)

Moldova’nın İhracatı İçindeki Pay

(%)

Denge Hacim

1998 27,7 0,10 2,24 11,8 0,03 1,33 15,9 39,5

1999 20,6 0,08 2,01 10,9 0,03 1,69 9,7 31,5

2000 26,1 0,10 4,37 7,0 0,01 1,49 19,1 33,1

2001 27,8 0,08 3,56 2,6 0,006 0,55 25,2 30,4

2002 39,4 0,11 4,46 4,6 0,009 0,77 34,8 44,0

2003 46,8 0,10 4,97 10,6 0,02 1,87 36,2 57

2004 66,0 0,10 3,65 27,1 0,03 2,70 38,8 93

2004-III 13,8 0,10 3,8 0,02 10 17,5

2005-III 17,7 0,10 6,6 0,03 11,1 24,2

Türkiye-Moldova Dış Ticareti (Milyon Dolar)

21,3

27,7

20,6 26,1 27,8

39,4

46,7

66,4

27,1 10,1

2,6 4,6 10,9 7,0

15,1 11,8 0

10 20 30 40 50 60 70

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

İhracatımız İthalatımız

Moldova’nın Dış Ticaretinde Türkiye’nin Yeri (%)

3,65 4,97

2,23

3,59 4,46 4,37

2,01

2,7 3,65

0,77 0,54

1,49 1,69

1,32 0 1 2 3 4 5 6

%

Moldova'nın İthalatı İçindeki Payımız Moldova'nın İhracatı İçindeki Payımız

(5)

C) İkili Ticarette Başlıca Maddeler İhracat (Dolar)

ÜRÜNLER

²⁰⁰³ ²⁰⁰⁴ ^DEĞİŞİM

DOLAR DOLAR (%)

ÖRME MENSUCAT 17.427.713 19.004.002 9,04

OTOMOBİLLER 717.104 3.367.850 369,65

SEBZELER 1.518.518 3.074.433 102,46

ALUMİNYUM 1.564.636 2.824.143 80,50

TAZE MEYVALAR 1.846.036 2.810.860 52,26

PLASTİKTEN MAMUL EŞYALAR 1.294.107 2.240.331 73,12

SABUNLAR-DETERJANLAR 1.386.775 1.632.854 17,74

ÖZEL DOKUMALAR 661.745 1.463.713 121,19

HALILAR 1.446.111 1.459.146 0,90

SERAMİKTEN SIHHİ TESİSAT 581.655 1.378.326 136,97

KAĞIT VE KARTONDAN EŞYA 932.239 1.339.164 43,65

ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI 514.475 1.298.330 152,36

KADINLAR İÇİN ÖRME GİYİM EŞYASI 111 1.250.082 1126100,00

BUĞDAY UNU,BULGUR VE İRMİĞİ 868.618 1.152.094 32,64

TELEVİZYONLAR 890.740 1.117.294 25,43

KORDELA,ETİKET,ARMA VE DOKUMALAR 493.250 1.084.680 119,90

PLASTİKLERDEN PROFİLLER 374.448 1.031.676 175,52

LİSTE TOPLAMI 32.518.281 47.528.978 46,16

ÜLKE TOPLAMI 46.793.415 66.352.415 40

İthalat (Dolar)

ÜRÜNLER

²⁰⁰³ ²⁰⁰⁴ ^DEĞİŞİM

DOLAR DOLAR (%)

YAĞLI TOHUMLAR 924.350 7.557.576 717,61

DEMİR-ÇELİK FİLMAŞİN,ÇUBUK,PROFİL 2.397.279 6.660.835 177,85

YARI MAMUL ALAŞIMSIZ DEMİR-ÇELİKLER - 5.889.500 -

YEMLER-HUBUBAK KALINTILARI 1.045.216 2.927.481 180,08

DERİ,KÖSELE VE KIRPINTILARI 4.325.099 1.885.349 -56,41

TAZE MEYVALAR 867.045 825.380 -4,81

MISIR 236.355 340.181 43,93

BİTKİSEL HAM MADDELER 6.270 143.129 2182,76

HALILAR 166.821 133.190 -20,16

LİSTE TOPLAMI 9.968.435 26.362.621 164,461

ÜLKE TOPLAMI 10.606.228 27.131.265 145

(6)

İhracat (Dolar)

ÜRÜNLER

^{2004 (III)} ^{2005 (III)}

DOLAR DOLAR DEĞİŞİM(%

)

TEKSTİL ELYAFI VE MAMULLERİ 5.001.018 8.265.352 65,27

SEBZELER,MEYVALAR VE MAMULLERİ 1.568.591 2.166.242 38,10

ÇEŞİTLİ MAMUL EŞYA 561.217 983.124 75,18

METALLERDEN NİHAİ ÜRÜNLER 597.961 886.057 48,18

DEMİR DIŞI METALLER,MAMULLERİ 414.205 586.523 41,60

YAĞLI TOHUMLAR 153.866 550.697 257,91

ELEKTRİKLİ MAKİNALAR 428.273 490.596 14,55

PLASTİKTEN MAMULLER 299.190 456.218 52,48

UÇUCU YAĞLAR,YÜZEY AKTİF MADDELER,TEMİZLİK PATLARI,BOYALARI 484.204 379.111 -21,70

KARA ULAŞIM ARAÇLARI 1.107.339 267.646 -75,83

KAĞIT-KARTON VE KAĞIT,KARTON ESASLI MAMULLER 260.711 267.083 2,44

KAHVE,ÇAY,BAHARAT,KAKAO VE HÜLASALARI 108.460 245.249 126,12

SANAYİ MAKİNALARI 350.323 443.402 26,6

METAL DIŞI MİNERAL MAMULLER 152.883 240.551 57,34

SIHHİ TESİSAT,ISITMA,AYDINLATMA İLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ EŞYA 349.464 202.885 -41,94

HABERLEŞME,HAYAL-SES KAYIT CİHAZLARI 241.421 181.212 -24,94

TABİİ BAL,ŞEKER,ŞEKERLİ MEYVALAR 87.643 131.542 50,09

VİTAMİNLER,HORMONLAR,ALKOLOİDLER,ANTİBİYOTİKLER,İLAÇLAR,TIBBİ EŞYA

52.240 110.118 110,79

HUBUBAT VE MAMULLERİ 1.017.489 78.617 -92,27

LİSTE TOPLAM

13.236.498 16.932.225 27,9

ÜLKE TOPLAM

13.764.572 17.588.872 27,8

İthalat (Dolar)

ÜRÜNLER

^{2004 (III)} ^{2005 (III)}

DOLAR DOLAR DEĞİŞİM(%)

HUBUBAT VE MAMULLERİ 446.720

SEBZELER,MEYVALAR VE MAMULLERİ 62.038 1.386.211 2134,45

TABİİ BAL,ŞEKER,ŞEKERLİ MEYVALAR 8.600

HUBUBAT SAPLARI VE KAVUZLARI,GIDA SANAYİ KALINTILARI,YEMLER 611.704 104.712 -82,88

SULAR,GAZOZLAR,ALKOLLÜ İÇKİLER 30.466

DERİ,KÖSELE,HAM POST 447.207 99.436 -77,77

YAĞLI TOHUMLAR VE MEYVALAR 2.499.399 552.461 -77,90

YAKMAYA MAHSUS AĞAÇLAR,TABİİ MANTAR 1.815 5.635 210,47

METAL CEVHERLERİ,KIRINTI,DÖKÜNTÜ,HURDALARI 68.300

HAYVANSAL VE BİTKİSEL HAM MADDELER 26.528 93.085 250,89

TEKSTİL ELYAFI VE MAMULLERİ 26.016 375.982 1345,20

METAL DIŞI MİNERAL MAMULLER 451

DEMİR VE ÇELİK 22.921 3.220.504 13950,45

BELİRLİ SANAYİ KOLLARINDA KULLANILAN MAKİNA VE CİHAZLAR 26.187 35.894 37,07

GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI 4.735 120.776 2450,71

AYAKKABILAR VB.EŞYA

(7)

İkili Ticaretin Sektörel Dağılımı (2004)

İhracat

İmalat 89%

Tarım Ürünleri 9%

Madencilik 1%

Diğerleri 1%

İthalat

Gıda maddeleri

8%

Metal Sanayi

%46 Diğerleri

13%

Tarım Ürünleri 33%