fieniz Ergin, Serdar Özdemir*
Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastal›klar Anabilim Dal›, Denizli, Türkiye *Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi, T›p E¤itimi Anabilim Dal›, Denizli, TürkiyeY
Yaazz››flflmmaa AAddrreessii//AAddddrreessss ffoorr CCoorrrreessppoonnddeennccee:: Dr. fieniz Ergin, Pamukkale Üniversitesi E¤itim Araflt›rma ve Uygulama Hastanesi, Deri ve Zührevi Hastal›klar Klini¤i, 20070, Denizli, Türkiye Tel.: +90 258 444 07 28/5872 E-posta: senizergin@gmail.com
“Ölçme de¤erlendirme ö¤renmeyi yönlendirir” George E. Miller Ölçme de¤erlendirmeler, zorunda oldu¤umuz için uygu-lad›¤›m›z, e¤itim program›n›n zahmetli birer parçalar› gibi görünseler de, kabul etmek gerekir ki bu s›navlar, ö¤renci için e¤itim sürecindeki en temel motivasyon fak-törüdür. Bu gücü etkin k›larak ö¤renme süreci için olum-lu katk›ya dönüfltürmek, müfredatta yer alan bilgi ve be-cerilerin s›nanmas›na elveriflli ölçme de¤erlendirme yön-tem ve araçlar›n› kullanmakla mümkündür.
Son y›llarda, “temel klinik becerilerde ustal›k kazan-ma” ve “kazand›rkazan-ma” t›p e¤itiminin öncelikli hedefle-ri aras›na yerleflmifl ve bununla birlikte, klinik yeterlik-lerin tan›mlanmas› ve de¤erlendirilmesi gündeme gel-mifltir. Bu yeterlikler; t›bbi görüflme becerileri, fizik muayene becerileri, iletiflim becerileri, teknik/psiko-motor beceriler, klinik nedensellefltirme ve karar ver-me, profesyonellik, organizasyonel ve yönetimsel be-cerileri kapsar. Yeterlik, ilgili bilgi beceri tutum ve alt yeterliklerden oluflurken, performans klinikte bir ifli yerine getirirken sergiledi¤imiz, ilgili tüm yeterliklerin bir araya gelmesiyle oluflan davran›fllar bütününü ifa-de eifa-der. Performans, bilgi ve becerilerin ba¤lam›na uygun olarak kullan›lmas›n› gerektirir. Performansa dayal› ö¤renme ve ölçme de¤erlendirme, ö¤renci için anlaml› ve ilgi çekici klinik görevlerin yerine getirilme-si s›ras›nda bilginin, becerilerin ve al›flkanl›klar›n
kaza-n›lmas› ve uygulanmas› ile ilgili ö¤renme ve ölçme de-¤erlendirme stratejilerini temsil eder. Yeterliklere da-yanan de¤erlendirme sisteminin avantajlar›, öncelikle, “en iyi klinik uygulamalar›n” tan›mlanacak, yayg›nlafl-t›r›lacak ve en iyisini yapmaya yöneltecek olmas›, ayr›-ca, ö¤renciyi geleneksel pasif dinleyici konumundan ç›kar›p aktif rol almaya itecek olmas›d›r.
Bu düflünceye nas›l ulafl›lm›flt›r? Amerikan ‹ç Hastal›k-lar› Yeterlik Kurulu, 1972 y›l›nda, “flahinler” ve “gü-vercinler” fleklinde de adland›r›lan “zor” ve “kolay” de¤erlendiriciler ile yaln›zca bilginin ve hasta sunma becerisinin objektif olmayan yöntem ile de¤erlendiril-di¤i, hasta ile geçirilen sürecin gözlenmedi¤i “klasik sözlü s›nav›” uygulamas›n› kald›rma karar› alm›flt›r. Sonraki y›llarda, ö¤rencilerin hasta bafl›nda de¤erlen-dirilmesi amac›yla tan›mlanm›fl “Clinical Evaluation Exercise” (CEX) bu alanda yayg›n olarak kullan›lm›flt›r. CEX, bir ö¤retim üyesi gözetiminde, ö¤rencinin, hasta bafl›nda, detayl› öykü alarak fizik muayene yapt›¤›, oluflturdu¤u tetkik ve tedavi plan›n› önce sözel suna-rak de¤erlendiriciden geribildirim ald›¤› ve daha son-ra yaz›l› son-raporunu de¤erlendiriciye sundu¤u, yaklafl›k 2 saat süren bir klinik s›navd›r. Zaman al›c› bir uygula-ma oluygula-mas› nedeniyle y›lda bir kez uygulanabildi¤i, az say›da ö¤renciye ikinci uygulama yap›ld›¤› bildirilmifl-tir. Tek hasta üzerinde ve bir de¤erlendirici ile s›n›rl›, ö¤renci hakk›nda kesitsel görüfl sunan bir uygulama olmas› nedeniyle güvenirli¤i düflüktür.
Türkderm-Deri Hastal›klar› ve Frengi Arflivi Dergisi, Galenos Yay›nevi taraf›ndan bas›lm›flt›r. Turkderm-Archives of the Turkish Dermatology and Venerology, published by Galenos Publishing.
Editöryal
Editorial
60
DOI: 10.4274/turkderm.45.14
“Mini Klinik De¤erlendirme S›nav›”
“Mini Clinical Evaluation Exercise”
CEX’dan uyarlanan Mini Klinik De¤erlendirme S›nav› (Mini-KEDS) hasta hekim görüflmesinin gözlendi¤i ve yap›land›r›lm›fl olarak de¤erlendirildi¤i bir iflbafl›nda ölçme de¤erlendirme (workplace based assessment) yöntemidir. Amerikan ‹ç Hastal›klar› Yeterlik Kurulu taraf›ndan, 1990’l› y›llarda uzmanl›k e¤itimi almakta olan doktorlar›n alt› temel yeterli¤ini de¤erlendirmek üzere gelifltiril-mifltir. Ayr›ca genel klinik yeterlik olarak bir kategori daha Mini-KEDS kapsam›nda de¤erlendirilmektedir (Tablo 1).
Mini-KEDS’n›n ayn› zamanda mezuniyet öncesi t›p e¤itimi ö¤-rencilerinin de¤erlendirilmesinde de geçerli, güvenilir ve uygula-nabilir bir ölçme de¤erlendirme yöntemi oldu¤u da bildirilmifltir. Mini-KEDS, e¤itim sürecinde aral›kl› olarak uygulanmas› öneri-len bir yöntemdir. Her bir uygulama müfredatta yer alan çeflit-li alan ve becerileri ölçmek de¤erlendirmek üzere yap›l›r. Ge-nel, detayl› bir öykü ve fizik muayene yerine probleme odakl› öykü, fizik muayene ve dan›flmanl›k becerileri de¤erlendirilir. E¤itici e¤itimi aç›s›ndan, e¤iticinin, ölçülen performansa yöne-lik en az 4 de¤erlendirme yapmas› gereklidir. Her uygulamada, insanc›l yaklafl›m/profesyonellik ve genel klinik yeterlik de¤er-lendirilirken di¤er yeterliklerden sadece bir ya da bir kaç› s›na-n›r. E¤itim y›l›n›n bafl›nda, her bir uygulaman›n, önceden de-¤erlendirilmemifl beceriye yönelik olmas›na dikkat edilerek planlama yap›l›r. Uygulama öncesinde ö¤renci uygulama hak-k›nda bilgilendirilir. Hangi yönlerinin de¤erlendirilece¤i, kendi-sinden neler beklendi¤i önceden ö¤renciye aç›klan›r.
Mini-KEDS uygulan›rken öncelikle hastadan ö¤rencinin gö-rüflmesi için onay al›n›r. Ö¤renci, hastayla görüflür. De¤erlen-dirici görüflmeyi izler, puanlar ve geribildirim verir. Önerilen süre 15-20 dakikal›k bir görüflmenin ard›ndan 10-15 dakikal›k sözlü geribildirim vermeye zaman ayr›lmas›d›r.
Mini-KEDS, ö¤renci performans›n› de¤iflik ortamlarda (polikli-nik, acil servis, yatakl› servis), çeflitli hasta ve klinik senaryolar üzerinden de¤erlendirilmesine olanak tan›r.
Mini-KEDS, ö¤rencilere onlar›n klinik becerilerinin geliflmesine katk› sa¤layacak yüksek kalitede, anlaml›, gerçek zamanl› ve interaktif geri bildirim verebilmek için potansiyel bir ölçme de-¤erlendirme arac›d›r. ‹nteraktif geri bildirim ö¤rencinin kendi
kendini de¤erlendirmesini içerir ve de¤erlendiricinin verdi¤i geri bildirimler üzerinden performans› üzerine tart›fl›lmas›na imkan verir. Mini-KEDS’n›n güvenirli¤i, uygulama say›s› artt›k-ça yükselir ve kabul edilebilir güvenirli¤e ulaflmak için farkl› e¤iticiler ile farkl› ortamlarda y›lda en az 4-6 uygulama yapmak gerekir . Ayr›ca de¤erlendiriciler aras› güvenirli¤i iyidir. Mini KEDS, karar verdirici (yetkinlikler hakk›nda genel bir karar verilmesini sa¤layan, mezuniyet ve sertifikaland›rma için temel oluflturan ya da daha sonraki e¤itim düzeyleri için kan›t teflkil eden, ö¤retim program›n›n baflar›s› hakk›nda karar verilmesini sa¤layan) oldu¤u kadar, biçimlendirici (gelecekteki ö¤renmeyi yönlendiren, ö¤renilenlerden emin olunmas›n› sa¤layan, ö¤-rencinin kendi performans›n› elefltirel olarak de¤erlendirmesi-ni teflvik eden, ö¤retim program› devam etmekte iken ö¤renci ve e¤iticiye geri bildirim sa¤layan) amaçla da kullan›labilir. Fakültemizde, ölçme de¤erlendirme komitesi olarak bir y›l önce düzenledi¤imiz “Ölçme De¤erlendirme Kursu”nda, içeri¤i görsel materyal ile zenginlefltirmek ad›na literatürde yer alan Mini-KEDS uygulamas›na örnek video gösterimlerinden yararland›k. Yurtd›fl›nda yay›mlanm›fl t›p e¤itimi ile ilgili benzeri pek çok gör-sele günümüzde internet arac›l›¤› ile ulaflmak mümkünse de, kurs ak›fl› s›ras›nda, örnek Türkçe video gösteriminin eksikli¤ini hissettik. Yaz›m›z›n ekinde bulaca¤›n›z video, öncelikle bu eksik-li¤i gidermek amac›yla, ayr›ca t›p e¤itimine gönül vermifl ve ge-liflmeleri izlemek isteyen meslektafllar›m›z›n ilgisini çekece¤ini düflünerek haz›rlanm›flt›r. Videonun ilk üç bölümü, t›bb› öykü al-ma becerisi, fizik muayene becerisi, klinik karar verme ve dan›fl-manl›k becerilerinin de¤erlendirilmesini içermektedir. Bu y›l uy-gulanan kurstan bir kaç gün önce haz›rlanan bu bölümler, kurs-ta verilen “Beceri ve Performansa Yönelik” sunumun ard›ndan kat›l›mc›lara izletilerek de¤erlendirmeleri istenmifltir. Son bölüm olan “Geribildirim” ise bu de¤erlendirmeler sonunda, kat›l›mc›-lar›n önünde “oyunlaflt›rma (rol playing)” fleklinde uygulanarak kaydedilmifltir. Be¤eninize sunuyoruz. Konu ile ilgili videoyu www.turkderm.org.tr adresinden izleyebilirsiniz.
Sözün özü, Mini-KEDS, hem mezuniyet öncesi hem de mezu-niyet sonras› t›p e¤itiminde, ö¤rencinin ö¤renmesini destekle-yen ve motivasyonunu artt›ran, belki de e¤itim sürecinde, ön-celikle, biçimlendirici de¤erlendirme yöntemi olarak benim-senmesi daha yararl› olabilecek, umut vaad eden bir araç ola-rak elimizin alt›nda kullan›lmay› beklemektedir. Kabul edile-bilir bir de¤erlendirme yönteminden geçerli, güvenilir ve pra-tik olmas›, ayr›ca ö¤rencinin ö¤renme sürecine olumlu katk› yapmas› beklendi¤i günümüzde ça¤a uymak ad›na Mini-KEDS‘n›n uygulamaya de¤er oldu¤unu düflünüyoruz.
Ergin ve ark. “Mini Klinik De¤erlendirme S›nav›” Türkderm
2011; 45: 60-1
61
www.turkderm.org.tr Tablo 1: Mini-KEDS* yöntemi ile de¤erlendirilen yeterlikler
T›bbi görüflme becerileri Fizik muayene becerileri ‹nsani yaklafl›m/profesyonellik Klinik karar verme
Dan›flmanl›k becerileri Organizasyon becerileri Genel klinik yeterlik
