TMMOB
Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi
KADIN MÜHENDİSLER KOMİSYONU
RAPORU
TMMOB VE EMO’DA KADIN ÖRGÜTLÜLÜĞÜ
Elektrik Mühendisleri Odası Şubeleri ve Oda’da Kadın Komisyonları kurulması kararı, EMO 40. Genel Kurul’u tarafından kabul edilmiştir. Şubemiz Kadın Komisyonu 18.Mayıs.2010 tarihinde 14 sayılı yönetim kurulu toplantı kararı ile kurularak, ilk komisyon toplantısını 07 Haziran 2010 tarihinde yapmıştır. Ayrıca TMMOB 41. Dönem Olağan üstü Genel Kurulu’nda bu kararın TMMOB’ye bağlı tüm Odalarca uygulanması karar altına alınmıştır. Komisyonumuz ikinci toplantısında isminin “Kadın Mühendisler Komisyonu” şeklinde değiştirilmesi ile ilgili kararı Şube Yönetim Kurulu tarafından uygun görülmesiyle, Kadın Mühendisler Komisyonu olarak çalışarak dönemini tamamlamıştır.
TMMOB’ye bağlı odalarda Kadın Komisyonlarının kurulması 21-22 Kasım 2009 tarihlerinde gerçekleştirilen TMMOB Kadın Mühendis Mimar Şehir Plancıları Kurultayı’nın çalışmaları sonucudur. Kurultay’ın iki yılda bir tekrarlanması talebiyle, kurultayın ikincisi TMMOB Kadın Kurultayı olarak 17-18 Aralık 2011 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Her iki kurultayda TMMOB ve bağlı Odalarda kadın örgütlülüğünün artırılması, kadın üyelerin çalışmalara daha çok ve nitelikli katkı koyabilmesi ve temsiliyette daha çok yer alabilmesi adına önemli kararlar alınmış, kararların bir kısmı da TMMOB 41. Dönem Yönetim Kurulu tarafından uygulamaya konulurken, bir kısmı da TMMOB Genel Kurul’u tarafından reddedilmiştir.
Ülkemizde TÜİK 2010 yılı verilerine göre toplam nüfusun % 50,2’sini (37.043.182 kişi) erkekler, % 49,8’ini (36.679.806 kişi) ise kadınlar oluşturmasına rağmen, yapılan istatiki çalışmalarda kadınlarımızın siyasi oluşumlarda, toplumsal kuruluşların gerek mesleki gerekse sosyal oluşumlarındaki, yönetimlerinde etkin karar merci olan görevlerde yer almadığı ve ülkemizdeki çalışan kadın sayısının da yıllar içinde azaldığı görülmektedir. Ayrıca kadınların iş gücüne katılım oranlarında da düşme olmaktadır. Türkiye’de 1988’de çalışan kadın oranı yüzde 34,3 iken 2008’de bu oran yüzde 21,6 ’ya düşmüştür.
TMMOB’ye bağlı odalara üye olan kadınların toplam üyeye oranı %19’dur. Bazı odalarda (Gıda Mühendisleri Odası, Peyzaj Mimarları Odası gibi) bu oran %60’ın üzerine çıkabilirken, EMO, MMO gibi odalarda %10’un altına düşebilmektedir.
Kadın üyelerin yönetim kurullarında temsiliyet oranı %19’dur. Bu oranda sanki kadın üye sayısıyla orantılı bir temsiliyet varmış gibi gözükmesine rağmen, kadın üyenin yoğun olduğu odalarda daha çok kadın yönetim kurulu üyesi varken, bazı odaların yönetim kurullarında hiç kadın üye bulunmamaktadır. Şube yönetim kurullarında temsiliyet biraz daha artarak %22 oranında olmaktadır.
Onur ve Denetleme kurullarında kadın üye oranı %13 ve %15 olarak görülürken, TMMOB delegeleri arasında temsiliyet %15 oranında gerçekleşmektedir. Alınan TMMOB Genel Kurul kararlarına rağmen TMMOB’ye bağlı 23 odadan 18’inde hala kadın üye çalışma grupları oluşturulamamıştır.
EMO İzmir Şubesi üyelerinin %90,6’sı erkek üyeden (3.612 kişi) ve %9,4’ü kadın üyeden (375 kişi) oluşmaktadır. Şube Yönetim Kurulu 1 Başkan, 1 Başkan Yardımcısı,1 Yazman,1 Sayman,3 asıl ve 7 yedek üyeden oluşmakta olup, bir asıl üyenin dışındaki tüm üyelerinin erkek olduğunu görmekteyiz. Yine İzmir EMO’ da 19 adet komisyon faaliyet göstermekte olup, bu komisyonlarda görev alan kadın ve erkek oranları aşağıdaki tabloda belirtildiği şekildedir
Tablo 1 EMO İzmir Şubesi komisyonlarında kadın-erkek üyelerin dağılımı
TMMOB ve TMMOB’ a bağlı odalardaki konu ile ilgili çeşitli istatiki verileri incelediğimizde;
• TMMOB ve bağlı odaların web sayfalarından alınan verilere göre, oda ve şubelerin yönetim kurullarında yer alan kadın sayısı yetersiz olduğu,
• Yönetim ve karar mekanizmalarında eşitsiz bir temsiliyet olduğu,
• Odalarda erkek egemen/eril yönetimler olduğu,
• TMMOB ve bağlı oda organlarında yer alan kadın sayısının az olduğu,
• Oda ve TMMOB genel kurullarına katılan kadın delege sayısı azlığı,
• Örgüt içinde kadın üyelerin/örgütlülüğün sadece kadın çalışmaları yapacakları yönünde bir algı olduğu sonuçları görülmektedir.
Kadın komisyonumuz, kadınlarımızın gerek iş hayatında, gerekse sosyal hayattaki etkinliklerde daha aktif görev almalarını sağlamak amacıyla hem TMMOB bünyesinde ve hem de yerel yönetimlerde oluşturulan aşağıdaki komisyon çalışmalarına destek vermektedir.
• TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Kadın Çalışma Grubu
• TMMOB Kadın Kurultayları Çalışmaları
• EMO Kadın Komisyonu
KADIN ERKEK
KİŞİ YÜZDE % KİŞİ YÜZDE %
BAŞKAN SAYISI 2 10,5 17 89.5
BAŞ.YRD.SAYISI 2 10,5 17 89.6
SEKRETER SAYISI 1 5.2 18 94.8
ÜYE SAYISI 16 18.8 69 81.2
• İzmir Kent Konseyi Kadın Çalışma Grubu
EMO İzmir Şubesi 28. Dönem Kadın Mühendisler Komisyonu çalışmalarının sonucunda, aşağıdaki hedeflerin gelecek dönemlerde kurulacak Kadın Mühendisler Komisyonlarının çalışma programlarında yer almasını önermektedir:
• Örgütümüzde ilk defa kurulan bu komisyonun gerekliliğini anlatmak ve gelecek dönemlerde de çalışmasına devam ederek EMO ve TMMOB’de kadın örgütlülüğünün daha güçlü kılmasını sağlamak,
• EMO’da aktif görev alan kadın sayısını arttırmak için çalışmalar yapmak.(Bunun için EMO’da aktif görev almak isteyen kadın üyelerimizi belirlemek. Bu konuda karşılarına çıkan engelleri tespit etmek, çözüm önerileri üretmek ve diğer kadın üyelerle paylaşmak)
• EMO bünyesinde olan mühendislik dallarından mezun olan kadın meslektaşlarımıza ve öğrencilere yönelik aşağıdaki başlıklarda araştırma yapmak, istatistiksel veriler oluşturmak.
• Çalışma hayatı içinde, EMO bünyesindeki meslek dallarında çalışan kadın meslektaşlarımızın karşılaştığı sorunları belirleyerek, istatistiksel çalışmalarla birlikte çözüm önerileri geliştirmek ve bu çözüm önerilerinin uygulanması için mücadele etmek.
• EMO bünyesindeki mühendislik dallarında her yıl mezun olan mühendis sayısı ve kadın erkek yüzdelerini tespit etmek
• Mezun olan kadın ve erkek mühendislerin kaçının iş bulduğu(çalıştığı) kadın erkek yüzdelerini tespit etmek
• Kaçının kendi mesleğini yapıp yapmadığı ve kadın erkek yüzdesini tespit etmek vs.
• EMO bünyesinde olan mühendislik dallarına yönelik mezun veren üniversite bölümlerinin akademik kadrolarında çalışan kadınların bölüm, fakülte ve üniversite yönetimlerindeki pozisyonlarını ve kadın öğretim üyesi olarak sayılarını tespit etmek;
• TMMOB; 19.03.2011 tarihli ve 27879 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
“İşyerinde Psikolojik Tacizin (mobbing) Önlenmesi” adı altındaki Başbakanlık 2011/2 genelgesinin uygulanmasının özellikle 5. maddesinde yer alan “Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu’ kararlarının takipçisi olmak.
• Diğer EMO Şubelerindeki Kadın Çalışma Gruplarıyla bağlantıda olmak ve Merkez Kadın Komisyonuna aktif katkıda bulunmak
• Mobbing konusunda aşağıdaki alt başlıklara yönelik çalışmalar yapmak,
• İzmir EMO çatısı altında, Cinsiyet Ayrımcılığı Takip Sekretaryası oluşturmak,
görevleri ve bu görevleri nasıl yürüteceğini belirten yönetmelikleri hazırlamak
• Mobing şikayetlerinin takipçisi olmak ve hukuksal destek verme noktasında şube yönetim kurulunu ve üyeleri bilgilendirmek ve mobbing şikayetlerinin TMMOB komisyonlarınca izlenmesini sağlamak.
• Mobbing kavramının anlaşılması yönünde bilgilendirme çalışmalarının yapılması ve konunun hukuksal iş güvenliği ve sağlık açısından değerlendirmelerinin yapılmasını sağlamak.
• Mobbing uygulamalarında raporlama, deliller, ısrarlı takip mobbing in tanımlanmasında başarılı olması açısından bilgilendirme çalışmaları yapılmak,
• Mobbingin yarattığı ruhsal sorunlara hastalık değil “zarar görme” olarak bakılması çalışmalarını yapmak,
• EMO Genç kadın üyelerinin de benzeri konularda bilgilendirilmesini ve örgütlenmesini sağlamak,
• Diğer kadın ve emek örgütleri, üniversiteler ve ayrımcılık karşıtı platformlarla iletişim ve dayanışma içinde olmak,
• TMMOB Kadın Kurultayları ve Kurultaya yönelik düzenlenen yerel kurultaylara katılım ve katkı sağlayarak, kadın üyelerin bu çalışmalara katılımlarını artırmak.
TMMOB KADIN KURULTAYLARI
TMMOB 40. Dönem Genel Kurulu‘ nda kadın üyelerin önergesiyle karar altına alınan, sekretaryası Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İstanbul Şubesi tarafından yürütülen ve 55 yıllık TMMOB tarihinde ilk kez düzenlenmiş olan TMMOB I. Kadın Kurultayının amacı; TMMOB‘ nin bir kadın politikası oluşturmasını sağlamak, beşte birini oluşturan kadın üyelerin dayanışmasını, örgütlenmesini ve temsili yetini daha güçlü hale getirmek, TMMOB ve bağlı odalarında kadın üyelerin çalışmalara nitelik ve nicelik olarak daha etkin katılabilmelerini sağlamak, mesleki ve sosyal açıdan kendilerini geliştirerek ifade edebilecekleri mekanizmaları yaratabilmek, gerek örgütsel gerek toplumsal gelişmede potansiyel kadın enerjisini harekete geçirmek, yönetim kurullarında ve diğer kurullarda kadın temsili yetini artırabilmek, kadın komisyonlarının yaygınlaştırılmasında etkin olabilmek, diğer kadın ve emek örgütleri, üniversiteler ve ayrımcılık karşıtı platformlarla iletişim ve dayanışma içinde olmak, çalışma hayatı içinde kadın mühendis, mimar ve şehir plancısı meslektaşlarımızın karşılaştığı sorunları belirleyerek çözüm önerileri geliştirmek ve bu çözüm önerilerinin uygulanması için mücadele etmekti. Bu amaçla 21-22 Kasım 2009 tarihinde İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi Oditoryumu‘nda düzenlenen TMMOB Kadın Mühendis, Mimar ve Şehir Plancıları Kurultay‘ına 307 Mühendis,
Mimar ve Şehir Plancı (MMŞP), 31 konuk ve 51 öğrenci üye olmak üzere toplam 389 kadın katılmıştır.
Verilen önergelerde eğitimin toplumsal cinsiyet rollerini kesinleştirir ve keskinleştirir yapısı eleştirilerek, üniversite ve üniversite eğitiminde bu durumu tersine çevirecek yöntemler tartışılmıştır. Ayrıca kadın mühendis, mimar ve şehir plancılarının iş yerlerinde yaşadıkları zorluklar, tacizler ve yıldırma uygulamalarına karşı TMMOB ve Odaların Onur Kurulları’nın ceza verebilmesi ile ilgili maddeler önerilmiştir. Kapitalist krizin, ilk gözden çıkarılan çalışan olan kadınlar üzerindeki ekonomik ve toplumsal etkileri tartışılarak, TMMOB’nin hem kadın hem erkek üyelerinin işsizleştirilip, mesleklerinin değersizleştirilmesine yönelik iktidar politikalarını eleştirmeye ve bu konudaki mücadelesine hep beraber katkı konulmasının altı çizilmiştir.
Mimar, mühendis ve şehir plancısı kadınların sorunlarını dile getirerek bunlara yönelik çözüm önerileri sunmayı amaçlayan ve TMMOB 41. Dönem Olağanüstü Genel Kurulu‘nca yapılması karar altına alınan TMMOB 2. Kadın Kurultayı Ankara‘da 17-18 Aralık 2011 tarihinde İMO Teoman Öztürk Toplantı Salonu‘nda gerçekleştirilmiştir. Kurultaya mimar, mühendis, şehir plancıları olmak üzere toplam 252 kadın delege ile kadın örgütlerinden ve çeşitli kurumlardan 58 konuk katılmıştır.
Alınan kararların arasında odaların bütçelerini oluştururken kadın çalışma gruplarının çalışmalarını desteklemeyi gözeten “cinsiyete duyarlı bütçelendirilme”
kavramı, TMMOB, Oda, Şube yönetim kurulları delegasyonu ve diğer organlarında cinsiyet dengesini sağlama amacı ile bilimsel eşik kabul edilen %35 kota gibi yine TMMOB örgütlülüğü tarafından yoğun şekilde tartışılacak kararlar alınmıştır.
SONUÇ
Kadın çalışma grupları, komisyonları ve kurultayları kadın mühendis, mimar ve şehir plancılarının, TMMOB ve bağlı odalarda daha güçlü örgütlenmesi, çalışmalara daha çok katkı koyması ve erkek meslektaşlarıyla omuz omuza emek, demokrasi ve barış mücadelesin kurgulaması için çalışma araçlarıdır. Bu amaçla şubelerde kurulan kadın komisyonlarının önemi büyüktür. Şube yönetimler çalışma programlarında mutlaka kadın üyelerle ilgili çalışmalarını planlamalı ve her dönem kadın komisyonlarını bu doğrultuda oluşturmalıdır.
TMMOB 1. Kadın Kurultayı’nda alınan bir çok kararın TMMOB Genel Kurul’u tarafından reddedilmiş olması demokratik süreçlerin bir sonucu olmasına karşın, özellikle erkek üyelerin delege olarak kurultaylara kabul edilmemesine yönelik
düzenleme kurulu kararlarının, kurultay üzerinde bir ön yargı oluşturduğu bir gerçektir. Yapılan çalışmaların kadın mühendis, mimar ve şehir plancılarının ayrı bir örgütlenme oluşturma amacını içermediği, ancak sosyal hayatta ve iş yaşamında görünmez olan kadınların kendilerini ve farklı sorunlarını ifade etme, çözüm bulma ve örgütlenerek çalışma ihtiyacından kaynaklandığı tüm üyeler ve delegelerce göz önüne alınmalıdır.
