ANNE SÜTÜ VE FORMÜL MAMALARIN PREBİYOTİK VE PROBİYOTİK ÖZELLİKLERİ

(1)

ANNE SÜTÜ VE FORMÜL MAMALARIN PREBİYOTİK

VE PROBİYOTİK ÖZELLİKLERİ

Dr. Sevtap Velipaşaoğlu GÜNEY Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sosyal Pediatri Bilim Dalı, ANTALYA

(2)

SUNU PLANI

1. Tanımlar

2. Anne sütündeki probiyotikler

3. Mamalara probiyotik eklenmesi (+/-)

4. Anne sütündeki temel prebiyotikler

5. Mamalara prebiyotik eklenmesi (+/-)

(3)

TANIMLAR

Probiyotik: Yeterli miktarda tüketildiğinde

kişinin mikroflorasında değişiklik yapan ve

yararlı sağlık etkisine yol açan canlı

mikroorganizma

(4)

TANIMLAR

Prebiyotik: Kullanan kişinin sahip olduğu yararlı

bakterilerin seçici bir şekilde çoğalmasını

sağlayan, sindirilemeyen gıda

(5)

ANNE SÜTÜ

• Türe özgü kompleks bir biyolojik sıvı...

• Bebek beslenmesi için ideal özelliklere

sahip...

(6)

ANNE SÜTÜ

• Malnutrisyon dışı durumlarda da bebek

sağlığını geliştirici ve sağ kalımını artırıcı etki

gösterir.

(7)

-80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0

Çocukluk L

AOM Şişma

nlıkSIDS Ast

ım DM Atopik Derma tit

GI Alt SYE

ANNE SÜTÜNÜN SAĞLIĞA BAZI KATKILARI

%

(8)

ÇÜNKÜ ANNESÜTÜ YAŞAYAN BİRŞEYDİR

sIgA

 Seçici geçirgenlik

 Bakteri penetrasyonunda azalma

Beyaz küreler Whey proteinler

(laktoferrin, lizozim)

Oligosakkaridler Büyüme Faktörleri

(9)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ

(10)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ

Doğum şekli Çevresel bulaş

Annenin antibiyotik kullanımı

Hijyen koşulları

Bakterilerin

coğrafik dağılımı

İLK GÜNLER

(11)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ SONRASI

?

Bifidobakteriler Laktobasiller

%90 %45-60

Enterobakter, bakteroides Coppa GV. Digestive and Liver Disease 2006;38:S291-294

(12)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ

Koenig JE. PNAS 2011;108 (S1):S4578-85

(13)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ SONRASI

Bifidojenik etki

Martin R. Journal of Human Lactation 2005;21:8-17

• Sürekli kommensal bakteri kaynağı

Ort. 800 ml/gün 

annesütü

kommensal bakteri

~ 1x10

⁵

-10

⁷

(14)

ANNE SÜTÜNDEKİ PROBİYOTİKLER SONRASI

Bifidojenik etki

Martin R. Journal of Human Lactation 2005;21:8-17

Ort. 800 ml/gün 

annesütü

kommensal bakteri

~ 1x10

⁵

-10

⁷

(15)

ANNE SÜTÜNDEKİ PROBİYOTİKLER

Martin R. j Appl Microbiol 2007;103:2638-44

L.gasseri,

L.rhamnosus, L.plantarum, L.salivarius, L.fermentum

B.longum longum, B.longum infantis, B.animalis,

B.bifidum,

Gueimonde M. Neonatol 2007;92:64-66

B.catenulatum, B.breve,

B.Adolescentis

…

(16)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ SONRASI

Koenig JE. PNAS 2011;108 (S1):S4578-85 German JB. PMC 2010 April 29

(17)

ANNESÜTÜ PROBİYOTİKLERİNİN ETKİSİ

Bifidojenik etki

Bariyer işlevin güçlenmesi

Müsin yapımının uyarılması

İmmünomodülasyon Besinler için yarış

Bağlanma bölgesi için yarış

Antimikrobial madde üretimi

Lara-Villoslada F. Br J Nutr 2007;98 (S1):S96-100 Indiro F. Curr Opinion Pediatr 2011;23:145-150.

(18)

ANNESÜTÜ PROBİYOTİKLERİNİN ETKİSİ

Bifidojenik etki

 Hücre koruyucu ısı şok proteinlerinin sentezinin uyarımı.

 Barsak epiteli hücrelerinde apoptozun düzenlenmesi.

 Barsak epiteli hücrelerinde yangı sinyallerinin düzenlemesi

 Makrofaj uyarımının düzenlenmesi

Are A. PNAS2008;105:1943-8

Aurelli P. Pharm Res 2011;63:366-76

Czerucca D. Infect Immun 2000;68:5998-6004 Kelly D. Nat Immunol 2004;5:104-12

Petrof EO. Gastroent 2004;127:1474-87

(19)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

JPGN 2011;52:238-250

(20)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

JPGN 2011;52:238-250

 Değerlendirme ölçütlerine uygun toplam 22 çalışma

 Yayın yılları 1994-2009

 Tümü zamanında doğan sağlıklı bebeklerde (N:19-120)

 En sık kullanılan probiyotik

Bifidobacterium animalis spp lactis CNCMI-3446 (= B lactis = B lactis Bb12 = B bifidum)

(21)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

JPGN 2011;52:238-250

 B lactis

+ S thermophilus

+ Lactobacillus helveticus

 L acidophilus johnsonii La1

 B longum BL999 + L rhamnosus LPR

 L rhamnosus GG

 L reuteri ATCC55730

 L salivarius CECT5713

DOZ ARALIĞI 1X10⁷ – 6X10⁹ SÜRE 15 GÜN - 8 AY

(22)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

 İlk 4-6 ayda başka besin olmaksızın 7 çalışma

 Kullanılanlar:

 B lactis (3)

 B lactis+ S thermophilus + L helveticus

 L rhamnosus GG

 L reuteri ATCC55730

BÜYÜMEYE ETKİYİ DEĞERLENDİREN

Kısa çalışma süreleri, kullanılan probiyotiklerin farklılığı, az sayıda çalışma nedeniyle karar vermek güç. Genelleme yapmak gerekirse sağlıklı ve zamanında doğmuş bebeklerin normal büyümesini desteklediği sonucuna varılabilir.

(23)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

 İlk 4-6 ayda başka besin olmaksızın en az 14 gün kullanıldığı toplam 2 çalışma

 Kullanılanlar:

 B lactis

GIS ENFEKSİYONLARINI DEĞERLENDİREN

Gastrointestinal enfeksiyon sıklığını azaltmıyor gibi görünmektedir. Varolan veriler sonucu varılamayacak kadar belirsiz.

(24)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

 İlk 4-6 ayda başka besin olmaksızın en az 14 gün kullanıldığı toplam 2 çalışma

 Kullanılanlar:

 B lactis

 L reuteri

 L rhamnosus GG

KOLİK/HUZURSUZLUĞU DEĞERLENDİREN

Kolik/huzursuzluk sıklığını azaltmıyor gibi görünmektedir.

Varolan veriler sonucu varılamayacak kadar belirsiz.

(25)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

ALLERJİYİ DEĞERLENDİREN

.... sıklığını azaltmıyor gibi görünmektedir. Varolan veriler sonuca varılamayacak kadar belirsiz.

SOLUNUMSAL SEMPTOMLARI DEĞERLENDİREN

ANTİBİYOTİK KULLANIM ORANLARINI DEĞERLENDİREN

(26)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

 Tüm yaş grupları dikkate alındığında

B.lactis içeren mamaların nonspesifik gastrointestinal infeksiyon riskini B.lactis içermeyen mamalara göre azalttığını gösteren kanıtlar bulunmaktadır.

 Diğer probiyotiklerle ilgili veriler daha sınırlıdır.

Nopchinda S. J Med Assoc Thai 2002;85:Suppl 4:S1225-S1231.

Phuapradit P. J Med Assoc Thai 1999;82 Suppl 1:S43-S48.

Saavedra J. Lancet 1994;344:1046-9.

Vendt N. J Hum Nutr Diet. 2006;19:51-8.

Mah KV. Pediatr Res 2007;62:674-9.

(27)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

 Varolan veriler probiyotikle desteklenen mamaların büyüme ve yan etkiler açısından bir güvenlik sorunu oluşturmadığını düşündürmekte.

 Erken bebeklik döneminde (<4 ay) probiyotikli mama kullanımı tutarlı klinik etkilere yol açmamakta.

 Erken bebeklik dönemi sonrası kullanım belki Gİ enfeksiyonları ve antibiyotik kullanımını azaltabilir. Varolan verilerle sonuca varmak uygun değil.

 Uzun erimli etkiler bilinmiyor.

(28)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

(29)

FORMÜL SÜTLERDE DURUM

 Allerjik hastalıkları ve besin aşırı duyarlılığını önlemek için bebek beslenmesinde

probiyotikleri kullanmayı önermeye yetecek kanıt yok.

 Klinik egzema sıklığında azalma

gözlenmesine karşın bu gözlem çalışmalar arasında tutarlılık göstermiyor.

 Çalışmalarda metodolojik sorunlar var.

 İleri çalışmalara gerek var.

…

(30)

ANNE, BEBEK ve DİĞERLERİ

Bifidojenik etki

Coppa GV. Digestive and Liver Disease 2006;38:S291-294

• Laktoferrin

• Laktoz

• Nükleotidler

• Protein

• Fosfor

• Prebiyotikler

(31)

ANNE SÜTÜ

Makro ve mikro besinler

Su

laktoz lipidler oligosakk.

protein



(32)

 Oligosakkaridler 3-22 monosakkarid biriminden oluşan karbonhidrat polimerleridir.

 En çok kolostrumda (20g/L) var.

 Olgun sütte 12-14g/L.

Coppa GV. Digestiive & Liver Dis 2006;38(S2):S291-4.

German BJ. Nestle Nutrition Series 2008;62:205-22

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

(33)

Bode L. Nutrition Rev 2011:67(2):S183-91

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

Sialilaktoz Fukozilaktoz

(34)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

200’den fazla farklı yapıda

B infantis tarafından algılanan anne sütü oligosakkaridleri

Garrido D. PLoS ONE 2011;6(3):e17315 39

(35)

 Annelerin rastgele süt örneklerinde en az 23 çeşit, en fazla 130 çeşit oligosakkarid var.

 Evcil memelilerde tür ve miktar insan sütünden daha az.

German BJ. Nestle Nutrition Series 2008;62:205-22

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

(36)

ANNE SÜTÜ OLİGOSAKKARİDLERİ

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

KOLONA KADAR EMİLMEDEN ULAŞIR

fermentasyon

Kısa zincirli yağ asidleri Laktik asid

(37)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

İnsanda oligosakkaridlerdeki α ve β bağlarını

koparacak enzim yok

(38)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

Farklı bifidobakter türlerinin anne sütü oligosakkaridi tüketimi

LoCascio RG. J Agrig Food Chem 2007;55:8914-9

(39)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

Sela DA. Trends Microbiol 2010;18:298-307

(40)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

Tek karbon kaynağı anne sütü oligosakkaridleri olduğunda üreyebilen barsak bakterileri:

Clostridia sp

Ø

Lactobacillus sp

Ø

Eubacterium sp

Ø

Streptococcus sp

Ø

E coli

Ø

Enterococcus sp

Ø

Bacteroides sp 

Bifidobacteria sp 

Ward RE. Appl Environ Microbiol 2006;72:4497-99

(41)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

Bariyer işlevin güçlenmesi İmmünomodülasyon

Besinler için yarış

Bağlanma bölgesi için yarış

(42)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

PATOJENLERİ BASKILAYICI ÖZELLİK

HMO ETKEN

Fukozile oligos.

Norwalk virus C jejuni

V cholera E coli

Sialilaktoz

Pnömokok, E coli, P aeruginosa, Aspergillus fumigates conidia

İnfluenza virus

Oligosakkaridler

^HIV-1,

Pnömokok, H influenzae, E coli

Chichlowski M. Annu Rev Food Sci Technol 2011;2:331-51

(43)

ANNE SÜTÜ

OLİGOSAKKARİDLERİ

BİFİDOJENİK ETKİ GÖSTERİR

Hayvan sütlerindeki oligosakkarid çeşitliliği, yapısı ve miktarı insan sütünden farklıdır.

SENTETİK OLİGOSAKKARİDLER

(44)

YAPAY OLİGOSAKKARİDLER

(45)

YAPAY OLİGOSAKKARİDLER

FOS GOS

1 9 TOPLAM: 8g/L

Dışkı pH’sı, sıklığı, bifidobakteri çeşitliliği ve miktarında anne sütü ile beslenenlere benzer değişiklikler gözlenmiştir.

Boehm G. J Nutr 2008;138:S1818-28

(46)

FORMÜL SÜTLERDE PREBİYOTİK

JPGN 2011;52:238-250

(47)

FORMÜL SÜTLERDE PREBİYOTİK

JPGN 2011;52:238-250

 Değerlendirme ölçütlerine uygun toplam 23 çalışma

 Yayın yılları 2002-2009

 Tümü zamanında doğan sağlıklı bebeklerde (N:15-129)

 En sık kullanılan prebiyotik

GOS/FOS; 9/1

(48)

FORMÜL SÜTLERDE PREBİYOTİK

JPGN 2011;52:238-250

 GOS:FOS 9:1(12)

 GOS

 Asidik oligosakkaridler

 Oligofruktoz+inulin

 Polidekstroz+GOS

DOZ ARALIĞI 1.5-8 g/L

(49)

FORMÜL SÜTLERDE PREBİYOTİK

 Varolan veriler prebiyotikle desteklenen mamaların büyüme ve yan etkiler açısından bir güvenlik sorunu oluşturmadığını düşündürmekte.

 Bazıları dışkı kıvamında yumuşama ve sık dışkılamaya neden olmaktadır, ancak bunun klinik öneminin değerlendirilmesi gerekir.

 GOS/FOS katkılı mama bazı allerjilerin ve bazı enfeksiyonların sıklığını azaltıyor olabilir. Varolan verilerle sonuca varmak uygun değil.

(50)

FORMÜL SÜTLERDE PREBİYOTİK

Prebiotiklerin çocuklardaki etkilerini değerlendiren yeterli sayıda RCT yoktur. Prebiyotikler sağlıklı çocuklarda atopik ekzema ve bazı enfeksiyon

hastalıklarının sıklığını azaltıyor olabilir. Bu bulguları destekleyen, iyi tasarlanmış klinik çalışmalara

gereksinim vardır.

(51)

ÖZETLE...

 Anne sütü türe özgü, karmaşık bir biyolojik sıvıdır.

 Bebeği yalnızca beslemez, pek çok hastalıktan korur.

 Anne sütü ile beslenenlerde enfeksiyon hastalıkları ve otoimmunite gelişimi daha azdır.

-80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0

Çocukluk L AOM Şişma

nlıkSIDS Ast

ım DM Atopik Derma tit GI Alt SYE

(52)

ÖZETLE...

 Bu etkinin bir kısmı anne sütündeki prebiyotik ve probiyotiklere bağlı olabilir.

Formül mamalara pre/probiyotik eklenmesinin bebek sağ kalımı başta olmak üzere bebek sağlığı ile ilgili önemli

üstünlükler sağladığını gösteren yeterli çalışma yoktur.

(53)