Faaliyet Raporu (2008 Yılı)

(1)

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU FAALİYET

RAPORU

2008

(2)

2008 YILI FAALİYET RAPORU

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 2008

Yayıma Hazırlayan: Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Çağatay YAŞA

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Atatürk Bulvarı Nu:217 06680 Kavaklıdere/ANKARA Tel : (312) 428 61 00 12 Belge Geçer: (312)468 18 62

www.ataturkyuksekkurum.gov

(3)

1 BAKAN SUNUŞU

Atatürk, içinde yaşadığı asrın ruhunu ve icaplarını en derin ve geniş şekilde “okuyan” büyük bir devlet adamıdır. O, anlamakla yetinmemiş, o asra şekil veren bir iradenin kaynağı olmuştur. Bundan dolayıdır ki, Atatürk ve onun “milleti ile birlikte”, kurduğu Cumhuriyet bugün bile bilim, fikir ve siyaset dünyasında önemli bir referans kaynağı olmaya devam ediyor, gelecekte de durum farklı olmayacaktır.

Bunun iki önemli sebebi var: Biri, “Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi. İkincisi ise,

“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” özdeyişi ile dile getirilen temel düstur. Ulu Önder’in deyimiyle,

“fikri kuvvetler”imize ilim ve fenle, “içtimai kuvvetler”imize ise milli iradeyi rehber edinen bir siyaset anlayışı ve tatbikatı ile süreklilik kazandırabiliriz; kazandırmak mecburiyetindeyiz. Bunlardan ilki, bilim ve teknolojik kalkınmayı; sonuncusu ise, sosyo-politik tekâmülü, yani “demokratik, laik, sosyal, hukuk devleti” ni dile getirir.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun tanımlanmış asli görevi, yine Atatürk’ün ifadesine başvurularak söylenecek olursa, bir “milli akademi” olarak faaliyet göstermektedir. Bu görevin yerine getirilebilmesi için Yüksek Kurum’un daha ileri düzeyde bir ilgi ve desteğe ihtiyacı vardır.

Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün eserlerini, baş döndürücü bir tarzda ilerlemekte olan bilimsel yöntemlerin rehberliğinde araştırmak, incelemek, değerlendirmek ve elde edilen ürünleri insanlık âlemiyle paylaşmanın yollarını arayıp bulmakla yükümlüdür.

Atatürk Kültür Merkezi, küreselleşen dünya da kültürümüzü hem incelemek ve araştırmak hem korumak hem de öteki kültürlerle temasını sağlayarak zenginleştirmek ile görevlidir. Dil ve Tarih alanlarındaki görevlerimizi yeniden tanımlamaya zaten gerek yoktur. Bu alanlarla uğraşan kurumlarımızın ilmi ve fikri istikameti, o kurumlara varlık veren irade ile zaten gösterilmiş bulunmaktadır.

Kısacası, büyük Atatürk’ün dediği gibi, “asrımızın zaman mefhumu ve hareket prensibi”ne yürümek, “daha az zamanda daha çok ve daha büyük işler başarmak” zorundayız.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile idarelere yıllık faaliyet raporu hazırlama görev verilmiş olup, Bakanlığıma bağlı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun, 2008 yılı çalışmalarının yer aldığı faaliyet raporu hazırlanmıştır. Hazırlanan bu raporu ve gerçekleştirilen faaliyetleri bilim ve düşünce dünyamızın, kamuoyumuzun ilgi ve bilgisine saygıyla sunuyorum.

Prof. Dr. Mehmet AYDIN Devlet Bakanı

(4)

2 ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 134. maddesine göre 2876 sayılı Kanunla 1983 yılında kurulan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun dört bağlı kuruluşu vardır. Bunlardan Türk Tarih Kurumu 1931, Türk Dil Kurumu ise 1932 yılında Atatürk’ün talimatlarıyla kurulmuştur. Bu iki kurumla birlikte Atatürk Araştırma Merkezi ve Atatürk Kültür Merkezi’nden oluşan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, yine Atatürk’ün istediği biçimde milli kültür ve tarih değerlerinin birleştirici bir güç olduğunu göz önünde tutarak, Türk dilini, Türk tarihini, Türk kültürünü bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak ve yaymak amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir.

Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılaplarını bilimsel yoldan araştırmak; Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek; Türk tarihini ve Türkiye tarihini ve bunlarla ilgili konuları, Türklerin medeniyete hizmetlerini ilmi yoldan incelemek, araştırmak; Milli varlığımızın ve Milli gücümüzün devamında ve gelişmesinde ‘‘Milli kültürümüzü çağdaş medeniyet seviyesinin üstüne çıkarmak’’ ülküsünü temel alarak Türk kültürünü; Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda, bilimsel yoldan incelemek, araştırmak, bir bütünlük içinde yaymak ve yayımlamak amacıyla kurulan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk’ün manevi himayelerinde, Cumhurbaşkanı’nın gözetim ve desteğinde Başbakanlığa bağlı bir bilim kuruluşudur.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu olarak kamuoyuna hesap verme sorumluluğumuzun gereği, yukarıda belirtmiş olduğumuz amaçların gerçekleşmesi doğrultusunda, Yüksek Kurum ve Bağlı Kuruluşlarımızın 2008 yılında yürütmüş olduğu hizmet, etkinlik ve bunların sonuçlarını kamuoyu ile paylaşıyoruz.

Bu etkinlikleri yürütmede emeği geçen tüm Yüksek Kurum ve Bağlı Kuruluş çalışanlarına teşekkür ederim.

Prof. Dr. Şükrü Halûk AKALIN Atatürk Kültür, Dil ve Tarih

Yüksek Kurumu Başkanı

(5)

3 İÇİNDEKİLER

BAKAN SUNUŞU

ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU I- GENEL BİLGİLER

A- Misyon ve Vizyon………4

B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar ………...5

C- İdareye İlişkin Bilgiler 1-FizikselYapı………..10

2- ÖrgütYapısı………..11

3- Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar ………15

4- İnsan Kaynakları………...17

5- Sunulan Hizmetler ………...18

6- Yönetim ve İç Kontrol Sistemi ………...19

II- AMAÇ ve HEDEFLER A- İdarenin Amaç ve Hedefleri ………...20

B- Temel Politikalar ve Öncelikler ………..35

III- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER A- Mali Bilgiler ………...36

1- Bütçe Uygulama Sonuçları………...36

2- Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar ……….40

B- Performans Bilgileri 1- Faaliyet ve Proje Bilgileri ………..41

IV- KURUMSAL KABİLİYET ve KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ………70

(6)

4 I- GENEL BİLGİLER

A-MİSYON(Görev) ve VİZYON(Ülkü)

Misyonumuz(Görev)

Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılâplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırarak tanıtmak ve yaymak amacıyla çeşitli alanlarda hizmet veren kamu kurum kuruluşları, özel kuruluşlarla işbirliği yaparak yurt içinde ve yurt dışında geniş halk kitlelerine ulaşmak.

Vizyonumuz(Ülkü)

Gelişmiş teknolojileri kullanarak Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılaplarını bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak, yaymak ve bu konularda yayımlar yapmak, Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek, Türk tarihini ve Türkiye tarihini ve bunlarla ilgili konuları, Türklerin medeniyete hizmetlerini, ilmî yoldan incelemek, araştırmak, tanıtmak, yaymak ve yayımlar yapmak, bunlara dayanarak da Türk tarihini ve Türkiye tarihini yazmak, Millî varlığımızın ve millî gücümüzün devamında ve gelişmesinde, 'millî kültürümüzü çağdaş medeniyet seviyesinin üstüne çıkarma' ülkümüzde temel unsur olan Türk kültürünü; Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda, bilimsel yoldan incelemek, araştırmak ve bir bütünlük içerisinde yaymak ve yayımlamak görevlerini yerine getiren bağlı kuruluşların bu konularda ki faaliyetlerini gözetmek, desteklemek ve koordinasyonu sağlamak.

Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılaplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırarak tanıtmak ve yaymak amacıyla çeşitli kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerden gelen taleplere cevap vermek.

(7)

5 B-Yetki, Görev ve Sorumluluklar

Anayasanın 134.maddesine göre 2876 sayılı Kanunla Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılâplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak ve yaymak amacıyla; Atatürk'ün manevî himayelerinde, Cumhurbaşkanının gözetim ve desteğinde, Başbakanlığa bağlı; Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezinden oluşan, kamu tüzel kişiliğine sahip "Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu" kurulmuştur.

– Yüksek Kurumun ve bağlı kuruluşlarının bütün hizmet ve faaliyetlerinde Anayasa çerçevesinde uygulanacak ilkeler şunlardır:

a) Milli mücadele ruhu ve bilinci içerisinde; Atatürkçü düşünceye, Atatürk ilke ve inkılaplarına, Türkiye Cumhuriyetinin sonsuza kadar var olma şuuruna, kişilerin ve milletin refahına, toplumun mutluluğu inancına, milli kültürümüzü çağdaş medeniyet seviyesinin üstüne çıkarma azim ve kararlılığına bağlı kalmak ve sahip olmak,

b) Topluca Türk vatandaşlarının milli gurur ve iftiharlarda, milli sevinç ve kaderlerde, ortak ve bölünmez bir bütün halinde, milli kültür ve ülküler etrafında toplanmasını güçlendirecek doğrultuda hareket etmek,

c) Milli dayanışma ve bütünleşmede Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılaplarını, kültür, dil ve tarih değerlerini, birleştirici bir güç olarak göz önünde tutmak; bu değerlere karşı girişilecek her türlü yabancı ve bölücü akımların bilimsel yoldan çürütülmesini esas almak,

d) Kültür, dil ve tarihi değerlerimizin bilimsel yoldan ortaya çıkarılmasını, belgelenmesini, araştırılıp incelenmesini esas almak,

e) Toplumda yaratılan bütün maddi ve manevi kültür değerlerinin; sürekli, düzenli ve kapsamlı bir şekilde birikimini ve gelecek kuşaklara aktarılmasını temel kabul etmek,

f) Milli bütünlük ve güvenlik gereklerini, milli ahlak değerlerini ve milli gelenekleri koruyucu ve gözetici doğrultuda hareket etmek, g) Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkaracak, O'nu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirecek, kuşaklararası anlayışta ve söyleyişte birleştirici yönde hareket etmek,

(8)

6

h) Türk tarihini ve Türkiye tarihini ve bunlarla ilgili konuları, Türklerin medeniyete hizmetlerini inceler ve elde edilen sonuçları yayarken, milli tarihimizin ve milli tarih değerlerimizin birleştirici bir güç olduğunu esas almak ve Türk milletini şanlı geçmişine yaraşan tarihine sahip kılmak.

Bağlı kuruluşlarımız Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezi'dir.

Atatürk Araştırma Merkezi:

Ankara'da Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun kuruluşuna dahil, tüzel kişiliğe sahip, bilimsel hizmet ve faaliyetlerde bulunacak olan, "Atatürk Araştırma Merkezi" kurulmuştur. Atatürk Araştırma Merkezinin amacı Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılaplarını bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak, yaymak ve bu konularda yayımlar yapmaktır.

2876 sayılı Kanunun ilkeleri doğrultusunda Atatürk Araştırma Merkezinin görevleri şunlardır:

a) Atatürk'ün kişiliğini, ilkelerini, Atatürkçü düşünceyi, Atatürk inkılaplarını aydınlatacak, değerlendirecek bilimsel araştırmalar yapmak veya yaptırmak,

b) Devlet ve toplum hayatına Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılaplarını egemen kılmak ve yaşatmak için gerekli bilimsel araştırma ve incelemeyi yapmak, elde edilen sonuçları örgün ve yaygın eğitimde kullanılır hale getirmek, ilgili kurum ve kuruluşlara bu konularda ve elde edilen sonuçlar üzerinde önerilerde bulunmak, talepleri halinde gerekli desteği sağlamak,

c) Atatürk, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ile ilgili Türkçe ve yabancı dillerde yazılmış kitap, broşür, dergi ve benzeri materyalden oluşan bir kitaplık kurmak,

d) Milli Mücadele ve Türk İstiklal Savaşı, Cumhuriyetimizin kuruluş ve Cumhuriyet dönemi olayları ile Atatürk ilke ve inkılaplarının oluşmasını belirleyen her türlü kaynak ve belgeleri toplamak, bunları bilimsel yöntemlerle düzenlemek, inceleme ve araştırma yapacakların hizmetlerine sunmak,

e) Toplumun her kesiminin Atatürkçü düşünce, Atatürk ilkeleri ve inkılapları konularında, aynı görüş, inanç ve düşüncede birleşmesini sağlayacak açık, kesin ve temel kavramları ortaya koymak üzere; bilimsel araştırmalar yapmak, varılan sonuçları ve bu konulara kaynak teşkil eden fikri materyali ve bu amaçla başta Atatürk'ün eserleri olmak üzere Atatürkçü düşüncenin yerleşmesinde ve yayılmasında hizmeti geçmiş fikir adamlarının bu konudaki konuşma, konferans ve yazılarını toplayarak yaymak ve yayımlamak,

f) Atatürkçü düşünceye, Atatürk ilke ve inkılaplarına uygun milli politikaların oluşmasında ve yürütülmesinde, milli hedeflerin tespitinde, seçiminde fikir birikimini sağlayacak tedbirleri almak, bu konularda ilgili kurum ve kuruluşların taleplerini karşılamak,

g) Amaç ve görevleriyle ilgili kongreler, konferanslar, seminerler, kurslar, her türlü bilimsel toplantılar, geziler, sergiler düzenlemek; yurt içi ve yurt dışı bilimsel toplantılara katılmak,

(9)

7

h) Amaç ve görevleri doğrultusunda süreli ve süresiz yayınlar yapmak, aynı mahiyetteki yayınları desteklemek, yaptığı bütün araştırma, inceleme, kongre, konferans ve seminerlerin sonuçlarını yayımlamak,

ı) Amaç ve görevi ile ilgili konularda inceleme ve araştırma yapacaklara ve lisansüstü çalışmalarda bulunacaklara her türlü destek ve yardımlarda bulunmak,

j) Yurt içinde ve yurt dışında Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılapları konuları ile Cumhuriyetimizin kuruluşunu hazırlayan ve Cumhuriyet dönemindeki olayların sebepleri ve gelişmeleri konularında üstün başarılı eserler veren, eğitim ve öğretim hayatında ve çalışma alanlarında ve hizmet yerlerinde Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda örnek çalışmalarda bulunan Türk ve yabancı gerçek ve tüzelkişileri çalışmalarında, hizmet ve faaliyetlerinde desteklemek,

k) Amaç ve görevleri ile ilgili olarak, yurt içinde ve yurt dışında yerli ve yabancı, resmi ve özel eğitim, bilim, kültür, sanat kurum ve kuruluşları ile; araştırma merkezleri, arşivleri ve benzeri yerlerde ve çeşitli dallardaki araştırmacı, yazar ve sanatkarlarla işbirliğinde bulunmak,

l) Amaç ve görevlerine giren konularda, yurt içi ve yurt dışındaki yayınları izlemek, incelemek, değerlendirmek ve vereceği sonuçları yetkili organ veya kurumlara sunmak,

m) Yüksek Kurulun, Yüksek Kurumun ve bu Kanunun verdiği diğer görevleri yerine getirmek.

Türk Dil Kurumu:

Türk Dil Kurumu 12 Temmuz 1932'de Türk Dili Tetkik Cemiyeti adıyla kurulmuştur.

Atatürk tarafından görevlendirilen dört milletvekili, İçişleri Bakanlığı'na bir dilekçe ile Türk dili hakkında tetkikat ve neşriyatta bulunmak maksadıyla ve merkezi Ankara'da Halkevi binasındaki dairede olmak üzere "Türk Dili Tetkik Cemiyeti" adıyla ilmi bir cemiyet kurmak üzere başvurmuştur.

Ulu Önder Atatürk'ün kutlu eliyle ve O'nun yüce kurucu ve koruyucu Genel Başkanlığı altında kurulmuş olan" Türk Dil Kurumu;

tüzelkişiliğe sahip, bilimsel hizmet ve faaliyetlerde bulunacak bir kurum olarak Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun kuruluşuna dahil edilmiş ve yeniden düzenlenmiştir.

Türk Dil Kurumunun amacı; Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, O'nu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmektir.

2876 Sayılı Kanunun ilkeleri doğrultusunda "Türk Dil Kurumunun görevleri şunlardır:

a) Yazılı ve sözlü kaynaklardan Türk dili ile ilgili derleme ve taramalar yapmak,

b) Türk kültüründeki gelişmeye paralel olarak, Türk dilinin özleşmesine, zenginleşmesine ve etimolojisine yarayacak inceleme ve araştırmalar yaparak yazım ve imla kılavuzları ve sözlükler hazırlamak, bunları yazmak ve yayımlamak,

c) Türkçe dilbilgisi üzerinde araştırma ve incelemelerde bulunmak, buna dayalı olarak Türk dilinin yapısına uygun dilbilgileri ile Türkçenin tarihi ve karşılaştırmalı dilbilgilerini hazırlamak, bunları yazmak ve yayımlamak,

(10)

8

d) Bütün bilim, sanat ve teknik terim ve kavramlarını karşılayacak Türkçe terim ve kavramların bulunmasına yönelik araştırma ve incelemelerde bulunmak,

e) Milli varlığının temel unsurlarından biri olan Türk dilinin kuşaklar arasında birleştirici ve bütünleştirici özelliklerini göz önünde tutarak, yeni nesillerde Türk dili sevgisini ve bilincini kökleştirecek, geliştirecek ve yaygın hale getirecek her türlü tedbirleri almak, araçları hazırlamak, bunları kamu kurum ve kuruluşları ile resmi özel eğitim - öğretim kurumları ve kuruluşlarının, basım ve yayım organlarının hizmet ve yararına sunmak, bu konuda gerekli her türlü işbirliğinde bulunmak,

f) Türk dili ve Türkçe dil bilgisi konularında kongreler, sempozyumlar, konferanslar, toplantılar, sergiler, geziler düzenlenmek; yurt içi ve yurt dışında yapılacak aynı konu ve mahiyetteki toplantılara katılmak,

g) Araştırma ve inceleme sonuçlarını yayımlamak; süreli veya süresiz yayınlar yapmak,

h) Amaç ve görevleri ile ilgili olarak, yurt içinde ve yurt dışında yerli veya yabancı, gerçek ve tüzelkişilerle, eğitim, bilim, kültür, sanat kurum ve kuruluşları, araştırma merkezleri, araştırmacı, yazar ve sanatkarlarla işbirliğinde bulunmak,

ı) Amaç ve görevleri ile ilgili konularda yurt içi ve yurt dışındaki yayımları izlemek, incelemek, değerlendirmek ve varacağı sonuçları Yüksek Kurum Başkanlığına sunmak,

j) Yabancıların Türkçeyi öğrenmesini kolaylaştırıcı bilimsel çalışmalar yapmak,

k) Yüksek Kurulun, Yüksek Kurumun ve bu Kanunun verdiği diğer görevleri yerine getirmek.

Türk Tarih Kurumu:

Türk Tarih Kurumu, ilk defa Büyük Atatürk'ün buyrukları ile 1930 yılı Nisan'ında Türk Ocağı Merkez Heyetine bağlı "Türk Ocağı Türk Tarihi Tetkik Encümeni" adı altında 16 üye ile kurulmuştur.

Atatürk'ün emir ve isteği üzerine, yüksek koruyuculuğu altında" kurulmuş olan Türk Tarih Kurumu, tüzelkişiliğe sahip, bilimsel hizmet ve faaliyette bulunacak bir kurum olarak Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun kuruluşuna dahil edilmiş ve yeniden düzenlenmiştir

Türk Tarih Kurumunun amacı, Türk tarihini ve Türkiye tarihini ve bunlarla ilgili konuları, Türklerin medeniyete hizmetlerini, ilmi yoldan incelemek, araştırmak, tanıtmak, yaymak ve yayımlar yapmak, bunlara dayanarak da Türk tarihini ve Türkiye tarihini yazmaktır.

2876 Sayılı Kanunun ilkeleri doğrultusunda Türk Tarih Kurumunun görevleri şunlardır:

a) Türk tarihinin ve Türkiye tarihinin kaynaklarını araştırmak, incelemek, bu konularla ilgili bilimsel değerdeki araştırmaları ve eserleri yayımlamak,

b) Türk ve Türkiye tarihine ilişkin kaynakları toplamak, incelemek, gerekli görülenleri Türkçeye çevirmek, yaymak ve yayımlamak, c) Türk ve Türkiye tarihini aydınlatmaya yarayacak belge ve malzemeyi toplamak, arşiv ve dokümantasyon merkezleri kurmak, niteliği belirlenen belge ve malzemeyi elde etmek için gerekli araştırmaları, incelemeleri, kazıları yapmak ve yaptırmak,

d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirlenen kaynaklara dayanarak Türk tarihi ve Türkiye tarihini yazmak ve yayımlamak,

(11)

9

e) Yeni buluşları ve bilimsel konuları yaymak ve tanıtmak üzere bilimsel toplantılar yapmak, kongreler, sergiler ve geziler düzenlemek, f) Millî varlığımızın devamında temel unsurlardan biri olan tarih sevgisini ve bilincini kökleştirecek, geliştirecek ve yaygın hâle getirecek, tarihi araştırmaları ve çalışmaları özendirecek, destekleyecek her türlü tedbiri almak, gerekli çalışma plan ve programlarını yapmak,

g) Amaç ve görevleriyle ilgili olarak, yurt içinde ve yurt dışında Türk veya Türkiye tarihi üzerinde çalışan, araştırma ve yayın yapan kurum, kuruluş ve araştırma merkezleriyle, arşivlerle işbirliğinde bulunmak, kitap, yayın ve orijinallerinden çoğaltılmış belge mübadele etmek,

h) Yüksek Kurulun onayı ile yerli veya yabancı bilimsel kuruluşlara üye olmak, temsilci göndermek, kongrelere katılmak, bu kuruluşlarla ortak araştırmalar ve çalışmalar yapmak,

ı) Yüksek Kurulun, Yüksek Kurumun ve bu Kanunun verdiği diğer görevleri yerine getirmek.

Atatürk Kültür Merkezi:

"Millî varlığımızın ve millî gücümüzün devamında ve gelişmesinde, 'Millî kültürümüzü çağdaş medeniyet seviyesinin üstüne çıkarma' ülkümüzde temel unsur olan Türk kültürünü; Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda, bilimsel yoldan incelemek, araştırmak ve bir bütünlük içerisinde yaymak ve yayımlamak" amacıyla kurulmuştur.

2876 sayılı Kanunun ilkeleri doğrultusunda, Atatürk Kültür Merkezinin görevleri şunlardır:

a) Türk edebiyatının, Türk sanatının, Türk folklorunun, Türk töre ve geleneklerinin tarihini ve gelişmelerini incelemek, araştırmak, yaymak ve yayımlamak,

b) Türk kültürünü bir bütünlük içerisinde ve amaçlarda belirlenen esaslar çerçevesinde tanıtmak,

c) Yurt içinde ve yurt dışında Türk kültürü üzerinde araştırma ve incelemelerde bulunan, Türk kültürünün yayılmasına hizmet eden, gelişmesi yolunda çalışma ve faaliyetler gösteren, kurum, kuruluş, araştırma merkezleri, gerçek ve tüzelkişilerle işbirliğinde bulunmak,

d) Türk kültürünün çeşitli alanlarında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarının, özel kurumların çalışmalarına katılmak, onlarla işbirliğinde bulunmak, gerekli görülen talepleri karşılamak,

e) Süreli ve süresiz yayınlar yapmak, kongre, konferans, toplantı, gösteri, gezi ve sergiler düzenlemek ve benzeri faaliyet ve hizmetlerde bulunmak,

f) Yurt içinde ve yurt dışında Türk kültürünün, töre ve geleneklerinin tanıtılması için gerekli her türlü hizmet ve faaliyetleri yerine getirmek, tanıtma kurum ve kuruluşları ile ortak çalışmalar yapmak, işbirliğini gerçekleştirmek,

g) Yüksek Kurulun, Yüksek Kurumun ve bu Kanunun verdiği diğer görevleri yerine getirmek.

(12)

10 C-İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER

1-Fiziksel Yapı

Yüksek Kurum ve Türk Dil Kurumu, mülkiyeti Türk Dil Kurumuna ait Kavaklıdere/ANKARA adresindeki binada, Atatürk Araştırma Merkezi ve Atatürk Kültür Merkezi ise Tandoğan/ ANKARA adresinde kiralanan binada, Türk Tarih Kurumu ise mülkiyeti kendisine ait Sıhhiye /ANKARA adresindeki binada faaliyet sürdürmektedir.

.

Yüksek Kurum

Atatürk Araştırma Merkezi

Türk Dil Kurumu

Türk Tarih Kurumu

Atatürk Kültür Merkezi

Çalışma Odası 28 37 41 40 42

Konferans Salonu 1 3

Kütüphane 1 1 1 1

Kitap Satış Bürosu 1 1 1

Santral 1

Arşiv 1 1 1 1

Toplantı Odası 1 2 1 2 1

Yemekhane 1 1

Depo 1 3 1 7 2

Sergi Salonu 1

Okuyucu Salonu 1

Cilt Odası 1

Basımevi Binası 1

(13)

11 2- Örgüt Yapısı

Yüksek Kurumun Organları, Teşkilatı ve Görevleri

Yüksek Kurum görevlerini aşağıda belirtilen organları ile teşkilat şemasında belirtilen hizmet birimleri aracılığıyla yerine getirir.

Yüksek Kurumun Organları

Yüksek Kurum aşağıdaki organlardan oluşur:

a) Yüksek Kurul, b) Yönetim Kurulu,

c) Yüksek Kurum Başkanı.

d) Denetleme Kurulu

Yüksek Kurul

Yüksek Kurul, Başbakanın veya görevlendireceği Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısının başkanlığında, Genel Kurmay Başkanı veya Genel Kurmay ikinci başkanı, tanıtma ve enformasyon işlerinden sorumlu Devlet Bakanı, Millî Eğitim Bakanı, Kültür ve Turizm Bakanı, Gençlik ve Spor Bakanı, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Yükseköğretim Kurulu Başkanı, Yüksek Kurum Başkanı ile Cumhurbaşkanınca seçilen dört üyeden oluşur. Cumhurbaşkanı gerekli gördüğü hâllerde, Yüksek Kurul'a başkanlık eder.

Başbakanın gerekli gördüğü hallerde TRT Genel Müdürü, Başbakanlık Tanıtma Müsteşarı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yetkilileri, Yüksek Kurul toplantısına katılırlar, ancak oylamaya katılamazlar.

Yüksek Kurulun görevleri Kurulun görevleri şunlardır:

a) Bu Kanunda, belirtilen amaçların gerçekleştirilmesi, Yüksek Kurumun ve Bağlı Kuruluşlarının etkin ve verimli biçimde çalışabilmeleri için ilke kararı almak,

b) Bu Kanunda açıklanan amaç ve ilkeler doğrultusunda, millî politikaların oluşmasında, belirlenmesinde, yürütülmesinde ve millî hedeflerin seçiminde esas alınacak millî kültür unsurlarını tespit etmek, bu konularda gerekli gördüğü araştırma ve incelemeleri yaptırmak,

c) Yüksek Kurum Başkanının sunacağı konular hakkında karar vermek,

(14)

12

d) Yüksek Kurumun ve Bağlı Kuruluşların kısa, orta ve uzun vadeli çalışma plân ve programları ile bu kuruluşların bütçelerini onaylamak, e) Tüzük ve yönetmelikleri incelemek ve karara bağlamak,

f) Bu Kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Yüksek Kurum Başkanının görevleri

a) Yüksek Kurumu yurt içinde ve yurt dışında temsil etmek,

b) Yüksek Kurulun ve Yönetim Kurulun aldığı kararları yerine getirmek,

c) Yüksek Kurumun amaçlarının gerçekleştirilmesi için gerekli hizmet ve faaliyetleri yönlendirmek.

d) Bağlı kuruluşların, 2876 sayılı kanun ilkeleri ve Yüksek Kurulun kararları doğrultusunda yapacakları çalışmaları, hizmetleri ve faaliyetleri gözetmek, desteklemek ve bunlar arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlamak,

e) Yüksek Kurumun bütçesini, kısa, orta, uzun vadeli çalışma plân ve programlarını, tüzük ve yönetmelik taslaklarını, yürütmeye ilişkin hizmet ve faaliyet esaslarını zamanında hazırlatmak ve yetkili organlara sunmak,

f) Yüksek Kurumun amaçları ile bağdaşmayan veya ilkelere ters düşen çalışma ve faaliyetleri önleyici tedbirleri almak, bu tedbirleri yetkili organların onayına sunmak,

g) Gerektiğinde kurulacak araştırma ve uygulama birimlerinin çalışmalarının, hizmet ve faaliyetlerinin verimli olması için öngördüğü planlama ve destek tedbirlerini hazırlayarak yetkili organlara sunmak,

h) Bağlı kuruluşların mali ve idari hususlarının denetlenmesi için Denetleme Kurulunu görevlendirmek.

i) Bu kanunda gösterilen ve Yüksek Kurulca verilen diğer görevleri yerine getirmek

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Yüksek Kurum Başkanının başkanlığında, Başkan Yardımcısı, Cumhurbaşkanınca seçilmiş üç üye ve Bağlı Kuruluşların başkanlarından oluşur. Yüksek Kurum Başkanının bulunmadığı hâllerde Yönetim Kuruluna Başkan Yardımcısı başkanlık eder. Genel Sekreter Yönetim Kurulunun toplantılarına iştirak eder, ancak oylamaya katılamaz.

Cumhurbaşkanınca seçilecek üyeler; Başbakan tarafından önerilen, bağlı kuruluşların başkanlarında aranan niteliklere sahip altı aday arasından Cumhurbaşkanınca atanırlar.

(15)

13 Yönetim Kurulunun görevleri

a) Yüksek Kurulun onayladığı çalışma plan ve programlarının ve aldığı kararlar doğrultusunda amaçların gerçekleştirilmesini, görevlerin etkin ve verimli bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacak kararlar almak,

b) Yüksek Kurumun amacına uygun ve özel uzmanlık isteyen konularda; ihtiyaç hâlinde doğrudan veya Bağlı Kuruluşların istek ve önerileri üzerine yurt içinde veya yurt dışında, araştırma, inceleme uzman ve elemanlarından oluşan bilimsel araştırma ve uygulama birim veya kolları kurmak ve çalışmaların izlemek,

c) Yüksek Kurum Başkanının önerilerini karara bağlamak,

d) Bağlı Kuruluş Başkanlarının teklifi üzerine bu kuruluşların Yürütme Kurullarının kararlarını en geç bir ay içinde incelemek ve kesin karara bağlamak,

e) Yüksek Kurum bütçesini, tüzük ve yönetmelik taslaklarını görüşmek ve Yüksek Kurula sunmak, f) Denetleme Kurulu raporlarını değerlendirmek, gerekli kararları almak,

g)2876 saylı Kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek, Yüksek Kurum Başkan Yardımcısı:

Yüksek Kurum Başkan Yardımcısı, Yüksek Kurum Başkanına yardım eder, Başkanın bulunmadığı hâllerde onun görevlerini yerine getirir.

Denetleme Kurulunun görevleri

a)Bağlı kuruluşların bütçe uygulamaları ile malî ve idarî hususlarını denetlemek,

b)Bağlı kuruluşların kısa, orta ve uzun vadeli çalışma plânı ve programlarının gerçekleştirilmesinin gerekli kıldığı yatırım, işletme ve malî kaynak sağlanması hususlarında Yönetim Kurulu Başkanlığına bilgi sunmak,

c) Yüksek Kurulun veya Yönetim Kurulunun malî ve idarî hususlarda talep ettikleri araştırma, inceleme ve çalışmaları yerine getirmek.

Genel Sekreter:

Genel Sekreter, Yüksek Kurumun idari hizmet ve faaliyetlerini yürütür ve 2876 sayılı Kanunda verilen diğer görevleri yerine getirir.

(16)

14

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU

TEŞKİLAT ŞEMASI

YÜKSEK KURUL

BAŞKAN

YARDIMCISI

YÜKSEK KURUM BAŞKANI

ÖZEL KALEM

HUKUK DENETLEME

MÜŞAVİRLİĞİ

KURULU

BAŞKANLIĞI

GENEL SEKRETER

STRATEJİ PER. EĞT. Y.İÇİ İDARİ ve SİVİL DAİRE

GELİŞ. DAİ. Y.DIŞI MALİ İŞL. SAV. TABİBLİĞİ

DAİ. BŞK. BŞK. İLŞ. D.BŞK. DAİ. BŞK. UZM.

ATATÜRK TÜRK TÜRK ATATÜRK

ARAŞTIRMA DİL TARİH KÜLTÜR

MERKEZİ KURUMU KURUMU MERKEZİ

BAŞKANLIĞI BAŞKANLIĞI BAŞKANLIĞI BAŞKANLIĞI

(17)

15 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar:

Yüksek Kurum ve bağlı Kuruluşların saymanlıklarında Muhasebat Genel Müdürlüğünce sağlanan donanımlarla internet tabanlı say2000i sistemi kullanılmaktadır.

Kurumumuza ait bütçe işlemleri, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünce oluşturulan e-bütçe sisteminde yapılmaktadır.

Yüksek Kurum internet sitesinin kurulum çalışmaları 2007 yılında tamamlanmış olup, bağlı kuruluşlarımıza ait internet sitelerinde gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bilgi aktarımı devam etmektedir. Bu sitelere ulaşılabilecek adresler aşağıda belirtilmiştir.

Yüksek Kurum -- www.ataturkyuksekkurum.gov.tr Türk Dil Kurumu -- www.tdk.gov.tr --

Türk tarih Kurumu -- www.ttk.gov.tr -- Atatürk Araştırma Merkezi -- www.atam.gov.tr -- Atatürk Kültür Merkezi -- www.akmb.gov.tr --

Bu şekilde bağlı kuruluşlarımızca teknolojinin imkânları en iyi derecede kullanılarak kamuoyuna hızlı, nitelikli, kaliteli hizmet sunma çalışmaları devam etmektedir.

Ayrıca bu hizmetlerden e-mağaza sistemi sayesinde bağlı kuruluşlarımızca yayımlanan eserler alıcıların hizmetine süratli ve ucuz olarak sunulmaktadır.

Türk Dil Kurumunca internet ortamında Güncel Türkçe Sözlük, Kişi Adları Sözlüğü, Yazım Kılavuzu ve Terimler Sözlüğü yayımlanmaktadır. Yine Türkçe içeriğin artırılması amacıyla Türkçenin Bütün Söz Varlığının bir veri tabanında toplanması çalışmaları devam etmektedir. Bu çalışmalar sonuçlandığında yaklaşık 600.000 sözün yer alacağı bir veri tabanı oluşturulmuş olacaktır.

Bağlı kuruluşlarımız kütüphanelerinin zengin içeriğini ve veri tabanını tüm dünyadaki kullanıcılara e-kütüphane sistemi aracılığıyla açmıştır.

(18)

16

Yüksek Kurum ve Bağlı Kuruluşlar Teknolojik Kaynaklar Tablosu Yüksek

Kurum

Türk Dil Kurumu

Türk Tarih Kurumu

Atatürk Kültür Merkezi

Belgegeçer(faks) 4 2 2 1 1

Bilgisayar 71 37 111 53 38

Diz Üstü Bilgisayar 5 1 6 11 1

Fotoğraf Makinesi 2 3

Kamera 2 2 2 1

Tepegöz 1 1

Kesintisiz Güç Kaynağı 8 1

Mikrofilm Kamerası 1 1 1

Fotokopi Makinesi 5 2 4 5

Video 3 2 1

Tarayıcı 4 3 4 3

Yazıcı 43 18 34 7

Ses Kayıt Cihazı 2 1

Cep Telefonu 2 1

Projeksiyon Cihazı 3

(19)

17 4.İnsan Kaynakları:

Yüksek kurum ve bağlı kuruluşlarında toplam 258 personel görev yapmaktadır.2876 sayılı Kanun uyarınca; Kurumumuzda Şube Müdürü, Daire Başkanı, Yüksek Kurum ve Merkez Sekreterleri, Yüksek Kurum Başkan Yardımcısı unvanlarındaki personel kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalıştırılmaktadır.

Yüksek Kurum ve bağlı kuruluşlarımızda çalışan personelin sınıflar itibariyle son durumu aşağıda gösterilmiştir.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Personel Durumu

Kurum Başkanı Başkan Yardımcısı Denetleme Kurulu Üyesi Genel (Kurum) Sekreter Hukuk Müşaviri Daire Başkanı Özel Kalem Müdürü Şube Müdürü Uzman Uzman Yardımcısı Mali Hizmetler Uzmanı Araştırmacı Savunma Uzmanı Sivil Savunma Uzmanı Şef Sayman Ayniyat Saymanı Memur Veznedar Bilg. İşletmeni Şofor Veri Haz.Kont.İşlt. Hemşire Teknisyen Yardımcı Hizmetli Bekçi Kütüphaneci Daire Tabibi Dağıtıcı Programcı Ambar Memuru TOPLAM

Yüksek Kurum

Başkanlığı 1 1 1 1 2 4 1 9 7 4 1 1 1 3 1 1 25 1 6 3 1 1 1 3 2 82

Atatürk Kültür

Merkezi 1 1 5 5 5 1 12 1 2 1 3 1 2 40

1 1 5 7 3 1 7 1 2 4 1 33

Türk Dil Kurumu 1 1 5 15 1 3 18 1 2 1 1 1 3 53

Türk Tarih

Kurumu 1 1 1 5 12 3 1 13 1 3 3 1 2 2 1 50

Genel Toplam 4 1 1 5 3 4 1 29 47 1 2 1 1 1 17 2 3 68 2 11 12 5 1 3 5 2 7 3 1 4 258

(20)

18 5. Sunulan Hizmetler:

a.Bilimsel Faaliyetler

- Bilimsel araştırmalar yapmak veya yaptırmak,

-Kamu kurum ve kuruluşlarının istekleri doğrultusunda yapılan araştırmalara destek vermek, -Projelere destek vermek, ortak projeler üretmek,

-Eğitici programlar hazırlamak veya hazırlatmak,

-Kongre, sempozyum, seminer, panel, konferans vb. toplantılar düzenlenmek ve Kurum dışı düzenlenen bu tip faaliyetlere katılmak, -Sorunlara çözüm önerileri üretmek, görüş bildirmek,

-Türk tarihi ve kültürü ile alakalı yurt içi ve yurt dışı kazı çalışmalarına bilimsel ve maddi katkı sağlamak,

b.Yayın Faaliyetleri

-Türk dili, Türk tarihi, Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılapları ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ve gelişme sürecine ilişkin konularda kitap ve süreli yayın yayınlamak,

-İnternet üzerinden Türkçenin doğru kullanılmasını sağlamak amacıyla ‘‘Türkçe Sözlük’’ ve ‘‘Yazım Kılavuzu’’yayımlayarak bunu kamuoyunun ücretsiz hizmetine sunmak,

(21)

19 c.Kitaplık ve Arşiv Faaliyetleri

-Türk dili, Türk tarihi, Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılapları ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ve gelişme sürecine ilişkin belge toplayarak arşiv faaliyetleri yürütmek,

-Kütüphanelerimizden araştırmacıların en üst düzeyde yararlanabilmesi amacıyla gelişmiş teknolojik kaynakları hizmetlerine sunarak, bilimsel araştırmalara imkan sağlamak,

d.Eğitim Faaliyetleri

-Devlet Kurumlarının kendi personeli için düzenleyeceği ‘‘Türkçenin doğru kullanılması ve Resmî Yazışma kuralları’’ ve ‘‘Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi’’ eğitimlerine uzmanlarımızın eğitici olarak katılması,

e.Resmî Törenler

Her yıl 10 Kasım tarihinde Anıtkabir’de yapılan törenleri takiben, Atatürk Yüksek Kurumunda Devlet Ricalinin de katıldığı Atatürk’ü Anma ve Anlamaya yönelik bilimsel toplantılar yapılması, bu toplantıların, televizyon kanalları ve internet ortamında yayınlatılmasıyla Devletimizin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün halkımıza en yüksek düzeyde tanıtılması,

f. Milli Komite Faaliyeti

- Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Milli Komitenin Sekreterya faaliyetinin icra edilmesi.

6-Yönetim ve İç Kontrol Sistemi

Üst yönetici adına ön mali kontrol yapma görevini Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı ön mali kontrol Birimi yerine getirmektedir. 2006 yılı sonuna kadar sadece Yüksek Kuruma ait ödeme emri belgelerinin ön mali kontrolü yapılmasıyla birlikte, ön mali kontrolün tüm bağlı kuruluşları kapsayacak şekilde yapılmasına olanak sağlamak üzere ön mali kontrol genelgesi hazırlama çalışmaları sonuçlandırılmış ve 2007 yılı başında yayımlanmıştır. Ayrıca Denetleme Kurulu Başkanlığı’nca Yüksek Kurum ve Bağlı kuruluşlarımızın idari ve mali denetimi yapılmaktadır.

(22)

20 II-AMAÇ VE HEDEFLER

A-Kurumumuzun Amaç ve Hedefleri STRATEJİK AMAÇ 1:

Türk kültür ve varlığını yurt içinde ve yurt dışında korumak, millî birlik ve kimlik bilincini güçlendirmek, Atatürk’ü ve Atatürkçü düşünceyi tanıtmak, Atatürk milliyetçiliğinin önemini anlatmak, Türkiye ve diğer Türk toplulukları arasındaki kültürel ve sosyal ilişkilerin disiplinler arası bir yaklaşımla, bilimsel ve evrensel yetkinlikte, bir bütünlük içinde incelemek ve araştırmalar yapmak.

Stratejik Hedef 1.1

2012 yılı sonuna kadar Atatürk’ün doğumu ve ölümünün beşli, onlu yıllara rastlayan yıldönümlerinde özel programlar hazırlanacak, onun ebediyete intikalinin 70. yılına rastlayan 2008 ve doğumunun 130. yılına rastlayan 2011 ile Cumhuriyetin kuruluşunun 80. yılına rastlayan 2008 yılında konferanslar, paneller düzenlenecek ve yayımlanacak eserler belirlenecektir. Prof. Dr. Utkan KOCATÜRK’ün Atatürk’ün Ölümsüz Sözleri adlı eserinin Türkçe (2007) ve İngilizce baskısı (2008) yıllarında gerçekleştirilecektir. Sonraki yıllarda bu eserin, bir plan dâhilinde diğer bazı dillerle, Türk lehçelerine çevrilmesine devam edilecektir.

Stratejik Hedef 1.2.

2012 yılı sonuna kadar Türkiye Cumhuriyeti’nin, millî birlik ve bütünlüğü ile Türk kültürünü tehdit eden faaliyetlere karşı fikri tartışmaların yapıldığı bilimsel kongre, panel, konferans, sergi, gezi, sempozyum ve yarışmalar ile diğer kurumlarla işbirliği içinde yayınlar yapılacak bu amaçla güncel gelişmeler ve yıldönümleri iyi takip edilerek, uzmanlardan bir ekip oluşturulacak, gündeme uygun konular, belirlenerek; yayımlanacak eserler için yazarlara teklif götürülecektir.

2012 Kültür ve kültür araştırmalarıyla ilgili kuramsal telif veya çeviri eserler yayımlanacak; ayrıca yabancı dillerde yayımlanmış farklı kültürlerle ilgili örneklik edebilecek incelemeler dilimize kazandırılacaktır. Sosyal ve beşerî bilimler üzerinde çalışan bilim adamlarının güçleri birleştirilecek Türk kültürünün bütün öğeleriyle ilgili yayınlar yapılacak ve araştırmacıların bu yöndeki çalışmaları teşvik edilecektir.

2012 yılına kadar Türk kültür ve sanatının tarihsel gelişimini ortaya koyan eserler yayımlanacak ve bu amaçla hazırlanacak projelere destek verilerek Bilim Tarihi Projesi 2008’de tamamlanacaktır. 2011’e kadar en az üç alanda Türk kültürünün diğer alanlarıyla ilgili

(23)

21

Müzik Tarihi, İletişim Tarihi, Teknoloji Tarihi, Basın Tarihi, Hukuk Tarihi, Sinema Tarihi, Türk Sanat Tarihi çalışmalar yapılacak, Türklerin dünya kültürleriyle karşılıklı etkileşimi araştırılacak ve bu konudaki çalışmalar yayımlanarak yabancı dillere çevrilecek, Türk kültürüyle ilgili yabancı dillerde yazılmış önemli çalışmalar dilimize kazandırılacaktır.

2010 yılında İstanbul’un kültür başkenti ilan edilmesi sebebiyle, konunun önemine uygun yayınlar ve etkinlikler düzenlenecektir. Bu amaçla oluşturulan çalışma grubu 2008 yılı içinde faaliyete başlayacaktır.

Stratejik Hedef 1. 6

2012 yılına kadar Türk toplum yapısı ve farklı sosyal gruplar üzerinde araştırmalar yapılarak, toplumsal ve kültürel sorunları/sapmaları, bilimsel seviyede ele alarak çözüm yolları üzerinde araştırmalar yayımlanacak ve bunlara dönük projeler desteklenecek, Kent hayatı, sağlıksız kentleşmenin getirdiği problemleri ve göç sorununu ele alan, kentli geleceğimizle ilgili yayınlar ve toplantılar(2008yılında) gerçekleştirilecek ve bu konudaki projelere destek verilecektir. Yine 2008 yılında sağlıksız kentleşmenin ele alınacağı ulusal bir sempozyum düzenlenecektir.

2008 yılından Türk tarihinin ve kültürünün önemli olay ve isimleriyle ilgili, yirmi beşli, ellili ve yüzlü yıldönümlerinde anma toplantıları düzenlenecek ve yayınlar yapılacaktır.

UNESCO kararları doğrultusunda, 2008’de Kâşgarlı Mahmut’la ilgili toplantılar düzenlenecektir. 2012 yılı sonuna kadar Türk kültürüyle ilgili her yıl, Türk kültürünün farklı konularını ele alan, bir veya iki günlük ulusal katılımlı sempozyum (bilgi şöleni), dört yılda bir de Türk kültürüyle ilgili bir tema üzerinde yoğunlaşan “Uluslararası Türk Kültürü Kongresi” düzenlenecektir. 2008’de Evliya Çelebi ile ilgili uluslararası bir sempozyum düzenlenecektir. 2009 yılında yapılacak olan 7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresinin hazırlıklarına 2008 yılı başında başlanacaktır.

2008 yılı sonuna kadar 2007 yılında hazırlıklarına başlanan Türk kültürünün zirve örnekleri ve isimleri üzerinde tanıtıcı nitelikte eserler basılacak ve Türk kültürünün temel alanlarıyla ilgili bu eserler (200-400 sayfa) görsel malzemeyle zenginleştirilerek bir plan dâhilinde önce İngilizceye, sonra da bazı önemli yabancı dillere çevrilerek yayımlanacaktır. 2012 yılı sonuna kadar basım ve yayıma devam edilecektir.

2012 yılı sonuna kadar Türk kültürüyle ilgili belgeseller hazırlatılarak topluma ulaştırılacak ve bunlar ayrıca Atatürk Kültür Merkezinin web sayfasında erişime açılacaktır. 2012 yılı sonuna kadar halı, kilim, ağaç işlemeleri, “son konar-göçerler” vb. üzerinde birer belgesel

(24)

22

hazırlanacak, Türk kültürüne tanıklık eden araştırmacılarla ilgili Sözlü Tarih Projesi başlatılacaktır. 2011 yılına kadar alanının seçkin isimlerinden oluşan bilim ve kültür hayatının önemli isimleriyle söyleşiler gerçekleştirilecek; bu söyleşiler kitap hâlinde yayımlanacaktır.

Ayrıca her araştırmacıyla ilgili, söyleşilerden hareketle belgesel filmler hazırlanarak bir arşiv oluşturulacak ve bunların televizyonda yayımlanması sağlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Atatürk dönemi ve sonrası kültürel faaliyetleri incelemek üzere, Cumhuriyet Dönemi Türk Kültürü adlı bir proje başlatılacaktır. 2007 yılında başlatılan Atatürk Dönemini içeren proje, 2008 yılında tamamlanacaktır. Bu projenin Atatürk sonrasını kapsayan dönemleri ise, bir plan dâhilinde 2008-2011 yılları arasında gerçekleştirilecektir. Yürütülmekte olan, Türk Bilim Tarihi Projesi 2008 yılında tamamlanacaktır. 2012 yılına kadar Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Projesi içinde hazırlanan Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Türk Dünyası Edebiyat Terimleri ve Kavramları Sözlüğü ve diğer eserleri Türk lehçelerine çevrilecektir.

Stratejik Hedef l. 11.

2012 yılı sonuna kadar Prof. Dr. Ahmet Mumcu’nun Kültür Anlayışında Din ve Vicdan Özgürlüğünün Yeri; Prof. Dr. Mübahat TÜRKER-KÜYEL’in, “Atatürk’ün Saâdet Anlayışı” Hakkında Bir Deneme adlı eserlerinin yeni baskıları gerçekleştirilecektir.

STRATEJİK AMAÇ 2:

Türkiye ve Türkiye dışındaki Türk toplulukları ve Bağımsız Türk Cumhuriyetlerinde Türk kültürüne hizmet eden, yurt içi ve dışındaki kişi ve kuruluşlarla işbirliği içinde bulunmak, onlar arasında eşgüdümü sağlamak; kurum dışındaki başarılı kültürel çalışmaları teşvik etmek kültürel araştırmaların ve kültür araştırmacılarının, ulusal ve uluslararası platformlara etkin bir şekilde tanıtmak.

2012 yılı sonuna kadar biyografik ve yayın bilgilerini içeren, sürekli güncellenebilen bir veri tabanı oluşturulacaktır. 2007 yılında başlayan Türk kültürüyle ilgili bilimsel çalışmaları, günümüze ve geleceğe daha etkin bir şekilde taşıyacak, sürekli güncellenebilen ağ (internet) tabanlı “Türk Kültürü Bilgi Sistemi” adlı üç aşamalı bir sistem oluşturulacaktır.

2012 yılı sonuna kadar her yıl sosyal ve beşeri bilimler üzerinde çalışan bilim adamlarına ait Türk kültürüyle ilgili en az ‘5’ araştırma eseri bilim dünyasına kazandırılacaktır. 2011 yılına kadar alanının seçkin isimlerinden oluşan bilim ve kültür hayatının önemli isimleriyle söyleşi gerçekleştirilecek, bunlar kitap halinde yayımlanacaktır.

Stratejik Hedef. 2.3.

2009 yılında 7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi düzenlenmesi planlanmakta olup, hazırlık çalışmalarına 2008 yılında başlanacaktır.

(25)

23 Stratejik Hedef. 2.4.

2012 yılı sonuna kadar bilimsel kent monografileri hazırlanacak, bu tür kent monografilerinin bir örneği olarak “Geçmişten Günümüze Isparta” başlıklı proje 2008 yılında tamamlanacaktır.

2008 yılı sonuna kadar Türk kültürüyle ilgili Cumhuriyet dönemi “Türk Kültürü” adlı projenin Atatürk dönemini içeren ilk kısmı tamamlanarak, 2012 yılına kadar Türk kültürüne tanıklık eden araştırmacılarla ilgili “Sözlü Tarih” projesi tamamlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Türk kültür ve sanatının tarihsel gelişimini ortaya koyan eserler yayımlanacak ve bu amaçla hazırlanacak projelere destek verilecektir. ”Bilim Tarihi” adlı eser 2008’de tamamlanarak yayımlanacak, 2012 yılına kadar en az iki alanda da benzer eserler tamamlanarak yayımlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Türk kültürüyle ilgili her yıl en az bir belgesel hazırlanacak, bu belgeseller yayımlanarak topluma ulaştırılacaktır.

Bunlar ve yapılan önemli konferans ile toplantılar ayrıca Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı ağ (internet) sayfasında erişime açılacaktır Stratejik Hedef 2.8.

2008 yılı sonuna kadar Atatürk kültür Merkezinde bulunan “Türk Halk Hikâyeleri Arşivi” tasnif edilerek elektronik ortama aktarılacak ve her yıl güncellenecektir.

2012 yılı sonuna kadar “Erdem” ve “Arış” adlı süreli yayınların yayımına devam edilecektir.

2008 yılı Mayıs ayında Iğdır'da Nahçıvan Devlet Üniversitesi Iğdır V a l il iğ i ve Atatürk Kültür Merkezi işbirliği ile “Türk Kültüründe Ağrı” konulu 2 günlük sempozyum düzenlenecektir.

5-12 Temmuz 2008 tarihleri arasında, Azerbaycan da “Uluslararası Nasrettin Hoca” Sempozyumu düzenlenecektir.

(26)

24 Stratejik Hedef 2.12.

2012 yılı sonuna kadar her yıl İllerimizin kurtuluş günleri ve Atatürk'ün illerimize geliş tarihleri vesilesiyle, en az 5 ilimizde panel ve konferanslar yapılacaktır.

11-18 Eylül 2008 tarihleri arasında İran'ın Tebriz şehrinde Şehriyar'ın ölümünün 20.Y ılı vesilesiyle bir anma toplantısı yapılacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Türkiye’nin bazı illerinde Nevruz ve Dünya Su günü Kutlamaları çerçevesinde konferans ve paneller düzenlenmesi planlanmakta olup, bu amaçla 16-21 Mart 2008 tarihleri arasında 4 ilimizde konferans ve panel düzenlenmesi planlanmıştır.

STRATEJİK AMAÇ 3:

Türkçenin bilim, edebiyat, sanat ve kültür dili olarak geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması ile Türkçenin doğru ve güzel kullanımını özendirmek.

2010 yılı sonuna kadar yazı dilinin, bölge ağızlarının, Tarihsel Türkçe Sözlüğün, Kişi Adları Sözlüğü’nün yer alacağı Türkçenin Söz Varlığı Veri Tabanına dayanan “Büyük Türkçe Sözlük” hazırlanarak, yayımlanacak ve sanal ortamda kullanıma açılacak ve her yıl güncellenecektir.

Stratejik Hedef 3. 2.

2012 yılı sonuna kadar her yıl “Türkçe Sözlüğü”nün geliştirilmiş yeni baskısı yayımlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar “Ansiklopedik Türkçe Sözlük” hazırlanarak, yayımlanacak ve sanal ortamda kullanıma sunulacak ve her yıl güncellenecektir.

(27)

2010 yılı sonuna kadar “ Osmanlı Türkçesi Sözlüğü” tamamlanarak sanal ortamda kullanıma sunulacak, 2012 yılı sonuna kadar da baskısı tamamlanacaktır.

2009 yılı sonuna kadar Türkiye Türkçesinin bütün bölge ağızlarının söz varlığını ortaya koyacak “Derleme Sözlüğü”nün baskısı tamamlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar bütün bilim, sanat ve spor dallarındaki terimlerin Türkçeleştirilmesi ve sözlüklerinin hazırlanması çalışmalarını yürütülerek, 2009 yılında “Terim Sözlüğü” çalışmaları tamamlanacak, 2010 yılından itibaren ise Terim Sözlüğü çalışmaları tamamlanan dallarda“Ansiklopedik Terim Sözlükleri” hazırlanarak, yayımlanacaktır.

2010 yılı sonuna kadar Türkiye Türkçesinin Türk dünyasında ortak iletişim dili olarak yaygınlaştırılması amacıyla “Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü” ve “Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü Dil Bilgisi” kitabı yayımlanacaktır. “Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü” sanal ortamda kullanıma açılarak, 2012 yılı sonuna kadar basımı tamamlanacaktır.

2011 yılı sonuna kadar Yabancıların Türkçe öğrenmesine yardımcı olmak amacıyla “Türkçe Sözlüğün en son baskısına dayalı olarak Türkçeden diğer dillere (öncelikle komşu ülke dillerine ve yaygın dünya dillerine) sözlükler hazırlanarak, basılacak ve sanal ortamda kullanıma sunulacak ve her yıl güncellenecektir.

2012 yılı sonuna kadar belirli yaş gruplarına yönelik olarak resimli sözlükler hazırlanacak, çalışması biten eserlerin baskısı tamamlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar her yıl Türk Dili, Belleten, Türk Dünyası, Çeviri Yıllığı vb. süreli yayınları çıkarılacaktır.

(28)

26

2012 yılı sonuna kadar “Ses Bilimi Laboratuarı” kurarak ses bilgisi araştırmaları bilimsel yöntemlerle yürütülecektir.

2008 yılı sonuna kadar “Türkçenin tarihî ve Çağdaş Köken Bilgisi (Etimolojik) Sözlüğü” hazırlanarak, I.Cilt A-K yayımlanacak,2012 yılı sonuna kadar yayın ve baskı çalışmaları devam edecektir.

2010 yılı sonuna kadar “Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü” hazırlanarak, basılı ve sanal ortamda yayımlanacak, 2012 yılı sonuna kadar da yaş gruplarına göre değişik sürümleri baskı ve yayımı devam edecektir.

2011 yılı sonuna kadar Türkçenin “Eş Anlamlılar ve Karşıt Anlamlılar Sözlüğü” hazırlanarak, yayımlanacak ve sanal ortamda kullanıma sunularak, her yıl güncellenecektir.

2012 yılı sonuna kadar “Türkçenin Kısaltmalar Sözlüğü’’ hazırlanarak, yayımlanacak ve sanal ortamda kullanıma sunulacak ve her yıl güncellenecektir.

2012 yılı sonuna kadar İşitme engelliler ile dil ve konuşma bozukluğu olan bireyler için Türk işaret dili oluşturularak, sözlüğü ve dil bilgisi hazırlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Çeşitli kurum ve kuruluşlara Türkçenin doğru ve güzel kullanımı konusunda hizmet içi eğitimler verilerek, fikri tartışmaların yapıldığı bilimsel kongre, panel, konferans, sergi, gezi, sempozyum ve yarışmalar düzenlenecektir.

2012 yılı sonuna kadar yazım kurallarında birliği sağlamak amacıyla bilgisayar yazılımları geliştirmek, var olan yazılımların yazım denetimlerinin TDK’nin koyduğu kurallarla işletilmesi sağlanacaktır.

(29)

2012 yılı sonuna kadar sanal ortamda “Kişi Adları Sözlüğü” geliştirilecek, ayrıca kitap olarak yayımlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar 2008 yılından itibaren her yıl dilimizin özelliklerini, tarihini, gücünü sonraki kuşaklara aktaracak belgeseller hazırlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Türk dili alanında öğrenim görenlere ve araştırmacılara burs verilerek maddi destek sağlanacaktır.

STRATEJİK AMAÇ 4.

Türk dünyasında ortak iletişim dilinin kurulmasını ve yaygınlaştırılmasını sağlamak.

2012 yılı sonuna kadar Türk dünyasında ortak alfabe oluşturmak için çalışma gurupları oluşturulacak, alfabe çalışmalarına başlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Türk lehçelerinin ortak sözlükleri ile dilbilgileri hazırlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar “Türk Dünyası Destanları Tespiti, Türkiye Türkçesine Aktarılması ve Yayımlanması” Projesi tamamlanacak ve işlemleri biten eserler yayımlanacaktır.

2010 yılı sonuna kadar “Türklük Bilimi (Türkoloji) Alanında Yabancıların Eserlerinin Türkçeye Çevrilmesi” Projesi tamamlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Türkçenin Batı Dilleriyle İlişkisi, Türk Dünyasında Ortak Dil Türkçe Bilgi Şöleni, Türkçe ile Korece’nin Karşılaştırmalı Ses Bilgisi ve Biçim Bilgisi, Rusya’da Türk Dillerinin Araştırılması, Makedonlar için Türkçe, Hakasça-Türkçe Sözlük, Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözlüklerin Köken Bilgisi, Dil Biliminin Esasları, adlı eserlerin basımı tamamlanarak yayımlanacak, ayrıca 2012 yılı sonuna kadar 2008 yılında incelemeye alınan eserlerden olumlu görülenlerin yayımlanması gerçekleştirilecektir.

(30)

28 Stratejik Hedef 4. 6.

2012 yılı sonuna kadar Özbek Destanları, I. Erali Ve Şirali, Hakas Destanları, II Kara Kuzgun, Kazak Destanları - IV Murkı Batır, Nurgayşa, Aybiyşek Karabala, Doğu Türkistan Uygur Ağızları, Rusya'da Türk Dillerinin Araştırılması, Nahçivan Ağzı (Giriş-İnceleme, Metinler-Dizinler-Sözlük), Kitâb-ı Bâz-nâme-i Pâdişâhı, Türk Dilinin ve Lehçelerinin Tarihi Seyri, Kırgız Destanları IV Mendirman, Şemseddin Sami ve Nev-Usul Sarf-ı Türki, Elazığ Yöresi Söz Varlığı, Türkiye Türkçesinde Anlamca Kaynaşmış Birleşik Filer, Uygur Harfli Rızvan Şâh ile Ruh-afza Hikâyesi, Eski Türkçeden Eski Anadolu Türkçesine Anlam Değişmeleri Eskişehir İli Mihalıççık İlçesi ve Yöresi Ağızları, Hatiboğlu'nun Bahrü'l-Hakayık, Silifke ve Mut'taki Sarıkeçili ve Bahşiş Yörükleri Ağzı, Muînü 1-Mürid, Pars-nâme, Türkçede ve Almancada Sıfatlar ve Sıfatlara Yabancı Dil Öğretimi Yönünden Bir Yaklaşım, Kırgız Destanları VII Bostosn, Âşık Şeref Taşlıova'dan Derlenen Halk Hikâyeleri, Mühendislik Terimleri Bilgi Şöleni, Kırım-Tatar İlmi Sarfi, Şirvanlı Mahmûd Tarih-i İbn-i Kesir Tercümesi I-II, 1926-Bakü Türkoloji Kurultayı, Tutanaklar (26 Şubat 6 Mart 1926),Türkiyede Genel Ağ, Firdevsî-i Rûmî'nin Süleymannâme-i Kebîr, Türkiyedeki Afgan Kazakları Ağzı, Türk Dil Kurumundan Eski Anılar, Nikolay F. Katanov'un Sibirya ve Doğu Türkistan'dan Mektupları, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Gaspıralı İsmail Bey'den Atatürk'e Türk Dünyasında Dil ve Kültür Birliği, Türk Dil Kurumunun Kurucularından Samih Rıfat Hayatı ve Eserleri basılarak yayımlanacak, ayrıca 2008 yılında incelemeye alınan eserlerden olumlu görülenlerin 2012 yılı sonuna kadar yayımlanması gerçekleştirilecektir.

2008 yılının Eylül ayında 6. Uluslar arası Türk Dili Kurultayı ile biri uluslar arası konferans olmak üzere Türk dili ile ilgili Ankara içinde 50, Ankara dışında 20, Yurt dışında ise 9 konferans düzenlenecektir. 2008-2012 yıllarında, her yıl kutlanan Türk Dil Kurumunun Kuruluş Yıldönümü Temmuz ayının 12 sinde, Eylül ayının 26 ısında ise Türk Dil Bayramı kutlanacaktır.2012 yılında 7. Uluslar arası Türk Dil Kurultayı kutlanacaktır.

Türk tarihi ve Türkiye tarihini Türklerin medeniyete hizmetlerini aydınlatmaya yarayacak ve Türk tarihinin ulaştığı her sahada kaynakları araştırmak, incelemek, ulusal ve uluslar arası platformda tanıtmak, yaymak amacıyla bilimsel çalışmalar yapmak.

2012 yılı sonuna kadar yurt içi ve yurt dışındaki arkeolojik kazı ve yüzey çalışmalarından uygun bulunanlara maddi destek verilecek, bu çalışmalar rapor halinde yayımlanacak olup, Akkerman Kalesinde 1999 yılında başlayan kazı raporları yayın hazırlıkları ile Alay- Günelek ve çevresi Araştırmaları yayın hazırlıkları çalışmaları tamamlanarak eser halinde yayımlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Karain mağarası, Çorum/Ortaköyü, Kültepe, Van/Aşağı ve Yukarı Anfaz Urartu Kaleleri, Çorum/Alacahöyük,

(31)

29

İkiztepe, Perge, Menemen-Panaztepe, Urla-Limantepe, Kaunos, Harmanören, Bademağacı, Osmaniye/Karatepe, Samandağı/Üç Ağızlı Mağrası, İznik Çini Fırınları,Çankırı Çorakyerler,Enes kazı çalışmaları, Acemhöyük, Hüseyindede Fatmaören, Çorum/Resuloğlu Köyü, Çine Tepecik Höyüğü Konservasyon çalışmaları,Adana ili ve çevresi Arkeolojik yüzey Araştırmaları projesi I-IV, Doğu Anadolu’da Kurgan Türk Mezar Geleneğinin Yayılımı ve Sınırları, Adana İli Kozan İlçesi Coğrafi Araştırması, Muğla Lagina Antik Kenti Kazısı, Çanakkale/Ayvacık Apollon Tapınağı,Arlı İznik Çini Fırınları yüzey araştırma projeleri desteklenerek, çalışmalar tamamlanacaktır

2008 yılı sonuna kadar Muahedat mecmuası ve indeksi hazırlanması projesi tamamlanarak 2009 yılı sonuna kadar yayımlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Katip Çelebinin “Cihannüma”, Prof. Dr. Yusuf HALAÇOĞLU’nun “Ermeni Tehciri ve Gerçekler (Azerice) adlı eserlerinin yayımı tamamlanacaktır.

2009-2012 yılı sonuna kadar W.Hehd’in “Yakın Doğu Ticaret Tarihi II, Ömer Lütfi BARKAN-Enver MERİÇLİ’nin “Hüdavendigar Livası, Artin Ohendijanin “Ermeni Avusturya Diplomatik Yazışmalarının basımı tamamlanarak yayımlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kayıp Bir Ortaçağ Başkenti Erez’in Tarihi ve Arkeolojik Yüzey Araştırması projesi tamamlanacaktır.

2012 yılı sonuna kadar Osmanlı Yönetiminde Balkanlarda Ekonomik Transformasyon Projesi çalışmaları tamamlanacaktır Stratejik Hedef 5. 8.

2012 yılı sonuna kadar Türk tarihi alanında öğrenim görenlere ve araştırmacılara burs verilerek maddi destek sağlanacaktır.

Türkiye’de ve çeşitli bölgelerde yaşayan Türk topluluklarının kendi asli kimliklerine kavuşturulması, ortak kültür ve tarih şuurunun kökleştirilmesi ve tarih sevgisinin geliştirilmesi amacıyla yurt içi ve yurt dışındaki araştırma kuruluşlarıyla ortak projeler üreterek Türk