Toplu İş Sözleşmesinin
Yapılması
Öğr. Gör. Yusuf Can ÇALIŞIR
1. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti
• Toplu iş sözleşmesi yapma ehliyeti
• bir toplu iş sözleşmesine taraf olabilme ehliyetini ifade eder.
• Toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip olmayan kişi veya kuruluşlar geçerli bir toplu iş sözleşmesi yapamazlar.
1. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti
• Toplu iş sözleşmesinin işçi tarafı açısından
• sadece işçi sendikaları toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahiptir.
• Bu nedenle konfederasyonların işçiler adına toplu iş sözleşmesi yapma ehliyeti yoktur.
– Bunun gibi işçiler veya işçi toplulukları da doğrudan toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip değildir.
2. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi
2.1. İşçi Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkileri
– Bir işçi sendikasının kurulu olduğu işkoluna giren bir işyeri veya işyerlerinde – ya da işletmede toplu iş sözleşmesi yapma yetkisine sahip olabilmesi için iki
koşulun gerçekleşmiş olması gerekir (STİSK.41/1):
1. İşçi sendikasının kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde biri bu sendikanın üyesi olmalıdır.
2. Sendikanın toplu iş sözleşmesi yapmak istediği işyerinde çalışan işçilerin yarısından fazlası bu sendikanın üyesi bulunmalıdır.
2. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi
2.1. İşçi Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkileri
• Grup toplu iş sözleşmesi için,
• işçi sendikası toplu iş sözleşmesinin kapsamındaki her işyeri açısından ayrı ayrı yarıdan bir fazla çoğunluğa sahip olmalıdır.
• İşletmede ise % 40’nın sendikanın kendi üyesi bulunması hâlinde bu işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
– Kanun işyeri toplu iş sözleşmeleri için aranan yarıdan bir fazla çoğunluk koşulunu işletme toplu iş sözleşmeleri açısından yüzde kırk çoğunluğa indirmiştir (STİSK.41/2).
2. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi
2.2. İşveren Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi
– Bir işveren sendikası,
– üyesi işverenlere ait işyeri veya işyerleri,
– sendika üyesi olmayan bir işveren ise kendi işyeri veya işyerleri için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir (STİSK.41/4).
Toplu iş sözleşmesinin yapılmasındaki safhalar:
• Toplu iş sözleşmesinin yapılmasındaki safhalar şunlardır:
Yetki tespiti,
Toplu görüşmeye çağrı,
Toplu görüşme,
Toplu iş sözleşmesinin imzalanmasıdır.
3. Toplu Görüşme
3.1. Toplu Görüşmeye Çağrı
• Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin tespitinden sonra
• toplu görüşme safhası başlar.
• Toplu görüşmenin başlayabilmesi için öncelikle kanuna uygun şekilde çağrının yapılmış olması gerekir.
• Taraflardan biri, yetki belgesinin alındığı tarihten itibaren 15 gün içinde karşı tarafı toplu görüşmeye çağırır.
3. Toplu Görüşme
3.2. Toplu Görüşmenin Başlaması
• Toplu görüşmenin yapılabilmesi için çağrı işleminden sonra,
• toplu görüşmenin yapılacağı yer, gün ve saatin belirlenmesi gerekir.
• Çağrının karşı tarafa tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde
taraflar toplu görüşmenin yer, gün ve saatini aralarında anlaşarak belirler ve bunu görevli makama yazı ile bildirir.
• Anlaşmaya varılamazsa,
• taraflardan birinin başvurusu üzerine, yapılacak ilk toplantının yeri, günü ve saati görevli makamca derhâl belirlenir ve taraflara bildirilir (STİSK.47/1).
3. Toplu Görüşme
3.2. Toplu Görüşmenin Başlaması
• Toplu görüşmenin süresi ilk toplantı tarihinden itibaren altmış gündür (STİSK.47/3).
4. Toplu İş Sözleşmesinin Metninin Hazırlanması, İmzalanması, Görevli Makama Tevdi Edilmesi Ve İşyerinde İlanı
• Toplu görüşmeler sonunda taraflar anlaşma sağlayabilirse,
görüşmelere katılan taraf temsilcileri üzerinde anlaşılan metni imzalarlar
• ve böylece toplu iş sözleşmesi meydana gelmiş olur.
• Toplu iş sözleşmesi, dört nüsha olarak hazırlanır.
– Doğal olarak sözleşmenin birer nüshası taraflarda kalacaktır.
– İki nüsha ise çağrıyı yapan tarafça imza gününden başlayarak altı işgünü içersinde görevli makama iletilir (m.48/I).
SORU
• Toplu iş sözleşmesi imzalandıktan sonra toplu iş sözleşmesinde değişiklik yapılabilir mi?
