Sinemada Siyah-Beyaz ve Renk
• Görüntü renklerin bir alanını gösterir. Bir görüntü tamamen gri veya tamamen siyah-beyaz görünebilir.
Dokular net bir şekilde göze çarpabilir ya da belirsizliğin içine çekilebilir. Yönetmen ham filmi, pozlandırmayı ve geliştirme (yıkama) işlemlerini yönlendirerek bütün bu görsel nitelikleri kontrol eder.
• Ham filmlerin tipleri değişiklik gösterir. Ham film seçiminin birçok sanatsal içerimi vardır. Her şeyden önce görüntü kısmen kullanılan ham filme bağlı az ya da çok kontrasta sahiptir. Kontrast çerçevedeki en karanlık ve en aydınlık alanlar arasındaki farklılık derecesidir. Yüksek kontrast beyaz parlak noktaları, tamamen karanlık alanları ve bunlar arasındaki grilerin dar alanını gösterir. Düşük kontrast ise geniş bir griler alanına sahiptir.
(Bordwell & Thompson, 2011, s. 167)
Sinemada Siyah-Beyaz ve Renk
• Değişik renkli ham filmler değişen renk kontrastları verirler. Örneğin Technicolor keskin biçimde belirgin, yoğun şekilde doygun renk tonları nedeniyle ünlenmiştir. Bu zenginlik özel olarak tasarlanmış bir kamera ve gelişkin baskı işlemleri aracılığıyla başarılır. Başka bir örnekte, Sovyet yönetmenler ülke içinde yapılmış düşük kontrast eğiliminde olan ve görüntüye kasvetli yeşilimsi-mavi görünüm veren ham film kullandılar.
• Renkli ham film tonlamaları aynı zamanda laboratuvar işlemleriyle değiştirilebilir. Renk düzeltici görevini yapan bir kişinin bir baskının renk alanıyla ilgili geniş bir tercih alanı bulunur. Bununla birlikte, giderek artan bir biçimde görüntü yönetmenleri seçilen çekimler ve hatta bütün bir film için bilgisayar düzeltici kullanmaktadır.
(Bordwell & Thompson, 2011, s. 168-169)
Sinematografi / Prof. Dr. S. Ruken Öztürk
Renk İşlemleri
• Orijinal olarak siyah-beyaz çekilmiş bir filme renk eklemek için belirli işlemler de yapılabilmektedir.
1930’lardan önce sinemacılar genellikle boyama (tinting) ve renklendirme (toning) yaptılar.
• Boyama, zaten yıkanmış bir filmi boya banyosuna daldırmayla başarılır. Karanlık alanlar siyah ve gri kalırken, daha aydınlık alanlar rengi seçerler.
• Renklendirme zıt bir tarzda işlemiştir. Boya pozitif kopyanın yıkanması sırasında eklenir. Sonuç olarak daha karanlık alanlar renklenirken, çerçevenin daha aydınlık alanları beyaz ya da belirsiz şekilde renkli kalır.
(Bordwell & Thompson, 2011, s. 168-169)
Renk İşlemleri
• Renk eklemenin nadir bir yöntemi de zor olan elle renklendirme işlemidir. Burada siyah-beyaz görüntülerin bölümleri kare kare renklerle boyanır. Örneğin Eisenstein’ın Potemkin Zırhlısı filmindeki geminin bayrağı orijinal olarak mavi gökyüzüne karşı elle renklendirilmiş kırmızıydı.
• Yönetmenin film çekiminden sonra görüntünün tonlarını yönlendirmesinin pek çok başka yolu vardır. Duyarkatın çizilmesi ve dijital yöntemlerin kullanılması bunlardan bazılarıdır. Öte yandan görüntüdeki tonların alanı en çok film çekimi sırasında görüntünün pozlandırılmasından etkilenir. Sinemacılar genellikle, kameranın objektifinden ne kadar ışık geçeceğini düzenleyerek pozlandırmayı kontrol ederler.
(Bordwell & Thompson, 2011, s. 170)
Sinematografi / Prof. Dr. S. Ruken Öztürk
Renk işlemleri
• Yönetmen özel efektler için pozlandırmayı yönlendirebilir. Örneğin 1940’lardaki Amerikan kara filmi bazen loş ışıklandırma teknikleriyle uyumlu biçimde imgenin gölgeli alanlarını daha az pozlandırmıştır. The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring’deki Mora sekansında ise, birkaç çekimde aşırı pozlandırma kullanılmıştır.
• Filtreler de pozlandırmayı etkileyebilir. Kameranın önüne cam ya da jelatin konur ya da basıcı filme ulaşan ışığın sıklığını azaltır. Böylece filtreler tonların alanını radikal biçimde değiştirir.
• Ham filmdeki ve aydınlatmadaki modern gelişmeler geceleyin dış mekan çekimini kolaylaştırdığı için yönetmenler rutin olarak bu tip sahneleri gün ışığında -gece etkisi denen- mavi filtrelerle çekebilmişlerdir.
(Bordwell & Thompson, 2011, s. 170-171)
• Renk söz konusu olunca aklımıza birçok örnek gelebilir; Pedro
Almodovar filmleri ya da Wes Anderson’da renk kullanımı gibi. Bkz:
• https://www.youtube.com/watch?v=s48OhfAK-bQ
• Ayrıca geçen hafta izlediğimiz Mavi’yi de bu bağlamda düşünmeliyiz.
Sinematografi / Prof. Dr. S. Ruken Öztürk
Derste İzlenecek Film:
• Do the Right Thing (Spike Lee, 1989)
• https://www.youtube.com/watch?v=BT2al2t2jnU
Bu ders için okunacak kaynaklar (kaynakların tam künyesi ilk dersin içinde bulunmaktadır):
• Film Sanatı’ndan (404-408).
Sinematografi / Prof. Dr. S. Ruken Öztürk
