İçerik
•
Yanlışsız Öğretim Yöntemleri•
Yanlışsız Öğretim Yöntemlerinin Varsayımları•
Yanlışsız Öğretim Yöntemlerinin Olası Yararları•
Yanlışsız Öğretim Yöntemlerinde Kullanılan Kavramlar•
Yanlışsız Öğretim Türleri•
Uyaran Uyarlamalarının Kullanıldığı Yöntemler• Uyaran silikleştirme
• Uyarana şekil verme
Yanlışsız Öğretim Yöntemleri
•
Günümüzde etkili ve verimli öğretim yöntemleri geliştirme arayışları sürmektedir.Etkililik nedir?
•
Etkililik, öğretim sonunda öğrencinin öğrenmesi ya daistendik etkiyi yaratan güçtür.
Verimlilik nedir?
devam..
•
Yanlışsız öğretim, uyaran ya da hedef davranışla ilgili araç-gereçlerin programlanarak sunulmasıdır.•
Bu programlama ile birlikte, öğrencinin üzerinde çalışılandavranışa ilişkin doğru tepkide bulunması
amaçlanmaktadır.
devam..
•
Yanlışsız öğretimin temel felsefesi, öğrencilerin beceri ve kavramları en iyi biçimde öğrenmelerinin, öğretim sırasında yaptıkları hatalardan değil, öğretim sırasındagerçekleştirdikleri olumlu yanıt ve alıştırmalardan
Yanlışsız Öğretim Yöntemlerinin Varsayımları
•
YÖY, yeni davranışların edinim aşamasında öğretilmesi için planlanmıştır.•
YÖY’nin etkili olabilmesi, öğrenci özelliklerine uygun hedef davranışların belirlenmesi ile olasıdır. Bu nedenle, uygulamaya başlamadan öğrenci değerlendirilip öğrenciyeuygun hedef davranışlar belirlenmelidir.
•
YÖY kullanılırken öğrenci için etkili pekiştireçlerdevam…
•
YÖY kullanıldığında geleneksel yöntemlere kıyasla daha azhata gerçekleşmektedir.
•
YÖY sistematik bir biçimde sunulmalıdır.Yanlışsız Öğretimin Olası Yararları
•
Geleneksel öğretim yöntemlerine yanıt vermeyenöğrenciler, yanlışsız öğretim sunulduğunda öğretimden daha fazla yarar sağlayabilirler.
devam…
•
Geleneksel öğretim yöntemlerine yanıt vermeyenöğrencilerle çalışan öğretmenlere daha başka alternatiflerin de bulunduğu gösterilmiş olur; dolayısıyla, mesleklerini daha rahat icra etmeleri sağlanabilir.
Yanlışsız Öğretim Yöntemlerinde Kullanılan
Kavramlar
•
Hedef uyaran•
İpucu•
Yanıt aralığı•
Deneme•
Denemeler arası süre•
SilikleştirmeHedef Uyaran
•
Öğretmenin öğrenciye kendisinden beklenen tepkiyigöstermesi için yönelttiği yönerge, soru ya da çevre
düzenlemesi olarak tanımlanmaktadır.
devam…
•
Hedef uyaranda öğrenciye davranışı yerine getireceğianımsatılırken, nasıl yerine getirmesi gerektiğine ilişkin bir ipucu verilmez.
•
Öğrencinin tepkide bulunmasını sağlamak üzere kullanılan hedef uyaran; beceri yönergesi, çevre düzenlemesi vedoğal olarak oluşan olaylardan biri ya da birkaçı
İpucu
•
Öğrencinin tepkide bulunmasından önce öğretmentarafından öğrencinin doğru tepkide bulunma olasılığını arttırmak üzere sunulan uygulamacı yardımı olarak tanımlanır. Davranıştan önce sunulmalıdır.
•
Öğrencinin tepkisi üzerindeki etkisine göre iki tür ipucu söz konusudur:1. Kontrol edici ipucu
devam…
•
Kontrol edici ipucu, öğrencinin doğru tepki vermesini kesinleştiren ipucudur.•
Kontrol edici olmayan ipucu, öğrencinin doğru tepkide bulunma olasılığını arttıran; ancak, kesinleştirmeyen ipucu olarak tanımlanır. Sözel ipucu olabilir.Mimik ipucu Sözel ipucu
Resimli ipucu Model ipucu
devam…
•
En ılımlı ancak, en etkili olan ipucu-seçilmeli•
Gerekli durumlarda, ipucu türleri birleştirilerek kullanılmalı•
Davranışla doğrudan ilgili ve en doğal ipucu türü seçilmeli•
İpucu sadece öğrencinin dikkatini yönelttiği durumlarda sunulmalı•
İpucu öğrenciyi destekleyici biçimde ve öğretim atmosferi içinde sunulmalı•
İpucu olabildiğince erken silikleştirilmeliDeneme
•
Davranış öncesi uyaranları, öğrencinin davranışını vedavranış sonrası uyaranları kapsar.
Yanıt Aralığı
•
Hedef uyaran ve ipucu sunulduktan sonra öğrencinin yanıtvermesini beklemek üzere geçen süre olarak
tanımlanmaktadır.
•
Örneğin, nesne ismi tanıma becerisinin öğretildiği bir çalışmada öğretmenin, "Bu nesnenin ismi nedir?" beceri yönergesini ve "Kapı" kontrol edici ipucunu sunduktan sonra, öğretilen beceriye göre 4-5 saniye gibi bir süreyleöğrencinin yanıt vermesini beklemesidir. Yanıt
Denemeler Arası Süre
•
İki deneme arasında geçen süredir. Öğrenciye hedef uyaran ve ipucu sunularak yanıt aralığı süresince öğrencinin yanıt vermesi beklendikten sonra yeni bir hedef uyaran sunmak üzere geçen süredir.Silikleştirme
•
Yanlışsız öğretim yöntemlerinde silikleştirme üç durumda yapılmaktadır:• İpucunda silikleştirme
• Pekiştireçlerde silikleştirme
• Uyaranda silikleştirme
Silikleştirme
•
Pekiştireçlerde silikleştirme, ölçüt karşılanıncaya değin sürekli pekiştirmenin kullanılması ve zamanla diğer pekiştirme tarifelerinin benimsenmesidir.•
Uyaranda silikleştirme ise, öğretimde ilerleme kaydedildikçeuyaranın ön plana çıkarılan özelliğinin zamanla
silikleştirilerek uyaranın doğal hale gelmesinin
Uyaran Kontrolü
•
Belirli bir uyaranın varlığında belirli bir tepkiningerçekleşiyor olmasıdır.
•
Örneğin, bir kimsenin yalnızca evden ayrılırken veda etmek üzere “Hoşçakal vb.” ifadeler kullanmasıdır.•
Diğer bir deyişle kişinin, evden dışarıya çıkmasıYanlışsız Öğretim Türleri
•
Uyaran uyarlamalarının kullanıldığı yöntemlerUyaran Uyarlamalarının Kullanıldığı
Yöntemler
•
Uyaran uyarlamaları, hedef davranışı başlatması beklenen hedef uyaranda ve ipucu sağlayan uyaranda sistematik uyarlamalar yapılması olarak tanımlanmaktadır.•
Uyaran uyarlamalarında öğretim sürecinin ilk aşamasında uyaranlar öğrencinin doğru tepki vermesini kesinleştirir biçimde sunulur.•
Öğretim sürecinde uyaran kontrolü, giderek, ipucundandevam…
•
Uyaran silikleştirme•
Uyarana şekil vermeUyaran Silikleştirme
•
Hedef uyaranın, öğretilecek beceri ya da kavram ileilişkili olmayan niteliklerinden bazıları (renk, şekil, boyut vb.) hedef davranışın gerçekleşme olasılığını artıracak biçimde belirginleştirilir ve bu belirginliğin giderek azaltılması ile öğretimin son aşamasında hedef uyaran gerçek şekline kavuşur.
•
Örneğin, harflerin boylarının ya da renklerinindevam…
•
Hedef uyaranda yapılan değişikliğin, hedef uyaranınilişkili niteliği ile ilgili olmaması nedeniyle, öğrencinin öğretim sürecinde dikkatini ilişkisiz nitelikten ilişkili niteliğe kaydırması gerekir.
•
Dikkatin ilişkisiz nitelikten ilişkili niteliğe kaymasınıgerektirmesi nedeniyle, kullanımı çok fazla
Örnek
Ali ata bak.
Ali ata bak.
Ali ata bak.
Ali ata bak.
Ali ata bak.
Uyarana Şekil Verme
•
Hedef uyaranın, hedef davranışın gerçekleşme olasılığını artıracak biçimde farklılaştırılmasıdır. Hedef uyaran, farklı bir şekil ya da nesne haline gelir.•
Öğretim sürecinde bu nesne ya da şeklin ilişkili niteliği aşama aşama uyarlanarak giderek hedef uyaran biçimine dönüşür.devam…
•
Hedef davranışı çağrıştıracak ve birkaç aşamada hedefuyarana dönüşebilecek bir uyaran belirlenir.
•
Bu uyaranın dönüşümü için gerekli aşama sayısıbelirlenir. Aşama sayısı, genellikle 3 olur.
Uyarana ipucu Ekleme
• Hedef uyaran ile birlikte, öğrencinin önceden bildiği bir ipucu da sunulur.
• İki uyaranın birlikte sunulması üç şekilde olabilir;
• İpucu aşamalı olarak silikleştirilir ve ortadan kaldırılır, hedef uyaran sabit kalır
• İpucu aşamalı olarak silikleştirilir, hedef uyaran aşamalı olarak belirginleştirilir
