GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME
Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve
Diyetetik Bölümü
GEBELİKTE
BESLENMENİN ÖNEMİ
• Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır.
• Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin bedensel ve zihinsel olarak
büyümesi ve gelişmesini sağlar
Gebe kadının beslenmesinde amaç;
Annenin gereksinmelerini karşılamak
Vücudundaki besin öğeleri depolarını dengede tutmak
Anne karnındaki bebeğin normal büyüme gelişmesini sağlamak
Emziklilik döneminde süt salınımı için gerekli enerji ve besin öğelerini
karşılamak
Gebelik Süresince Annenin Yetersiz ve Dengesiz
Beslenmesi
Erken doğum
Düşük doğum ağırlıklı bebek(D.A:<2500g)
Bebekte bedensel ve zihinsel gelişim yetersizliği
Ölü doğumlar
GEBELİKTE AĞIRLIK KAZANIMI
• Yetersiz ağırlık kazanımı (6 kg ‘ın altında)
düşük doğum ağırlıklı bebek
• Gebe kadının vücudundaki değişikliklere uyumu için ağırlık kazanımı önemlidir.
Annenin ağırlık kazanımına; Bebeğin ağırlığının yanı sıra;
Artan kan hacmi
Büyüyen göğüsler
Plasenta
Amniyotik sıvı katkıda bulunur.
Gebelik Öncesi Vücut Ağırlığı;
Normal ...10-14kg
Düşük ...13-16,5kg
Fazla...7,5-12,5kg
Ağırlık kazanımı önerilir.
RİSKLİ GEBELİKLER
• Adölesan çağı gebelikler
• 35 yaş gebelikler
• Gebelik öncesi vücut ağırlığı olanlar
• Gebelikte 7 kg ağırlık kazananlar
• 2 yıldan az doğum aralıklı gebelikler
RİSKLİ GEBELİKLER
• 4 ve gebelikler
• Daha önce düşük doğum ağırlıklı bebek doğuranlar
• Sistematik hastalığı olanlar (diyabet, anemi, mental depresyon, tüberküloz , ilaç bağımlılığı )
GEBELİKTE ENERJİ VE BESİN ÖĞELERİ GEREKSİNİMLERİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Annenin yaşı
• Gebelik sayısı
• Son iki gebelik arasındaki süre
• Kronik
hastalıklar
• İlaç kullanımı
• Genetik yapı
GEBELİKTE ARTAN ENERJİ VE BESİN ÖGELERİ
GEREKSİNİMLERİ
GEBELİK ÖNCESİ AĞIRLIK
ENERJİ EKLEMELERİ (kkal) İLK 3 AY SONRAKİ
AYLAR
NORMAL 150 300
ZAYIF 250 300
ŞİŞMAN EK YOK 300
ÇOK ŞİŞMAN 1200-
1500kkal/gün
Kısıtlama yapılmaz
• PROTEİN:
Büyüyen ve gelişen bebeğin vücut hücrelerinin yapımı
Anne vücudundaki değişiklikler
Plasenta için ÖNEMLİDİR !!!
Gebe olmayan kadınlar için önerilen protein 0.8-1.0g/kg iken
gebelik döneminde 1.2-1.5 g/kg’a çıkmaktadır.
(normal gereksinim + 20g)
Bitkisel kaynaklı proteinlere göre, hayvansal kaynaklı proteinler daha
KALİTELİDİR.
Örnek: 90g kırmızı et ………..20g 240ml süt ………...8g
(1büyük SB )
1 adet yumurta ………..6g 1 KK beyaz peynir…….6g
• MİNERALLER:
Gebelikte minerallere gereksinim
Bu dönemde Demir ve Kalsiyum en önemli minerallerdir.
• DEMİR:
Gebelikte 20 mg ek demir
Demir Yetersizliğinde ANEMİ
Hb 11g/dl Ek demir
suplemanı önerilir...
Kırmızı et, kümes hayvanları,
kurubaklagiller, tam tahıl ürünleri
Yemeklerle birlikte çay, kahve içilmemeli.
Yemeklerde C vitamininden zengin
besinler bulunmasına özen gösterilmeli
Demirin vücutta kullanımı
• KALSİYUM:
Bebeğin iskelet yapısının gelişimi
Annenin kemik kütlesinin korunması
Sonraki dönemde osteoporoz riskinden koruyucu
Gebe kadınlar için günlük kalsiyum ihtiyacı: 1000-1300mg
En İyi Kaynakları: Süt ve süt ürünleri Örnek : 240ml süt/ yoğurt ~ 300mg
kalsiyum
• VİTAMİNLER:
Yeni vücut hücrelerinin yapımında proteine yardımcı olduğu için;
B6 vitamini, B12 vitamini, folik asit gereksinimi
Kırmızı et, balık, tavuk, yumurta ile süt ve süt ürünleri gibi
hayvansal kaynaklı besinler B12 vitamininden zengindir.
Nöral tüp defektleri riskinin azalması için ;
Folat kaynakları: yeşil yapraklı
sebzeler, mercimek, kuru fasulye gibi kurubaklagiller, zenginleştirilmiş
tahıllar ve bazı meyveler.
Gebelikte oluşan hormonal değişikler barsak hareketlerinin yavaşlamasına
neden olur.
Bu durum kabızlıkla sonuçlanabilir.
Bu yüzden günlük sıvı tüketiminizi artırınız. Sebze, meyve, tam tahıl
ürünleri, kurubaklagiller gibi posa içeriği yüksek besinleri tüketiniz.
GEBE KADINLAR İÇİN GEREKLİ GÜNLÜK BESİN TÜKETİM
MİKTARLARI
BESİN GRUPLARI MİKTAR Süt, yoğurt 3 SB
Peynir 2 KK
Et, tavuk, balık 3-4 porsiyon Yumurta,kurubaklagiller 1 porsiyon
Taze sebze ve meyveler 5-7 porsiyon Tahıllar-ekmek 4-6 dilim
pirinç, makarna vb Hiç/2-3 porsiyon
Sıvı alımı asla ihmal edilmemeli, günde
en az 8-10 bardak su içilmelidir.
Yemeklerde iyotlu tuz kullanılmalıdır.
Hipertansiyon varsa yemekler tuzsuz veya az tuzlu pişirilmelidir.
Yeterli D vitamini alımı için güneşlenmeye özen gösterin.
GEBELİKTE GÖRÜLEN
BESLENMEYE BAĞLI SAĞLIK SORUNLARI
Kansızlık (anemi)
Ödem
Osteomalasia (kemik dokusu harabiyeti)
Gebelik zehirlenmesi(toksemi)
Mide- barsak rahatsızlıkları (sabah
bulantıları, kabızlık, mide yanması,aşerme)
Gebelikte görülen şeker hastalığı
Bebek ve gebe sağlığının temel
taşlarından birisi yeterli ve dengeli beslenmedir.
Besin Grupları:
Süt ve süt ürünleri
Et, tavuk, balık,
yumurta,kurubaklagiller,yağlı tohumlar
Sebze ve meyveler
Ekmek, Tahıllar
Besin çeşitliliğine önem verilmeli, dört besin grubu her öğünde dengeli
olarak tüketilmelidir.
Süt, yoğurt, peynir gibi kalsiyumdan zengin besinleri yeterli miktarda
tüketilmeli.
Et,tavuk,balık, yumurta tüketin, bu besinler tüketilemiyorsa kurubaklagil yemekleri tüketilebilir.
Yemeklerle birlikte C vitamininden zengin besinler ( maydanoz, biber, turunçgiller, taze meyve suları..) tüketilmelidir.
Sebzelerin ve kurubaklagillerin haşlama suları dökülmemelidir.
Günde en az 8-10 bardak su içilmelidir.
Gebelikte ağırlığık normal ise, her ay 1-1,5kg ağırlık kazanacak şekilde
beslenme düzeni olmalıdır.