9 Temmuz 2012
Konu: Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Getirilen Düzenlemeler
Özet: 6327 Sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”
29 Haziran 2012 Tarihli ve 28338 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Açıklamalar
Geçici maddeler ile birlikte 73 maddeden oluşan Kanun ile getirilen düzenlemelere ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
Söz konusu Kanun ile Sigortacılık özellikle Bireysel Emeklilik Sistemine ilişkin köklü değişiklere gidilmiştir. Yeni düzenlemeye göre işveren tarafından ödenenler hariç, katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının %25’ine karşılık gelen tutar, devlet katkısı olarak hesaplanacak ve devlet bütçesine konulan ödenekten ilgili hesaba ödenecektir.
Ayrıca söz konusu devlet katkısı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilecek ve Müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilecektir.
Yapılan düzenleme ile ücretliler tarafından ödenen bireysel emeklilik katkı paylarının ücretin safi değeri hesaplanırken indirim konusu yapılması uygulaması kaldırılmakta; buna parallel olarak serbest meslek erbabı kimseler tarafından ödenen katkı paylarının yıllık beyannamede indirim konusu yapılması uygulamasına da son verilmektedir.
Bunun yanısıra bu kanun ile kira sertifikalarının ihracına imkan sağlanmakta, bireysel katılım sermayesi oluşturulmakta ve bireysel emeklilik sisteminde yapılacak ödemelerden yalnızca getiriler üzerinden vergilendirmenin yapılması amaçlanmaktadır.
1- Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’na İlişkin Değişiklik
BES’ e katılanların bireysel emeklilik hesaplarına ödenecek devlet katkısı nedeniyle katılımcıların vergi yükümlülüğü ortaya çıkmaması için “devlet katkı paylarının hak kazanılan kısımları” vergiden istisna edilmiştir.
Söz konusu düzenleme 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
,
Mali Bülten
No: 2012/81
V E R G İ
No 2012/81 2
2- Gelir Vergisi Kanununa İlişkin Değişiklikler
• Gelir Vergisi Kanununun 22. maddesinin 1. fıkrası değiştirilerek, daha önce bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin %25’i oranındaki istisna, yeni sistemde kaldırılmış;
tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden istisna edilmiştir. Bu düzenleme 29.08.2012 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.
• Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin 1. fıkrasının 9 numaralı bendi ile bireysel emeklilik sistemin teşviki amacıyla işveren katkılı emeklilik planlarının kurulması için işverenlerin çalışanları adına ödeyecekleri katkı paylarının ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi sağlanmaktadır. Ancak ticari kazancın tespitinde gider alınacak tutarın tespitinde, sisteme gerek işveren gerekse çalışanların yapacakları katkı payları, çalışanın brüt ücretinin %15’i ve asgari ücretin yıllık tutarı ile sınırlandırılmıştır. Bu düzenleme 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
• Gelir Vergisi Kanununun 63. maddesinin 1. fıkrasının 3 numaralı bendi değiştirilerek, bireysel emeklilik sistemine yapılan katkı payları ücret gelirlerinden (ücretin safi tutarından) indirilmesi uygulamasına son verilmiştir. Uygulama 01.01.2013 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.
Yeni düzenleme ile sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.
Ancak bu indirim kaldırılırken şahıs sigortaları (sağlık ve birikimli hayat sigortaları gibi) için ödenen primlerden indirim konusu yapılması ile ilgili %5 limiti %15’e çıkarılarak şahıs sigortaları teşvik edilmiştir.
Söz konusu değişklik 01.01.2013 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.
• Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesinin 2. fıkrasının 15 numaralı bendi değiştirilerek, bireysel emeklilik sistemi ve tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları ile sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemelerin sadece getirileri (bireysel emeklilik hesaplarında devlet katkılarının hak kazanılan kısımlarına isabet eden getiriler dâhil) vergiye tabi tutulmakta ve anapara tutarları stopaj kapsamından çıkarılmıştır.
Bahse konu uygulama 29.08.2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
• Bireysel emeklilik ile ilgili getirilen yeni sistemde, işverenler tarafından ödenen katkı payları hariç, ücret ile beyanname üzerinden indirime son verilirken belli oranlarda devlet katkısına dayanan bir sistem getirilmiştir. Buna göre; katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının %25’ine karşılık gelen tutar, devlet katkısı olarak hesaplanmakta ve Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten ilgili hesaba ödenmektedir. Katılımcı için bir takvim yılı içinde ödenen katkı paylarının toplamı hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarı aşamayacaktır.
No 2012/81 3
Katılımcılardan;
a) En az 3 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve getirilerinin % 15’ine, b) En az 6 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve getirilerinin % 35’ine, c) En az 10 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve getirilerinin % 60’ına,
hak kazanacak olup bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar Devlet katkısı ve getirilerinin tamamına hak kazanacaktır. Devlet katkısı ve getirilerinden hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenecektir. Bu uygulama 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
• Gelir Vergisi Kanununa eklenen “geçici 82. maddesi” ile kamuoyunda “melek yatırımcı” veya “bireysel katılım yatırımcısı” olarak tanımlanan kişilerin “ilk veya erken” aşamalarında bulunan işletmelerin desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Uygulama ile “bireysel katılım yatırımcısı” statüsüne sahip gerçek kişilerin Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığınca belirlenen “usul ve esaslar” çerçevesinde şirketlere koydukları sermaye tutarının “%75 ini” (TÜBİTAK tarafından belirlenen programlar kapsamında son beş yıl içinde projesi desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayanlar için bu oran %100 oranından) gelir vergisi matrahından gider olarak indirme uygulaması getirilmektedir.
Söz konusu uygulama 29.06.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
3- “Vakıf, Sandık, Tüzel Kişiliği Haiz Meslek Kuruluşu veya Sair Ticaret şirketlerinin Emekliliğe Yönelik Birikimler ve Taahhütlerin Bireysel Emeklilik Sistemine veya Yıllık Gelir Sigortalarına Aktarılması” Konusuyla İlgili 4632 Sayılı Kanun’da Yapılan Değişiklikler
Kanunun 17. maddesi ile 4632 sayılı Kanunun geçici 1.maddesi 5. fıkrası ile ilgili olarak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa eklenen istisna ile üyelerine veya çalışanları için emekliliğe yönelik birikimler ve taahhütleri olanların bunlarla ilgili olarak “bireysel emeklilik sistemine veya yıllık gelir sigortalarına aktarım” sırasında yapacakları taşınmaz veya iştirak hissesi satışına “katma değer vergisi” istisnası öngörülmüştür. Söz konusu istisna, aktarılan tutarla orantılı olarak uygulanacaktır. Bu düzenleme 29.06.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
i. Aktarım için cari madde ile verilen süre, geçici maddenin yürürlük tarihinden itibaren 7 yıl olup; 14 Haziran 2007 tarihinden itibaren geçen süre zarfından öngörülen aktarımlar gerçekleşmemiş olduğundan aktarım süresi 31/12/2015 tarihine uzatılmaktadır.
ii. “Beşinci fıkrada belirtilen aktarımın yapılması amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğacak kazancın, bu kapsamda aktarılan kısma isabet eden tutarı kurumlar vergisinden müstesna edilmiştir.
iii. 6. fıkra ile yer alan “Beşinci fıkra kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar gelir vergisinden müstesnadır” ibaresi ile katılımcıların gelir vergisi istisnası düzenlenmiştir.
iv. Yapılan düzenleme ile aktarım yapan mükellefler için
• Aktarılan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından daha önce gider yazılmamışsa, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınacak,
• Aktarım amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğan kazancın,bu kapsamda aktarılan kısma isabet eden “kurumlar vergisinden”
müstesna edilmiştir. Bu düzenleme ile, söz konusu aktarım kapsamında gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından gider yazılmamışsa, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde gider yazma imkanı “gelir vergisi” mükelleflerine tanınmamaktadır.
• Bu madde kapsamında yapılan aktarımlar sırasındaki işlemler dolayısıyla her türlü harç istisnası, düzenlenen kağıtlar için damga vergisi istisnası, lehe alınan paralar için BSMV istisnası getirilmektedir.
Bu değişiklik 29.06.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4- BES’den Ayrılanlara İlişkin Vergi İadesi Düzenlemesi (Geçici Madde 1)
Kanunun 6 ncı ve 9 uncu maddelerinin Gelir Vergisi Kanununun 75 inci ve 94 üncü maddelerinde değişiklik yapan hükümleri ile 29/8/2012 tarihinden itibaren emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından bireysel emeklilik ve şahıs sigorta poliçeleriyle ilgili yapılan ödemelerde sadece irat tutarları üzerinden tevkifat yapılması uygulamasına geçilmiştir.
Kanunun 29/8/2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan geçici 1 inci maddesine göre de, 7/10/2001 tarihinden sonra akdedilmiş bireysel emeklilik ve şahıs sigorta poliçeleriyle ilgili olarak anılan geçici maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan anapara tutarları dahil ödemeler üzerinden tevkif edilerek ilgili vergi dairesine ödenen vergilerden irat tutarına isabet eden tutarı aşan kısım, hak sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi dairesine müracaat edilmesi halinde 29/8/2012 tarihinden itibaren red ve iade edilebilecektir.
Uygulamaya ilişkin olarak dava açılmaması ve varsa açılmış davalardan vazgeçilmesi şartıyla, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde başvurulması durumunda, anapara üzerinden kesilen gelir vergisi hak sahiplerine iade edilecektir.
5- BES’den Ayrılanların Sisteme Dönmesi Durumunda Devlet Katkısı Uygulaması (Geçici Madde 2)
Kanun’un geçici 2. Maddesine göre 29.05.2012 tarihi itibarıyla bireysel emeklilik sisteminde olup iki yıl içinde bir emeklilik sözleşmesini birikimlerini alarak sonlandıran katılımcıların, 31.12.2014 tarihine kadar bireysel emeklilik sistemine ödeyecekleri katkı payları için devlet katkısı ödenmeyecektir. Bu uygulama 29.06.2012 tarihi itibarı ile yürürlüğe girmiştir.
Geçici 2. maddedeki düzenlemeye istinaden; 01.01.2013 tarihinden önce sisteme girmiş olan katılımcıların bu tarih itibarıyla sistemde bulundukları toplam süreye, 01.01.2013 tarihinden itibaren üç yıl sistemde kalmak koşuluyla üç yılın sonunda bir defaya mahsus olmak üzere;
a) Sistemde 3 yıldan fazla 6 yıldan az bulunan katılımcılara 1 yıl, b) Sistemde 6 yıldan fazla 10 yıldan az bulunan katılımcılara 2 yıl, c) Sistemde 10 yıldan fazla bulunan katılımcılara 3 yıl,
süre eklenecektir.
No 2012/81 4
Bize ulaşın
Vergi Hizmetleri
Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A..
Kavacık, Rüzgarlı Bahçe Mahallesi Kavak Sokak No : 29
Beykoz 34805 İstanbul Tel. +90 (216) 681 91 00 Fax. +90 (216) 681 91 91 KPMG Ankara Ofis
Turan Güneş Bulvarı 15. Cadde No: 41 Yıldızevler
Çankaya 06550 Ankara Tel :+90 (312) 491 72 31 Fax : +90 (312) 491 71 31 KPMG İzmir Ofis
1456 Sokak No : 10/1 Punta İş Merkezi K: 11 Alsancak - İzmir
Tel : +90 (232) 464 20 45 Fax : +90 (232) 464 21 45
Bu dökümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın , bu dökümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir.
KPMG International Cooperative bir İsviçre kuruluşudur. KPMG bağımsız şirketler ağının üye fir- maları KPMG International Cooperative’e bağlıdır. KPMG International Cooperative müşteriler- ine herhangi bir hizmet sunmamaktadır. Hiç bir üye firmanın KPMG International Cooperative’e veya bir başka üye firmayı üçüncü şahıslar ile karşı karşıya getirecek zorlayıcı yada bağlayıcı hiçbir yetkisi yoktur.
© 2012 Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.., KPMG International Cooperative'in üyesi bir Türk şirketidir. KPMG adı ve KPMG logosu KPMG International Cooperative’in tescilli ticari markalarıdır.
kpmg.com.tr kpmgvergi.com
6- Diğer Kanunlara İlişkin Önemli Değişiklikler
Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna eklenen “Ek Madde 5” ile “bireysel katılım sermayesi” oluşturulmuştur.
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda değişiklikler yapılmıştır.
Bu değişiklikler “emeklilik sözleşmeleri” yeniden tanımlanmakta, kurumların sisteme katılımlarının teşviki amacıyla grup emeklilik sözleşmelerinde işveren katkılarının getirilerine katılımcının hak kazanma süresinin, katılımcının grup emeklilik sözleşmesine giriş tarihinden yedi yılı aşamayacağı öngörülmüştür.
Kamu Finansmanı ve Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un kapsamına
“kira sertifikası” ihracı dâhil edilmiştir. Bu sayede Hazine Müsteşarlığı tarafından kira sertifakası ihracına imkan getirilmiştir.
Emeklilik şirketlerinin Türkiye Sigorta ve Reasürans irketleri Birliği’ne üyeliğine imkan tanınmaktadır ve bu nedenle Birlik, “Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik
irketleri Birliği” şeklinde tanımlanmıştır.
Yukarıda yer verilen konularla ilgili sorularınız için lütfen bizimle temasa geçiniz.
Saygılarımızla,
No 2012/81 5
