VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASASI Kasım 2015

(1)

VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASASI

Kasım 2015

(2)

BİR BAKIŞTA VİOP

 Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) bölgesinin lider ve en likit türev piyasası olarak yatırımcılarına pay ve pay endekslerine, döviz kurlarına, kıymetli madenlere, emtia ve enerjiye, faiz oranlarına ve Borsa Yatırım Fonlarına dayanan türev sözleşmeler sunuyor

 Takasbank tüm VİOP ürünlerinde merkezi karşı taraf (MKT) hizmeti sunuyor

 2016 yılında VİOP’ta uygulanmaya başlayacak NASDAQ teknolojisi

 Londra Borsası (LSEG) ile stratejik ortaklık

 105.000 hesap ve %63 bireysel yatırımcı payı

 Ocak-Ekim 2015 döneminde işlem hacmine %32 artış

 Yaklaşık 2,3 milyar TL ortalama günlük işlem hacmi

 70 aktif üye

 FIX Protokolü

 PoP London Equinix LD5

 Exchange Hosting Service

(3)

VİOP’TA İŞLEM GÖREN VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

VİOP Vadeli İşlem Sözleşmeleri Dayanak

Varlıkları

Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL,

TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN,YKBNK

Endeks BIST 30

Döviz DolarTL, EuroTL EUR/USD

Kıymetli Madenler Altın, Dolar/Ons

Emtia Ege Pamuk, Anadolu Buğday

Enerji Baz Yük Elektrik

Yabancı Endeks SASX 10 Endeksi

Metal Hurda Çelik

Borsa Yatırım Fonu FBIST BYF

Gecelik Repo Aylık Gecelik Repo

Üç Aylık Gecelik Repo

(4)

VİOP Opsiyon Sözleşmeleri Dayanak

Varlıkları

Pay

AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN,

YKBNK

Endeks ^{BIST 30}

Mini BIST 30

Döviz ^DolarTL

VİOP’TA İŞLEM GÖREN OPSİYON SÖZLEŞMELERİ

(5)

2015 YILINDA KIRILAN REKORLAR

 VİOP 2015 yılında da rekorlar kırmaya devam ediyor

 Tüm zamanların aylık/günlük işlem hacmi, işlem miktarı ve emir miktarı rekorları kırıldı

30 Ekim 2015 DolarTL Vadeli İşlem

Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi

1,2 milyar TL 25 Şubat 2015

Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi

4,6 milyar TL

18 Eylül 2015 Günlük Emir Sayısı

781.4000

15 Ekim 2015

Döviz Opsiyon Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi

276,5 milyon TL

30 Ekim 2015 Döviz Vadeli İşlem

Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi

1,33 milyar TL

Ekim 2015 Aylık İşlem Hacmi

55,8 milyar TL 30 Ekim 2015

Günlük İşlem Miktarı 1.097.483

30 Ekim 2015 Günlük İşlem Hacmi

5,07 Milyar TL 30 Ekim 2015

Pay Opsiyon Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi

30,7 milyon TL

(6)

İŞLEM HACMİ

- 100 200 300 400 500 600

2012 2013 2014 2015* 2015E

403,9 416,6 435,7

472,5

576,6

Milyar TL

İşlem Hacmi (Milyar TL)

%32

Ocak – Ekim 2015 döneminde işlem hacmi bir önceki yılın aynı

dönemine göre %32 oranında arttı

(7)

İŞLEM MİKTARI

Ocak – Ekim 2015 döneminde işlem miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre %49 oranında arttı

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

2013 2014 2015* 2015E

53,5 59,5

73,6

88,4

Milyon

İşlem Miktarı (milyon)

%49

(8)

BİREYSEL YATIRIMCILARIN PAYI

Ocak – Ekim 2015 döneminde VİOP işlem hacminde bireysel yatırımcıların payı %63 oldu

63%

37%

Bireysel Kurumsal

2015*

*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır

(9)

**2015* YILI İŞLEM HACMİ**

*2014 ve 2015 yılları Ocak-Ekim dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır

Sözleşme Tipi İşlem Hacmi (TL) 2014*

İşlem Hacmi (TL) 2015*

Değişim (2014*-2015*) Endeks Vadeli 327.843.140.463 380.336.012.458 %16

Endeks Opsiyon 763.872.340 2.234.475.305 %193

Pay Vadeli 20.192.903 1.436.254.552 %7.013

Pay Opsiyon 33.173.750 356.432.400 %974

Döviz Vadeli 26.846.824.277 84.846.591.863 %216 Döviz Opsiyon 8.024.250 1.906.154.575 %23.655 Kıymetli Maden Vadeli 1.554.020.704 1.280.867.472 -%18

Enerji Vadeli 448.116 85.198.457 %18.913

Toplam 357.069.696.802 472.493.705.570 % 32

(10)

**2015* YILI İŞLEM MİKTARI**

Değişim (2014*-2015*)

Endeks Vadeli 36.289.195 38.013.552 %5

Endeks Opsiyon 85.504 227.129 %166

Pay Vadeli 28.701 2.193.525 %7.543

Pay Opsiyon 48.235 583.144 %1.109

Döviz Vadeli 11.866.778 30.594.763 %158

Döviz Opsiyon 3.715 671.085 %17.964

Kıymetli Maden Vadeli 1.166.412 1.326.973 %14

Enerji Vadeli 35 7.605 %21.629

Toplam 49.488.575 73.622.816 % 49

(11)

VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ ve OPSİYON SÖZLEŞMELERİ

Değişim (2014*-2015*) Vadeli İşlem Sözleşmeleri 805.070.340 4.497.062.280 % 31

Opsiyon Sözleşmeleri 356.264.626.462 467.996.643.290 % 459

Toplam 357.069.696.802 472.493.705.570 % 32

Sözleşme Tipi İşlem Miktarı 2014*

İşlem Miktarı 2015*

Değişim (2014*-2015*) Vadeli İşlem Sözleşmeleri 49.351.121 72.141.458 % 46

Opsiyon Sözleşmeleri 137.454 1.481.358 % 978

Toplam 49.488.575 73.622.816 % 49

(12)

DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır 0

20 40 60 80 100 120

2013 2014 2015* 2015E

22,727 31,986

84,847

101,089

Milyar TL

İşlem Hacmi (milyar TL)

%216

%41

Ocak – Ekim 2015 döneminde işlem hacmi bir önceki yılın aynı

dönemine göre %216 oranında arttı ve 84 milyar TL’yi aştı. 2014

yılında ise işlem hacmi bir önceki yıla göre % 41 oranında artmıştı

(13)

İŞLEM HACMİNİN SÖZLEŞME KIRILIMI

%80,50

%17,96

%0,30

%0,47

%0,27

%0,40

%0,08

**2015* İşlem Hacmi Dağılımı**

Endeks Vadeli - %80,5 Döviz Vadeli - %17,96 Pay Vadeli - %0,3 Endeks Opsiyon - %0,47 Kıymetli Madenler Vadeli - %0,27 Döviz Opsiyon - %0,4 Pay Opsiyon - %0,08

%91,94

%7,34 %0,43

%0,23

%0,01

%0,03

%0,01

2014 İşlem Hacmi Dağılımı

Endeks Vadeli - %91,94 Döviz Vadeli - %7,34 Kıymetli Madenler - %0,43 Endeks Opsiyon - %0,23 Pay Opsiyon - %0,01 Pay Vadeli - %0,03 Döviz Opsiyon - %0,01

(14)

AÇIK POZİSYON SAYISI

*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır 0

200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000 1.200.000

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

2013 2014 2015

Ocak – Ekim 2015 döneminde ortalama açık pozisyon sayısı bir

önceki yılın aynı dönemine göre %76 oranında arttı ve 800.000

sözleşmeyi aştı. 2014 yılında ise ortalama açık pozisyon sayısı bir

önceki yıla göre %23 oranında artmıştı

(15)

İŞLEM HACMİNİN YERLİ YABANCI KIRILIMI

2015 yılında yabancıların işlem hacmindeki payı %29’a ulaştı

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

2011 2012 2013 2014 2015*

%85 %84

%75 %76

%71

%15 %16

%25 %24

%29

Yerli Yabancı

(16)

İngiltere

%50

Diğer ülkeler (<< >> ile işaretlenmiş) :KKTC, Almanya, Fransa, İrlanda, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Cayman Adaları, Saint Vincent ve Grenadinler, Belize, Bulgaristan, İsveç, Lüksemburg, Japonya, Rusya Federasyonu, Polonya, Yunanistan, Kuveyt, İran (İslam Cumhuriyeti), İzlanda, Moldova Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Tunus, Özbekistan, Pakistan, Hırvatistan, Singapur

Poland 31

Hollanda

%29

Malta

Avusturya %12

%1

* 1 Ocak-31 Ekim 2015 döneminde yabancılarının işlem hacminin ülkelere göre dağılımını göstermektedir

Avustralya

%2

G. Afrika

%1

İŞLEM HACMİNİN ÜLKELERE GÖRE KIRILIMI

(17)

EN ÇOK İŞLEM YAPAN VİOP ÜYELERİ

Sıra Üye Ocak – Ekim 2015

İşlem Hacmi (TL)

Pay (%)

1 TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 136.808.903.340 14,61

2 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 82.451.082.616 8,81

3 GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 81.332.185.798 8,69

4 SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş. 62.986.952.184 6,73

5 YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 48.832.904.036 5,22 6 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 38.007.665.767 4,06 7 YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş. 35.972.973.076 3,84 8 CREDIT SUISSE İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş. 33.182.581.500 3,54

9 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 32.007.525.087 3,42

10 A1 CAPITAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. 28.080.209.419 3,00

(18)

BİST 30 ENDEKS VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ

Dayanak Varlık BIST 30 Endeks’in 1.000’de biri Fiyat Kotasyonu TL

Sözleşme Büyüklüğü Endeks’in 10’da biri

Vade Ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim aylarından içinde bulunulan aya en yakın üçü

Minimum Fiyat Adımı 0,025 (2,5 TL)

Son İşlem Günü Her bir vade ayının son iş günü Uzlaşma Şekli Nakdi uzlaşma

Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı BİST 30 Endeks kapanış fiyatının %20’si ve Endeksin son 30 dakika değerinin zaman ağırlıklı ortalamasının %80’I

İşlem Saatleri 09:10 - 17:45

12:30-13:55 öğle arası Merkezi Karşı Taraf Takasbank

Takas Süresi T+1

İşlem Teminatları Başlangıç teminatı: 895 TL

Sürdürme teminatı: Başlangıç teminatının %75’I

(19)

Dayanak Varlık TL/Dolar Kuru Fiyat Kotasyonu TL

Sözleşme Büyüklüğü 1.000 Dolar Vade Ayları

Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim

Aynı anda içinde bulunulan ay, takip eden ay, sonraki ilk döngü ayı ve aynı yılın Aralık ayı olmak üzere dört sözleşme işlem görür

Minimum Fiyat Adımı 0,0001 (0,1 TL)

Son İşlem Günü Her bir vade ayının son iş günü Uzlaşma Şekli Nakdi uzlaşma

Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı TCMB tarafından açılanan gösterge niteliğindeki ABD Doları satış kuru

İşlem Saatleri 09:10 - 17:45 kesintisiz tek seans

Merkezi Karşı Taraf Takasbank

Takas Süresi T+1

İşlem Teminatları Başlangıç teminatı: 145 TL

Sürdürme teminatı: Başlangıç teminatının %75’I

DolarTL VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ

(20)

GELİR PAYLAŞIMLI PİYASA YAPICILIK PROGRAMI

 Piyasa yapıcılar için sıfır borsa payı

 Toplam borsa payının %50’sinin piyasa yapıcılarla paylaşımı

 Ücretsiz bağlantı

 Piyasa yapıcılık yapmak için üye olma zorunluluğunun bulunmaması

Programa dahil sözleşmeler:

 Pay vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri

 BİST 30 Endeks ve mini BİST 30 Endeks opsiyon sözleşmeleri

 USD/TRY opsiyon sözleşmeleri

 Elektrik vadeli işlem sözleşmeleri

 Hurda çelik vadeli işlem sözleşmeleri

 BYF vadeli işlem sözleşmeleri

 Buğday vadeli işlem sözleşmeleri

(21)

LONDRA BORSASI İLE İŞBİRLİĞİ

 Borsa İstanbul Londra Borsası (LSE) ile işbirliği anlaşması imzaladı

 BİST 30 Endeks vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri artık LSE türev ürünler piyasasında işlem görüyor

 Takas işlemleri LCH.Clearnet tarafından yürütülüyor

 Başlangıç teminatı Dolar/Sterlin/Euro cinsinden kabul ediliyor

 Değişim teminatı ve işlemler TL ile sürdürülüyor

Veri Yayın Kuruluşu Sözleşme Kod

Reuters Vadeli işlem 0#BIST30II:

Reuters Opsiyon 0#BIST30*.LL

Bloomberg Vadeli işlem BFLA Index CT <GO>

Bloomberg Opsiyon XU030XF Index OMON <GO>

(22)

VİOP VERİLERİNE BLOOMBERG İLE ULAŞMAK

 Endeks Vadeli - XU030 Index CT

 Pay Vadeli - SFUT TI

 Döviz Vadeli - A1A Curncy CT (A2A, B2A)

 Altın Vadeli - XLA Comdty (XLTA)

 Endeks Opsiyon - XU030X Index OMON

 Pay Opsiyon - GARAN TI Equity OMON,…

 DolarTL Opsiyon - TYX Curncy OMON

 Hurda Çelik Vadeli - SVOA Comdty11

(23)

VİOP VERİLERİNE REUTERS İLE ULAŞMAK

 Tüm vadeli işlem sözleşmeleri - 0#ISTFUT:

 Tüm opsiyon sözleşmeleri - 0#ISTOPT:

(24)

YAZILIM GELİŞTİRİCİ VE VERİ YAYINCI KURULUŞLAR

(25)

TEŞEKKÜRLER

Muammer ÇAKIR VİOP Grup Müdürü Tel: +90 212 298 25 80 Mob: +90 530 067 56 60

muammer.cakir@borsaistanbul.com

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Tel: +90 212 298 24 27-3

viop@borsaistanbul.com