E Z G E Z R E Sİ S Z Z V E E S T S R T ES E

(1)

EGZERSİZ VE STRES EGZERSİZ VE STRES

TESTİ TESTİ

EGZERSİZ VE STRES EGZERSİZ VE STRES

TESTİ TESTİ TESTİ TESTİ TESTİ TESTİ

Prof. Dr. Erdal ZORBA

(2)

EGZERSİZ VE STRES EGZERSİZ VE STRES

TESTİ TESTİ

• Şüphesiz çeşitli aerobik egzersizler dolaşım

sisteminin fonksiyonel kapasitesini artırır. Ayrıca Koroner kalp hastalıklarının (CHD)

belirlenmesinde, çeşitli fiziksel testler ve stres testi (eforlu EKG) uygulanır.

testi (eforlu EKG) uygulanır.

• Bunun dışında CHD’ye karşı tedavi fonksiyonları ve önemli koruyucu olarak da hizmet edebilir.

Dinlenme anında 12 yerde alınan EKG kardiak

çarpması, ritim bozukluğunu, ödem, kan analiz ve

kronik akciğer hastalıkları hakkında bilgi verebilir.

(3)

Niçin Stres Testi Niçin Stres Testi

Yapılır?

• Normal görünümde kadın ve erkeklerde kalp krizinin belirtileri sessiz olması sebebiyle gizli olan kalp

rahatsızlıkları EKG’de görünmez. Kroner kalp

rahatsızlıklarının ancak %30’u dinlenme anındaki EKG’de gözükür, düzenli yoğun egzersizlerde ise yaklaşık %80 anormallikler bulunur.

• Birçok örneklerdeki göğüs semptomlar egzersiz ile ilişkisi

• Birçok örneklerdeki göğüs semptomlar egzersiz ile ilişkisi değerlendirilmesi ve tekrardan düzenlenmesi için 40

yaşının üzerindeki göğüs ağrılarının veya egzersiz

sırasında veya dinlenme anında sol kol veya omuzdaki

ağrıların ilişkisi belirlenebilir.

(4)

Niçin Stres Testi Niçin Stres Testi

Yapılır?

• Kalbin rahatsızlığının tedavisine yönelik egzersiz programları korunmak için yapılır. Stres testinin

sonuçlarına göre düzenlenecek egzersiz programına çeşidi, sıklığı, süresi ve yoğunluğu bireyin fonksiyonel

kapasitesine göre planlanır. Testin tekrarlarında ise programlar sayesindeki gelişmelerin belirlenmesi ve programın güvenliğinin kabul edilmesi için gereklidir.

programın güvenliğinin kabul edilmesi için gereklidir.

• Kan basıncındaki anormallikleri ortaya çıkarmak. Egzersiz ile sistolik kan basıncındaki normal artışımızdan daha fazla gözükmesine karşın dinlenme anındaki kan basıncında

normal görünüm vardır. Bu egzersizdeki yüksek tansiyon

kalp dolaşım sistemindeki gelişme anlamlı olabilir.

(5)

Niçin Stres Testi Niçin Stres Testi

Yapılır?

• Kalp-dolaşım sistemindeki

gelişmelerin belirlenmesi değişik müdahalelere cevap vermesi

(ilaç,diyet vs) gözlenir.

• Fonksiyonel aerobik kapasitesinin

belirlenmesi için gereklidir.

(6)

Stres Testi Kime Stres Testi Kime

Yapılmalı?

• Eğer birisi 35 yaş altında ise daha önceden kalp-dolaşım rahatsızlığı geçirmemişse ve 2 yıl içerisinde risk faktörü olarak gözüken tıbbi bir gelişim bilinmiyor ise, hiçbir özel tıbbi açıklama olmaksızın egzersiz programlarına kabul edilir.

• Eğer kişi 35 yaşın altında fakat CHD olayına sahip veya risk faktörleri ile anlamlı bir bağlantı mevcut ise egzersiz risk faktörleri ile anlamlı bir bağlantı mevcut ise egzersiz programlarına başlamadan önce tıbbi kontroller

yapılmalıdır.

• 35 yaşın üzerindeki bütün bireyler için tıbbi gelişmelere egzersizin yararlı etkilerindeki artıştan önce

yönlendirilmelidir. Bu tıbbi gelişim alanında uzman bir

doktor nezaretinde egzersiz testinden önce egzersiz

esnasında ve sonra EKG monitöründe takip edilmeli.

(7)

Kardiyovasküler gerilimde Kardiyovasküler gerilimde egzersiz anındaki tehlikeler egzersiz anındaki tehlikeler

• Erken ventricular kasılmalarda (PVS) görünüşün tekrarlanması.

• Gelişen göğüs ağrıları

• ST segmentinde 2.00 mm veya daha fazla uzunlukta gözükmesi

• Kalp atımındaki ani artışın kardiovaskülerdeki bir problemden kaynaklanabilir.

• Egzersizin yükü artırıldıkça sistolik kan basıncındaki egzersize bağlı olarak kan basıncında ve kalp atımındaki artmalar.

bağlı olarak kan basıncında ve kalp atımındaki artmalar.

• Diastolik kan basıncını normalden en az 20 mmHg veya 10 mmHg’ye kadar artması

• Baş ağrısı, göz kararması, rengin solması, derinin soğuk

terlemesi, bitkin hal, aşırı nefes zorlaması.

(8)

KALP DOLAŞIM KALP DOLAŞIM

RAHATSIZLIKLARI İÇİN RAHATSIZLIKLARI İÇİN

EGZERSİZ KURALLARI EGZERSİZ KURALLARI

• Bir egzersiz programına başlamadan önce tıbbi özelliklerin belirlenmesi için 35 yaş üstündeki insan genel olarak yönlendirilir.

• azından bu özellikler kişinin fiziksel

• azından bu özellikler kişinin fiziksel durumu, ailesinin geçmişi ve sağlık

durumunu içermelidir. Bu bilgiler çok

yüzeysel olmasına rağmen gereklidir.

(9)

Aerobik egzersizin belirlenmesinde Aerobik egzersizin belirlenmesinde

kişisel örneklemeler kişisel örneklemeler

Haftalık Tahmini VO₂

Max VO₂%

Enerji

seviyesi Egzersiz seviyesi Süresi Mesafesi

1 12.3 50 3.5 Yürümek 3 mph

(20 dak/mil)

12 0.6

2 13.0 54 3.7 Yürümek 3 mph 15 0.75

3 14.0 58 4.0 Yürümek 4 mph

(15 dak/mil)

20 1.3

4 15.0 62 4.3 Yürüme-jogging 4.3 mph 20 1.4

4 15.0 62 4.3 Yürüme-jogging 4.3 mph

(14 dak/mil)

20 1.4

(13 dak/mil)

20 1.5

(12 dak/mil)

20 1.6

7 18.0 74 5.1 Yürüme-jogging 5 mph

(12 dak/mil)

20 1.7

8 19.0 78 5.4 Yürüme-jogging 5 mph 25 2.1

(11 dak/mil)

25 2.3

10 20.0 82 5.8 Yürüme-jogging 5.5 mph 30 2.7

(10)

Kalp

Kalp - - Dolaşım Sistemini Dolaşım Sistemini Geliştirici Değişik Egzersizler Geliştirici Değişik Egzersizler

Enerji Seviyesi Aktivite Yorum

1.5- 2.0 m. veya 2.0 - 2.5 cal/dk. veya

Küçük parça çamaşırları yıkamak Yerleri süpürmek gibi hafif ev işleri

Çok düşük enerji seviyesi ve çok aralıklı yükü artırmak.

120 – 150 kal/saat 1.0 mil / saat gezinti yürüyüşü Eğer kapasite çok düşük değilse

dayanıklılıkta gelişme yeterli olmaz.

2.0 - 3.0 m. veya 2 mil / saat yürüyüş Gezinti yürüyüşünün aynısı

2.5- 4.0 cal/dk.veya

150 – 240 kal / saat Golf, el arabası

Beceri ve kol kaslarında minimal kuvvet gelişir. Fakat dayanıklılığı artırmak için yük yeterli değil. Aynı zamanda çok aralıklı yapılır.

3.0- 4.0 m. veya 3.04-5 cals /dk. veya

Camları temizlemek, yerleri silmek veya elektrik süpürgesiyle temizlik

Eğer 20 - 30 dak. Devamlı yapılırsa yeterli bir egzersiz olur.

(11)

Kalp

Kalp - - Dolaşım Sistemini Dolaşım Sistemini Geliştirici Değişik Egzersizler Geliştirici Değişik Egzersizler

240 – 300 cals/saat Bowling oynamak.

Çok aralıklı ve dayanıklılığı geliştirmek için yeterli yük yoktur.

3 mil / saat yürümek

Eğer kapasite düşük ise yeterince hareketli bir egzersizdir.

6 mil / saat bisiklet sürmek. Uygun bir çalışma.

4.0- 5.0 m.veya

5-6 cals/dk. Veya Yerleri temizlemek

Bu işi en az 2 dakikalık sürede yapılırsa yeterli dayanıklılık egzersizi olur.

300-360 cals/saat 3.5 mil / saat yürümek. Genellikle aerobik egzersiz için

iyi bir hareket

8 mil / saat bisiklet sürmek. Uygun bir çalışma olabilir.

(12)

Kalp

Kalp - - Dolaşım Sistemini Dolaşım Sistemini Geliştirici Değişik Egzersizler Geliştirici Değişik Egzersizler

Masa tenisi badminton veya voleybol

Değişik hareketlerle devam eden oyun dayanıklılığa yararlı olabilir. Fakat aralıklıdır.

Becerileri geliştirebilmek için oldukça kolaydır.

Eğer belirlediğiniz hedef oranınıza benzemeyen devam çift kişilik tenis

oranınıza benzemeyen devam eden oyunlar değilse çok yararlı olmaz. Beceriler arzu edilen noktaya ulaşabilir.

Bir çok calisthenics ve bale egzersizleri.

Bazıları Risklidir.

Eğer devam eden ritim ve tekrar yapılırsa arzu edilen dayanıklılık gelişir. Bunlar izometrik

egzersizleri içerir. Örneğin;

Şınav çekmek ve oturup kalkmak.

Muhtemelen kalp- dolaşım sisteminin gelişmesi için yararlı değildir.

(13)

Kalp

Kalp - - Dolaşım Sistemini Dolaşım Sistemini Geliştirici Değişik Egzersizler Geliştirici Değişik Egzersizler

5.0- 6.0 m. veya

6-7 cals/dk. Veya 4 mil/saat yürümek Dinamik aerobik ve sonunda

yararlı çalışma.

360-420 cals / saat 100 mil/saat bisiklet kullanmak. Uygun bir çalışmadır.

Buz veya tekerlikli paten Eğer devamlı yapılırsa amaca

ulaşır.

6.0- 7.0 m. veya Dinamik aerobik ve sonunda

6.0- 7.0 m. veya

7-8 cals/dk. Veya 5 mil / saat yürümek Dinamik aerobik ve sonunda

çalışma

420-480 cals/saat 11 mil / saat bisiklet kullanma Aynı etkiyi yapar.

Ferdi tenis

Eğer tenisci 3 hareketliliğini sürdürür ve becerikli (tekniği iyi) bir oyuncu tarafından 30 dk.

veya daha fazla oynanırsa yararlı gelişme olabilir.

Su kayağı Risklidir.

Toplamı izometriktir. Kalp hastaları veya adayları için oldukça risklidir.

(14)

Kalp

Kalp - - Dolaşım Sistemini Dolaşım Sistemini Geliştirici Değişik Egzersizler Geliştirici Değişik Egzersizler

7.0- 8.0 m. veya

8-10 cals / dk. 5 mil jogging koşmak Dinamik aerobik dayanıklılığı

oluşturan egzersizdir.

480 - 600 cals/saat 12 mil/saat bisiklet kullanmak. Yaklaşık aynı değerler elde edilir.

Genellikle kayak yapmak

Đniş kayağı

Bazı Durumlarda Risklidir.

Genellikle kayak yapmak

dayanıklılığın gelişmesi için çok kısadır. Teleski izometrik olabilir.

Yararlı becerileri baskındır.

Yükseklik stresine bağlı egzersiz bazı kalp hastaları için çok büyük tehlike oluşturur.

8.0 - 9.0 m. veya 5,5 mil/saat koşmak En iyi durumdur.

10-11 cals 13 mil/saat bisiklet kullanmak . Yaklaşık aynı değerlere elde

edilir.

(15)

Kalp

Kalp - - Dolaşım Sistemini Dolaşım Sistemini Geliştirici Değişik Egzersizler Geliştirici Değişik Egzersizler

600-660 cals / saat squash (kapalı tenis oyunu)veya hentbol (uygulama sezonu veya ısınmada)

Dayanıklılık geliştirilmesinde genellikle çok aralık verdiği için etkilidir. Beceri gelişir.

Yaklaşık 10 m. veya Koşular Yaklaşık 10 m. veya

11 cals/dk. veya 660 cals /saat

Koşular

6 mil/saat = 10 met.

7 mil/saat = 11.5 met.

8 mil/saat = 13.5 met.

En iyi gelişim görülür.

Müsabaka veya squash

Sıcak bir oda içerisinde müsabakalar çerçevesinde fiziksel durum en iyi durumda değil. Herhangi biri için tehlikelidir. Tekli tenis gibi.

(16)

KARDİAK RİSK İNDEKSİ KARDİAK RİSK İNDEKSİ

1. YAŞ ( 10-20 ARASI ) ( 21-30 ) ( 31-40 ) ( 41-50 ) ( 51-60 ) ( 60 -.... )

Puanlama 1 2 3 4 6 8

2. KALITIM Eğer hiç hasta

akraba yok ise

1 akraba, 60 yaş üzeri

2 akraba 60 yaş üzeri

1akraba 60yaş altı

2 akraba 60 altı

3 akraba 60 altı

Puanlama 1 2 3 4 6 8

3. KĐLO

5 LBS ‘den aşağı standart kilodan

aşağı ise

-5 ile +5 lbs arası ise

6-20 lbs arası ise

21-35 lbs arası ise

Puanlama 0 1 2 3 5 7

4.SĐGARA

(GÜNDE) Kullanmayan tek veya

çift sigara

10 dan az

sigara 20 sigara 30 sigara 40 sigara

ve fazlası

Puanlama 0 1 2 4 6 10

5.EGZERSĐZ

Yoğun çalışma ve Rekreatif etkinlik

yapanlar

Orta çalışma ve rekreatif etkinlik

yapanlar

Masa başı iş ve yoğun rekreatif etkinlik yapanlar

Masa başı iş ve orta rekreatif etkinlik yapanlar

Masa başı iş ve hafif rekreatşif etkinlik yapanlar

Hiçbir şekilde egzersiz yapmayan

bireyler

Puanlama 1 2 3 5 6 8

6. KOLESTEROL VE DĐETTEKĐ

YAĞ ORANI

Kolesterol 180 mg.

Aşağısında ve hayvansal ve katı yağ olmayan diet

Kolesterol 181-205 mg.ve

%10 yağ içeren diet

Kolesterol 206-230 mg. ve

Kolesterol 256-280 mg. Ve

Puanlama 1 2 3 4 5 7

7. KAN BASINCI

100 üzerindeki okumalar

200 ve üzeri okumalar

Puanlama 1 2 3 4 6 8

8.CĐNSĐYET Bayan 40 yaş altı Bayan 40-50

yaş arası

Bayan

50 yaş üstü Erkek Kısa boylu

erkek

Kel ve kısa boylu

erkek

Puanlama 1 2 3 5 6 7

(17)