İLERİ AĞ TEKNOLOJİLERİ
BÖLÜM 1
ÖĞR. GÖR. HAKAN CAN ALTUNAY
NETWORK KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ
AĞ (NETWORK) NEDİR?
İki veya daha fazla cihazın birbiri ile bağlı olduğu, haberleşebildiği ve kaynak paylaşımı yapabildiği yapıdır.
Ağ kurmaktaki temel mantık “paylaşım” olmalıdır. Bunun dışında ağlar;
uygulamalar, kaynaklar, depolama, yedekleme ve VoIP(IP üzerinden ses iletişiminin kurulması) içinde kullanılır.
Bir ağ oluştururken bir takım fiziksel bileşenlere ihtiyaç duyulur. Bunlar;
güvenlik duvarı, yönlendirici, anahtar, PC, yazıcı, sunucu, IP telefon, laptop, kablosuz erişim noktası gibi cihazlar ve bu cihazları birbirine bağlayan kablolu veya kablosuz medyadır.
Genel olarak kullanıcıların tanıdığı ağ cihazları, uç cihaz veya host olarak adlandırılır. Hostları birbirine bağlayan cihazlar da ara cihazlar olarak adlandırılır. (Switch, Router, firewall)
Bir ağın temel özellikleri topoloji, hız, maliyet, güvenlik, erişilebilirlik, ölçeklenebilirlik ve kararlılık gibi değerlerdir.
Topoloji: Ağ cihazlarının birbirine nasıl bağlandığını ve verinin gidiş yollarını gösterir.
Hız: Ağ kurulumu yaparken kullanılan yönlendirici ve anahtar gibi cihazların ara yüzleri çeşitli hızlara sahiptir. Bu nedenle bu cihazların dikkatli seçilmesi gerekir.
Maliyet: Bir ağ oluşturulurken ağ cihazlarını edinme ve işletme giderlerine maliyet denir. Ayrıca yönlendiricilerin rota belirlerken ölçek aldığı yol maliyeti de önemlidir.
Güvenlik: Ağı oluşturan fiziksel etmenler ve ağ üzerinde sunulan hizmetlerin güvenliğinin sağlanması hayati önem taşımaktadır.
Erişilebilirlik: Ağ cihazlarına erişimin her an mümkün olması gereksinimidir.
Ayrıca verilen hizmet kalitesi, ağ trafiğinin önceliklerini belirlemelidir.
Ölçeklenebilirlik: Ağa bağlanan cihaz sayısının ileriki zamanlarda artacağı düşünülerek ağın performansının etkilenmeden ağı büyütmenin mümkün olmasıdır.
Kararlılık: Ağ cihazlarının her zaman aynı performans ve hizmet kalitesi ile çalışmasıdır.
OSI REFERANS MODELİ
ISO (INTERNATIONAL ORGANIZATION FOR STANDARDIZATION) 1984 yılında OSI (Open Systems Interconnection) ismini verdiği 7 katmanlı açık standart referans modelini yayınladı. Bu referans modelinin yayınlanmasındaki amaç bir referans modeli oluşturmak ve internet’te kullanılacak bir protokol paketi sunmaktı.
Fakat çok daha önceleri geliştirilmeye başlanan TCP / IP protokol kümesi daha popüler hale geldi ve internet için OSI referans modeli yerine TCP / IP protokol kümesi tercih edilmeye başlandı.
Ağ protokolleri ve çalışmalarını açıklamak için katmanlı model kullanmanın belirli avantajları vardır;
- Farklı üreticilerin ürünleri birbirleri ile sorunsuz çalışabilir.
- Ağ işlevlerini sağlamak için ortak bir dil sunar.
- Bir katmandaki teknolojik gelişmeler diğer katmanları etkilemez.
- Belirli bir katmanda çalışan protokoller, alt ve üst katmanlarla beraber tanımlı olduğu için protokol tasarımlarında yeniliklere yardımcı olur.
TCP / IP PROTOKOL KÜMESİ
İnternet, TCP / IP protokol kümesi esas alınarak tasarlandığından daha popüler olmuştur. TCP / IP protokol kümesi 4 katmandan oluşur.
Aşağıdaki şekilde TCP / IP protokol kümesi ile OSI referans modeli karşılaştırılmıştır.
VERİ KAPSÜLLEME
Uç cihazlar arasında veri iletilirken katmanlar arasında ilerledikçe her katmanda belirli bilgiler eklenir. Gönderici bilgisayar için yukarı katmandan aşağı katmana doğru veri ilerler ve her bir katmanda belirli bilgiler eklenir, aşağı katmana iletilir. Bu işlem encapsulation olarak adlandırılır. Aynı şekilde alıcı bilgisayar için aşağı katmandan yukarı katmana doğru veri ilerler, her bir katmanda eklenmiş olan bilgiler çıkartılır ve üst katmana iletilir. Bu işleme de de-encapsulation adı verilir.
Verinin her bir katmanda aldığı biçime PDU (Protocol Data Unit – Protokol Veri birimi) adı verilir. Kapsülleme işleminde her bir katman üst katmandan aldığı PDU’yu kullanılan protokole göre kapsüller. Ve her bir katmanda kapsüllenmiş bu PDU’nun ismi artık farklıdır.
Uygulama katmanından gelen veri PDU olarak adlandırılır. Taşıma katmanında kapsüllenmiş PDU’ ya SEGMENT(kesim), internet katmanında kapsüllenmiş
PDU’ya PACKET(paket), ağ erişim katmanında kapsüllenmiş PDU’ya FRAME (çerçeve) denir.
KAYNAKLAR:
1- AĞ YÖNETİCİLİĞİNİN TEMELLERİ, CEMAL TANER, ABAKÜS YAYINEVİ 2- BİLGİSAYAR AĞLARI VE İNTERNET MÜHENDİSLİĞİ, RİFAT ÇÖLKESEN,
PAPATYA YAYINEVİ
