UZUN ÖMÜRLÜ ALT YAPI SİSTEMLERİ İÇİN KALİTE KONTROL SEVİYESİNİN
YÜKSELTİLMESİ
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
• İHALE DOSYASINDA GEREKLİ TEKNİK BELGELERİN
YETERLİLİĞİNİN KONTROLÜ İLE YAPILAN KABULLER
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
• HEYETLERLE FİRMA ZİYARETLERİ YAPARAK BAZI
TESTLERE NEZARET ETMEK SURETİYLE YAPILAN
KABULLER
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
• ÜRETİLMİŞ OLAN PARTİLERDEN, SAHADAN
RASTGELE NUMUNE ALINARAK TARAFSIZ, BAĞIMSIZ BİR AKREDİTE KURULUŞTA TEST YAPTIRARAK
YAPILAN KABULLER
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
• 3. TARAF GÖZETİM HİZMETİ ALARAK ( TS EN ISO/IEC 17020 ÜRÜN MUAYENE SİSTEMİNDEN İLGİLİ ÜRÜN STANDARDINA GÖRE AKREDİTE OLMUŞ BİR KURUMDAN) YAPILAN
KABULLER
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİNDE KULLANILAN METOD, SATIN ALINACAK ÜRÜNLERİN KALİTESİNİ BELİRLEMEDE
ÖNEMLİ BİR ROL OYNAYACAKTIR.
İHALEYE GİREN FİRMALAR ARASINDA HAKSIZ REKABET OLUŞMASINI ENGELLEYECEKTİR.
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
3. TARAF GÖZETİM HİZMETİ ALINMASI DURUMUNDA GÖZETİM FİRMASI TARAFINDAN YAPILACAK İŞLER
ÜRETİM TESİSLERİ VE LABORATUVARILARIN YETERLİLİĞİ
ÜRETİCİ FİRMA TARAFINDAN HAZIRLANACAK OLAN KALİTE PLANININ ONAYLANMASI ( UYGUNLUK VE YETERLİLİK
KONTROLÜ)
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
KULLANILACAK HAMMADDENİN UYGUNLUK KONTROLÜ
ÜRETİMİN BELLİ SAFHALARINA NEZARET EDEREK FABRİKA TESTLERİNİN YETERLİ DÜZEYDE YAPILIP YAPILMADIĞININ KONTROLÜ
MALZEME KABUL YÖNTEMLERİ
ÜRETİLMİŞ PARTİLERDEN RASTGELE NUMUNE ALARAK TARAFSIZ, BAĞIMSIZ AKREDİTE BİR LABORATUVARA
NUMUNELERİN GÖNDERİLMESİ VE TESTLERİN YAPTIRILMASI
ÜRETİM BİTTİKTEN SONRA TEKNİK DOSYANIN İNCELENEREK ONAYLANMASI VE İDAREYE GÖNDERİLMESİ
ALT YAPI UYGULAMALARINDA KULLANILAN BORULARIN STANDARTLARI
TS EN 12201 STANDARTLARI SERİSİ – PE BORULAR TS EN ISO 1452 SERİSİ – PVC BORULAR
TS EN 13476-3+A1 BASINÇSIZ, YER ALTI DRENAJ VE PİS SU İÇİN BORULAR
TS EN 14364 - CAM ELYAF TAKVİYELİ (CTP) BORULAR, BASINÇLI VEYA BASINÇSIZ DRENAJ VE KANALİZASYON SİSTEMLERİ İÇİN TS EN 1796 - CAM ELYAF TAKVİYELİ (CTP) BORULAR, İÇME VE
KULLANMA SUYU İÇİN
• TS EN 12201-1 PE HAMMADDE
• TS EN 12201-2 PE BORULAR
• TS EN 12201-3 PE EKLEME PARÇALARI
• TS EN 12201-4 PE VANALAR
• TS EN 12201-5 SİSTEMİN AMACINA UYGUNLUĞU
• TS 418-7 CEN/TS 12201-7 UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ KILAVUZU
SU BORULARININ KABULÜNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR
UYGUN HAMMADDE KULLANILMASI HAMMADDE TİP TEST RAPORLARI
(KULLANILAN HER FARKLI HAMMADDE İÇİN)
ÖRNEK: PE 100 MALZEME İÇİN MRS DEĞERİ MİN. 10 OLMALIDIR.
BU HAMMADDEYLE ÜRETİLMİŞ BORULARA TS 418-7 CEN/TS 12201-7 STANDARDINA GÖRE YAPILMIŞ
TİP TEST RAPORLARI
(BORU FİRMASI TARAFINDAN YAPILMIŞ)
BU TİP DENEYLERİ, KULLANILAN HER HAMMADDE İÇİN AYRI AYRI YAPILMIŞ OLMALIDIR.
ÜRETİLMİŞ OLAN PARTİLERE AİT ÜRETİCİ TEST RAPORLARI TALEP EDİLMELİ
BU TEST RAPORLARI, O ÜRETİMDE KULLANILMIŞ OLAN HAMMADDE TEST RAPORLARINI DA İÇERECEK
ŞEKİLDE OLMALIDIR.
BU HAMMADDEYLE ÜRETİLEN BORULARA, TS 418-7 CEN/TS 12201-7 STANDARDINDA İSTENEN PARTİ
KONTROL TESTLERİN YETERLİ SIKLIKTA YAPILDIĞININ KONTROLÜ
ÜRETİLMİŞ OLAN PARTİLERDEN SAHADAN RASTGELE ALINAN NUMUNELERE, PARTİ TESTLERİ VE BAZI
HAMMADDE TESTLERİ TARAFSIZ VE BAĞIMSIZ AKREDİTE BİR KURULUŞTA YAPTIRILARAK PE
BORULARIN STANDARTLARA UYGUN OLDUĞUNUN GÖRÜLMESİ
PARTİ BAZLI YAPTIRILAN TESTLERDE HAMMADDEYE AİT BAZI TESTLERİN YAPTIRILMASI DA ÖNEMLİDİR.
ÖRNEK: MFR, YOGUNLUK TESTLERİ, SİYAH BORULARDA KARBON SİYAHI MİKTARI GİBİ.
TS EN 12201-2 PE BORU STANDARDINDA HAMMADDE İLE İLGİLİ İFADE ŞU ŞEKİLDEDİR.
“BORULARIN YAPILDIĞI MALZEMENİN ÖZELLİKLERİ TS EN 12201-1’E UYGUN OLMALIDIR”
ÜRETİCİLERİN, PARTİLERDEN RASTGELE ALINAN NUMUNELERE BAĞIMSIZ AKREDİTE BİR KURULUŞTA TEST YAPILACAĞINI BİLMESİ, TÜM PARTİNİN AYNI KALİTEDE ÜRETİLMESİNİ SAĞLAYACAK BİR ADIM OLACAKTIR VE İHALE AŞAMASINDA BUNUN BİLİNMESİ,
FİRMALARIN EŞİT ŞARTLARDA İHALEYE GİRMESİNİ SAĞLAYACAK VE HAKSIZ REKABET OLUŞMASININ ÖNÜNE GEÇECEKTİR.
PE BORU PARTİ KABUL TESTLERİ
GÖRÜNÜŞ VE RENK TS EN 12201-2 ‘YE UYGUN OLMALIDIR.
GEOMETRİK ÖZELLİKLER TS EN 12201-2 ‘YE UYGUN OLMALIDIR.
HİDROSTATİK
MUKAVEMET 80ºC – 165 SAAT ERİMİŞ KÜTLE AKIŞ HIZI
(MFR)
HAMMADDE MFR DEĞERİ ± %20
KOPMA UZAMASI ≥ % 350 YÜKSELTGEME
İNDÜKSİYON SÜRESİ (OIT) ≥ 20 DAKİKA
MARKALAMA TS EN 12201-2 ‘E UYGUN OLMALIDIR.
PARTİ KABUL TESTLERİNDE VE KABULLERDE YAPILAN BAZI EKSİKLER
• BASINÇ TESTİ OLARAK BAZEN 20 C – 100 SAAT’LİK BASINÇ TESTLERİ YAPTIRILMAKTADIR. FAKAT, STANDARDA GÖRE PARTİ TESTLERİNDE YAPILMASI GEREKLİ EN KISA SÜRELİ BASINÇ TESTİ 80 C – 165 SAAT’LİK TESTTİR.
• MFR TEST SONUCUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
BORU MFR DEĞERİ, HAMMADDENİN MFR DEĞERİ ± % 20 ARALIĞINDA OLMALIDIR.
• SİYAH PE BORU ALDIĞINIZDA, İÇERİSİNDE
%2,0 – 2,5 ARASI KARBON SİYAHI OLMASI GEREKİRKEN, ÜRETİLEN BORUDA KARBON SİYAHI YOKSA VEYA YETERLİ MİKTARDA DEĞİLSE BUNU GÖRME ŞANSINIZ
OLMAYACAKTIR.
• KARBON SİYAHI DAĞILIM DERECESİ TESTİ YAPILMAMIŞ OLDUĞUNDA, KARBON PİGMENTLERİ ÇOK BÜYÜK
OLABİLECEK VEYA HOMOJEN BİR ŞEKİLDE DAĞILMAMIŞ OLACAK VE BUNLAR İLERİDE SORUN OLARAK KARŞINIZA ÇIKACAKTIR.
• ÜRETİMDE, BİRBİRİNDEN FARKLI MARKA MASTER
BATCH’LER KULLANILDIĞINDAN VE BUNLARIN İÇERİSİNDE ÇOK KALİTESİZ MALZEMELER OLMA İHTİMALİ
OLDUĞUNDAN, İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEM ARZETMESİ DOLAYISIYLA,
HİJYEN TESTİ (SU KALİTESİNE ETKİSİ) MUTLAKA YAPTIRILMALIDIR.
MAVİ PE BORULARDA, İÇERİSİNDE KARBON SİYAHI MİKTARI OLMADIĞINDAN, UV IŞINLARINA KARŞI KORUYUCU KATKI MADDELERİNİN İÇERİSİNDE OLUP OLMADIĞI TESTLE KISA SÜREDE KONTROL EDİLEMEYECEK OLUP, HAMMADDE TİP TEST RAPORLARI İÇERİSİNDE “ HAVA ŞARTLARINA
MUKAVEMET” DENEYİNİN OLUP OLMADIĞI İNCELENMELİDİR.
PE BORULARDA İZLENEBİLİRLİĞİN SAĞLANMASI
PE BORULAR ÜRETİLİRKEN, ÜZERLERİNE İZLENEBİLİRLİĞİN SAĞLANABİLECEĞİ BİR LOT NUMARASI YAZILMALI VE ÜRETİLEN
HER LOT NUMARASINA VE ÇAPA AİT FABRİKA TEST RAPORLARI İSTENMELİDİR. BU LOT NUMARASINDAN ÜRÜNLERE HANGİ TESTLERİN YAPILDIĞI VE HANGİ HAMMADDENİN ÜRETİMDE
KULLANILDIĞI İZLENEBİLMELİDİR.
SONUÇ OLARAK;
YUKARIDA BAHSETTİĞİMİZ ADIMLAR
UYGULANDIĞINDA, SERVİS ÖMRÜ MİNİMUM 50
YIL OLAN BORULAR KULLANILMIŞ OLACAKTIR.
“KALİTE KONTROL ÇITASINI NE KADAR YÜKSEK TUTARSAK, ALACAĞIMIZ
MALZEMELERİN KALİTESİ DE O DERECE
YÜKSEK OLACAKTIR”
Teşekkürler …
Muhammer SALİMOĞLU UGETAM A.Ş.
Teknolojik Hizmetler Şefi msalimoglu@ugetam.com.tr
İstanbul 2013
