TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU 2015 YILI FAALİYET RAPORU

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU

2015 YILI FAALİYET RAPORU

Kömür bütün Türkiye’yi ihya Edecek bir servettir.

Bir kürek kömür, bir avuç alın teri ile elde edilebilir

İ ^{ÇİNDEKİLER}

KONU BAŞLIK SAYFA

Kurumsal kimlik ... 1-7

A. GENEL BİLGİLER ...

8

A.1. Rapor Dönemi ...8

A.2. Ticaret Ünvanı ...8

A.3. Sermaye ve Ortaklık Yapısı ...8

A.4. İdari Yapı ve Organizasyon ...9

A.5. Yönetim Kurulu, Üst Düzey Yöneticiler ve Personel Durumu ... 12

A.6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle Kendisi Veya Başkası Adına Yaptığı İşlemler İle Rekabet Yasağı Kapsamındaki Faaliyetleri ... 15

B. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ VE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE SAĞLANAN MALİ HAKLAR ...

15

C. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI ...

¹⁶

C.1. Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi Projesi (TRIJEN) ... 16

C.2. Tunçbilek Sentez Gazının Temizlenmesi ve Metanol Üretimi ... 17

C.3. Biyoteknolojik Yöntemlerle Kömür Gazlaştırılması ve Hümik Ürünler Eldesi ... 17

C.4. Isıl Değeri Düşük Kömürlerin Ekstraksiyon Yöntemi İle Külsüzleştirilmesi ve Alternatif Ürünlerin Geliştirilmesi Projesi... 17

C.5. Linyit Kömürlerinden Kükürdün Uzaklaştırılabilirliğinin Araştırılması... 18

C.6. Türkiye Linyitlerinden Gazlaştırma Yoluyla Elektrik Üretilmesi İçin Gereken Teknolojilerin Geliştirilmesi ... 18

C.7. Pülverize Kömür Yakıcılarının Geliştirilmesi ve Optimizasyonu ... 18

C.8. Plazma Kömür Gazlaştırma Pilot Tesis Projesi ... 18

C.9. Lavvar Şlam Atıklarının Çimento Tuğla gibi Yapı Malzemelerinin Üretiminde Hammadde olarak Değerlendirilmesi ... 19

C.10. Lavvar Şlam Atıklarının Zenginleştirilmesi ... 19

C.11. Soma Kömür Gazlaştırma Projesi ... 19

C.12.Türkiye Linyit Kömürleri İçin Uygun Briketleme Koşullarının Belirlenmesi, Briketleme ve Ambalajlama Malzemesinin Geliştirilmesi ... 20

C.13. Solvent Ekstraksiyonu İle Bitümlü Şeyllerden Sıvı Yakıt Üretimi Projesi ... 20

C.14. Leonarditten Yüksek Fülvik Asit İçerikli Sıvı Hümat Üretimi ve Tarım Alanlarına Uygulamaları . 21 C.15. Organik Toprak Düzenleyiciler İçin Sera ve Tarla Denemeleri ... 21

C.16.Hümik Asit Esaslı Maddelerin Sanayi Ölçeğinde (Çimento, Sondaj, Seramik, Su arıtımı vb.) Denenmesi ……….. 21

C.17.Süt İneklerinin Kuru Dönem Boyunca Hümik Asit İlavesi Yapılmasının Ana ve Buzağı Bağışıklığı Üzerine Etkileri……….22

İ ÇİNDEKİLER

KONU BAŞLIK SAYFA

Ç. FAALİYETLER VE FAALİYETLERE İLİŞKİN ÖNEMLİ GELİŞMELER ...

23

Ç.1. Yatırım Faaliyetleri ... 23

Ç.2. Rezerv, Kömür Arama ve Üretim Faaliyetleri ... 23

Ç.3. İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim Faaliyetleri ... 43

Ç.4. İştirakler... 43

Ç.5. Kurumun İktisap Ettiği Kendi Paylarına İlişkin Bilgiler ... 44

Ç.6. Denetim ... 44

Ç.7. Hukuki Konular ... 44

Ç.8. Bağış ve Yardımlar ile Sosyal Sorumluluk Projeleri ... 44

D. FİNANSAL DURUM

...

46

D.1. Özet Mali Tablolar ... 46

D.2.Mali Bünye Analizi ... 49

D.3. Mali Güce İlişkin Değerlendirme ... 53

D.4. Kar Payı Dağıtımı ... 53

E. RİSKLER ve YÖNETİM KURULUNUN DEĞERLENDİRMESİ

... 54

F. DİĞER HUSUSLAR

... 54

1

GENEL MÜDÜR SUNUŞU

Mustafa AKTAŞ

Yönetim Kurulu Başkanı Genel Müdür

Artan nüfus ve endüstrileşmeyle birlikte, enerji tüketimlerinin de hızla artması, dünya genelinde enerji kaynaklarına olan ilgiyi her geçen gün daha da artırmaktadır. Gelişen politik ve sosyo ekonomik dengeler hep enerji kaynakları etrafında şekillenmektedir.

2015 yılı verilerine göre dünya genelinde tüketilen enerji kaynaklarında ikinci sırayı en eski ve vazgeçilmez enerji kaynağımız olan kömür almıştır. 2030 yılı ve sonrası projeksiyonlarda da kömürün yerini koruyacağı tüm otoritelerce ifade edilmektedir.

Bilindiği gibi ülkemiz enerji kaynakları yönünden son verilere göre %70‟in üzerinde dışa bağımlıdır. Arz güvenliği sorunumuzun aşılması için öncelikle yerli kaynakların tümünün değerlendirilmesi, daha sonra hem ithal enerji kaynaklarının hem de ithal edilen kaynağın getirildiği ülkelerin çeşitlendirilmesi gerekmektedir.

Ülkemiz petrol ve doğalgaz açısından zengin bir potansiyele sahip olmamasına rağmen elektrik üretiminde değerlendirilebilecek yeter miktarda linyit rezervlerine sahiptir. Temiz kömür teknolojilerinden de faydalanarak çevreye rağmen değil, tam aksine çevreyle barışık, doğaya duyarlı akışkan yataklı termik santraller inşa etmeli ve bir an önce enerjide dışa bağımlılığımızı en asgari seviyeye indirmeliyiz.

Bu noktadan hareketle, Bakanlığımızın çalışmaları ve Hükümetimizin planlamaları çerçevesinde 2023 yılına kadar, tüm yerli kömür potansiyelimizin ekonomimize kazandırılması planlanmış ve elektrik enerjisi üretim kapasitemizin 110.000 MW‟a, yerli kömürden elektrik üretimi kapasitesinin de en az 30.000 MW‟a çıkarılması hedeflenmiştir. Hali hazırda ülkemizdeki yerli kömür bazlı termik santral kurulu gücü 9848 MW civarında olup, toplam kurulu kapasitesinin yaklaşık %14‟üne tekabül etmektedir. 2023 hedeflerine ulaşabilmek için, mevcut kapasiteye ek olarak, yaklaşık 20.000 MW‟ın

2

da üzerinde ek kapasiteye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ek kapasitenin 7.000-7.500 MW‟lık kısmının Kurumumuz kanalıyla sağlanması söz konusudur. Bu doğrultuda, biz de mevcut rezervlerimizden santral kurulum şartıyla değerlendirilebilecek olan sahalarımızı rödövans usulüyle ihaleye çıkardık ve neredeyse tümünü gerçekleştirdik. Yakın bir zamanda da bazılarının hayata geçtiğine hep birlikte şahit olacağız.

1957 yılında kurulmuş olan Kurumumuz, ülkemizin daha refah ve daha gelişmiş bir seviyeye ulaşması için, 59 yıldır faaliyetlerini sürdürmekte ve hizmetlerini büyük bir kararlılıkla yerine getirmektedir. Arz güvenliği sorununun aşılması, ısınma ve sanayi amaçlı kömürlerin tedariği, yurt içi kömür piyasasının regüle edilmesi ve yerli kömüre dayalı santral projelerinin hayata geçirilmesi için, Bakanlığımızın destekleriyle, TKİ olarak üzerimize düşen çalışmaları yaptığımıza inanıyor ve aynı kararlılıkla da yapmaya devam edeceğimizi belirtmek isterim.

Bilindiği gibi, kömür ve türevlerinden petrokimya ürünleri, sentetik gaz, etanol, metanol gibi kimyasal ürünler elde etmek mümkündür. TKİ olarak biz de bu konular ile ilgili birçok AR-GE çalışmaları yapmaktayız. Mevcut kömür rezervlerimizin özelliklerine uygun ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacak projeler üzerinde çalışmaya aynı özveriyle devam ediyoruz.

Kömür sektöründe Türkiye‟de lider ve öncü bir Kurum olarak, ülkemizin milli serveti olan kömürü ekonomimize kazandırıp, enerjide dışa bağımlılığı azaltmak ana hedefimizdir.

Tüm bu çalışmaları, yaklaşık 5 bin kişilik doğrudan personelimizle birlikte, özel sektörden hizmet alım modeliyle de 15 bin kişi olmak üzere toplamda yaklaşık 20.000 kişiye istihdam sağlayarak yapmaktayız.

Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ailesi olarak, anılan hedeflere ulaşmak konusundaki çalışmalarımızı kararlılık ve büyük bir azimle sürdürmeye devam edeceğiz.

2015 yılında yaptığımız çalışmaların genel bir değerlendirmesi niteliğindeki Faaliyet Raporunda, emeği geçen tüm personelimize teşekkürü borç bilir, 2015 yılı Faaliyet Raporunun tüm mesai arkadaşlarıma ve kaynak olarak yararlanmayı düşünen herkese katkı sağlamasını dilerim.

Mayıs 2016

3

K URUMUN Ü LKE M ADENCİLİĞİNDEKİ Y ERİ VE Ö NEMİ

Kurulduğu 1957 yılından günümüze kadar geçen süreçte, madencilik birikimi, üretim ve satış miktarı itibariyle Ülkemizin enerji sektöründe ağırlıklı bir yere sahip olan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, Ülkenin kalkınması, hızlı nüfus artışı, sanayileşme ve sosyal yerleşimin doğal sonucu olarak enerjiye karşı olan hızlı talep artışını göz önüne almak suretiyle, bu talebi karşılamada, kaynakları verimli kullanarak, ihtiyaç duyulan enerjinin zamanında, ucuz ve kaliteli olarak sağlanmasını amaçlamaktadır.

Ülkemizin linyit üretiminin büyük bir kısmı ve kömüre dayalı elektrik enerjisi kurulu gücünün de %50'lik kısmı, TKİ'nin hayata geçirdiği ve halen bir kısmı TKİ dışında faaliyetlerini sürdüren projelerden sağlanan kömürlerle beslenen termik santrallerden karşılanmaktadır. Halkımızın ısınma ihtiyacı ile sanayi kuruluşlarının ihtiyacı olan kömürün önemli bir kısmı da Kurumumuz üretimi kömürlerden karşılanmaktadır.

4

K URUMUN E LEKTRİK ARZ GÜVENLİĞİ AÇISINDAN ÖNEMİ

Ekonomik büyüme ve nüfus artışıyla birlikte Türkiye‟de enerjiye olan talep her yıl artmakta olup, artan talebin yerli kaynaklarla karşılanması ekonomimiz açısından büyük önem taşımaktadır.

Bu bilinçten hareketle, Ülkemizin artan elektrik ihtiyacının karşılanması amacıyla, sahip olduğumuz rezervin işletilmesinde, Kurum imkânları yanında, özel sektör imkânlarından da yararlanılması yoluna gidilerek, yeni bir yaklaşımla, “kömürden üretilen birim elektrik üzerinden pay almak (Rödovans) “ şeklinde özetlenebilecek bir yöntemle, termik santral kurma şartlı projeler imzalanmıştır.

Bu kapsamda, Kurumumuza ait:

•Adana-Tufanbeyli‟de bulunan; 323 milyon ton kömür rezervli sahada 600 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2012 yılı Haziran ayında,

• Manisa-Soma‟da bulunan; 153 milyon ton kömür rezervli sahada, 450 MW kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2012 yılı Ekim ayında,

• Bursa-Keles‟te bulunan; 69 milyon ton kömür rezervli sahada 270 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2012 yılı Kasım ayında,

• Kütahya-Domaniç‟te bulunan; 128 milyon ton kömür rezervli sahada 300 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2013 yılı Mayıs ayında,

• Bingöl-Karlıova‟da bulunan; 80 milyon ton kömür rezervli sahada 150 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2013 yılı Ağustos ayında, ihaleleri kazanan firmalarla sözleşmeler imzalanarak sahaların yer teslimleri yapılmıştır. Çalışmalar planlandığı şekilde devam etmektedir.

5

• Bolu-Göynük‟te bulunan; 38 milyon ton kömür rezervli sahada 270 MW kapasiteli termik santralin 1.

Ünitesi 14.08.2015 tarihi itibariyle hizmete açılmıştır.

Diğer taraftan;

Kurumumuza ait olan kömür sahalarında, emisyon değerleri itibariyle çevreye duyarlı akışkan yataklı termik santrallerin İnşası ile ilgili çalışmalar da devam etmektedir.

Bunlar sırasıyla:

• Eskişehir-Mihalıçcık‟ta çalışmaları süren 41 milyon ton rezervli, 290 MW kapasiteli,

• Şırnak–Silopi‟de çalışmaları süren 28 milyon ton asfaltit rezervli, 405 MW kapasiteli,

• Şırnak-Merkez‟de çalışmaları süren 20 milyon ton asfaltit rezervli, 135 MW kapasiteli,

• Şırnak-Silopi-Sereder Sırtı Mevkii‟nde çalışmaları süren 25 milyon ton asfaltit rezervli, 270 MW kapasiteli,

santrallerdir.

5-6 yıllık süreçte tamamlanarak devreye alınması hedeflenen bu projeler sayesinde, yaklaşık 843 milyon tona yakın kömür rezervi değerlendirilerek, toplamda 3.500 MW‟lık bir ilave kapasiteyle Ülkemizin elektrik üretim kapasitesinde önemli bir artış sağlanmış olacaktır.

Yapılan ve yapılacak ihalelerde uygulanan ve yukarıda kısaca “Kömürden üretilen birim elektrik enerjisi üzerinden pay almak (Rödovans)” şeklinde belirtilen bu yeni yöntemde; yatırımcının kullanımına verilen kömür sahaları için herhangi bir ücret alınmadan, yatırımcıya santral kurmak şartıyla 6 yıllık bir süre verilerek, bu sürenin sonunda işletmeye alınacak termik santralde üretilecek birim elektrik enerjisi karşılığında (kWh) pay alınacaktır.

6 ÜLKEMİZİN ELEKTRİK ENERJİSİ KURULU GÜCÜ (MW)

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000

1970 1990 1995 2000 2005 2010 2015

Özel Sektör (MW) Kamu Santralleri (MW) TOPLAM GÜÇ (MW)

2013 3565 MW

2014 1885 MW

2015 1675 MW

2016 1675 MW

SANTRAL PROJELERİ

3500 MW

TKİ’NİN HEDEFLEDİĞİ

TOPLAM KAPASİTE 5175 MW

7

M İSYONUMUZ

Ülkemizin enerji ihtiyacını nitelikli, güvenilir ve düşük maliyetli karşılamak üzere; linyit, asfaltit, bitümlü şist, turba gibi enerji hammaddelerini, bilimsel ve teknolojik yöntemler kullanarak ve çevresel faktörleri de dikkate almak suretiyle etkin, verimli ve sürdürülebilir bir şekilde aramak, üretmek, kullanımlarını sağlamak ve temiz kömür teknolojileri ile stratejik öneme sahip çeşitli petrokimyasal ürünleri elde etmektir.

V ^İZYONUMUZ

Kömür ve enerji endüstrisinde yurt içinde düzenleyici ve uluslararası rekabet edebilirliği olan bir kuruluş olmaktır. TKİ Kurumu, enerji arz güvenliği ve enerji kaynaklarında yerli üretime ağırlık verilmesi ilkeleri çerçevesinde linyit üretiminin ekonomik ve verimlilik esasına bağlı olarak azami şekilde artırılması görüşünü benimseyen, bu amaç doğrultusunda çalışmalarını sürdüren bir kamu kuruluşudur. Bu vizyon içinde, ülkenin linyit sahalarını değerlendirirken yaratılacak katma değere ve ekonomiye katkı sağlamayı da hedeflemiştir.

A NA H EDEFLERİMİZ

- Kömür üretimini ve pazar payını artırmak,

- Verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek,

- Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verip, kömür kalitesini yükseltmek, çevreyle daha uyumlu hale getirmek ve kömürden yeni ürünler geliştirmek.

8

A- GENEL BİLGİLER A.1.Rapor Dönemi

01.01.2015 – 31.12.2015

A.2. Ticaret Unvanı

Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü Ticaret Sicil No : 7567

Mersis No : 5118399321343518

Vergi Sicil No : 8790030904 Kızılbey V.D.

Merkez : Hipodrom Caddesi No : 12 Yenimahalle / Ankara Tel : (+90) 312-540 10 00 (50 Hat) - Faks : (+90) 312-384 16 35 Web adresi : www.tki.gov.tr

A.3. Sermaye ve Ortaklık Yapısı

A.3.1.Ödenmiş Sermaye

Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunun ödenmiş sermayesi 1.000.000.000 TL„ dir.

A.3.2. Ortaklar

Bulunmamaktadır.

A.4. İdari Yapı ve Organizasyon

A.4.1.İdari Yapı ve Organizasyon

Kurumumuz, linyit, turb, bitümlü şist, asfaltit gibi enerji hammaddelerini değerlendirmek, ülkenin ihtiyaçlarını karşılamak, yurt ekonomisine azami katkıda bulunmak plan ve programlar tanzim etmek, uygulama stratejilerini tespit etmek ve gerçekleştirilmesini sağlamak amacı ile 22.05.1957 tarihinde 6974 sayılı yasa ile kurulmuş bir iktisadi devlet teşekkülü olup, faaliyetlerini 08.06.1984 tarihli ve 233 sayılı KHK ile 27.11.1984 tarihli ve 18588 sayılı Resmi Gazete ‟de yayımlanmış olan, (Değişik 31.12.1987 tarihli ve 19681 sayılı Resmi Gazete „de yayımlanan 304 sayılı KHK., 27.11.1994 tarihli ve 22124 sayılı Resmi Gazete ‟de yayımlanan 4046 s.Y.m.4, 03.02.2010 tarihli ve 7493 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanan 29.12.2009 tarihli ve 2009/T- 29 sayılı YPK kararı) Ana Statüsü hükümlerine göre yürütmektedir.

Kurumumuz, merkez teşkilatı ile tüzel kişiliğe sahip bağlı Müessese Müdürlükleri, Müesseseye bağlı İşletme Müdürlüğü ve merkeze bağlı olup, rödovans karşılığı özel kuruluşlara işlettirilen sahalardaki çalışmaların kontrolü için kurulmuş olan kontrol müdürlükleri olarak faaliyet göstermektedir.

9

Bilgi İşlem Müdürlüğü Özel Kalem

Müdürlüğü

YÖNETİM KURULU

GENEL MÜDÜR

GENEL MÜDÜR YARDIMCILARI

Özel Kalem Müdürlüğü

Yönetim Kurulu

Büro Müd. Bilgi ĠĢlem

Müdürlüğü

MUHASEBE

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI APK

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI ARGE DAĠRESĠ BAġKANLIĞI

PAZARLAMA VE SATIġ

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI PERSONEL

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI ĠDARĠ VE SOSYAL ĠġLER DAĠRESĠ BAġKANLIĞI

ETÜT PROJE VE TESĠS

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI SATINALMA

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI MAKĠNA ĠKMAL DAĠRESĠ BAġKANLIĞI

JEOLOJĠK ETÜT VE ARAMA

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI ĠġLETME

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI EĞĠTĠM

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI Ġġ GÜVENLĠĞĠ VE SAĞLIĞI DAĠRESĠ BAġKANLIĞI

KONTROL MÜDÜRLÜKLERĠ EGE LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ

MÜESSESESĠ MÜDÜRLÜĞÜ GARP LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ MÜDÜRLÜĞÜ

ÇAN LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜDÜRLÜĞÜ ĠÇ DENETĠM DAĠRESĠ

BAġKANLIĞI (KĠT)

HUKUK MÜġAVĠRLĠĞĠ

GENEL MÜDÜR MÜġAVĠRLERĠ TEFTĠġ KURULU

BAġKANLIĞI

10 A.4.2.Müesseseler ve Müesseselere Bağlı İşletme Müdürlükleri

Saray

Göynük

Keles

Ilgın KONYA

ÇORUM Dodurga

Silopi ŞIRNAK ELİ

GLİ MANİSA ÇANAKKALE Çan TEKİRDAĞ

BURSA BOLU

KÜTAHYA

ANKARA

GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESESESİ MÜDÜRLÜĞÜ

• Adres : 43100 TavĢanlı / KÜTAHYA

• Web adresi : http://www.gli.gov.tr/

• Tel : (0274) 614 10 07

• Faks : (0274) 614 59 94

EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESESESİ MÜDÜRLÜĞÜ

• Adres : 45500 Soma / MANĠSA

• Web adresi : http://www.eli.gov.tr/

• Tel : (0236) 613 23 26

• Faks : (0236) 613 23 86

Çan Linyitleri İşletmesi Müdürlüğü

• Adres : 17400 Çan / ÇANAKKALE

• Web adresi : http://www.cli.gov.tr/

• Tel : (0286) 416 20 01

• Faks : (0286) 416 37 00

Kontrol Müdürlükleri İşletme Müdürlüğü Müessese Müdürlükleri

11 A.4.3.Kontrol Müdürlükleri

Kontrol Müdürlükleri doğrudan Genel Müdürlüğe bağlı olup, rödovans karşılığı özel kuruluşlara işlettirilen sahalardaki çalışmaların kontrolünü yürütmektedirler.

Silopi Kontrol Müdürlüğü

• Adres : 73400 Silopi / ġIRNAK

• Tel : (0286) 518 1168

Dodurga Kontrol Müdürlüğü

• Adres : 19060 Dodurga / ÇORUM

• Tel : (0364) 711 65 00

Göynük Kontrol Müdürlüğü

• Adres : 14780 Göynük / BOLU

• Tel : (0374) 454 40 36

Saray Kontrol Müdürlüğü

• Adres : 59600 Saray / TEKĠRDAĞ

• Tel : (0282) 791 42 00

Ilgın Kontrol Müdürlüğü

• Adres : 42625 Ilgın / KONYA

• Tel : (0332) 893 42 18

Keles Kontrol Müdürlüğü

• Adres : 16740 Keles / BURSA

• Tel : (0224) 861 31 44

12

A.5. Yönetim Kurulu, Üst Düzey Yöneticiler ve Personel Durumu

A.5.1. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Genel Müdür Yardımcıları

Mustafa AKTAŞ Genel Müdür / Yönetim Kurulu Başkanı

1963 Çorum-Osmancık doğumlu olan AKTAġ, ĠTÜ Maden Fakültesi Maden Mühendisliği bölümünden mezun olmuĢtur.

1986 - 1988 yılları arasında özel maden iĢletmelerinde mühendis olarak çalıĢmıĢ,1988 - 1989 yılları arası TKĠ AfĢin-Elbistan‟da ve 1989 - 2002 yılları arasında TKĠ Alpagut- Dodurga‟da Mühendis, ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği BaĢmühendisi, Ġstihsal ġube Müdürü, ĠĢletme Müdür Vekili, Bölge Müdür Vekili, 2002 - 2004 yılları arasında TKĠ Genel Müdürlüğünde BaĢuzman, 2004-2008 arasında TKĠ Genel Müdürlüğü Pazarlama ve SatıĢ Dairesi BaĢkanı ve ayrıca Yeni Çeltek Kömür ĠĢletmeleri A.ġ.‟ de 2006 - 2010 arası 4 yıl Yönetim Kurulu Üyeliği de yapmıĢtır.

06.12.2008 tarihinde TKĠ Genel Müdür Yardımcılığına, 04.03.2010 tarihinde de TKĠ Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Üyeliğine atanan AKTAġ, 28.12.2011 tarihinde ise TKĠ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu BaĢkanı olarak atanmıĢtır. Ayrıca, Fakir ailelere yapılan kömür yardımlarının Türkiye Geneli Koordinatörlüğü ile Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini de sürdürmektedir.

Ömer SEZGİN Yönetim Kurulu Üyesi / Genel Müdür Yardımcısı

1962 yılında KırĢehir‟de doğdu. ODTÜ Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümünden mezun oldu.

1986 yılında özel sektörde Mühendis olarak iĢe baĢladı. 1988 - 1996 yılları arsında Eti Maden ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Çinkur A.ġ.‟de Mühendis, 1996-2007 Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğünde Mühendis, ġube Müdür Vekili, Daire BaĢkanı olarak görev yapmıĢtır.

02.02.2010 tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıĢtır. TKĠ Yönetim Kurulu Üyeliği 28.01.2016 tarihinde sona ermiĢ olup, Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir.

Tuğrul ALPER Yönetim Kurulu Üyesi/Genel Müdür Yardımcısı

1970 yılında Osmaniye-Kadirli'de doğdu. Akdeniz Üniversitesi ĠnĢaat Mühendisliğini 1991 yılında bitirdi.

1997-2001 yıllarında T. Emlak Bankası A.ġ.de müfettiĢ yardımcısı, 2002-2007 yıllarında BaĢbakanlık Konut MüsteĢarlığı müfettiĢi, Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı MüfettiĢi, 2007-2012 yıllarında Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Ġç Denetçi, Sağlık Bakanlığı Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanı, Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Ġç Denetçi görevlerini yapmıĢtır.

26.06.2012 tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıĢtır.

TKĠ Yönetim Kurulu Üyeliği 17.04.2016 tarihinde sona ermiĢ olup, Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir.

Abdullah TOMBUL Yönetim Kurulu Üyesi

1956 yılında Belikanlı-Gaziantep‟de doğdu. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Jeomorfolog Bölümünden mezun oldu.

1977 yıllında T.C Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Gaziantep Sanayi ve Tekn. Böl. Müdürlüğünde memur olarak göreve baĢlamıĢtır. 1985 yılında T.C Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Gaziantep San. ve Tek. Böl.

Müdürlüğünde Ģef olarak görev yaptıktan sonra, 1985-2014 yılları arasında MTA Genel Müdürlüğünde Daire BaĢkanı, Genel Müdür Yardımcısı Vekili ve Genel Müdür yardımcısı olarak görev yapmıĢtır.

05.08.2014 tarihinde atandığı TKĠ Yönetim Kurulu Üyeliği görevini sürdürmektedir.

13 İrfan YILMAZ Yönetim Kurulu Üyesi

Muammer BULUT Genel Müdür Yardımcısı

1956 yılında Trabzon-Of‟ta doğdu. ĠTÜ Maden Fakültesi Maden Mühendisliği bölümünden mezun oldu.

1979-1986 yılları arası Zonguldak EKĠ Müessesesinde mühendis, 1986-2005 yılları arasına TKĠ Genel Müdürlüğünde BaĢmühendis, ġube Müdürü ve Daire BaĢkanı Olarak görev yaptıktan sonra, 01.07.2005 tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıĢtır.

Halen TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir.

Mustafa ÖZDİNGİŞ Genel Müdür Yardımcısı

1959 yılında Ereğli-Konya‟da doğdu. 1982 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümünden mezun oldu.

1983-1988 yılları arası TKĠ Genel Müdürlüğü GAL Müessesesi Müdürlüğünde Mühendis, 1988-1989 yılları arası ELĠ Müessese Müdürlüğünde ve 1989-1994 yılları arasında Ilgın Linyitleri ĠĢletme Müdürlüğünde ĠĢletme Müdür Vekili olarak görev yaptıktan sonra 1994 yılında TKĠ Genel Müdürlüğü ĠĢletme Dairesi BaĢkanlığında Teknik Uzman olarak görev almıĢtır. 2002-2003 yılları arası Göynük Kontrol Müdürü olarak görev yapan ÖZDĠNGĠġ, 2003-2012 yılları arası TKĠ Genel Müdürlüğü Pazarlama ve SatıĢ Dairesi BaĢkanlığında SatıĢ Müdürü ve Etüt, Proje ve Tesis Dairesi BaĢkanı görevlerinde bulunmuĢtur. 3 Temmuz 2012 tarihinde TKĠ Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmıĢtır.

Halen TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir.

Dr. Abdurrahman MURAT Genel Müdür Yardımcısı

1965 yılında Yozgat-ġefaatli „de doğdu. 1988 yılında ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünden mezun olan Dr. Abdurrahman MURAT, MTA Genel Müdürlüğü‟ne bağlı Orta Anadolu II. Bölge Müdürlüğünde (Konya) Mühendis olarak göreve baĢlamıĢtır.

2003-2004 yıllarında MTA Genel Müdürlüğü Maden Etüt ve Arama Dairesi BaĢkanlığı, 2004-2010 yılları arasında MTA Orta Anadolu Endüstriyel Hammadde Aramaları projesi BaĢkanlığı ve 2 Eylül 2010 tarihinden sonra da MTA Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi BaĢkanlığı görevini yapan Dr. Abdurrahman MURAT, 5 Eylül 2012 tarihinde TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevine atanmıĢtır.

Halen TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir.

1970 yılında Yahyalı-Kayseri‟de doğdu. 1991 yılında ĠTÜ Mimarlık Fakültesinden mezun oldu.

1989-1990 yılları arası özel sektörde göreve baĢladı, 1991-2000 yıllarında Adıyaman Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığında ve 2000-2001 yılları arası Ġller Bankası Genel Müdürlüğünde mimar, 2001-2003 yılları arası Ġller Bankası Genel Müdürlüğünde MüfettiĢ Yardımcısı, 2003-2011 yılları arası Kamu Ġhale Kurumunda Kamu Ġhale Uzmanı olarak görev yaptıktan sonra 2011 yıllında EÜAġ Genel Müdürlüğüne Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıĢtır 22.12.2014 yılında yönetim kurulu üyeliği sona ermiĢtir.

15.05.2015 tarihinde TKĠ Yönetim Kurulu üyeliğine atanmıĢtır ve halen görevi devam etmektedir.

14 A.5.2.Personel Durumu

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TKİ HİZMET ALIMI TOPLAM İSTİHDAM

YILLARA GÖRE PERSONEL DURUMU

İstihdam

Memur İşçi

TOPLAM

Genel Müdürlük

679 97 776

Müesseseler/İşletmeler

Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi

335 1434 1769

Çan Linyitleri İşletmesi

100 273 373

Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi

345 1654 1999

Kontrol Müdürlükleri

Silopi Kontrol Müdürlüğü

^{43 22 65}

Dodurga Kontrol Müdürlüğü

^{9 2 11}

Keles Kontrol Müdürlüğü

^{4 - 4}

Göynük Kontrol Müdürlüğü

^{9 5 14}

Ilgın Kontrol Müdürlüğü

^{15 16 31}

Saray Kontrol Müdürlüğü

10 1 11

Diğer (Dinlenme Tesisleri, Misafirhane vb.)

11 11 22

TKİ TOPLAMI

1560 3515 5075

YILLARA GÖRE PERSONEL HAREKETİ

YILLAR

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

TKİ

14.645 12.986 12.643 11.974 11.233 10.557 9.068 8.832 8.226 7.963 6.539 5.159 5.006 5.075

HİZMET

ALIMI

7.000 6.500 9.000 13.000 16.000 17.000 18.000 17.500 21.000 22.000 17.200 17.234 10.885 11.939

TOPLAM

İSTİHDAM

22.862 21.645 19.486 21.643 24.974 27.557 27.068 26.332 29.226 29.963 23.739 22.393 15.891 17.014

15

A.6.Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle Kendisi Veya Başkası Adına Yaptığı İşlemler İle Rekabet Yasağı Kapsamındaki Faaliyetleri:

Yönetim Kurulu üyelerinin şirketle kendisi veya başkası adına yaptığı işlemler ile rekabet yasağı kapsamındaki faaliyetleri bulunmamaktadır.

B- YÖNETİM KURULU ÜYELERİ ve ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE SAĞLANAN MALİ HAKLAR

Kurumumuz Yönetim Kurulu Üyelerine 399 sayılı KHK‟nin 34. Maddesi gereği Yüksek Planlama Kurulu'nca her yıl belirlenen miktarda ödemeler yapılmaktadır.

PERSONELİN ÖĞRENİM DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI

2015 YILI

Memur İşçi TOPLAM

OKUR-YAZAR

^{- 4} 4

İLKÖĞRETİM

⁵⁴ 836 890

LİSE

²¹¹ 1158 1369

MESLEK LİSESİ

⁴⁶ 1112 1158

YÜKSEK OKUL

^{282 345 627}

LİSANS

^{895 60 955}

YÜKSEK LİSANS

^{68 - 68}

DOKTORA

^{4 -} 4

TOPLAM

1560 3515 5075

16

C- ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI

Kurumumuz, günümüzün değişen ve gelişen şartları açısından linyit üretimi ve sonraki aşamalarında çevre mevzuatlarına ve AB‟ne uyum politikalarına uygun olarak ekonomiklik, verimlilik ve yenilikçilik esaslarına bağlı olmak kaydıyla, kömür kalitesinin yükseltilebilmesi ve çevre dostu olarak kullanılabilmesi yönünde gelişmiş kömür hazırlama, zenginleştirme ve diğer temiz kömür teknolojilerine büyük önem vermektedir.

Araştırma-Geliştirme(Ar-Ge),Ürün-Geliştirme(Ür-Ge),Proses-Geliştirme çalışmalarının belirlenip aktif hale getirilmesi için çeşitli ulusal ve uluslararası araştırma kurumları ve üniversiteler ile sürekli işbirliği içinde bulunan Kurum,dünyada gelişen temiz kömür teknolojilerinden yararlanmak için bir dizi Ar-Ge faaliyetlerini ve projelerini yürütmektedir.

Buna yönelik olarak; muhtelif üniversite ve araştırmacı kuruluşlarla aşağıda yer verilen Ar-Ge projeleri başlatılmış ve programlanmıştır.

C.1. Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi (TRIJEN)

Müşteri Kuruluşlar : TKİ, EIE

Destekleyen Kuruluşlar : TÜBİTAK, İTÜ, MÜ, UMDE, HABAŞ

Ülkenin sürdürülebilir kalkınması ve enerji güvenliği açısından yaygın ve ulusal kaynağı olan kömür ve biyokütle karışımlarından daha ekonomik, verimli, temiz ve çevre dostu sıvı yakıt üretimi, yüksek verimlilikte ayrıklaştırılmış ve merkezi santraller için uygulanabilir teknolojilerin geliştirilmesi, sonuçların pilot ölçekte demostrasyonu amaçlanmıştır.

Bu amaç doğrultusunda öncelikle 250 kg/saat kapasiteli linyit ve biyokütle karışımı kullanılarak sentez gazı üretilmesi, gazın temizlenmesi, FT (Fischer Tropsch) teknolojisi ile sıvı yakıt üretimi ve karbondioksitin tutulması aşamalarının uygulandığı bir pilot tesis kurulması çalışmaları başlatılmıştır. TKİ Ege Linyitleri İşletmesi (ELİ) Müessesesinde kurulması hususunda mutabık kalınan pilot tesis işletmeye alınabilecek seviyeye gelmiştir. Halen tüm ünitelerde sıcak ve soğuk testler yürütülmektedir. Tesisin optimizasyonu ve işletmeye alınması kapsamında çalışmalar devam etmektedir.

17

C.2. Tunçbilek Sentez Gazının Temizlenmesi ve Metanol Üretimi

Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK-MAM Enerji Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 04.08.2011

Kömürün gazlaştırılması konusunda TKİ Garp Linyitleri İşletmesi (GLİ) nde 250 kg/ saat kapasiteli sürüklemeli ve 20 kg/saat kapasiteli akışkan yataklı olmak üzere 2 farklı tip ve özellikte pilot tesis kurularak, TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ile 04.08.2011 tarihinde 24 ay süreli olarak imzalanan “Tunçbilek GazlaĢtırma Sistemleri Optimizasyonu‟‟ adlı sözleşme çerçevesinde 2012 yılında devreye alınmıştır.

Bu çalışmaların paralelinde pilot sistemlerde üretilen gazların temizlenmesi ve devamında da ülkemiz ihtiyacının ithalatla karşılanabildiği metanolün yerli olarak üretilebilmesi konularını kapsayan bir sözleşme 13 Eylül 2013 tarihinde TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ile imzalanmıştır.Proje kapsamındagaz temizleme ile ilgili tasarım, imalat ve montaj çalışmaları tamamlanmıştır. Metanol üretimi ile ilgili olarak ise; gaz şartlandırma, reaktör ve distilasyon ünitelerinin kavramsal tasarımları bitirilmiş olup detay tasarım çalışmaları da büyük oranda tamamlanmıştır.

C.3. Biyoteknolojik Yöntemlerle Kömür Gazlaştırılması ve Hümik Ürünler Eldesi

Proje Yürütücüsü : TKİ, ARCTECH Proje Başlangıç Tarihi : 13.11.2009

Temiz kömür teknolojileri konusunda, kömürden, hümik asit ve benzeri kimyasallar üretilmesi amacıyla, Kurumumuz tarafından yürütülen Ar-Ge projelerinin devamı olarak; Hümik Gübre, Metan Gazı, Su Filtre Malzemesi, Biyo-atıklarda Koku Giderimi ve Hümik Asitçe Zenginleştirilmiş Gübre, Askeri Atıkların Bertaraf Edilerek Gübre Olarak

Kullanılmasına İmkan Sağlayacak Olan Hümik Asit Kaynaklı Kimyasalların Üretilmesi hedeflenmiştir.

Eylül 2011 itibari ile gaz üretimi tamamlanmıştır. Proje kapsamında oluşturulan Biyoteknoloji Laboratuvarı tamamlanmış ve analiz yapılabilir durumdadır. İşbirliği Sözleşmesinin amacı olarak JVC(ortak girişim şirketi) oluşturulmasına yönelik çalışmalar taraflarca yürütülmektedir.

C.4.

Isıl Değeri Düşük Kömürlerin Ekstraksiyon Yöntemi İle Külsüzleştirilmesi ve Alternatif Ürünlerin Geliştirilmesi Projesi

Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 28.08. 2013

Bu proje ile solventlerle ekstraksiyon yöntemi kullanılarak laboratuvar koşullarında gerçekleştirilecek çalışmalar sonrası kurulacak pilot ölçekte külsüz kömür üretilmesi hedeflenmektedir. Projenin laboratuvar çaplı çalışmaları tamamlanmak üzeredir.

18

C.5. Linyit Kömürlerinden Kükürdün Uzaklaştırılabilirliğinin Araştırılması

Kömürdeki kükürt oranlarının azaltılması hususunda Kurumumuz tarafından Gazi Teknopark ‟ta kurulan laboratuvarda özellikle teshine uygun kömür elde etmek amacıyla kömürlerin kükürt içeriklerinin azaltılması ile ilgili çalışmalar tamamlanmıştır. Laboratuvar ölçekli bu Ar-Ge çalışmaları olumlu neticelenmiş olup pilot ölçekli çalışmalar planlanmaktadır.

C.6. Türkiye Linyitlerinden Gazlaştırma Yoluyla Elektrik Üretilmesi İçin Gereken Teknolojilerin Geliştirilmesi

Proje Yürütücüsü : BERSEY (Sınai ve Tıbbi Cihazlar İmalat ve Tic. Ltd. Şti.) Proje Başlangıç Tarihi : 01.05.2013

TÜBİTAK TEYDEB Programı kapsamında kazanılan proje ile yüksek nemli ve yüksek küllü Türkiye Linyitlerine özgün gazlaştırma teknolojilerinin irdelenmesi, bu özelliklere en uygun teknolojilerden dolayı gazlaştırmalı dolaşımlı akışkan yatak teknolojisi kullanılarak, 9 MWt güce en yakın olacak şekilde gazlaştırma tesisinin detaylı boyutlandırılması, imalatı ve montajı yapılıp ruhsatı Kurumumuza ait Saray-Edirköy Havzasında devreye alınması amaçlanmaktadır.

C.7. Pülverize Kömür Yakıcılarının Geliştirilmesi ve Optimizasyonu

Proje Yürütücüsü : BERSEY (Sınai ve Tıbbi Cihazlar İmalat ve Tic. Ltd. Şti.) Proje Başlangıç Tarihi : 01.05.2013

TÜBİTAK TEYDEB Programı kapsamında kazanılan proje ile pülverize (toz) edilmiş kömürün termik santrallerde ve diğer ısıl sistemlerde verimli bir şekilde yakılması amacıyla Türkiye linyitlerine uygun çevre dostu pülverize kömür yakıcılarının tasarlanması, geliştirilmesi ve üretilmesi amaçlanmaktadır.

Tasarlanacak tesisin, Saray – Edirköy havzasında kurulması ve test edilmesi öngörülmektedir.

C.8. Plazma Kömür Gazlaştırma Pilot Tesis Projesi

Proje Yürütücüsü : TKİ, APTM Proje Başlangıç Tarihi : 28.04.2011

Düşük kaliteli kömürlerin gazlaştırılması amacıyla 10 KW gücünde mikrodalga plazma gazlaştırma tesisi için Manisa Soma‟da alanı belirlenmiş, tesis projelendirme çalışmaları bitmiştir. Tesisin devreye alınması, çalıştırılması ve ekonomik açıdan ihtiyaç duyulan raporların hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

Tesis içerisinde kullanılacak makine teçhizat ve ekipmanların tesis planlamasındaki konumları ve teknik bilgi içeriklerine dair

19

çalışmalar sürdürülmekte olup, tesis inşaatı ihaleye çıkarılacaktır. Kurumumuz 4 adet 75 KW mikro dalga plazmatron ve 4 adet 75 KW güç kaynağını temin etmiştir. Soma A Termik Santrali‟nde optimizasyon ve test çalışmaları devam etmektedir.

Gazlaştırma sonrasında alınan plazma gazının daha farklı amaçlarla değerlendirilmesi maksadıyla sözleşme kapsamında elmas kaplı malzeme üretimi için 2 adet Plazma Enhanced-Chemical Vapor Deposition (CVD) sisteminin alımı gerçekleştirilmiş olup; farklı malzemelerin elmas kaplama deneme faaliyetleri devam etmektedir.

C.9. Lavvar Şlam Atıklarının Çimento Tuğla gibi Yapı Malzemelerinin Üretiminde Hammadde olarak Değerlendirilmesi

Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK- MAM Proje Başlangıç Tarihi : 30.12.2014

Kurumumuz ve MTA işbirliği ile GLİ Ömerler lavvarına 2010 yılında multisiklon grubu ve susuzlandırma eleğinden oluşan ince kömür geri kazanım ünitesi kurulmuştur. Projenin devamında bu ünitenin bir benzerinin Tunçbilek lavvarına kurulması da sağlanmıştır. Benzer şekilde ELİ Dereköy lavvarına da HI-G dryer adlı yurtdışı menşeili bir ünitenin kurulması sağlanarak devreye alınmıştır. GLİ ve ELİ‟ye kurulan malzeme geri kazanım sağlayan ünitelerin tamamından bugüne kadar toplam 677.000 ton ince ebatlı kömür geri kazanılmıştır.

C.10. Lavvar Şlam Atıklarının Zenginleştirilmesi

Proje Yürütücüsü : TKİ,TÜBİTAK- MAM Proje Başlangıç Tarihi : 30.12.2014

Kurumumuz ile TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü arasında 30.12.2014 tarihinde “Lavvar ġlam Atıklarının Çimento, Tuğla gibi Yapı Malzemelerinin Üretiminde Hammadde Olarak Değerlendirilmesi” adlı bir sözleşme imzalanmıştır. Bu proje kapsamında Tunçbilek lavvar tesisinde bulunan şlam atıklarının (lavvar çıkışı) tuğla, çimento vb. yapı malzemelerinin üretiminde hammadde olarak değerlendirilmesi imkanının araştırılması

amaçlanmıştır. Projeyle ilgili olarak literatür çalışmaları ile deneysel çalışmalar tamamlanmış olup, anlaşma yapılan fabrikalarda başlatılan çalışmalar büyük ölçekli olarak devam etmektedir

.

C.11. Soma Kömür Gazlaştırma Projesi

Manisa Soma'da Yılda 5,5 milyon ton kömür besleme kapasiteli ticari ölçekte kömür gazlaştırma tesisi kurulacaktır. Bu tesiste, Yüksek oranda (70-80%) ithalata bağlı olan Amonyak / Üre ve Metanol ve Türevleri, yerli kömürden elde edilecek sentezgazı (syngas) ile üretilecektir.

20

C.12. Türkiye Linyit Kömürleri İçin Uygun Briketleme Koşullarının Belirlenmesi, Briketleme ve Ambalajlama Malzemesinin Geliştirilmesi

Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 19.03. 2015

Proje sonucunda Türkiye Linyit kömürü rezervleri ve/veya lavvar atıklarından(şlam) kazanılan kömürler kullanılarak elde edilecek optimum boyut ve uygun şekillerde istenilen özelliklerde (yani TS 12055 kalitesini sağlayan) briketlerin evlerde soba ve kalorifer yakıtı olarak kullanılabilmesi mümkün olabilecektir. Ayrıca briket veya belirli boyutlardaki kömürlerin ambalajlanmasında kullanılacak malzemenin geliştirilmesi konusunda da kapsamlı çalışmalar gerçekleştirilecektir. Laboratuvar çaplı test ve analizler tamamlanarak pilot ölçekli çalışmalara geçilmiştir

.

C.13. Solvent Ekstraksiyonu İle Bitümlü Şeyllerden Sıvı Yakıt Üretim Projesi

Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 23.01.2015

Bu projede Otaklav kullanılarak Türkiye ‟deki bitümlü şeyl sahalarından alınan örnekler üzerinde yapılacak çalışmalar ile en uygun solvent türü, ekstraksiyon sıcaklığı, süre ve basınç, solvent bitümlü şeyl oranı, tane boyutu, ilave katkı maddesi türü gibi faktörlerin etkilerinin belirlenmesi hedeflenmiştir.

Ekstraksiyon çalışmaları sonucunda olumlu olduğu tespit edilen birkaç bitümlü şeyl sahasından alınan numunelerde pilot ölçekli basınçlı reaktör çalışmaları yapılarak kesikli pilot ölçek denemesinin yapılması da hedeflenmektedir. Ayrıca bitümlü şeyllerin içinde bulunan inorganik yapıda bulunan değerli elementlerin kazanılabilirliği konusunda da çeşitli çalışmalar yapılacaktır.

HÜMİK ASİT

Bilinçsiz kimyasal gübre kullanımıyla topraklarımızdaki humus miktarı hızla tükenmiş ve topraklarımız verimsiz hale gelmiştir.

Türkiye Kömür İşletmeleri; sahip olduğu leonardit rezervlerini kullanarak hümik ve fülvik asit içeriği yüksek TKİ Hümas adı altında bir toprak düzenleyicisi üretmiş bulunmaktadır.

• TKİ Hümas tarla bitkileri, sebzeler, sera bitkileri, süs bitkileri, çim, fide, bağ ve meyve ağaçları olmak üzere bütün bitki türlerinde kullanılabilen bir üründür. Kullanımı basit, etkileri ise son derece olumludur.

•Toprakta bitki besin elementlerinin çözünmesini sağlayarak elverişli besin elementi miktarını artırır.

•Topraktaki organik ve

amino asitleri parçalayarak tohumun çimlenmesini ve kök gelişimini artırır.

•Toprakta bulunan besin elementleri ile kompleks bileşikler oluşturarak köklere taşınmasını ve bitkilerce alımını artırır.

21

• Topraktaki mikroorganizma faaliyetini arttırır.

Hümikasit pilot tesisimiz TKİ Genel Müdürlüğümüze bağlı Ilgın Kontrol Müdürlüğünde bulunmaktadır.

Hümik asitin; Seramik, boya sanayi, çevre-su teknolojileri, tutkal, endüstriyel proses besleme suyu şartlandırıcıları gibi sektörlerde kullanımı için çalışmalarımız ve AR-GE faaliyetlerimiz devam etmektedir. Hümik asit organik tarımda da önem kazanacaktır.

C.14. Leonarditten Yüksek Fülvik Asit İçerikli Sıvı Hümat Üretimi ve Tarım Alanlarına Uygulamaları

Proje Yürütücüsü : TKİ, O.P Tarım Ltd. Şti.

Proje Başlangıç Tarihi : 31.03.2014

Bu proje çalışması ile TKİ sahalarındaki leonarditten fiziksel yöntemle sıvı hümat üretimi, hümik ve fülvik asitlerin üretilmesi ve oranlarının tespit edilmesi, ayrıca üretilen asit oranlarının toprak ve bitki için sağlıklı hale getirilmesi, topraktaki mevcut organik madde miktarının yükseltilmesi ve elde edilen yeni ürünün tarımda denemelerinin yapılarak yaygınlaştırılması ve süreklilik kazandırılması için planlanmıştır.

Laboratuvar ölçekli çalışmalar ve saha çalışmaları tamamlanmıştır.

C.15. Organik Toprak Düzenleyiciler İçin Sera ve Tarla Denemeleri

Proje Yürütücüsü : TKİ, Selçuk Üniversitesi Proje Başlangıç Tarihi : 30.07.2015

TKİ‟nin üretmekte olduğu TKİ-Hümas uygulamasında, TKİ Hümasın etkileri ve doz miktarlarının araştırılarak kullanıcılar için doğru ve gerekli bilgilerin sağlanması; deneme sonuç raporlarına göre ürün çeşitliliği ve kalitesinin artırılması gibi amaçlarla sera ve tarla denemelerinin yapılması veya yaptırılması amaçlanmaktadır. Sözleşme kapsamında, sera ve tarlalarda denemeler kurulmakta, meyve ağaçlarında uygulama dozları denenmektedir. TKİ-Hümas ürünümüz için tarla ve sera denemeleri devam etmektedir.

C.16. Hümik Asit Esaslı Maddelerin Sanayi Ölçeğinde (Çimento, Sondaj, Seramik, Su arıtımı vb.) Denenmesi

TÜBİTAK MAM ve Kurumumuz arasında “ÇeĢitli Alanlarda (Boya, Seramik, Kauçuk ve Atıksu ve/veya Ġçme Suyu Arıtımı) Kullanılmak Üzere Pilot Ölçekte Hümik Asit Esaslı Maddeleri 4 Üretme” ve “Pilot Ölçekte Kömürden Organomineral Gübre Üretimi” adı altında 01.07.2011 tarihinde imzalanan proje kapsamında boya ve kauçuk sanayinde uygulamalara yönelik olumlu sonuçlar elde edilmezken seramik, sondaj ve çimento sanayinde olumlu sonuçlar alınmıştır. Öte yandan hümatların, değerli metallerin geri kazanımı ile atık su arıtımında da kullanılabilir olduğu ortaya konmuştur.

Bu kapsamda TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü ile yürütülmüş olan projelerden alınan olumlu sonuçların ticarileştirilebilmesi amacıyla çalışmalar devam etmektedir.

22

C.17. Süt İneklerinin Kuru Dönem Boyunca Hümik Asit İlavesi Yapılmasının Ana ve Buzağı Bağışıklığı Üzerine Etkileri

Proje Yürütücüsü : TKİ, Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Proje Başlangıç Tarihi : 11.08.2014

Hümik asitin süt ineklerinde yeme ilave olarak kullanımının, doğumun gerçekleştiği gün hem inek hem de yavruda bağışıklık sistemi üzerine etkisini incelemektir. Çalışmalar tamamlanmış olup, nihai raporun Kurumumuza gönderilmesi beklenmektedir.

0

5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

HARCAMA KAZANIM

AR-GE ÇALIŞMALARINA YAPILAN CARİ HARCAMALAR

Bin TL

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 (P) 2017 (P) 2018 (P)

HARCAMA 2.453 7.206 9.771 5.662 13.257 10.900 15.870 14.072 30.850 32.390

KAZANIM - 2.350 5.380 7.820 10.270 19.400 10.000 11.000 13.000 15.000

(Bin TL)

23

Ç- FAALİYETLER ve FAALİYETLERE İLİŞKİN ÖNEMLİ GELİŞMELER

Ç.1. Yatırım Faaliyetleri

Kurumumuzun 2015 Yılı Yatırım Programı toplam 113.250.000 TL tahsisatlı olup, 14.01.2015 tarih ve 29236 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete ‟de yayımlanmış ve detayları Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 13.02.2015 tarih ve 508 sayılı Makam Oluru ile onaylanarak uygulamaya geçilmiştir.

2015 yılı 12 aylık nakdi yatırım harcamaları toplamı 63.629.835 TL olarak gerçekleşmiştir.

Ç.2. Rezerv, Kömür Arama ve Üretim Faaliyetleri

Ç.2.1. Rezerv Durumu

Ç.2.1.1. Dünya Kömür Rezervlerinin Dağılımı (milyar ton)

1,1 TRİLYON TON

Ç.2.1.2. Türkiye Kömür Rezervlerinin Dağılımı (milyar ton)

377

% 723

%66 14,1

%92 1,3

%

16,8 MİLYAR TON

Linyit 15,5

%92 Taşkömürü

1,3

%8

Taşkömürü

723

% 66 Linyit

377

% 34

24 Ç.2.1.3. Kurumumuzun Kömür Rezervleri

Saray

Göynük Keles

Ilgın KONYA

ÇORUM Dodurga

Silopi ŞIRNAK ELİ

GLİ MANİSA ÇANAKKALE Çan TEKİRDAĞ

BURSA

22 milyon ton

131milyon ton

Tufanbeyli 323milyon ton ADANA 688 milyon ton

283milyon ton

71milyon ton

KÜTAHYA

Karlıova 103milyon ton

BİNGÖL

SKMd 252milyon ton

68 milyon ton

BOLU

70milyon ton ANKARA

38 milyon ton

ESKİŞEHİR Alpu 1453milyon ton

3,7 MİLYAR TON

(Bin Ton)

MÜMKÜN MUHTEMEL GÖRÜNÜR HAZIR TOPLAM

ELİ

SOMA - 15.000 665.507 7.570 688.077

ÇAN ^{- - 69.718 985 70.703}

TOPLAM ^{- 15.000 735.225 8.555 758.780}

GLİ

^{- - 243.844 8.723 252.567}

KONTROL MÜDÜRLÜKLERİ

^{8.139 167.006 730.628 159 905.932}

DİĞER

^{- 29.721} 1.735.480 - 1.765.201

TOPLAM

^{8.139 211.727} 3.445.177 17.437 3.682.480

Ç.2.2. Kömür Arama Faaliyetleri

2009 yılında YPK kararı ile uygulamaya konulan “Elektrik Enerjisi Piyasası Arz Güvenliği Strateji Belgesi” ile 2023 yılına kadar tüm yerli kömür potansiyelimizin ekonomiye kazandırılması hedefleri ve KYOTO Protokolü‟ne göre 2014 yılından itibaren CO2 Emisyon Pazarı uygulamalarının da başlayacağı göz önünde bulundurularak rezervlerimizin tamamının arama çalışmalarının tamamlanması ve projelendirilmesi gerekliliği nedeniyle; TÜBİTAK, Üniversiteler ve ilgili kurumlarımızla söz konusu çalışmalar ortaklaşa yürütülmektedir

.

Bugüne kadar yapılan çalışmalar neticesinde; Ülke genelinde ve bütün işletmelerimizde, yeni rezervlerin tespiti ve mevcut rezervlerin yayılım sınırlarının kesinleştirilmesine yönelik özetle aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir;

Kontrol Müdürlükleri İşletme Müdürlüğü Müessese Müdürlükleri

25



244 adet arama ruhsatı alınmış ve 202 adedi olumsuz olduğu için iade edilmiştir.



300.681 metre arama ve rezerv geliştirme sondajı yapılmıştır.



Ruhsatlı sahalarımızda 1,62 milyar tonluk rezerv artışı sağlanmıştır.



2004 yılına kadar 8,3 milyar olarak bilinen ülkemiz linyit kömürü rezervi artarak 15,5 milyar tona yükselmiştir.

Ç.2.3. Dekapaj Faaliyetleri

Ç.2.3.1. Genel Dekapaj Faaliyetleri

Dekapaj; açık işletme olarak çalışılan sahalarda iş hacminin en yoğun olduğu ve maliyetlerin de en önemli kısmını oluşturan faaliyetlerden olup, yarısından fazlası ihale ile yaptırılmaktadır. 2015 yılında yapılan dekapajın % 53‟ü ihale yolu ile yaptırılmıştır.

DEKAPAJ MİKTARI (

m3

) DEKAPAJ MALİYETİ(

TL/m3)

ELİ

Emanet

İhale Toplam Emanet İhale Ortalama Shovel Dragline Toplam

SOMA 15.270.500 15.270.500 10.815.465 26.085.965 9,64 3,7 7,18

ÇAN 5.214.429 5.214.429 7.919.042 13.133.471 6,28 3,25 4,45

MÜESSESE

TOPLAMI 20.484.929 20.484.929 18.734.507 39.219.436 8,79 3,51 6,26

GLİ

TAVŞANLI 9.328.550 2.840.270 12.168.820 17.704.384 29.873.204 5,98 3,17 4,31 MÜESSESE

TOPLAMI 9.328.550 2.840.270 12.168.820 17.704.384 29.873.204 5,98 3,17 4,31

TKİ

^GENEL _TOPLAM 29.813.479 2.840.270 32.653.749 36.438.891 69.092.640 7,74 3,34 5,42

26

30,2 33,8 40,6 36,9 32,6 32,5 37,2 39,1 41,8 47,3

69,8 66,2 59,4 63,1 67,4 67,5 62,8 60,9 58,2 52,7

0 20 40 60 80 100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

TKİ DEKAPAJI ORANLARI (%)

Emanet İhale

27

Ç.2.4. Üretim Faaliyetleri Ç.2.4. 1. Genel Kömür Üretimi

Kurumumuzca her yıl 30-35 milyon ton tüvenan kömür üretilmekte iken; Özelleştirmeler nedeniyle 2015 yılında yaklaşık 19 milyon ton üretim gerçekleştirilmiştir. Üretilen tüvenan kömürlerin tamamı eleme- ayıklama/lavvar tesislerinden geçirildikten sonra, kalitesi iyileştirilmiş satılabilir nitelikte kömürler olarak tüketime sunulmaktadır.

4 7 8,1 8,3 10,7 11,2 11,1 13 9,8 8,4

30,9 31,9 37,9 34,5 29,3 32,5 31,7 17,6 11,8 10,2

34,9 38,9 46,0 42,8 40,0 43,7 42,8 30,6 21,6 18,6

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Yeraltı Açık İşletme Toplam

TKİ TÜVENAN ÜRETİM MİKTARLARI (Milyon Ton)

2015 YILI ÜRETİM

YÖNTEMİ TÜVENAN SATILABİLİR

EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ

SOMA Açık İşletme 4.460.680 4.068.255

Yeraltı İşletmesi 7.759.319 4.699.461

ÇAN Açık İşletme 1.229.788 1.205.684

MÜESESE TOPLAMI 13.449.787 9.973.400

GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ

Açık İşletme 4.519.586 2.661.946 Yeraltı İşletmesi 652.479 258.244

TOPLAM 5.172.065 2.920.190

TKİ TOPLAM

Açık İşletme 10.210.054 7.935.885 Yeraltı İşletmesi 8.411.798 4.957.705

TOPLAM 18.621.852 12.893.590

Birim (Ton)

28 Ç.2.4.2. Yeraltı İşletmeciliği ile Yapılan Kömür Üretimi

Kurumumuzca; yeraltı işletmeciliğiyle yapılan üretimi artırmaya yönelik, rödovans karşılığı ve hizmet alımı şeklinde yüklenici firmalara yaptırılan tüvenan kömür üretim miktarlarında önemli artışlar olmuştur.

Nitekim 2004 yılında 1 milyon ton civarında olan yeraltı tüvenan kömür üretimi, yıllar bazında artmak suretiyle % 80‟i rödovans karşılığı, % 16.2„ü hizmet alımı ve % 3.8 „i de kendi imkanlarımız ile olmak üzere 2015 yılında toplam 8,5 milyon ton seviyelerine yükselmiştir

.

Birim(Ton)

2015 YILI TÜVENAN SATILABİLİR

EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ

Rödovans Karşılığı

^{6.715.351 4.008.619}

Dış İmkanlarla

^1.043.968 690.842

TOPLAM

7.759.319 4.699.461

GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ

Dış İmkanlarla

328.837 124.016

Öz İmkanlarla

323.642 134.228

TOPLAM

^652.479 258.244

TKİ TOPLAM

Rödovans Karşılığı

^{6.715.351 4.008.619}

Dış İmkanlarla

1.372.805 814.858

Öz İmkanlarla

323.642 134.228

TOPLAM

^{8.411.798 4.957.705}

0,7 0,6 0,4 0,2 0,3 0,3 0,4 0,3 0,4 0,30,4 1,0 1,2 1,5 3,6 3,6 4,5 4,5 2,1 1,4

2,8 5,3 6,5 6,5 6,7 7,4 6,2 8,2 7,3 6,7

4,0 7,0 8,1 8,3 10,7 11,2 11,1 13,0 9,8 8,4

0 2 4 6 8 10 12 14

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Kurum İmkanlarıyla Hizmet Alımı (İhale) Rödovans Karşılığı Toplam

TKİ SATIŞLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI (Milyon Ton)

29

Yeraltı işletmesi olarak çalışılmaya uygun sahalarda üretimi artırmaya dönük rezerv belirleme ve projelendirme çalışmaları, yurtiçinden ve yurtdışından üniversiteler ve çeşitli firmalarla işbirliği yapılarak gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda; önemli miktarlarda kömür rezervinin yeraltı işletmeciliğiyle üretilerek değerlendirilmesi hedeflenmektedir.

Tunçbilek Ömerler B ve Derin sahalarında yeraltı işletme yöntemi ile üretilebilecek 55 milyon ton kömür rezervi belirlenmiş olup, sahalar ayrı ayrı projelendirilmiştir. Ömerler B sahası için, mevcut termik santral ve piyasanın ihtiyacını karşılamak üzere 1,5 milyon ton/yıl üretim kapasiteli yeraltı işletme projesi hazırlanarak saha 24,8 milyon ton rezerv ile ihale edilmiştir.

İHALESİ PLANLANAN

REZERV MİKTARI

İHALE EDİLEN REZERV MİKTARI

EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ

^{424 60}

Soma-Eynez Derin Sahalar

³⁷

Soma-Evciler (Termik santral kurma şartlı )

²³

GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ

^{55 159}

Ömerler B (Mevcut santral için, ihale edildi)

²⁵

Derin Sahalar (Termik santral kurma şartlı)

¹²⁸

İğdekuzu (İhale ile verilmiştir)

⁶

Birim( Milyon Ton)

30

Ç.2.5. Kömür Satış Faaliyetleri

Ç.2.5.1. Satışların Sektörel Dağılımı

Kurumumuzca yılda ortalama 20-25 milyon ton tüvenan kömür üretilmektedir. Üretilen tüvenan kömürlerin tamamı eleme-ayıklama / lavvar tesislerinden geçirildikten sonra, kalitesi iyileştirilmiş satılabilir nitelikte kömürler olarak tüketime sunulmaktadır.

Birim( Ton)

23,4 25,1 29,4 26,6 23,4 27,7 25,9 14,4 11,3 9,2

6,5 6,5 7 6,5 6,4 7,6 7,7 6,7 5,9 5,3

29,9 31,6 36,4 33,1 29,8 35,3 33,6 21,1 17,2 14,5

0 5 10 15 20 25 30 35 40

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Termik Santraller Isınma+Sanayi Toplam

TKİ SATIŞLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI (Milyon Ton)

2015 YILI TERMİK

SANTRALLER % ISI+SAN.

SEKTÖRÜ %

TOPLAM SATIŞ MİKTARI Müesseseler/İşletmeler

Ege Linyitleri Müessesesi

6.455.348 72 2.563.683 28 9.019.031

Çan Linyitleri İşletmesi

^{1.262.947 93} 99.639 7 1.362.586

Garp Linyitleri Müessesesi

^{1.505.992 50 1.488.611 50 2.994.603}

G.Müdürlük (Sosyal Yardım)

^{- - 1.128.612 - 1.128.612}

Kompanse (-)

^{- - - - -}

TKİ Toplam

^{9.224.287 64 5.280.545 36} 14.504.832

31 Ç.2.5.2. Termik Santral Kömür Satışları

Termik santrallere verilen kömür miktarları, santrallerin taleplerine göre yıllık programlanarak tamamı karşılanmaktadır.

Santralin Adı Bulunduğu İl Kurulu Gücü (MW)

2015 Yılında Verilen Kömür Miktarı

(TON)

Soma B MANİSA

^{990 6.455.348}

Tunçbilek KÜTAHYA

^{365 1.505.992}

18 Mart Çan ÇANAKKALE

^{320 1.262.947}

TKĠ TOPLAM 1675 9.224.287