T.C
BAŞBAKANLIK
GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI
T.C.
BAŞBAKANLIK
Gümrük Müsteşarlığı
2010 YILI
FAALİYET RAPORU
Bir ülke ki,
Gümrük işlemlerini kendi yapamaz, Gümrük vergilerini kendi toplayamaz, Bittabi ki
O ülkeye bağımsız denemez.
Ü lkemiz, coğrafi olarak doğu ile batının ilk temas noktasında, dolayısıyla uluslararası ticarette çok önemli bir güzergah üzerinde yer almaktadır.
Uluslararası iş dünyasının sürekli gelişen ve değişen ortamı, artan dış ticaret hacminin yanısıra, her geçen gün çeşitlenerek artan kaçakçılık faaliyetleri de dikkate alındığında, Gümrüklerimizin gittikçe artan stratejik öneme haiz olduğu görülmektedir
Dünya gümrükleri arasındaki rekabetin farkında olan gümrük idaremiz, bürokrasinin azaltılarak işlemlerin hızlandırılması, uluslararası standartta hizmet sunulması, tüm işlemlerde en son teknolojilerin kullanılması gibi stratejiler geliştirmekte, 300 milyar dolara yaklaşan dış ticaretimizin kolaylaştırılmasında etkin bir rol oynamaktadır.
İdaremizin amaçları ve hedefleri ile bunlara ilişkin mali ve performans bilgilerini içeren 2010 Yılı Faaliyet Raporunu kamuoyu ile paylaşırken;
Mali saydamlık ve hesap verebilirlik ilkelerinin doğal sonucu olarak her türlü kamu kaynağının kullanılmasında meclis ve kamuoyu denetiminin sağlanması yolunu açan faaliyet raporlarının büyük önem arz ettiğini bir kez daha vurgulayarak, amacına ulaşmasını temenni ediyorum.
BAKAN SUNUŞU
Hayati YAZICI Devlet Bakanı
MÜSTEŞAR SUNUŞU
K atılımcılığın ön planda olduğu, hesap verebilen, şeffaf bir kamu yönetimi anlayışının değer kazanmasıyla birlikte, yalnızca mali yönetimde değil, bütünüyle kamu yönetiminde kapsamlı düzenlemeler yapılmıştır.
Bu kapsamda kamu yönetiminin temel argümanlarından biri olan idare faaliyet raporları; kamu kaynaklarını kullananların daha fazla sorumluluk üstlenmelerini, performanslarını artırmalarını ve denetimin daha etkin olmasını sağlamaktadır.
Ayrıca, bir yandan faaliyetler daha sistematik olarak yürütülmekte, diğer taraftan kamuoyu bilgilendirilmektedir.
Bugün itibariyle vergi tahsilatı yapan kurum hüviyetinden çok, farklı alanlara ilişkin politikaların uygulayıcısı ve denetleyicisi konumunda gerçekleştirdiği faaliyetler ile e-devlet olma yolunda önemli aşamalar kaydeden Gümrük Müsteşarlığı da, tüm çalışmaları ile “şeffaflık, erişilebilirlik ve iyi yönetişim” hedeflerine ulaşmayı amaçlamaktadır.
Bu bilinçle hazırlanan, 2010 yılı faaliyetlerimizin yer aldığı raporumuz kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
Faaliyet Raporumuzun hazırlanmasında emeği geçen tüm personelimize teşekkür ederim.
Ziya ALTUNYALDIZ Müsteşar
İ İ İ Ç Ç Ç İ İ İ N N N D D D E E E K K K İ İ İ L L L E E E R R R
BAKAN ŞUNUŞU MÜSTEŞAR SUNUŞU I. GENEL BİLGİLER
A-MİSYONVEVİZYON ... 1
B-YETKİ,GÖREVVESORUMLULUKLAR ... 2
C-İDAREYEİLİŞKİNBİLGİLER ... 3
1. Tarihçe ... 3
2. Fiziksel Yapı ... 4
Merkez Teşkilatı ... 4
Taşra Teşkilatı ... 5
Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri (TASİŞ) Bölge Müdürlükleri ... 9
3. Örgüt Yapısı ... 9
Merkez Teşkilatı ... 9
Taşra Teşkilatı ... 10
Yurtdışı Teşkilatı ... 13
4. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar ... 16
Bilgisayar Sistemleri ... 17
GİMOP (Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi) ... 17
BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri) ... 17
GÜVAS Projesi ... 18
İnternet Üzerinden İthalat-İhracat-Transit Sonlandırma İşlemleri ... 18
CKTP (Ceza Kararları Takip Programı) ... 18
Risk Analizi Programları ... 18
Mesaj Programı ... 19
Kullanıcı Onay Programı ... 19
Vergi Sorgu Programı ... 19
e-Belge Projesi ... 19
GÜM-KART Projesi ... 19
SGB.net Programı ... 19
UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi)... 20
PERSON ... 20
Firma Dosya Takip Projesi ... 20
Web Tabanlı Uygulamalar ... 20
Gemi Takip Programı ... 21
e-Gümrük ... 21
e-İmza ... 21
Doküman Yönetim Sistemi (DYS) ... 21
5. İnsan Kaynakları ... 22
Genel Kadro Bilgileri ... 22
6. Sunulan Hizmetler ... 30
Ana Hizmet Birimleri Tarafından Sunulan Hizmetler ... 30
Danışma ve Denetim Birimleri Tarafından Sunulan Hizmetler ... 32
Yardımcı Birimler Tarafından Sunulan Hizmetler ... 33
7. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi ... 34
II. AMAÇ VE HEDEFLER
A- İDARENİNAMAÇVEHEDEFLERİ ... 36
B- TEMELPOLİTİKAVEÖNCELİKLER ... 39
III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER A-MALİBİLGİLER ... 40
1. Bütçe Uygulama Sonuçları ve Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar ... 40
2. Mali Denetim Sonuçları ... 44
B-PERFORMANSBİLGİLERİ ... 44
1. Faaliyet ve Proje Bilgileri ... 44
Gümrük Hizmetleri ... 44
Gümrük Muhafaza Hizmetleri ... 56
Kontrol Hizmetleri ... 63
AB ve Dış İlişkiler ... 68
Tasfiye Hizmetleri ... 76
Denetim Faaliyetleri ... 77
Stratejik Yönetim Faaliyetleri ... 81
Mevzuat Düzenlemeleri ... 82
Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü ... 84
Hukuk Müşavirliği Faaliyetleri ... 84
İnsan Kaynakları Faaliyetleri ... 85
Eğitim Faaliyetleri ... 86
İdari ve Mali İşler Faaliyetleri ... 88
Bilgi İşlem Faaliyetleri (Otomasyon) ... 88
2. Performans Sonuçları Tablosu ... 91
3. Performans Sonuçlarının Değerlendirilmesi ... 93
4. Performans Bilgi Sisteminin Değerlendirilmesi ... 116
IV. KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ A-ÜSTÜNLÜKLER ... 119
B-ZAYIFLIKLAR ... 119
C-DEĞERLENDİRME ... 119
V. ÖNERİ VE TEDBİRLER A- 2011YILIEYLEMVEHEDEFLERİ ... 118 VI. EKLER1
TABLOLAR
Tablo 1: Gümrük İdarelerinin YİD Modeli ile Yeniden Yapılandırma Durumları... 6
Tablo 2: Yıllar İtibariyle AB Projeleri ... 8
Tablo 3: Sınır Kapısı ve Gümrük İdaresi Sayısı ... 10
Tablo 4: Otomasyon Bilgileri ... 16
Tablo 5: Destek Donanımlarının Sayı ve Yerleri ... 17
Tablo 6: Kadro Bilgileri (Memurlar) ... 22
Tablo 7: Çeşitli Nedenlerle Görevden Ayrılan Personel ... 24
Tablo 8: Personelin Cinsiyet Bazında Dağılımı (Sözleşmeli personel, sürekli işçi ve geçici işçi hariç) ... 24
Tablo 9: Merkez ve Yurt Dışı Teşkilatı Personelinin Unvan Bazında Dağılımı ... 26
Tablo 10: Taşra ve Döner Sermaye Teşkilatı Personelinin Unvan Bazında Dağılımı ... 28
Tablo 11: 2010 Yılı Bütçe Ödeneği, Yılsonu Ödeneği, Harcama Durumu ve 2009 Yılı Karşılaştırılması ... 41
Tablo 12: 2010 Yılı Bütçe Ödenek ve Giderlerinin Harcama Birimlerine Göre Dağılımı ... 43
Tablo 13: 2010 Yılı İtibariyle Başmüdürlükler Bazında İhracat ve İthalatın Dağılımı ... 45
Tablo 14: 2010 Yılı İtibariyle Başmüdürlükler Bazında İhracat ve İthalat Beyannameleri Sayısı ... 48
Tablo 15: Müsteşarlığımızca Tahsil Edilen Vergilerin Maliyeti... 51
Tablo 16: Gümrüklerde İşlem Gören Araç, Konteyner ve Yolcu Giriş-Çıkış Sayıları ... 51
Tablo 17: Gümrük Antrepo Sayıları (Adet) ... 52
Tablo 18: Geçerliliği Devam Eden Onaylanmış Kişi Statü Belgesi Sayısı ... 54
Tablo 19: Bilgi Edinme Verileri ... 55
Tablo 20: X-Ray Cihazlarına Ait Bilgi ... 57
Tablo 21: 2010 Yılında Alınan Diğer Cihazlar ... 59
Tablo 22: Kaçak Eşya Yakalamaları (Milyon TL) ... 61
Tablo 23: Yasadışı Göçmenlerin Yakalandığı Gümrük Muhafaza İdareleri ... 61
Tablo 24: Yakalanan Yasadışı Göçmenlerin Uyrukları ... 62
Tablo 25: İncelemeye Tabi Tutulan SDGB’lere ilişkin istatistiki veriler... 63
Tablo 26: Tahsili sağlanan vergi, fon, ceza ve gecikme zammı ... 64
Tablo 27: Yıllar İtibariyle Tezkiye Edilen ve Tezkiyesi İptal edilen Firma Sayıları... 64
Tablo 28: İşlem Gören, Çakıştırılan ve Takibe Alınan TIR Karneleri ... 65
Tablo 29: TIR Sisteminden İhraç Edilen Firmalar ve İhraç Nedenleri ... 66
Tablo 30: Özel Kullanıma Mahsus Kara Taşıtlarının takibine ilişkin istatistiki bilgiler ... 66
Tablo 31: Yurda Giren Ve Yurttan Çıkan Özel Kullanıma Mahsus Kara Taşıtları ... 67
Tablo 32: Komşu Ülkelerle Kara Hudut Kapılarının Ortak Kullanımı ... 71
Tablo 33: Tasfiye Hizmetlerinden Elde Edilen Gelirler ... 76
Tablo 34: Teftiş Kurulu Başkanlığınca Yürütülen Denetim Faaliyetleri... 77
Tablo 35: Gümrükler Genel Müdürlüğü Kontrolörleri Başkanlığınca Yürütülen Denetim Faaliyetleri ... 79
Tablo 36: Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü Kontrolörleri Başkanlığınca Yürütülen Denetim Faaliyetleri ... 79
Tablo 37: Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü Kontrolörleri Başkanlığınca Yürütülen Denetim Faaliyetleri ... 80
Tablo 38: TASİŞ Genel Müdürlüğü Kontrolörleri Başkanlığınca Yürütülen Denetim Faaliyetleri... 80
Tablo 39: 2010 Yılı İçerisinde Eğitim Dairesi Başkanlığı Sorumluluğunda Açılan Programlar... 87
Tablo 40: Birimlerce Gerçekleştirilen Eğitim Faaliyetlerine Katılanların Yıllar İtibariyle Dağılımı ... 88
Tablo 41: Diğer Kurumlarla Yürütülen e-devlet Projeleri ... 89
GRAFİKLER
Grafik 1:Dolu Kadroların Durumu (Yıllar İtibariyle) ... 23
Grafik 2: Dış Ticaret Hacmi - Personel Sayısı ... 23
Grafik 3: 2010 Yılı Dolu Kadroların Dağılımı ... 24
Grafik 4: Personelin Yaş Durumu (Sözleşmeli personel, sürekli işçi ve geçici işçi hariç) ... 25
Grafik 5: Hizmet Sürelerine Göre Personel Sayısı (Sözleşmeli personel, sürekli işçi ve geçici işçi hariç) .... 25
Grafik 6: Öğrenim Durumuna Göre Personel Sayısı(Sözleşmeli personel, sürekli işçi ve geçici işçi hariç) .. 26
Grafik 7: Yıllar İtibariyle Yılsonu Ödeneği ve Harcama Durumu ... 40
Grafik 8: 2010 Yılı Harcamalarının Ekonomik Dağılımı ... 41
Grafik 9: 2010 Yılı Harcamalarının Fonksiyonel Dağılımı ... 42
Grafik 10: Dış Ticaret Gelişimi (Milyon $) ... 44
Grafik 11: İthalatın Başmüdürlüklere Göre Dağılımı ... 46
Grafik 12:İhracatın Başmüdürlüklere Göre Dağılımı ... 46
Grafik 13:Gümrük Beyannameleri Sayısı (Bin adet) ... 47
Grafik 14: İthalat Hat Oranları ... 49
Grafik 15: İhracat Hat Oranları ... 49
Grafik 16: Gümrük Vergilerinin Toplam Vergilere Oranı(Milyon TL) ... 50
Grafik 17: Kaçak Eşya Yakalamaları(Milyon TL) ... 60
Grafik 18: Yıllar İtibariyle Tezkiye Edilen ve Tezkiyesi İptal Edilen Firma Sayıları ... 65
Grafik 19: Yıllar İtibariyle Eğitime Katılan Personel Sayısı ... 87
Grafik 20: Birimlerin Sorumlu Olduğu Göstergelerin Gerçekleşme Durumları (31/12/2010) ... 93
I I. I . . G G G E EN E N NE E EL L L B B B İ İL İ L LG G G İ İL İ L LE E ER R R
1
A- MİSYON VE VİZYON
Gümrük Müsteşarlığının Misyonu
U luslararası eşya, taşıt, yolcu hareketlerini konulmuş kurallar çerçevesinde yürüterek ülke ekonomisine ve güvenliğine katkı sağlamak.
Gümrük Müsteşarlığının Vizyonu
G örev alanında belirleyici, sınırlarda Türkiye’nin vitrini, yeni nesil bir
gümrük idaresi.
2
B- YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLAR
Başta 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu olmak üzere ilgili diğer mevzuat çerçevesinde faaliyetlerini sürdüren Gümrük Müsteşarlığının görevleri, 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname ile belirlenmiştir.
Buna göre Gümrük Müsteşarlığının görevleri şunlardır:
Gümrük politikasının hazırlanmasına yardımcı olmak, gümrük politikasını uygulamak,
Gümrük Kanunu ve gümrüklerle ilgili diğer mevzuat ile uluslararası sözleşmeler hükümlerinin uygulanmasını sağlamak,
Gümrük tarife oranlarının tespitine yardımcı olmak, gümrük vergileri ile gümrüklerce alınan diğer gelirler ve fonların tarhı, tahakkuk ve tahsilini sağlamak ve kontrol etmek,
Gümrük kontrolüne tabi kişi, eşya ve araçların muayene ve kontrolünü yapmak, bu işlemlerin etkin ve süratli yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak,
Gümrüklerle ilgili istatistiki bilgileri toplamak ve değerlendirmek,
Gümrük denetimine tabi eşya ve araçların muhafazasını sağlamak, gümrükte giriş ve çıkış işlemlerine tabi eşyanın, saptanmış olan norm ve standartlara uygunluğunu denetlemek, Kara hudutlarındaki gümrük kapıları ile pasavan kapılarında, gümrük teşkilatı bulunan hava ve deniz limanlarında ve serbest bölge ve çeşitli antrepo ve iç gümrük sahalarında ve gümrük bölgelerinde gümrük muhafaza görevleri ile kaçakçılığın men, takip ve tahkik görevlerini yerine getirmek,
Diğer yer ve sahalarda da gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek,
Milletlerarası kuruluşların Müsteşarlık hizmetlerine ilişkin çalışmalarını takip etmek, bu konularda görüş oluşturmak, yurtdışı ve yurtiçi faaliyetleri yürütmek,
Gümrük Kanunu ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre tasfiye edilecek hale gelen eşyanın, ilgili Kanun, Tüzük ve Yönetmelikler uyarınca tasfiyesini yapmak,
Tasfiye edilecek eşyayı dahilde ve gümrüksüz satış mağazalarında satmak veya sattırmak, yurt dışında satış imkanı olanları ihraç etmek veya ettirmek,
Tasfiye edilebilecek hale gelen eşyanın satışa sunulmadan önce, özelliklerine göre bakımı, tamiri ve ambalajlamasını yaptırmak veya yapmak, gerektiğinde parça halinde satışını temin etmek,
Kaçak ve kaçak zannı ile yakalanan eşya ile yolcu beraberi eşya için gümrüklerde veya diğer yerlerde sundurmalar, antrepolar, ambarlar ve açık sahalar ve bu mahiyette depolar açmak, açtırmak veya işletmek,
Çeşitli kanunlarla Müsteşarlığa verilen görevleri yapmak,
Bu görevleri yerine getirecek meslek memurlarını yetiştirmek ve bu konudaki düzenlemeleri yapmak,
Yukarıdaki görevlerin uygulanmasını takip etmek, değerlendirmek, incelemek ve denetlemek.
3
C- İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER
1. Tarihçe
Türk Gümrük İdaresinin Anadolu Beyliklerinden Osmanlı İmparatorluğuna, Osmanlıdan Türkiye Cumhuriyeti Devletine kadar gelişerek devam eden uzun bir gelişim öyküsü olduğu bilinmektedir.
Kurtuluş Savaşı sonrası Lozan Anlaşması nedeniyle bir bekleme dönemi geçirilmiş, Cumhuriyet döneminin ilk uygulaması 1929’da yürürlüğe giren 1499 sayılı “Gümrük Tarifesi Kanunu”
olmuştur. Bu tarife uygulaması nedeniyle artan kaçakçılık faaliyetlerini önlemek için, 02.06.1929 tarihinde 1510 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibi Kanunu yürürlüğe konulmuştur.
30.12.1929 tarihinde 1909 sayılı Kanunla gümrükler müstakil bir bakanlık olarak teşkilatlandırılarak “Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti” kurulmuş, kaçakçılıkla mücadele görev ve yetkisi de bu Bakanlığın bünyesine verilmiştir. 1931’de kaçakçılıkla mücadele amaçlı yarı askeri
“Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığı” kurulmuştur. 29.03.1932 tarihli ve 1989 sayılı Kanunla Maliye Bakanlığına bağlı olan Tekel İdare ve İşletmeleri de bu Bakanlığa bağlanarak Bakanlığın kuruluşu tamamlanmıştır.
1918 yılından itibaren yürürlükte olan ve değişen ekonomik koşullar karşısında yetersiz kalan Gümrük Kanunu 1949 yılında kaldırılarak 5383 sayılı “Gümrük Kanunu” çıkarılmıştır.
Cenevre’de imzalanarak 1948 yılında yürürlüğe konulan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) paralelinde; gümrük mevzuatının basitleştirilmesi, formalitelerinin azaltılması ve mevzuat uyumunun sağlanması amacıyla yapılan çalışmalar sonucu 1950 yılında Brüksel’de Gümrük İşbirliği Konseyi kurulmuş ve ülkemiz bu Konseyin ilk üye ülkeleri arasında yer almıştır. Ayrıca, o dönemde hazırlanan Nomenklatör ve Kıymet Sözleşmelerine dahil olunarak 1916 yılında yürürlüğe konulan spesifik tarifeden çıkılmış, yerine kıymet esasına dayalı vergilendirme dönemine geçilmiştir.
1931 yılında kurulan yarı askeri nitelikteki Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığı 1956’da kaldırılmış ve sivilleşerek Gümrük Muhafaza Müdürlüğü ismini almıştır.
13.12.1983 tarihli ve 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı, Maliye ve Gümrük Bakanlığı şeklinde birleştirilmiştir.
Bu yapı 02.07.1993 tarihli ve 485 sayılı “Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Başbakanlığa bağlı müstakil bir “Müsteşarlık” olarak yeniden teşkilatlanana kadar devam etmiştir.
Türkiye-Avrupa Topluluğu 36’ncı Ortaklık Konseyinin 06.03.1995 tarihli Kararı ile 01.01.1996 tarihinde başlamak üzere taraflar arasında "Gümrük Birliği" tesisi öngörülmüştür. Avrupa Birliği mevzuatına uyuma ilişkin 01.01.1996 tarihinden itibaren Gümrük Birliği uygulamaları Türk gümrüklerinde başlatılmıştır.
Ülkemizin Gümrük Birliğine girmesi nedeniyle Topluluk Gümrük kodunda yer alan hükümlerin, Ortaklık Konseyi Kararı gereğince Gümrük Kanununa yansıtılması amacıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu 1999’da yayımlanmış ve 2007 yılında yayımlanan 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile de bütün gümrük suçlarına ilişkin yeni düzenlemeler yapılmıştır. 05.04.2007 tarihli
4
ve 5622 sayılı “Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Gümrük Müsteşarlığına Bağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile TASİŞ Genel Müdürlüğü, Müsteşarlığımıza bağlanmıştır.
Bununla birlikte, Avrupa Birliği Topluluk Gümrük Kodunda zaman içerisinde meydana gelen değişikliklere uyum sağlamak amacıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu 07/07/2009 tarihli ve 27281 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5911 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değiştirilmiştir. Anılan yasal düzenleme ile Gümrük Kanununda geçen bazı deyimlerin tanımları, transit rejimi, ekonomik etkili gümrük rejimleri, gümrük yükümlülüğünün doğması ve başlaması, gümrük vergisi ve para cezalarının tebliği, itirazlar ve usulsüzlük cezası gibi konularda değişiklik yapılmıştır.
2. Fiziksel Yapı
Merkezde 5 ayrı binada hizmetlerini yürüten Müsteşarlığımızı yeni hizmet binasına kavuşturmak amacıyla Müsteşarlığımız ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı arasında 29/05/2009 tarihinde protokol imzalanmış, 23/02/2010 tarihinde başlanılan inşaat çalışmalarına 2010 yılında hız verilmiştir.
Ayrıca, Müsteşarlığımız Eğitim Merkezinin AB standartlarına ulaştırılması amacıyla, Akyurt’ta bir eğitim merkezi kurulabilmesi için de 2010 Yılı Yatırım Programına proje olarak girmesi sağlanarak 2010 Yılı Bütçesinde ödenek ayrılmış olup çalışmalar devam etmektedir.
Merkez Teşkilatı
Hükümet Meydanı No: 2 Ulus/ANKARA adresinde bulunan ana hizmet binasında (Tarihi Bina); Müsteşarlık Makamı, Müsteşar Yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğü, AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Personel Dairesi Başkanlığı, Risk Yönetimi ve Stratejik Değerlendirme Birimi,
Anafartalar Caddesi No: 6 Ulus/ANKARA adresindeki hizmet binasında; Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü, Teftiş Kurulu Başkanlığı Ankara Grubu, Gümrükler Genel Müdürlüğü Kontrolörleri Ankara
Grup Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Muhabere ve Elektronik Dairesi Başkanlığı, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı,
5
Rüzgârlı Caddesi Agâh Efendi Sokak No: 4 Ulus/ANKARA adresinde bulunan binada, Eğitim Dairesi Başkanlığı,
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 6 Kızılay/ANKARA adresindeki ek hizmet binasında da; Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve İç Denetim Birim Başkanlığı,
İstanbul Caddesi No:24 Ulus/ANKARA adresinde bulunan binada Müsteşarlık Müşavirleri, hizmetlerini yürütmektedirler.
Taşra Teşkilatı
Müsteşarlığımız taşrada; hazine taşınmazlarından tahsis edilen veya kiralanan, TASİŞ Bölge Müdürlüklerine ait döner sermaye imkanları ile satın alınan, yaptırılan ya da başka kurum ve kuruluşlara ait hizmet binalarında faaliyetlerini sürdürmektedir.
Başta sınır kapıları olmak üzere hizmet binalarının bir kısmı Katılımcı Model (Haydarpaşa, Ambarlı, Kayseri, Gemlik, Eskişehir, Konya, Yeşilköy Otomotiv İhtisas, Sakarya, Aksaray, Gebze, Akçakale), bir kısmı bütçe imkanları (Hamzabeyli, Yeşilköy ve Esenboğa) ve bir kısmı da Yap- İşlet-Devret Modeli ile yenilenmiştir.
Yap-İşlet-Devret (YİD) Modeli
Gümrük kapılarında Yap-İşlet-Devret Modelinin uygulanması yönünde 2001 yılında başlayan çalışmalar kapsamında; 18 kara sınır kapısı ve 1 adet iç gümrük idaresi olmak üzere, toplam 19 adet tesisin yeniden yapılandırılması konusunda Yüksek Planlama Kurulundan (YPK) yetki kararı alınmış, iki sınır kapısı için de (YPK) yetki talebinde bulunulmuştur.
Bunlardan Gürbulak, İpsala, Cilvegözü, Habur, Kapıkule, Hamzabeyli, Sarp kara sınır kapıları YİD Modeli ile yeniden yapılandırılmıştır.
6
Tablo 1: Gümrük İdarelerinin YİD Modeli ile Yeniden Yapılandırma Durumları
GÜMRÜK İDARESİ DURUMU İŞLETİCİ KURULUŞ VE
FAALİYETE GEÇME TARİHİ
1 Gürbulak Kara Sınır Kapısı Faal UND Gürbulak
Gümrük İşletmeleri Yatırım A. Ş.
29.05.2003
2 İpsala Kara Sınır Kapısı Faal TOBB/UMAT Gümrük
ve Turizm İşletmeleri A. Ş. 01.01.2004
3 Cilvegözü Kara Sınır Kapısı Faal TOBB/GTİ (Gümrük
ve Turizm İşletmeleri A.Ş) 30.11.2007 (Geçici İşletme izni 13.06.2007)
4 Habur Kara Sınır Kapısı Faal TOBB/GTİ (Gümrük
ve Turizm İşletmeleri A.Ş) 31.12.2007 (Geçici işletme izni 10.07.2006)
5 Kapıkule Kara Sınır Kapısı Faal TOBB/GTİ (Gümrük
ve Turizm İşletmeleri A.Ş) Kısmi Geçici İşletme İzni 21.11.2008 )
6 Hamzabeyli Kara Sınır Kapısı Faal TOBB/GTİ (Gümrük
ve Turizm İşletmeleri A.Ş) (Kısmi Geçici İşletme İzni 21.07.2008) (Geçici İşletme İzni 04.04.2009)
7 Sarp Kara Sınır Kapısı Faal TOBB/GTİ (Gümrük
ve Turizm İşletmeleri A.Ş) (Kısmi Geçici İşletme İzni 04.03.2009) 8 Nusaybin Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı. Projesi tamamlandı.
Uygulama sözleşmesi 02/09/2010 tarihinde imzalandı. Nusaybin yeni Gümrük Kapısı proje alanının karayolu ile bağlantısının yapılması hususunda Ulaştırma Bakanlığına(Karayolları Genel Müdürlüğüne) 23/12/2010 tarihli, 4221 sayılı yazımızla bildirimde bulunulmuştur.
İnşaatın başlaması için 27/12/2010 tarihinde yüklenici firmaya yer teslimi yapıldı.
TOBB/GTİ (Gümrük ve Turizm İşletmeleri A.Ş)
9 Dilucu Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı. Avan ve uygulama proje çalışmaları sürdürülmektedir.
10 Akçakale Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı. Gümrük sahası koordinatlarının belirlenmesini müteakip daha önce hazırlanmış olan avan projeler üzerinde tadilat yapılacaktır.
11 Türkgözü Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı Avan projesi hazırlandı.
7
Ancak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca yapım işleri devam eden ve 12 yıldır bitirilemeyen inşaatlar nedeniyle yargıya intikal eden bir anlaşmazlık olduğundan bu aşamada burası için başka bir çalışma yapılmamaktadır.
12 Esendere Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı Avan ve uygulama projeleri hazırlandı. GTİ tarafından hazırlanan uygulama projelerinin ortak kapıya uygun tadilatı yapılmıştır. Kapının yapılandırılması ile ilgili gerekli görülen arsa tahsisleri için çalışmalar başlatılmıştır.
13 Dereköy Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı, Avan projeler hazırlanarak onaylandı. Uygulama projesi hazırlıkları devam ediyor.
14 Karkamış Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı. Avan ve uygulama proje çalışmaları sürdürülmektedir. Maliye Bakanlığınca Müsteşarlığımıza arsa tahsisi yapılmıştır.
Mayın temizleme faaliyetleri
sürdürülmektedir. Bu kapsamda mayın temizliği protokol hazırlığı ve finansal kaynak çalışması yürütülmektedir.
15 Öncüpınar Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı Avan proje hazırlıkları devam ediyor. Sınıra bitişik mayınlı arazinin tahsisi Maliye Bakanlığı’ndan istenilmiştir.
16 Yayladağı Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı. Ortak Kapı yapılması için görüşmeler sürdürülmektedir. Ancak Nusaybin Gümrük Kapısının Ortak Kapı modeline göre işletilmesinden olumlu sonuç alınması halinde Ortak Kapı'ya
dönüştürülmesi planlanmaktadır.
17 Pazarkule Kara Sınır Kapısı YPK yetki kararı alındı. Pazarkule Gümrük Kapısının TIR trafiğine açılmasına elverişli daha uygun bir yere taşınması hususu 2007 yılı Aralık ayında Yunan tarafına teklif edilmiş ancak Yunan tarafı önceliklerinin Kipi-İpsala arasında yapılacak ikinci köprü olduğunu bildirmiştir. 2011 yılındaki ülkeler arası gelişmelere göre kapının yeniden
yapılandırılması çalışmaları yürütülecektir.
18 Ali Rıza Efendi Kara Sınır
Kapısı YPK yetki kararı alındı. Irak ile aramızdaki
kapının açılmasına yönelik hususların netleştirilmesini müteakip modernizasyon çalışmaları sürdürülecektir.
19 Halkalı Gümrük Müdürlüğü YPK yetki kararı alındı. İstanbul dışında bir yere taşınması için Büyükçekmece civarında 330 dönümlük arazinin Müsteşarlığımıza tahsisi yapılmış olup imar çalışmaları devam etmektedir.
8
20 Çıldır/Aktaş Gümrük Kapısı YPK yetki talebinde bulunulmuştur.
21 Kapıköy Gümrük Kapısı YPK yetki talebinde bulunulmuştur.
Katılımcı Model
Geçmiş yıllarda Müsteşarlığımız ve bölgedeki Sanayi/Ticaret Odaları, Organize Sanayi Bölgeleri ve Serbest Bölge İşletici Kuruluşlarının katılımı ile Haydarpaşa, Gaziantep, Yeşilköy Otomotiv, Ambarlı, Kayseri, Adapazarı, Konya, Aksaray, Gemlik, Gebze ve Eskişehir gümrük idare binaları yenilenmiştir.
AB Projeleri ile Temin Edilen Kaynak
2003-2010 döneminde AB Projeleri ve İkili Projelerle, 67.407.139 Euro kaynak temin edilmiştir. Müsteşarlık Arşiv Merkezi bu projelerden biri ile inşa edilmiştir. 2003-2010 yıllarına ait proje adetleri ve tutarları Tablo 2’de belirtilmiştir. Anılan dönemde ayrıca Hollanda Gümrük İdaresi ile ikili mali işbirliği kapsamında 400’er bin Euro tutarında iki projeden biri tamamlanmış, diğeri halen yürütülmektedir.
Tablo 2: Yıllar İtibariyle AB Projeleri
YIL TOPLAM
PROJE ADEDİ
BİTEN PROJE
ADEDİ DEVAM EDEN
PROJE ADEDİ İPTAL EDİLEN
PROJE ADEDİ TOPLAM PROJE TUTARI (Euro)
2003 2 2 6.875.000
2004 5 4 1 20.100.000
2006 8 7 1 14.500.000
2007 2 2 4.950.000
2008 1 1 3.877.139
2009 2 2 16.600.000
2010 1 1 505.000
TOPLAM 21 6 13 2 67.407.139
Döner Sermaye Geliri
Gümrük Laboratuarlarının modernizasyonu ve akreditasyonunu sağlamak amacıyla gümrük laboratuarlarının her türlü araç, gereç, yazılım, donanım, bakım-onarım ve eğitim giderleri, sarf ve işletme malzeme ihtiyaçları döner sermaye gelirleri ile karşılanmaktadır.
9
Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri (TASİŞ) Bölge Müdürlükleri
İşletme Bölge Müdürlüklerine ait döner sermaye imkanları ile satın alınan, yaptırılan veya hazine taşınmazlarından tahsis edilen;
• 3 adet satış mağazası,
• 15 adet kaçak eşya ambarı,
• 11 adet yolcu salonu eşya ambarı (geçici depolama yeri),
• 28 adet tasfiye ambarı,
• 14 adet geçici depolama yeri,
• 1 adet antrepo,
• 32 adet açık oto sundurması,
• 6 adet TIR ve supalan sahası,
Olmak üzere toplam 111 adet ambar ve sundurma mevcut olup, 650.700 m2 kullanılan tahsisli alan,17.856 m2 kiralık alan olmak üzere, toplam 668.556 m2 kullanılan alanda hizmetlerini yürütmektedir.
3. Örgüt Yapısı Merkez Teşkilatı
Gümrük Müsteşarlığı merkez teşkilatı, 6 ana hizmet birimi, 5 danışma ve denetim birimi ve 4 yardımcı birim olmak üzere toplam 15 birimden oluşmaktadır.
Ana Hizmet Birimleri
1. Gümrükler Genel Müdürlüğü,
2. Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, 3. Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü, 4. AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü,
5. Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü.
6. Risk Yönetimi ve Stratejik Değerlendirme Birimi (17.03.2008 tarihli Bakan Onayı ile kurulmuştur.)
Danışma ve Denetim Birimleri
1. Teftiş Kurulu Başkanlığı, 2. İç Denetim Birim Başkanlığı, 3. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, 4. Hukuk Müşavirliği,
5. Müsteşarlık Müşavirleri.
10
Yardımcı Birimler
1. Personel Dairesi Başkanlığı, 2. Eğitim Dairesi Başkanlığı,
3. İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, 4. Muhabere ve Elektronik Dairesi Başkanlığı,
Taşra Teşkilatı
Müsteşarlığımız taşra teşkilatında;
18 Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü ve bu Başmüdürlüklere bağlı 141 Gümrük Müdürlüğü, 2 Gümrük İdare Memurluğu, 1 Gümrük Başmemurluğu, 95 Gümrük Muhafaza Müdürlüğü, Muhafaza Müdürlüklerine bağlı 140 Bölge Amirliği ve bu Amirliklere bağlı 266 Kısım Amirliği, 4 Tasfiye İşletme Bölge Müdürlüğü, 20 müdürlük (6 bölge müdürlüğü merkezinde şube müdürlüğü ve 14 tasfiye işletme şube müdürlüğü) ve 6 İşletme Şefliği,
Bulunmaktadır.
Türkiye’nin dışarıya açık kara, demiryolu, deniz ve hava hudut kapısı 128 olup, 21 kara, 7 demiryolu, 10’u askeri 47 hava ve 53 deniz hudut kapısını kapsayan 144 Gümrük İdaresi bulunmaktadır. Bunlardan 10’unun fiilen kapalı olması nedeniyle 134 faal Gümrük İdaresi ile hizmetler yürütülmektedir.
Tablo 3: Sınır Kapısı ve Gümrük İdaresi Sayısı
SINIR KAPISI
SAYISI GÜMRÜK İDARESİ SAYISI
KARA SINIR KAPISI 21 21
DEMİRYOLU SINIR KAPISI 7 7
DENİZ SINIR KAPISI 53 42
HAVA SINIR KAPISI 47 11
SINIR KAPISINDA BULUNMAYAN GÜMRÜK İDARELERİ
Sınır Kapısı Olmayan Ancak
Limanda Bulunan Gümrük İdareleri - 7
Sınırda Olmakla Birlikte Sınır
Kapısı Olmayan Gümrük İdareleri - 3
Serbest Bölge Gümrük İdareleri - 9
İç Gümrük İdareleri - 47
11
TOPLAM 128 147(*)
(*) Mevcut Gümrük İdarelerinin sayısı 144 olup, Nusaybin Gümrük Müdürlüğü ile Kapıköy Gümrük Müdürlüğünün hem kara hem demiryolu hudut kapısı olması, Bodrum Gümrük Müdürlüğünün ise hem deniz hem hava hudut kapısı olması nedeniyle sayı 147 olmaktadır.
TAŞRA TEŞKİLATI
KARA SINIR KAPILARI
18 Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 4 TASİŞ Bölge Müdürlüğü
FAAL OLAN KARA SINIR KAPILARI:(17)
GÜRBULAK, SARP, KAPIKULE, PAZARKULE, İPSALA, HAMZABEYLİ, KARKAMIŞ, ESENDERE, CİLVEGÖZÜ, YAYLADAĞI, DEREKÖY, NUSAYBİN, AKÇAKALE, HABUR, TÜRKGÖZÜ, DİLUCU, ÖNCÜPINAR
FAAL OLMAYAN KARA SINIR KAPILARI:(3) CEYLANPINAR, AKTAŞ, KAPIKÖY
GÜMRÜK İDARESİ OLMAYAN KARA SINIR KAPILARI:(1) ŞENYURT
12
DEMİRYOLU SINIR KAPILARI
GÜMRÜK İDARESİ OLAN DENİZ SINIR KAPILARI
FAAL OLAN DEMİRYOLU SINIR KAPILARI:(5)
UZUNKÖPRÜ, KAPIKULE, İSLAHİYE, NUSAYBİN, KAPIKÖY, FAAL OLMAYAN DEMİRYOLU SINIR KAPILARI:(2)
AKYAKA, ÇOBANBEY
GÜMRÜK İDARESİ OLAN DENİZ SINIR KAPILARI:(38)
BOTAŞ, ANTALYA, ALANYA, KAŞ, FİNİKE, HOPA, KUŞADASI, ALİAĞA, AYVALIK, BANDIRMA, MUDANYA, GEMLİK, ÇANAKKALE, GİRESUN, İSKENDERUN, MERSİN, TAŞUCU, İSTANBUL, İZMİR, DİKİLİ, ÇEŞME, FOÇA, DERİNCE, MARMARİS, BODRUM, FETHİYE, DATÇA, ORDU, ÜNYE, RİZE, SAMSUN, SİNOP, TEKİRDAĞ, TRABZON, ZONGULDAK, K.EREĞLİ, BARTIN, PENDİK
GÜMRÜK İDARESİ OLMAYAN DENİZ SINIR KAPILARI:(15)
AKÇAY, TAŞUCU-SEKA, ANAMUR, BOZYAZI, İNEBOLU, GÜLLÜK, YALIKAVAK, TURGUTREİS, KEPEZ LİMANI, KEMER, SÖKE DİDİM, DİDİM YAT LİMANI, SARAYBURNU, BOZBURUN, MANTARBURNU
13
GÜMRÜK İDARESİ OLAN HAVA SINIR KAPILARI
Yurtdışı Teşkilatı
05.04.2007 tarihli ve 5622 sayılı Kanun ile 10 adet Yurt Dışı Gümrük Müşaviri kadrosu ihdas edilmiştir. 02.09.2008 tarihli ve 2008/14541 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile AB Nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği (Brüksel) ile Brüksel, Washington, Moskova, Kahire, Berlin ve Bakü Büyükelçiliklerimiz nezdinde olmak üzere toplam 7 yerde Müsteşarlığımız yurt dışı teşkilatı kurularak atamalar yapılmış olup, müşavirlerimiz Kasım 2009 itibariyle hizmet vermeye başlamışlardır.
GÜMRÜK İDARESİ OLAN HAVA SINIR KAPILARI (SİVİL) (9)
ESENBOĞA, ANTALYA, ATATÜRK HAVALİMANI, SABİHA GÖKÇEN HAVALİMANI, ADNAN MENDERES, DALAMAN, ÇORLU, BODRUM, GAZİANTEP
(ASKERİ) (1) İNCİRLİK
GÜMRÜK İDARESİ OLMAYAN HAVA SINIR KAPILARI (SİVİL) (25)
EDREMİT KÖRFEZ, ADANA ŞAKİRPAŞA, BURSA YENİŞEHİR, ÇANAKKALE, ÇARDAK, ESKİŞEHİR, ERZURUM, SÜLEYMAN DEMİREL, KARS, ERKİLET, KONYA, KAPADOKYA, ÇARŞAMBA, SİNOP, SİVAS, TRABZON, UŞAK HAVAALANI, ÇAYCUMA HAVAALANI, SİVAS HAVAALANI, FERİT MELEN, ŞANLIURFA GAP, MUŞ, ELAZIĞ, HATAY, GAZİPAŞA
(ASKERİ) (9)
AFYON, AKHİSAR, BALIKESİR, BANDIRMA, BATMAN, ÇİĞLİ, ETİMESGUT, ESKİŞEHİR, GAZİEMİR, (ASKERİ SİVİL) (3)
DİYARBAKIR, ERHAÇ, MERZİFON
14
(*) Washington, Berlin, Moskova, Bakü, Brüksel,Brüksel (AB Daimi Temsilciliği nezdinde), Kahire yurtdışı temsilcilikleri faaliyette olup, Pekin, Astana ve Sofya henüz faaliyete geçmemiştir.
MERKEZ ORGANİZASYON ŞEMASI
M Ü S T E Ş A R
HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ
STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM BİRİM
BAŞKANLIĞI
MÜSTEŞARLIK MÜŞAVİRLERİ TEFTİŞ KURULU
BAŞKANLIĞI
MÜSTEŞAR YARDIMCILARI
GÜMRÜKLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GÜMRÜKLER MUHAFAZA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GÜMRÜKLER KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
AB VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TASİŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GÜMRÜKLER ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜKLERİ
TASİŞ İŞLETME BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ
GÜMRÜK MUHAFAZA MÜDÜRLÜKLERİ GÜMRÜK
MÜDÜRLÜKLERİ
TASFİYE İŞLETME ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ
PERSONEL DAİRESİ BAŞKANLIĞI
EĞİTİM DAİRESİ BAŞKANLIĞI
İDARİ VE MALİ İŞLER DAİRESİ BAŞKANLIĞI
YURTDIŞI TEŞKİLATI (*)
MUHABERE VE ELEKTRONİK DAİRESİ
BAŞKANLIĞI
15
TAŞRA VE DÖNER SERMAYE TEŞKİLATI ORGANİZASYON ŞEMASI
M Ü S T E Ş A R
GÜMRÜK ve MUHAFAZA
BAŞMÜDÜRLÜKLERİ TASFİYE İŞLERİ ve DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ
GAZİANTEP GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
GÜRBULAK GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
EDİRNE GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
HABUR GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ BURSA GÜMRÜK ve MUHAFAZA
BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
HAKKARİ GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
ANTALYA GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
HOPA GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ ANKARA GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
İSKENDERUN GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
İZMİR GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ İSTANBUL GÜMRÜK ve
MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
MALATYA GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ İZMİT GÜMRÜK ve MUHAFAZA
BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
SAMSUN GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ MERSİN GÜMRÜK ve MUHAFAZA
BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
TRABZON GÜMRÜK ve MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜ SİNOP GÜMRÜK ve MUHAFAZA
BAŞMÜDÜRLÜĞÜ
DİYARBAKIR İŞLETME BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
İSTANBUL İŞLETME BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA İŞLETME BÖLGE
MÜDÜRLÜĞÜ
İZMİR İŞLETME BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
16
4. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar
Müsteşarlığımızda, işlem ve karar alma süreçlerinin hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğin artırılması, işgücü ve zaman kaybının önlenmesi amacıyla, bilgi ve teknoloji kaynaklarının kullanılmasına büyük önem verilmektedir. Bu doğrultuda, faal olan 134 gümrük idaresinden 130’unda otomasyona geçilmiştir.
Müsteşarlığımız merkez ve taşra teşkilatı için bilgisayar sistemlerinin temini, kurulumu, bakım ve işletimi, geliştirilmesi Muhabere ve Elektronik
Dairesi Başkanlığınca
yürütülmektedir. Müsteşarlığımızın bilgi teknolojilerini kullanmadaki gelişimi aşağıda gösterilmiştir.
Tablo 4: Otomasyon Bilgileri
2006 2007 2008 2009 2010
Kişisel Bilgisayar
Sayıları 4250 4450 5946 6449 6957
Sunucu Sayıları 100 125 172 226 322
Modernizasyona Dahil
Olmuş İdare Sayısı 109 119 123 166 166
İdarelerin Merkeze
Bağlantı Hızı 512K-2048K 1024K-2048Kx2
1Mbis-6Mbis
İdarelerin Merkeze Bağlantı Tipleri
Frame/relay + ADSL Frame/relay + ADSL +
G.SHDSL Frame/relay +
ADSL +G.SHDSL + Metro Ethernet+3-G
e-posta Sayısı 1350 1552 2711 2751 2716
Aktif Kullanıcı Sayısı 19.423 24.594 33.691 9.053 9810
17
Bilgisayar Sistemleri
Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi kapsamında; Ankara Bilgi İşlem Merkezi ve TASİŞ bağlantıları dahil 169 idareyi içine alan Geniş Alan Ağında (WAN); 99 adet Frame/Relay bağlantı + 10 adet ADSL +159 adet GSHSDL 6 adet Anahat bağlantısı bulunmaktadır.
Tüm donanımları birbirine bağlayan ve sistemin merkezini oluşturan destek donanımlarının sayı ve yerleri de aşağıda gösterilmektedir.
Tablo 5: Destek Donanımlarının Sayı ve Yerleri
DONANIM BİRİM ADET
UNIX Sunucu Bilgi İşlem Merkezi-Ankara 27
UNIX Sunucu Gümrük ve Muhafaza Baş
Müdürlükleri 60
Windows Sunucu Bilgi İşlem Merkezi-Ankara 90
Windows Sunucu Gümrük ve Muhafaza Baş
Müdürlükleri 145
Cisco Yönlendirici Türkiye Geneli 369
GİMOP (Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi)
Türkiye genelinde tüm gümrük idarelerinde operasyonel olarak girilen ithalat, ihracat, transit gibi gümrük işlemlerinin, ihlaller ve kaçakçılık olaylarına ilişkin bilgilerin Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde merkezde oluşturulan veri tabanında toplanarak, karar vericilere bilginin hızlı ve sağlıklı iletilmesini sağlayan sistemdir.
BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri)
Tüm gümrük işlemlerinin gerçek zamanlı olarak elektronik ortamda yürütülmesini sağlayan BİLGE uygulaması ile yükümlülerin hem internet hem de Elektronik Veri Değişimi (EDI) adı verilen yöntemle gümrüğe gelmeksizin kendi bürolarından beyanname tescil etmeleri sağlanmıştır.
2002 yılına kadar EDI uygulamasına geçmiş gümrük idarelerinde toplam ithalat ve ihracatın
%30’u bürodan EDI yoluyla tescil edilirken, 2010 yılı sonu itibarıyla bu oran %89’a çıkmıştır.
2009 yılında 5911 sayılı Kanun ile 4458 sayılı Gümrük Kanununda değişiklik yapılarak gümrük işlemlerinin elektronik ortamda kağıtsız olarak gerçekleştirilmesine ilişkin hukuki alt yapı oluşturulmuştur.
18
Beyanname ekinde yer alan tüm belgelerin elektronik ortama aktarılarak gümrük idarelerine e- belge Sistemi üzerinde gönderilebildiği kağıtsız beyanname pilot uygulaması Kasım ayında Ankara TIR Gümrük Müdürlüğünde başlatılmıştır.
BİLGE 4 ana modülden oluşmaktadır.
Özet Beyan Modülü Detaylı Beyan Modülü Muhasebe Modülü Entegre Tarife
BİLGE’ye entegre diğer Modüller TIR ve Taşıt Takip
Bağlayıcı Tarife
Kara Kapıları Araç ve İhbar Takip Sistemi Gümrük Veri Ambarı Sistemi(GÜVAS)
GÜVAS Projesi
GÜVAS Projesi ile Müsteşarlığımızın geniş ve karmaşık yapısı içerisinde idarenin sağlıklı kararlar alabilmesi ve gümrükler üzerinden doğru bilgiye etkin erişim hedefleri çerçevesinde Veri Ambarı oluşturularak bir Karar Destek Sistemi kurulmuştur. Türkiye genelinde tüm gümrük idarelerinde operasyonel olarak girilen ithalat, ihracat, transit gibi gümrük işlemleri ile ihlaller ve kaçakçılık olaylarına ilişkin bilgilerin Müsteşarlığımız bünyesinde merkezde oluşturulan veri tabanında toplanarak, karar vericilere bilginin hızlı ve sağlıklı iletilmesini sağlayan gümrük veri ambarı sisteminde özet beyan, beyanname bilgileri ve elektronik ortamda veri girişi yapılan her türlü unsur yer almaktadır.
İnternet Üzerinden İthalat-İhracat-Transit Sonlandırma İşlemleri
Gümrük İdarelerinin kontrolü altındaki antrepolarda gümrük işlemlerinin kesintisiz sürdürülmesi BİLGE ve TIR karnesi Muayene ve Ambar modülleri internet üzerinde hazırlanarak, uygulama başlatılmıştır. Böylece muayene memurları gümrük idaresine gelmeden işlemleri antrepolarda sonlandırabilmektedir.
CKTP (Ceza Kararları Takip Programı)
4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerinin ihlallerine karışan yükümlüler hakkında düzenlenen ceza kararlarına dair veriler bu programa girilmektedir. Bu çerçevede, idari ceza kararlarının sorgulaması da bu program üzerinden yapılmaktadır.
Risk Analizi Programları
Riskli olarak değerlendirilen unsurların, ithalat ve ihracat işlemlerinin gerçekleştirildiği Müsteşarlığımız BİLGE sistemi üzerinden takibine imkan sağlayan programdır.
19
Mesaj Programı
Bu programla, ithalat ve ihracat işlemleri esnasında gümrük muayene memuruna, kabul memuruna veya her ikisine birden uyarı mesajı gönderilebilmektedir.
Kullanıcı Onay Programı
Kullanıcı Onay Programı, müşavir firmalar, müşavirler, müşavir yardımcıları hakkında bir bilgi bankası niteliğindedir.
Vergi Sorgu Programı
Maliye Bakanlığı verilerinin paylaşımı bu programla sağlanmaktadır.
e-Belge Projesi
e-Dönüşüm Türkiye çalışmaları kapsamında Müsteşarlığımızca koordine edilen “Dış Ticarette e- Belge Uygulama Grubu” kurularak, e-Belge projesi başlatılmıştır. Proje ile, ticaret çevresi ve kamu arasında bilgi akışını hızlandırarak işlemleri basitleştirmenin yanı sıra, uluslararası veri değişimi de hedeflenmekte, sınır ötesi ticaretle ilgili tüm taraflara önemli kazançlar sağlanmaktadır. e-Belge projesi ile uygulanacak olan “Tek Pencere” ortamı; tüm verilerin ve uluslararası gümrükleme ve çıkış işlemleriyle ilgili belgelerin, sunulması ve kullanılması için gerek fiziksel gerekse elektronik “giriş” olanağı sunmaktadır.
GÜM-KART Projesi
Gümrüklerde yapılan ödemelerinin daha güvenli ve hızlı ve kayıt altında gerçekleştirilebilmesi için, yükümlüler nakit para ile ödeme yerine Gümrük veznelerinde GÜM- KART adı verilen elektronik para kartı (debit kart) ile ödeme yapabilmektedir.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ve Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) tarafından 2010 yılında 7.’si gerçekleştirilen Türkiye e-TR Ödüllerinde Kamudan Vatandaşa e-Hizmetler kategorisinde Gümrük Müsteşarlığı Gümkart Gümrük Tahsilat Sistemi adlı projesiyle, ödüle layık görüldü.
SGB.net Programı
Maliye SGB.net programı, Maliye Bakanlığı ile yapılan protokolle temin edilmiş olup, Müsteşarlığımız merkez ve taşra birimlerinin kullanımına açılmıştır. Programla iş ve işlemlerde standartlaşma ile süreçlerde iyileştirmeler amaçlanmaktadır. SGB.net programı Yönetim Bilgi Sistemlerinin temelini oluşturmasının yanında İç Kontrol Sisteminin kurulmasında da büyük faydalar sağlayacaktır.
20
Bu kapsamda Mali işlemlerin süreç bazlı elektronik ortamda yapılmasını sağlayan Harcama Yönetimi modülü 01/07/2010 tarihinden itibaren tüm merkez ve taşra harcama birimleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu modül ile sistemde üretilen bilgiler anlık olarak, yöneticilere sunulmakta ayrıca sistem üzerinden kontrol ve denetim imkanı sağlanmaktadır.
Ayrıca diğer bir modül olan Performans Bütçe Modülü Müsteşarlığımız stratejik planının uygulanmasını izlemek amacıyla 26/10/2010 tarihinden itibaren Merkez kullanıcılarının kullanımına açılmıştır.
UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi)
UYAP, Adalet Bakanlığının Cumhuriyet Başsavcılığı, ceza mahkemeleri, idari yargı, ceza tevkif evleri, adli tıp kurumu, icra daireleri, eğitim, personel, tedarik ve destek birimleri için, her türlü süreci tamamen kağıtsız ofis mantığında yürütülebilmesini sağlamak için geliştirdiği bir projedir. Söz konusu proje ile Müsteşarlığımızı ilgilendiren davaların safahat ve sonucundan elektronik ortamda daha sağlıklı ve süratli bilgi alınması amaçlanmaktadır.
PERSON
Müsteşarlığımızda, merkez ve taşra teşkilatında görevli tüm personele ilişkin bilgilerin tutulduğu “PERSON” programı kullanılmaktadır. Söz konusu program Müsteşarlığımız hizmetleri için oluşturulan diğer programlarla da ilgilendirilerek çalışan personele ilişkin gerekli bilgilerin elektronik ortamda paylaşımı sağlanmıştır.
Firma Dosya Takip Projesi
Gümrükte işlem yapan firmaların dosyalarının, sadece ilgili Gümrük Müdürlüğünde tutulması ve diğer gümrük müdürlüklerinden de bilgisayar sistemi üzerinden işlem yapılmasının sağlanması amacı ile geliştirilmiş ve uygulamaya açılmış web tabanlı bir programdır. Bu uygulama sayesinde, Gümrüklerde işlem yapan firmalar tek bir Gümrük Müdürlüğüne dosyalarını teslim ederek diğer Gümrük Müdürlüklerinde de işlem yapabileceklerdir. e-belge projesi kapsamında Firma Dosya Takip Programı yeniden geliştirilmiştir. 2011 yılı içerisinde uygulamaya geçilecektir.
Web Tabanlı Uygulamalar
Müsteşarlığımızda yukarıda belirtilenlerin dışında, ayrıca aşağıdaki programlar da kullanılmaktadır.
Ödeme emri belgesi düzenlemek için kullanılan (e-bütçe) programı,
Personelin emekli keseneklerini gösterir icmal girişleri için kullanılan (e-hizmetler) programı,
İşçilerin aylık bildirgelerini Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirmek için (e- bildirge) programı,
Web tabanlı TIR Muayene Onay Programı Web tabanlı TIR Programı
Web tabanlı Beyanname Programı
Turnike Sistemi için kullanılan (Puanter) Programı,
21
Evrak otomasyonu için kullanılan (e-Evrak) Programı, Doküman Yönetim Sistemi,
Merkezi Bilge
Gemi Takip Programı
Gümrüklerin modernizasyonu amacıyla başlatılan çalışma kapsamında limanlardaki gümrük kapılarına yurtdışından gelecek ve buralardan yurtdışına gidecek tüm gemilerin mevzuat çerçevesinde kontrol ve takibinin yapılmasını amaçlamaktadır.
e-Gümrük
İnsan faktörünün olabildiğince azaltıldığı, kağıt kullanımının ve gereksiz kırtasiyenin tamamıyla ortadan kaldırılacağı, dış ticaret erbabının taleplerine anında cevap verebilen, daha esnek ve hızlı çalışma metotlarını benimsemiş bir gümrük idaresi hedefine ulaşmak için e-gümrük, m- gümrük ve e-imza pilot uygulamaları başlatılmıştır. Ayrıca BİLGE sisteminin Merkezi yeni versiyonu Aralık sonu itibariyle 130 Gümrük idaresinde uygulanmaya başlanmıştır. Aynı zamanda Kara Kapıları Araç ve İhbar Takip Sistemi Yazılımı da yenilenerek, Merkezi Bilge uygulaması başlatılan tüm gümrüklerde kullanılmaya başlanılmıştır.
e-İmza
Merkez ve taşra teşkilatı personeli için Nitelikli Elektronik İmza Sertifikası satın alınmıştır.
Antrepolarda gümrüğe sunulmuş beyannameler elektronik imzalı olarak tamamlanabilmektedir.
Gümrük idarelerinde EDI yerine Web Service’leri aracılığıyla Detaylı Beyan ve Özet Beyanlar elektronik veya mobil imzalı olarak sunulmaya başlanmıştır.
AVEA, TURKCELL ve VODAFONE ile 2008 yılında yapılan protokol çerçevesinde, yükümlülere beyanname işlemlerinin durumlarına ilişkin SMS ile bilgi gönderilebilmektedir.
Beyanname eki belgelerin elektronik ortamda gönderilebildiği kağıtsız beyanname pilot uygulaması ise Kasım 2010’da Ankara TIR Gümrük Müdürlüğünde başlatılmıştır.
Doküman Yönetim Sistemi (DYS)
Kâğıtsız evrak akışını sağlayan Doküman Yönetim Sistemi (DYS), Merkez Teşkilatının tamamı (TEFKU ve İç Denetim hariç) ile 18 Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü’nde uygulamaya başlanılmıştır.
22
5. İnsan Kaynakları
Kurumları geleceğe taşıyacak en önemli kaynağın nitelikli insan gücü olacağı gerçeğinden hareketle, sürekli gelişime, değişime ve öğrenmeye açık, etik değerleri özümsemiş, her türlü iş ve işlemlerde; saydamlık, dürüstlük, hesap verebilirlik, tarafsızlık, objektiflik, liyakat ve kamu yararı ilkelerini gözeten, kurumsal bilgi güvenliğini ön planda tutan bir hizmet anlayışını esas alan insan kaynakları politikasını benimsemiş olan Müsteşarlığımız bu ilkeler doğrultusunda çalışmalarına devam etmektedir.
Genel Kadro Bilgileri
Müsteşarlığımızda 31.12.2010 tarihi itibariyle, Memur olarak merkezde 1442, taşrada 7280, döner sermaye 471, yurt dışı 7 olmak üzere toplam 9200 personel çalışmaktadır. Ayrıca, 79 sözleşmeli personel, 194 sürekli işçi ve 4 geçici işçi olmak üzere toplamda 9477 personel hizmet sunmaktadır.
Tablo 6: Kadro Bilgileri (Memurlar)
KADRO DURUMU BİRİM 2006 2007 2008 2009 2010
DOLU KADRO (Kadrolu
Personel) MERKEZ 1356 1444 1427 1432 1442
TAŞRA 6324 7013 6814 7086 7280
DÖNER SERMAYE 462 444 454 471
YURTDIŞI 7 7
TOPLAM 7680 8919 8685 8979 9200
DOLU KADRO
(Sözleşmeli personel, Sürekli işçi ve geçici işçiler)
MERKEZ 53 51 58 55 57
TAŞRA 35 26 19 18 18
DÖNER SERMAYE 228 211 212 202
TOPLAM 88 305 288 285 277
GENEL TOPLAM DOLU KADRO 7768 9224 8973 9264 9477
BOŞ KADRO (Kadrolu
Personel) MERKEZ 500 553 567 559 492
TAŞRA 2051 1362 1561 1289 1096
DÖNER SERMAYE 583 601 591 574
YURTDIŞI 10 10 3 3
BOŞ KADRO (Sözleşmeli personel, Sürekli işçi ve
geçici işçiler)
MERKEZ 18 17 17 19 16
TAŞRA 33 39 46 47 36
DÖNER SERMAYE 179 189 189 199
TOPLAM BOŞ KADRO 2602 2743 2991 2697 2416
TOPLAM MEVCUT KADRO 10370 11967 11964 11961 11642
23 Grafik 1:Dolu Kadroların Durumu (Yıllar İtibariyle)
Toplam dış ticaret hacminde yıllar içinde sağlanan artış ile işlem yükü artan Müsteşarlığımızın personel sayısında gerekli artış sağlanamamış, Nisan 2007’de Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Müsteşarlığımıza bağlanmasına rağmen 2010 yılında 9477 personelle hizmet verilmiştir.
Grafik 2: Dış Ticaret Hacmi - Personel Sayısı 0
1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
2006 2007 2008 2009 2010
7768 9224 8973 9264 9477
7768 9224 8973 9264 9477
0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 400.000
2006 2007 2008 2009 2010
DIŞ TİCARET HACMİ PERSONEL SAYISI
