Hemflirelikte E itim ve Araflt rma Dergisi

00 kapak-2009-2 7/21/10 6:18 PM Page 1

C M Y CM MY CY CMY K

Cilt 6 / Say› 2 / 2009 Koç Üniversitesi

Hemflirelik Yüksek Okulu Semahat Arsel Hemflirelik E¤itim ve Araflt›rma Merkezi (SANERC)’in yay›n organ›d›r.

Hemflirelikte

E¤itim ve Araflt›rma

Dergisi

ISSN: 1305-0397

01 icindekiler-2009-2 7/21/10 6:18 PM Page 1

C M Y CM MY CY CMY K

EKG Köflesi ... 41

HEMfi‹REL‹KTE E⁄‹T‹M ve ARAfiTIRMA DERG‹S‹ Journal of Education and Research in Nursing

Editörün Kaleminden ... 1

Emine Türkmen Hemflirelik Uygulamalar› ve E¤itiminde Tamamlay›c› ve Alternatif Tedaviler Complementary and Alternative Therapy in Nursing Practice and Education Serpil Akkufl Topçu Hastane Enfeksiyonlar›n› Önlemek Elimizde Prevention of Nosocomial Infections in Our Hands Suzan Y›ld›z, Seda Ça¤lar Yönetici Hemflirelerin Tükenme Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler Factors Affecting Burnout Levels Among Nurse Managers Serap Altuntafl, fieyda Seren, Ülkü Baykal Hemflirelik ve Yenilikçilik Nursing and Innovation Elizabeth Anne Herdman DANIfiMA KURULU * (EDITORIAL BOARD) Tamay ANIK S.B. Dr. Siyami Ersek Kalp ve Damar Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, E¤itim Hemfliresi-‹STANBUL Filiz ARSLAN, Dr. Sa¤. Yb. GATA Haydarpafla E¤itim Hastanesi-‹STANBUL Fatma Eti ASLAN Ac›badem Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Fakültesi, Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Aysel BADIR, Yard. Doç. Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Ayla BAYIK, Prof. Dr. Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-‹ZM‹R Sevim BUZLU, Prof. Dr. ‹.Ü. Florence Nightingale Hemflirelik Yüksekokulu, Psikiyatri Hemflireli¤i Anabilim Dalı Baflkanı-‹STANBUL Anahit COfiKUN, Prof. Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Yar› Zamanl› Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Yeditepe Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Fakültesi, Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Hatice ÇAKMAKÇI S.B. Kofluyolu Kalp E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Baflhemfliresi-‹STANBUL Saniye Ç‹MEN, Yard. Doç. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Hemflireli¤i Anabilim Dal› Ö¤retim Üyesi Zeynep DÖRTBUDAK, Yard. Doç. Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Nurhan EREN, Dr. ‹.Ü. ‹stanbul T›p Fakültesi Hastanesi Psikiyatri Klini¤i E¤itim Sorumlusu, Psikoterapist- ‹STANBUL Sevgi G KDEM REL, Yard. Do . Dr. Adnan Menderes Üniversitesi Ayd›n Sa¤l›k Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-AYDIN Gülay GÖRAK, Prof. Dr. Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Hastanesi HYO, Yar› Zamanl› Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Perihan GÜNER, Yard. Doç. Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Güssün GÜNEfi, Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Sa¤l›k Bilimleri Kütüphanecisi-‹STANBUL Elizabeth Anne HERDMAN, Prof. Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu Müdürü-‹STANBUL Saliha KOÇ Ac›badem Sa¤l›k Grubu Hemflirelik Hizmetleri Direktörü-‹STANBUL Gülseren KOCAMAN, Prof. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu‚ Hemflirelikte Yönetim Anabilim Dalı-‹ZM‹R Gülcan KUfiKONMAZ ‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Hastanesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal› Baflhemflire-‹STANBUL Sakine MEM‹fi, Yard. Doç. Dr. Adnan Menderes Üniversitesi Sa¤l›k Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-AYDIN Sevgi OKTAY, Prof. Dr. ‹.Ü. Florence Nightingale Hemflirelik Yüksekokulu Mezunlar Derne¤i Baflkanı-‹STANBUL Nalan ÖZHAN ELBAfi, Prof. Dr. Gazi Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu Müdürü-ANKARA Ayfle P‹fiK‹N Emekli Hemflire-‹STANBUL Münevver SARSILMAZ Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi, Acil Servis Yo¤un Bak›m Sorumlu Hemfliresi-‹ZM‹R Selvet SEV‹NÇ, Yard. Doç. Dr. Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Ö¤retim Üyesi-‹STANBUL Günnaz fiAH‹N Çukurova Ünv. Balcal› Hast. ‹lkyard›m ve Acil Anabilim Dal› Baflh.- ADANA Aytolan YILDIRIM, Doç. Dr. ‹.Ü. Florence Nightingale Hemflirelik Yüksekokulu, Yönetim Anabilim Dal› Baflkan›-‹STANBUL * Soyadlar›na göre alfabetik olarak s›ralanm›flt›r. Yaz›flma Adresi Koç Üniversitesi Hemflirelik Yüksek Okulu, Semahat Arsel Hemflirelik E¤itim ve Araflt›rma Merkezi Güzelbahçe Sok. No 20 D Blok, 34365 Niflantafl› / ‹STANBUL Tel: 0212- 311 26 40 Faks: 0212 311 26 30 e-posta: sanerc@ku.edu.tr Do¤um A¤r›s›nda Farmakolojik Olmayan Yöntemlerin Kullan›m› Pain Management in Labor: Nonpharmacologic Methods Ayla Berkiten Ergin, Nuran Kömürcü Yafll›larda Konstipasyon Yönetimi Management of Constipation in Older Adults Joanna Briggs Institute (Çeviri), Özlem Yaz›c› Korkmaz

12

Sürekli E¤itim ... 29

Son Geliflmeler ... 10

Kapak Konusu ... 22

Araflt›rma I ... 16

Özgün Yaz› ... 2

Klinik Yaz› ... 5

Kütüphane ... 44

Yazarlara Bilgi ... 45

Bask› öncesi yay›na haz›rl›k çal›flmalar›: Kare Yay›nc›l›k ve ‹letiflim Hizmetleri; 0216 550 61 11, e-posta: kareyayincilik@gmail.com De¤erlendirmeye gönderilecek yaz›lar için e-posta adresi: head@kareyayincilik.com.tr Cilt 6, Say› 2, 2009 Psikodrama Dersinin Ö¤renciler Taraf›ndan De¤erlendirilmesi Evaluation of Psychodrama Courses by Students Sevim Ulup›nar Al›c›

Araflt›rma II ... 36

02 editor-2009-2 7/21/10 6:19 PM Page 1

C M Y CM MY CY CMY K

Sevgi ve Sayg›lar›mla,

Yard. Doç. Dr. Emine Türkmen Bir süredir bu sayfay› hasta güvenli¤i ile

ilgili konulara ay›rm›fl durumday›m. Bu say›da ele almak istedi¤im konu acil hemflireli¤i içinde önemli bir yer tutan

“triyaj uygulamalar›” olacak.

Acil hemflireli¤i 1960’l› y›llardan bu yana önemli geliflmeler göstermifltir. 1975 y›l›nda, Amerika Birleflik Devletleri’nde Acil Hemflireli¤i Derne¤i (Emergency Nurses Association=ENA) taraf›ndan “acil hemflireli¤i standartlar›” oluflturulmufl, acil hemflirelerinin özel bir e¤itim almas›n›n gereklili¤i belirtilmifl ve 1980 y›l›ndan itibaren de acil hemflirelerine s›navla “acil hemfliresi sertifikas›” verilmeye bafllanm›flt›r.

Son y›lllarda acil servislere baflvurular›n artmas› hizmet sunumunu olumsuz yönde etkilemektedir. Di¤er yandan, artan ihtiyac›

karfl›layacak hemflire ve di¤er personelin yetersizli¤i hastalar›n acil serviste bekleme s ü r e l e r i n i u z a t m a k t a v e h a s t a memnuniyetini düflürmektedir. Acil servise baflvuran hastalara uygun ve zaman›nda müdahele edilmesinde, kaynaklar›n daha etkin ve verimli kullan›lmas›nda triyaj uygulamas› ve di¤er acil bak›m süreçlerinin iyilefltirilmesi çok daha önem kazanm›flt›r.

Birinci Dünya Savafl› y›llar›nda kullan›lmaya bafllanan triyaj, frans›zca bir terim olup bak›mla ilgili hastalar›n önceliklerinin belirlenmesi ve s›raya sokulmas› sürecidir.

Günümüzde kullan›lmakta olan üçlü, dörtlü ya da beflli olmak üzere farkl› triyaj sistemleri vard›r. Triyajla ilgili yap›lm›fl çal›flmalardan elde edilen kan›ta dayal›

bilgilere göre uygulamaya aktar›lmas›

istenen öneriler; “5’li triyaj sisteminin kullan›lmas›, iki aflamal› triyaj sistemi ile birlikte yap›lacak standart direktiflerin belirlenmesi, triyaj karar›na destek olmak üzere elektronik sistem kullan›lmas› ve triyaj yapacak tüm acil çal›flanlar›n›n bu k o n u d a e ¤ i t i m a l m a s › ” fl e k l i n d e s›ralanmaktad›r.

Ülkemizde ise 2007 y›l›nda yenilenen Hemflirelik Kanunu kapsam›nda özel alanlarda çal›flan hemflirelerin e¤itimi ve yetkilendirilmesi önem kazanm›fl; ancak bu kanunun uygulamaya yans›mas› için g e r e k l i y ö n e t m e l i k l e r h e n ü z yay›nlanmam›flt›r. Acil hemflireli¤i ile ilgili ilk kurs program› Semahat Arsel Hemflirelik E¤itim ve Araflt›rma Merkezi taraf›ndan 1994’te yap›lm›fl olup Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n Aral›k 2005’de yay›nlad›¤› “Acil Bak›m Hemflireli¤i E¤itim Program› Uygulama Yönergesi” ile her y›l çeflitli illerde kurs programlar› düzenlenmeye bafllam›flt›r. Bu kurslar›n kapsam›nda triyaj konusuna yer verilmekle birlikte ayr› bir triyaj kursu yoktur. Ülkemizde yap›lan s›n›rl› say›da çal›flmada; hastanelerde triyaj alanlar›n›n yetersiz oldu¤u, kay›tlar›n düzenli ve yeterli

flekilde tutulmad›¤›, triyaj uygulayan sa¤l›k çal›flanlar›n›n ço¤unun triyaj e¤itimi almad›¤› ve triyaj kararlar›n›n yetersiz oldu¤u, ancak e¤itim alan grubun almayanlara göre daha do¤ru triyaj karar›

verdikleri saptanm›flt›r.

Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan 16 Ekim 2009’da yay›nlanan 27378 say›l› “Yatakl› Sa¤l›k Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esaslar› Hakk›nda Tebli¤”i ile acil servis hizmetleri özellikle de triyaj uygulama standartlar› (altyap›, malzeme, insangücü) belirlenmifltir.

Ülkemizde, özellikle k›fl aylar›nda yo¤un biçimde yaflanan grip salg›nlar› ile birlikte acil servislerdeki hizmetin etkin ve verimli sunumu daha da önemli hale gelmifl olup konu ile ilgili tebli¤in yay›nlanmas› çok olumlu bir geliflmedir. Ancak, yay›nlanan bu standartlar›n hayata geçirilmesinde hemflire ve hekimler baflta olmak üzere tüm sa¤l›k ekibi üyelerinin birlikte çal›flmas›, acil servis hizmetleri ve triyajla ilgili standartlar› uygulamaya koymas›, e¤itim programlar› düzenlemesi ve bu konuda daha fazla araflt›rma yapmas›na ihtiyaç vard›r.

Tüm meslektafllar›m›n yeni y›l›n› kutlar, 2010 y›l›n›n hepimiz için daha verimli bir y›l olmas›n› dilerim.

De¤erli Meslektafllar›m,

11 Kutuphane-2009-2 7/21/10 7:00 PM Page 1

C M Y CM MY CY CMY K

44

Hemflirelikte E¤itim ve Araflt›rma Dergisi 2009; 6 (2): 44

* G Güneş, Dr.

Koç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Kütüphanesi Sorumlusu Koç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu

Güzelbahçe Sok. No:20 D Blok, 34365 Nişantaşı/İstanbul Tel:0 212 311 26 20 Faks: 0 212 311 26 24

e-posta: ggunes@ku.edu.tr

K Ü T Ü P H A N E

Guide to Nursing Management and Leadership

Ann Marriner Tomey PhD RN FAAN Mosby, 8.bask›,© 2009, 544 sayfa ISBN 978-0323052382

Kitab›n gözden geçirilmifl 8. bask›s› hemflirelikte liderlik ve yönetim becerilerini gelifltirmek için yeni stratejiler içerecek biçimde güncellenmifltir. Kan›ta dayal› uygulamalar, stres yönetimi, yasal konular, kalite gelifltirme, ifle alma ve iflte tutma konular› için genifl kapsaml› pratik yönetim stratejilerini önermifl ve bu konular derinlemesine ele al›nm›flt›r. On befl bölümde incelenen kitapta

“Liderlik” temel bafll›¤›nda ‹letiflim, Stres Yönetimi, Karar Verme Süreci, Motivasyon ve Moral, Güç, Politika ve Çal›flan ‹liflkileri, Çat›flma Yönetimi ve Müzakere, Liderlik Teorileri ve Yönetim Geliflimi gibi konulara yer verilmifltir. “Yönetim” temel bafll›¤›nda ise Stratejik ve Operasyonel Planlama, Kurum Kültürü, De¤iflim ve Yenilik, Personelin Geliflimi ve Seçimi, Personel ve Zamanlama konular› ayr›nt›l› olarak incelenmifltir.

Ayr›ca, kitab›n internet sitesine eriflim verilerek vaka çal›flmalar›, elefltirel düflünme aktiviteleri ve kendi kendini de¤erlendirme sorular›na eriflim imkan› sunulmaktad›r.

1- Academy of Health Care Management Journal (1559-7628) 2- Academy of Health Care Management Proceedings 3- Academy of Management Journal (0001-4273) 4- Academy of Management Perspectives (1558-9080) 5- Academic Leadership

6- Academy of Educational Leadership Journal 7- E-journal of Organizational Learning and Leadership 8- Educational Leadership (0013-1784)

9- Educational Management, Administration & Leadership (1741-1432) 10-Executive Leadership (1042-0657)

11-Global Leadership Review (1864-0893) 12-Integral Leadership Review (1554-0790)

13-International Electronic Journal for Leadership in Learning 14-International Journal of Clinical Leadership (1757-207X) 15-International Journal of Health Care Quality Assurance Incorporating

Leadership in Health Services (1366-0756)

16-International Journal of Leadership in Education (1360-3124) 17-International Journal of Teacher Leadership

18-Journal of Cases in Educational Leadership

19-Journal of Leadership & Organizational Studies (1548-0518) 20-Journal of Leadership Studies (1071-7919)

21-Journal of Leadership Studies (Hoboken, N.J.) (1935-2611) 22-Journal of Leadership, Accountability and Ethics

23-Journal of Nursing Management (0966-0429) 24-Leadership (Burlingame, Calif.) (1531-3174) 25-Leadership (London, England) (1742-7150)

26-Leadership & Organization Development Journal (0143-7739) 27-Leadership Excellence

28-Leadership in Action (1093-6092) 29-Leadership Quarterly (1048-9843) 30-Leadership: Magazine for Managers

31-Nonprofit Management & Leadership (1048-6682) 32-Nursing Case Management (1084-3647)

33-Nursing Management (Harrow, London, England) (1354-5760) 34-Reflections on Nursing Leadership (1527-6538)

Leadership Roles and Management Functions in Nursing Theory And Application

Bessie L. Marquis, Carol J. Huston. Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins, Günefl T›p Kitabevleri, 6. bask›,© 2009, xviii, 654 sayfa, ISBN 9780781772464

Hemflirelik alan›nda yönetim ve liderlik kitaplar›

aras›nda önemli bir yeri olan bu kitab›n 6. bask›s›

teori ve uygulamay› birlefltirerek elefltirel düflünme, problem çözme ve karar verme aflamalar›n› içeri¤inde vurgulamaktad›r. ‹nteraktif tart›flma ortam› ve elefltirel düflünmeyi teflvik ederek 225’ten fazla vaka ve ö¤renme çal›flmalar›n› kullan›c›lara sunmaktad›r. Vaka çal›flmalar› akut bak›m, ayakta bak›m, uzun süreli bak›m ve toplum sa¤l›¤› çal›flmalar›n› kapsamaktad›r. Kitap liderlik geliflimi, personel, ekip, etik ve hukuk, politik ve kiflisel güç, örgütsel yönetim ve teknoloji gibi birçok konuya de¤inmektedir. Kitab›n web ba¤lant›lar› ve ö¤renme çal›flmalar› her bölümde yer almaktad›r. Yedi ünitede 25 konu bafll›¤›ndan oluflan kitab›n bölümlerinde özellikle

“Planlama” alan›nda roller ve fonksiyonlar, kurumsal, personel, yönlendirme, kontrol süreçlerinde ayr›nt›l› olarak planlama yöntemlerine de¤inilmifltir.

ABONE OLDU⁄UMUZ BASILI & ELEKTRON‹K YÖNET‹M ve L‹DERL‹K DERG‹LER‹

DERG‹ TANITIMI

Türkiye Klinikleri Hemflirelik Bilimleri = Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, ISSN 1308-092X

Hemflirelik alan›nda yeni bir dergi olan “Türkiye Klinikleri Hemflirelik Bilimleri Dergisi” 2009 y›l›nda Cilt:1 No:1 say›s› ile yay›n hayat›na bafllad›. Türkiye Klinikleri taraf›ndan yay›nlanmakta olan derginin Bafl Editörü Prof. Dr. Hicran Çavuflo¤lu. Dergi 6 ayda bir olmak üzere y›lda 2 say› yay›nlanmaktad›r. Derginin tüm ifllemleri elektronik olarak internet üzerinden yürütülmektedir. Dergiye www.turkiyeklinikleri.com adresinden ulafl›labilir. Derginin uluslararas›

indekslere girmesi hedeflenmekte, bu nedenle dergide yay›nlanacak araflt›rma ve derleme makalelerinin niteli¤inin sürekli olarak yükseltilmesi hedeflenmektedir.

Hemflirelik Arflivi: Ayl›k Aktüel Hemflirelik Dergisi, ISSN 1308-092X

Hemflirelik alan›nda bu y›l yay›nlanan di¤er bir dergi

“Hemflirelik Arflivi” dergisi. Y›lda 11 say› olmak üzere ayl›k yay›nlanmakta olan bu dergi; Amerika’da yay›nlanan “RN: Registered Nurse” ya da “American Journal of Nursing” tarz›nda renkli ve içerik olarak hemflirelik haberlerini derleyen bir dergi niteli¤inde.

Genel Yay›n Yönetmeni Serkan Ayd›n “Dergi ile, hemflireli¤in sa¤l›k alan›ndaki yerini, geliflimini, sorunlar›n› güncel yönleriyle, bir bütün içinde ele alarak seslerini duyurmay›” hedeflediklerini belirtmektedir.

Hemflirelik Arflivinin www.hemarsiv.net adresinde “Hemflire Bilgi Paylafl›m Portal›” isimli bir web sitesi bulunmakta. Bireysel abonelik bedeli 50 TL, kurumsal abonelik bedeli 200 TL olarak belirlenmifltir.

12-yazarlara bilgi-2009-2 7/21/10 7:02 PM Page 1

C M Y CM MY CY CMY K

Y A Z A R L A R A B ‹ L G ‹

45

Hemflirelikte E¤itim ve Araflt›rma Dergisi 2009; 6 (2): 45 Hemflirelikte E¤itim ve Araflt›rma Dergisi (HEAD), Koç Üniversitesi

Hemflirelik Yüksek Okulu, Semahat Arsel Hemflirelik E¤itim ve Araflt›rma Merkezi’nin (SANERC) süreli yay›n organ›d›r. Hemflirelik ve sa¤l›k alan›nda yeni bilgi ve geliflmeleri yans›tan araflt›rma, derleme makaleleri, olgu sunumlar›, çeviri yaz›lar› (izinli), güncel bilimsel toplant› ve yay›n tan›t›mlar›n›

yay›nlayarak hemflirelerin mezuniyet sonras› sürekli geliflimini desteklemeyi ve hemflirelerin bilimsel çal›flmalara yöneltilmesine katk› sa¤lamay› hedefler.

Dergi her alt› (6) ayda bir yay›nlan›r. Yaz› dili Türkçe ve ‹ngilizce’dir.

Yay›nlanmak üzere gönderilen makaleler, yay›n kurulu ve en az iki dan›flman taraf›ndan incelendikten ve yazarlarca gerekli düzeltmeler yap›l›p tüm yazarlar›n yaz›l› onay› al›nd›ktan sonra yay›nlanabilir. Yaz›lar›n daha önce baflka bir yerde yay›nlanmam›fl olmas› veya yay›nlanmak üzere kabul edilmemifl olmas› gerekir. Gönderilen yaz› daha önce herhangi bir kongre ya da sempozyumda sunulmufl ise bu durum ilk sayfada dipnot olarak belirtilmelidir. Dergide yay›nlanan yaz›lar için yazarlara ücret ödenmez veya yazarlardan ücret al›nmaz. Yaz›lar›n bilimsel sorumlulu¤u yazar(lar)a aittir. Dergi yay›n kurulu sorumlu tutulamaz.

Dergide yay›nlanm›fl veya yay›nlanacak olan tüm yaz›lar›n yay›n hakk›

SANERC’e aittir; Yay›n Kurulunun izni olmadan yaz›lar›n tümü veya herhangi bir bölümü, tablolar›, resim/flekilleri yay›nlanamaz.

Araflt›rma makaleleri: Bilimsel yöntem ve kurallara uygun flekilde yap›lm›fl araflt›rma makaleleri bu bölümde yer alacakt›r.

Derleme makaleler: Hemflirelik uygulamas›, e¤itimi ve yönetimi ile ilgili en yeni bilgileri gözden geçiren yaz›lar bu bölümde yer alacakt›r.

Özgün yaz›lar: Hemflirelik ile ilgili önemli sorunlara ve uygulamalara iliflkin görüfller içeren yaz›lar bu bölümde yay›nlanacakt›r.

Olgu sunumu: Klinik olgu sunumlar› bu bölümde yer alacakt›r.

Kiflisel klinik deneyimler: Hemflirelerin ya da hasta yak›nlar›n›n yaflad›¤›

kiflisel deneyimlere yer verilecektir.

Yay›n tan›t›m›: Yeni yay›nlanm›fl ya da yay›nlanmak üzere olan kitaplar›n tan›t›m› yer alacakt›r.

Haberler: Kurs, kongre, sempozyum duyurular› ve yorumlar› yer alacakt›r.

Yaz›lar›n gönderilmesi:

HEAD yaln›zca e-posta ile gönderilen yaz›lar› kabul etmekte, posta yoluyla yollanan yaz›lar› de¤erlendirmeye almamaktad›r. Yaz›lar›n de¤erlendirilmesi ve kabul edilmesi sürecinde, yazarlarla her türlü iletiflim e-posta ile yap›l›r.

De¤erlendirmeye gönderilecek yaz›lar için e-posta adresi:

head@kareyayincilik.com.tr

Yaz›lar›n yay›na haz›rlanmas› s›ras›nda dikkat edilecek noktalar:

Dergiye gönderilen yaz›lar, ilk olarak dergi yaz›m kurallar› aç›s›ndan incelenir. Derginin istedi¤i kurallara uymayan yaz›lar, daha ileri bir incelemeye gerek görülmeksizin yazara iade edilir. Bu nedenle, zaman ve emek israf›na yol açmamak için, dergi kurallar›na özenle uyulmal›d›r.

Metin dosyas› için herhangi bir yaz› editörü kullan›labilir (örn. Word,..).

Tüm yaz›l› metinler 12 punto büyüklükte “Times New Roman” yaz›

karakterinde iki sat›r aral›kl› olarak yaz›lmal›d›r. Sayfada her iki tarafta uygun miktarda boflluk b›rak›lmal› ve ana metindeki sayfalar numaraland›r›lmal›d›r.

Yazar adlar› sadece bafll›k sayfas›nda olmal›, akademik ünvanlar›, çal›flt›klar›

kurumlar ve bölümler, iletiflim adresleri (telefon, faks, e-posta) belirtilmelidir.

Yaz›lar her biri ayr› sayfadan bafllamak üzere, bafll›k, özet, metin, kaynaklar, tablolar ve flekiller bölümünden oluflur.

• Bafll›k sayfas›: yaz›n›n bafll›¤›, yazar(lar)›n aç›k ad ve soyadlar›, ünvanlar›, çal›flt›klar› kurum ve bölümler, adresleri yer almal›d›r.

• Özet: ikisi de ayr› sayfalarda olmak üzere en fazla 250 kelimelik Türkçe ve ingilizce özet bölümü olmal›d›r. Özetin sonunda Index Medicus’a göre seçilmifl 3-6 tane anahtar sözcük seçilmelidir.

• Metin: Araflt›rma makalelerinde girifl, gereç ve yöntem, bulgular ve tart›flma bölümlerinden oluflur.

Kullan›lan bütün birimler “Systeme Internationale” (SI) birimleri olmal›d›r.

‹laçlar›n jenerik adlar› kullan›lmal›d›r. Ticari isim ancak, yaz›yla do¤rudan ilgili oldu¤u takdirde kullan›labilir.

Bafll›kta veya özette k›saltma kullan›lmamal›d›r; metinde kullan›lan k›saltma say›s› ise mümkün oldu¤unca az olmal›d›r.

• Tablolar: Her biri ayr› sayfada, çift aral›k kullanarak haz›rlanmal›d›r.

Bütün tablolar›n, metinde kullan›fl s›ralar›na göre numaralanmas› ve bafll›klar›n yaz›lmas› gerekir.

• fiekiller: Dijital formatl› flekiller, jpeg kay›tl› ve 300 dpi çözünürlü¤ünde olmal›, metinde kullan›l›fl s›ras›na göre numaraland›r›lmal›d›r.

• Kaynaklar: Kaynaklar›n do¤rulu¤undan yazarlar sorumludur. Metin sonunda kaynaklar ayr› bir sayfada çift aral›kl› olarak yaz›lmal› ve metinde yer ald›¤› s›raya göre numaraland›r›lmal›d›r. Dergi adlar› Index Medicus'a göre k›salt›lmal›d›r. Bir kaynakta yazarlar›n say›s› üçten fazla oldu¤u durumlarda üçüncü yazardan sonra “et al.” ya da “ve ark.” ibaresi eklenmelidir. Kaynak yaz›m› afla¤›da belirtildi¤i flekilde yap›lmal›d›r:

Kitap: Yazar›n soyad›, ad›n›n baflharf(ler)i, kitab›n ad›, birden fazla bas›m› var ise kaç›nc› bas›m oldu¤u, bas›ld›¤› flehir, bas›mevi, bas›ld›¤›

y›l ve sayfa numaralar› belirtilmelidir.

Jarvis C. Physical examination and health assessment. 3rd. ed. Philadelphia:

W.B. Saunders Company; 2000. p. 687-750.

Kitaptan bölüm: Bölüm yazar›n›n soyad›, ad›n›n baflharf(ler)i, bölümün ad›, editörün soyad›, ad›n›n baflharf(ler)i, kitab›n ad›, birden fazla bas›m›

var ise kaç›nc› bas›m oldu¤u, bas›ld›¤› flehir, bas›mevi, bas›ld›¤› y›l ve sayfa numaralar› belirtilmelidir.

Melanie SM, Hickey JV. Neuroscience critical care. In: Hickey JV. editor.

The clinical practice of neurological and neurosurgical nursing. 5th. ed.

Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2003. p. 359-67.

Çeviri kitap: Yazar›n soyad›, ad›n›n baflharf(ler)i, kitab›n ad›, birden fazla bas›m› var ise kaç›nc› bas›m oldu¤u, çeviren kiflinin baflharf(ler)i ve soyad›, bas›ld›¤› flehir, bas›mevi, bas›ld›¤› y›l ve sayfa numaralar›

belirtilmelidir.

Ferry DR. On günde temel elektrokardiyografi. Çeviri, M. Kahraman. ‹stanbul:

Ekbil A.fi.; 2001. s. 10-29.

Dergi: Makale yazar›n›n soyad›, ad›n›n baflharf(ler)i, makalenin ad›, yay›nland›¤› derginin ad› (Index Medicus’taki k›saltma ad›), y›l, cilt no ve sayfa numaralar› belirtilmelidir.

Pokorny ME, Koldjeski D, Swanson M. Skin care intervention for patients having cardiac surgery. Am J Crit Care 2003;12:535-44.

Dergi eki (Supplement): Makale yazar›n›n soyad›, ad›n›n baflharf(ler)i, makalenin ad›, yay›nland›¤› derginin ad› (Index Medicus’taki k›saltma ad›), y›l, cilt no, parantez içinde Supplement no ve sayfa numaralar›

belirtilmelidir.

Ahrens T. Severe sepsis management: Are we doing enough?. Crit Care Nurse 2003;23(Suppl. 5):2-15.

‹nternet: http://www. ile bafllayan adres sat›r› eksiksiz bildirilmelidir.

Eriflim tarihi (gün, ay, y›l) bilgisi de yaz›lmal›d›r.