Eğitimde Ölçülen Bilişsel Özellikler
Yrd. Doç. Dr. Ömer Kutlu
BAŞARI TESTLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ
Okul öğrenmelerinin ölçülmesinde, ölçülecek özelliklerin niteliklerine bağlı olarak farklı ölçme araçları kullanılmaktadır. Çoktan seçmeli, kısa yanıtlı, doğru-yanlış, boşluk tamamlamalı, eşleştirmeli testler çoğunlukla alt düzey düşünme gerektiren özelliklerin ölçülmesinde kullanılırken; açık uçlu sorular, performans görevleri, projeler üst düzey düşünme gerektiren özelliklerin ölçülmesinde kullanmaktadır (Kutlu, Doğan ve Karakaya, 2008).
Alt düzey düşünme gerektiren özelliklerin ölçülmesi süreçleri ile üst düzey düşünme gerektiren süreçlerin ölçülmesinde madde yazma ve puanlama yolları farklılık göstermektedir.
İnsan zihninin ölçümüyle ilgili bilgiler MÖ 1000’li yıllara, Çin İmparatorluğuna gitmektedir. İnsanoğlunun kâğıdı bulmasının ardından 1550’li yıllarda ilk yazılı sınavlar kullanılmaya başlanmış ve yaygınlaşması 1800’lü yılları bulmuştur. Psikolojik testlerle ilgili en hızlı gelişmeler özellikle 1850’li yıllardan sonra başlamıştır.
Zekâ üzerindeki çalışmalar ve zekâya ilişkin ölçmeler insan zihniyle ilgili ölçmelerin daha da hızlanmasına yol açmıştır. Bu yıllarda bireysel farklılıkların kapsamlı ölçülmesine ilişkin çabalar psikolojik testlerin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Galton bugünde kullanılan
‘derecelendirme ölçekleri”, “serbest çağrışım teknikleri” ve “anket” gibi soru sorma tekniklerine öncülük etmiştir (Özgüven, 2007; Erkuş, 2003).
Alfred Binet 1900’lü yılların başında zekânın ölçülmesinde yeni bir dönemi başlatmış ve psikolojik testlerin okul uygulamalarında kullanılmasına öncülük etmiştir.
1930’lu yıllarda Thurstone’nun zekâyı çok yönü bir yapı olarak tanımlaması ve bunları alt ölçekler olarak ölçme çabası insan zihnine bakış açısını değiştirmiş ve okul başarı testleri üzerinde de etkili olmuştur.
Okul başarı testlerinin gelişmesine en büyük katkı Thorndike tarafından yapılmıştır. 1950’li yıllarda Bloom insan davranışlarını bilişsel, duyuşsal ve psikomotor olmak üzere üç ana grupta ölçülebileceğini gösteren çalışmalarını gerçekleştirmiştir.
Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Kutlu, Ö, Doğan C. D. ve Karakaya, İ. (2008). Öğrenci Başarısının Belirlenmesi: Performansa ve Portfolyoya Dayalı Durum Belirleme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Özgüven, İ. E. (2007). Psikolojik Testler. Ankara: PDREM Yayınları.
