ÇOCUKLARDA DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI
CGM302 SAĞLIK KURUMLARINDA ALAN ÇALIŞMASI
Prof. Dr. Aysel KÖKSAL AKYOL Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN
Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
Çocuk Gelişimi Bölümü
DİL VE KONUŞMA BOZUKLUĞU NEDİR?
Çocukların dil gelişmelerinde, beklenen aşamalarda
gecikmeler olması, konuşmanın, dikkati konuşana çekecek kadar normalden farklılık göstermesi ve iletişimin
bozulduğu, koptuğu durumlar konuşma ve dil bozukluğu
şeklinde tanımlanmaktadır.
DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARININ TÜRLERİ
Dil ve konuşma güçlükleri ana hatlarıyla altı alt grupta ele alınabilir.
Artikülasyon Bozukluğu
Akıcı Konuşma Bozukluğu
Gelişimsel Dil Bozuklukları
Ses Bozuklukları
Edinilmiş Dil Bozuklukları (Afazi)
Motor konuşma bozuklukları
ARTIKÜLASYON BOZUKLUĞU
Artikülasyon; dil, dudak, alt çene, dişler ve damağın
işbirliği halinde çalışarak anlamlı oral semboller oluşturma süreci olarak tanımlanmıştır.
Artikülasyon bozukluğu problemine sahip çocuklar, kendi dillerindeki konuşma seslerinin üretiminde güçlük
çekmektedirler. Çocuklarda en sık karşılaşılan dil ve
konuşma bozukluğu artikülasyon bozukluğudur.
ARTİKÜLASYON BOZUKLUKLARI
Artikülasyon bozuklukları dört şekilde görülebilir:
Sesin değiştirilmesi
Sesin düşürülmesi
Ses ekleme
Ses bozulması
ARTİKÜLASYON BOZUKLUKLARININ ÖRNEKLERİ
Sesin değiştirilmesi
Abla Abya
Sesin düşürülmesi
Sevdim Sedim
Ses ekleme
Erik Herik
NEDENLERİ
Yapısal bozukluklar
İşitme engelli bireylerde sesin doğru algılanamaması
Travmatik beyin hasarları
Evde konuşulan dil, ve çevredeki konuşma örnekleri sonucunda sesin öğrenilememesi
Zihinsel gerilikler
Duygusal bozukluklar ve kişilik bozuklukları
Konuşma organlarının doğru şekilde kullanılamaması
AKICI KONUŞMA BOZUKLUĞU
Konuşma akıcılığının, ritminin ve hızının etkilendiği konuşma sorunudur.
Kekemelik: konuşmanın akıcılığında görülen, normalin üstünde sıklıkta ve uzunlukta engellerdir. Ses tekrarları duraksamalarla beraber tekrar eden beden hareketleriyle de kendini gösterir.
Şiddeti değişkenlik gösterebilir.
Takipemi(Cluttering):Takipemide bireyin hızlı ve bozuk bir konuşması vardır. Takipemi sorunu olanların konuşmaları;
karmaşık, hızlı, düzensizdir ve sesler zayıf bir şekilde söylendiğinden güç anlaşılır.
GELİŞİMSEL DİL BOZUKLUKLARI
Gelişimsel dil ve konuşma bozukları, organik nedene dayalı bir hastalık, zeka geriliği, sosyal ilişiklerde yetersizlik gibi durumlar olmadan görülen, okul öncesi dönemde en sık rastlanan, dil
gelişiminde gecikme veya atipik (normal olmayan) dil gelişimi olarak ortaya çıkan sorunlardır. İfade edici dil sorunları ya da alıcı dil
sorunları olabilir.
Kesin nedenleri bilinmemekle beraber beyin gelişiminde anomaliler, hormonal faktörler veya genetik nedenlerden kaynaklandığını
düşünmektedirler. Çalışmalarda erkek çocuklarda kız çocuklara oranla 2-3 kat fazla görüldüğünü ortaya koymaktadır.
SES BOZUKLUKLARI
Çeşitli nedenlerden dolayı sesin perde, şiddet ya da
kalitesinden birinin ya da birkaçının, konuşan kişinin ne söylediğinden daha fazla dikkat çektiği bozukluktur.
Sesin perdesi: Yaşa ve cinsiyete göre daha tiz ya da pes ses çıkarma durumu.
Sesin şiddeti: Çok yüksek ya da alçak ses kullanılması
Ses kalitesi/tonu: Burun boşluğundan gelen ses ya da gırtlaktan gelen yoğun ses yüzünden konuşmanın
anlaşılmasının güçleşmesi.
EDİNİLMİŞ DİL BOZUKLUKLARI (AFAZİ)
Söz ya da kelime yitimi olarak da bilinir. Beyin
zedelenmesi sonucu ortaya çıkan afazi, bireyde zekâ geriliği, bellek bozukluğu, işitme özrü ve konuşma
organlarında bozukluk olmadan konuşma işlevinin yerine
getirilmemesi durumudur. Genelde felç durumlarından
sonra sıklıkla karşılaşılır.
MOTOR KONUŞMA BOZUKLUKLARI
Nörolojik bir sebebe bağlı olarak konuşma için gerekli kas gruplarında görülen güçsüzlük, zayıflık, koordinasyon
bozukluğu sonucu konuşma mekanizmasının etkilendiği
bozukluklardır.
KAYNAKÇA
Baykoç, N. (2017) Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. Eğiten Kitap: Ankara
Erdem, İ. (2013). Konuşma eğitimi esnasında karşılaşılan konuşma bozuklukları ve bunları düzeltme yolları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 415-452.
Fisher, S. E., Lai, C. S., & Monaco, A. P. (2003). Deciphering the genetic basis of speech and language disorders. Annual review of neuroscience, 26(1), 57-80.
Newbury, D. F., & Monaco, A. P. (2010). Genetic advances in the study of speech and language disorders. Neuron, 68(2), 309-320.
Oller, D. K., Eilers, R. E., Neal, A. R., & Schwartz, H. K. (1999). Precursors to speech in infancy: The prediction of speech and language disorders. Journal of communication disorders, 32(4), 223-245.
Tanrıdağ, O. (2009). Nöroloji Pratiğinde Konuşma ve Dil Bozuklukları. Turkish Journal of Neurology/Turk Noroloji Dergisi, 15(4).
