YETİŞKİNLİĞİN EVRELERİ
Fulya AKGÜL GÖK
Kuramcılar çocuk gelişimi gibi yetişkin
gelişiminin de birbirini izleyen evrelerden oluştuğunu kabul ederler.
Levinson ve Yale gibi araştırmcılar
yetişkinlikteki gelişim evrelerini saptamaya çalışmıştır.
Levinson ve arkadaşları yetişkinliğin temel görevinin yaşam boyu süren bir yapı
olduğunu kabul ederler.
Levinsonun Eriksonun psikososyal kuramına dayanan gelişim kuramında yerleşik evreler ile geçiş evreleri birbirini düzenli bir sıra ile izler. Yerleşik evrelerde insanlar amaçlarını az çok sakin bir şekilde izlerler;
geçiş evreleri ise daha sancılıdır ve insan yaşamında büyük değişimleri beraberinde getirir.
Levinsonun evre kuramında temel kavram yaşam yapısı kavramıdır. Yaşam yapısı bireyin topluma
girme yolları (roller, üyelikler, ilgiler, amaçlar gibi), bireyin yaşadığı kişisel anlamlar değerler olarak
tanımlanır.
Bu kuram ilk ve orta yetişkinlikte ortaya çıkan çeşitli evreleri ve geçişleri saptamaktadır.
Geçişler bir insanın yaşamını yeniden
değerlendirmesine ve var olan ya da yeni bir yaşam yapısına yeniden bağlanmasına ilişkin bir bunalımı içerir.
Yeni bir yaşam yapısı seçilirse, meslekte
evlilikle değişimler yaşanır.
AİLDEN AYRILMA
YETİŞKİN DÜNYASINA KATILMA
DURULMA
BAŞINA BUYRUK OLMA
ORTA YAŞ GEÇİŞİ
YENİDEN KARARLILIK KAZANMA
Tüm bu dönemler Levinson un erkek yetişkinin gelişiminde saptadığı
evrelerdir. Kadına yüklenen geleneksel rollerin günümüzde hızla değişmesi ve yerini daha çağdaş rollere bırakmasıyla kadının yetişkinlik deneyiminin artık
erkeğinkinden çok farklı olacağı ve bu yüzden farklı bir evreler kuramını
gerektireceği söylenebilir.
Araştırmalar kadınların da benzer evrelerden ama birtakım önemli farklılıklarla geçtiklerini göstermektedir. Örneğin kadınlar 30lu yaşlarda durulma yerine yaşam yapılarına yeni
bağlamlar getirmeyi denemektedir.
Yetişkin gelişiminde evre yaklaşımının yetişkin yaşamını oldukça basitleştirdiği ileri
sürülmekteir.
Kaynakça
Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1993). Cocuk ve Ergen Gelisimi. (Çev.) Çelen, N., Dönmez, A. ve Onur, B. Ankara: İmge kitabevi.
Zastrow, C., & Kirst-Ashman, K. K. (2014). İnsan davranışı ve sosyal çevre I (1. Baskı). Ankara: Nika.
