Murat Renay, “LGBT Röpörtajlar” serisinin ilk söyleşisini “İstanbul Ayıları” ile yaptı ve onlara merak edilen soruları sordu.
Onlara “ayı” dendiğine bakmayın, büyük vücutlarının içinde yumuşacık bir kalp taşıyorlar. Kimilerinizin “eşcinsel” denince aklına bambaşka imajlar geliyor belki de. Kimisi kilolu, kimisi maskülen, kimisi kıllı bu erkeklere eşcinsel demek aklınızdan bile geçmiyor kimbilir. Oysa ki mahallenizdeki tombul bakkal amca, sokağınızdan geçen sebze satan iri kıyım o adam, erkek güzeli yağız, kıllı ve iri bir delikanlı, pos bıyıklı, göbekli komşunuz da bir “ayı” olabilir!
Türkiye’deki “Ayı” grubunun en önemli temsilcisi olan İstanbul Ayıları Grubu’nun üyelerinden bizlere kendi dünyalarını anlatmalarını istedik. Onlar da bizi, dünyadan bir çok “ayı” ve “ayı sever” bireyleri 4-7 Nisan’da İstanbul’da ağırlayacakları İstanbear Bahar Ayı Festivali öncesinde bilgilendirdiler.
**Eşcinseller arasındaki “Ayı” kültürü tam olarak nedir? Bir felsefesi var mıdır?
Ayı kültürüne kabaca “Homo-maskülen kültür”ün erkek eşcinselligi ile ilgili olan kısmı diyebiliriz. Biraz daha açarsak “Maskülen erkek” eşcinsellerin sosyalleşme biçimi, ilişki kurma şekli, kendini yaşayış ve ifade ediş biçimi ile
oluşturdugu kültür olarak tanımlayabiliriz. Ayılığın özel bir felsefesi yok elbette. Ayılık “erkek eşcinselliginin” bir varoluş biçimi. Sanıldığı ya da düşünüldügü gibi; kurulmuş, kurgulanmış bir şey degil ayılık. Zaten var olan “maskülen erkek eşcinselligi”nin kavramsal (teriminolojik) olarak ismidir ayılık.
Ayılıgın ne oldugunun duyulması, bilinmesi, ögrenilmesi, ayı görünürlügünün artması ile birlikte “Trendleşen” bir ayılığın da ortaya çıktıgını kabul etmek gerekiyor. Butch diye tabir edilen maskülen eşcinsel kadınlar ve ayı olmayan erkek eşcinsellerin “fiziksel benzeşme” üzerinden yarattıkları ve ayılıga eklemlenen eşcinsellik “trend ayılık” diye isimlendirilebilir. Tek tip ayı varoluş şekli ya da fiziksel, davranışsal, sosyal özellikleri standardize edilmiş bir “ayı varoluş şekli” yok elbette. Ayı hareketini oluşturan ayılar ile ayıseverlerin sayısı kadar “benim ayım şudur” şeklinde tarif ve tanım yapılabilir. Özetle, herkesin ayı algısı kendine münhasır. Her geyin kendine münhasır kafasında
şekillendirdiği beğendiği bir gey tipinin olması gibi. Begeniler noktasından baktıgınızda ayılar diger geylerden farklı özellikler arz etmiyor; yaşlı seven, genç seven, şişman seven, kısa seven, zayıf seven, uzun seven ayılar ve bunların sonsuz varyasyonları olabiliyor. Şunu özellikle belirtmek gerekiyor; her ayı bir başka ayıyı düşlemeyebilir.
**Bu grup önce Anadolu Ayıları olarak başlayıp sonra İstanbul Ayıları olarak devam etti. Tarihçenizden bahseder misiniz?
Türkiye’deki “Ayı hareketi (Bear movement)” ve “Ayılık” yaklaşık 1997-1998 yılında “Turkiye Ayıları Grubunun” ortaya çıkması ile hem eşcinsel hareket içinde, hem Türkiye kamuoyunda bilinmeye ve görünür olmaya başladı. 2000 yılı başlarında Türkiye Ayı ları Grubunun ayrışması ile “Anadolu Ayıları Grubu” ve “Türkiye Ayıları Grubu” isminde
iki grup olarak varlıklarına devam etti. İlk basılı ayı dergisi pençe’yi 7 sayı çıkaran Anadolu Ayıları 2006′dan 2007 ye kadar bir yıllık sessizlikten sonra yeniden yapılanarak, isim, yöntem ve söylem degişikligine giderek 2007 yılı başlarında ISTANBUL AYILARI GRUBU ismini aldı. Türkiye Ayıları Grubu “Beargi” isimli Cyber bir bir ayı dergisini yayınlamaya devam ediyor. Beargi Ayılıkla ilgili, ayılara özel yayına devam eden tek dergi.
**Hangi etkinliklerde bir araya geliyorsunuz? Periyodik olarak bir sene içinde tahmini kaç etkinlik var?
Sadece etkinlikten etkinlige bir araya gelmiyoruz elbette. Bazen aksaklıklar, sorunlar olsa da İstanbul Ayıları grubu düzenli olarak, haftalık gerçek toplantılar ve Skype benzeri online iletişim araçları ile cyber haftalık toplantılar yapıyor. 1 Mayıs, Eşcinsel Onur Haftası, Onur Yürüyüşü, Ayı onur Haftası diger eşcinsel gruplarla beraber parçası oldugumuz etkinlikler. Bunların yanı sıra yurt dışındaki ayı grupları ile ortak etkinlik ve çalışmalarımız sürmekte. Avrupa ülkelerinden Almanya, İspanya, Italya ile yogun ve neredeyse periyodik etkinlikler yapmakla beraber
Yunanistan, Portekiz, Lübnan’da ki ayı örgüt ve gruplarıyla ortak çalışmalar, etkinlikler yapıyoruz.
Tabii ki en önemsedigimiz ve en büyük etkinligimiz, yılda iki defa, Eylül ve Nisan aylarında yapılan festivalimiz “İstanbear Uluslararası Ayı Festivali”. İstanbear Festivalini aralıksız ve aksaksız beş yıldır düzenliyoruz. Mart 2012 de onunca İstanbear Ayı Festivalini düzenledik.
Festivallerimize formal olan – olmayan Türkiyeli eşcinsel sivil toplum örgütlerini de katarak ayı hareketinin diger eşcinsel hareketle baglarını güçlendirmeye çalışıyoruz. Benzer bir çalışmayı yurtdışındaki ayı grupları ile de yapıyoruz. Etkinliklerimize yurt dışından ayı gruplarını davet ederek Türkiye’de ki ayı hareketinin dünyadaki ayı hareketi ile ilişkilenmesini, bag kurmasını, iletişim içinde olmasını saglamaya ugraşıyoruz.
**Türkiye’nin “Ayı”larının dünyadakilerden en önemli farkları nedir sizce?
Ayılığı, dolayısı ile eşcinselliklerini içselleştirmemiş olmaları, baglantılı olarak eşcinsellik noktasında apolitik olmaları Türkiyeli ayıların ve ayı hareketinin en önemli sorunu ve farkı. Buradaki “politik olma”dan kasıt “eşcinsel politika ve siyaset”. Eşcinselligi hemcinsiyle sadece bir yatak eyleminden ibaret görme durumu suya-sabuna
dokunmamayı, gelecegiyle, haklarıyla ilgili kaygısızlıgı ve duyarsızlıgı beraberinde getiriyor. Dünyanın diger
ülkelerindeki Ayı hareketi her ne kadar “lay lay lom” görünse de eşcinsel hakları, dolayısıyla ayıların sosyal, politik, toplumsal hakları söz konusu olduğunda ses çıkarmayı, duyarlılık geliştirmeyi bir refleks haline getirmiş durumda. Bizde olmayan ve eksik olan en önemli noktalardan biri de bu olsa gerek. Ayılığı algılayış şeklimiz de pek benziyor denemez aslında. Türkiye, Orta Doğu ve Arap ülkeleri benzeri dogulu toplumlarda “ayılıga bakış açısı” ile “ayılıgın algılanış biçimi”ndeki problemler heteroseksist ve maço olan “toplumsal erkeksilige” benzeşme ya da öykünmeye kadar götürebiliyor. Bazen de kişinin eşcinselligini yaşadığı toplum içinde bir kamuflaj aracına evirmesine kaynak haline gelebiliyor. Doğulu haliyle Türkiyeli ayıların bu tarz davranış ve egilimlerinin nedenleri herkesin tahmin edebilecegi şeyler ki bunların en önemlileri toplumsal kültür, toplumsal ahlak algısı, yasalar, toplumun eşcinsellige bakışı ve içsel homofobi…
