KSO Meclisi’ne Sertaç Yerlikaya konuk oldu

(1)

DİJİTAL AVRUPA PROGRAMI

28 Ekim 2020

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi

2021

(2)

❏ Ulusal Yapay Zeka Stratejisi

❏ Türkiye’de Mevcut Durum

❏ Yapay Zeka Değer ve İlkeleri

❏ Stratejik Öncelikler, Amaçlar ve Tedbirler

❏ Yönetişim Yapısı

❏ Sonraki Adımlar

Akış

(3)

● Dijital Dönüşüm Oﬁsi’nin çalışmasından faydalanılmıştır.

● Ankara ve İstanbul’da paydaşlarla yapılan 3 çalıştayın çıktısından faydalanılmıştır.

● 12 konu uzmanı ile yapılan çalışmalar rapora girdi sağlamıştır.

● WEF’in “Ulusal Yapay Zeka Stratejisi Hazırlama” çalışmalarını yürüten ekibi ile

görüşme yapıldı. Yapay Zeka çalışma grubunun (WEF, UAE, SA, Hindistan, AI ekipleri ile) çeşitli başlıklarda toplantılar yapılmıştır.

● Fransa strateji hazırlayan ekip, Hindistan stratejisinde yetenek ve yurtdışı yatırımlar, uluslararası ilişkiler bölümünü hazırlayan ve yürüten ekip, Singapur Yapay Zeka Stratejisi Program Oﬁsi ile hazırlayan toplantılar yapılmıştır.

● Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Oﬁsi, KVKK, İŞKUR, YÖK, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve TRAI ile görüşülerek mevcut durum hakkında bilgi alınmıştır.

● Cumhurbaşkanlığı DDO’dan katılımcıların da yer aldığı çalışma grubu raporun son

UYZS Nasıl Hazırlanmıştır?

(4)

I. Giriş

Yapay Zekâ Nedir?

Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi’ne Genel Bakış II. Küresel Gelişmeler ve Eğilimler

III. Türkiye’de Mevcut Durum IV. Yapay Zekâ Değerleri ve İlkeleri

V. Stratejik Öncelikler, Amaçlar ve Tedbirler VI. Yönetişim Mekanizması

Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi Yönlendirme Mekanizması

Yapay Zekâ Ekosistemi İdari ve Teknik Yönetişim Mekanizması VII. Referanslar

VIII. Ek 1. Yapay Zekâ Terimleri, Tanımlar ve İlişkili Teknoloji İncelemeleri

UYZS İçindekiler

(5)

Türkiye Akademik Yayınlarda 16. Sırada

YZ Alanındaki Toplam Yayın Sayısı ve Türkiye’nin Görünümü, 2009-2018 YZ Alanındaki Yayın Kalitesinin Dünya ve Türkiye Oranları, 2009-2018

yayın ile 16.sırada

(6)

Uluslararası İşbirlikleri

ortak yayın ile 25.sırada Ülkelerin Akademi-Özel Sektör Yayın Sayısı ve YZ Alıntı Etkisi, 2014-2018

(7)

YZ Alanında İhtisaslaşma

● İlki 2018 yılında olmak üzere 4 üniversitemizde YZ alanında lisans programı açılmıştır.

● İhtisaslaşmayı sağlamak üzere YZ özelinde 14 yüksek lisans ve 1 doktora programı ile büyük veri, robotik ve akıllı sistemlere yönelik 24 yüksek lisans ve 5 doktora programı açılmıştır.

● YZ odaklı 13; büyük veri, robotik ve akıllı sistemlere yönelik 20 merkez kurulmuştur.

Türkiye’deki Üniversitelerin YZ Alanı Bazında Yetkinlik Analizi

(8)

Yapay Zeka Uzmanları ve Alanda İstihdam

● Dördüncü Sanayi Devrimi Merkezi (C4IR) WEF, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve MESS liderliğinde kuruldu.

● Türkiye Açık Kaynak Platformu 2000 öğrenci kapasiteli 42 İstanbul ve 42 Kocaeli kodlama okullarını açtı.

● Beceri Açığını Azaltılması Hızlandırma Programı WEF, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile yürütülmektedir.

Dünya Çapında Veri ve YZ Alanı Meslek Kümesinde İhtiyaç Duyulacak Beceri Setleri, 20224

Ülkelere Göre YZ Alanında İşe Alım Endeksi

(9)

Ar-Ge ve Yatırım Desteklerinin Dağılımı

YZ Alanında TÜBİTAK Tarafından Özel Sektöre Sağlanan Destekler ve Dağılımları, 2007-Mart 2020

TÜBİTAK YZ Destek Tutarlarının Dağılımı, 2009-2019

(10)

Kamuda Kurumsal Yapılanma

● CBDDO Büyük Veri ve Yapay Zeka Uygulamaları Dairesi Başkanlığı

● Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Mili Teknoloji Genel Müdürlüğü

● Tübitak Yapay Zeka Enstitüsü

● Bakanlıklarda ve yerel

yönetimlerde yapay zeka

çalışmaları başlamıştır

(11)

Tübitak Yapay Zeka Enstitüsü

● Yapay zekâ ekosistemini harekete geçirecek bir katalizör görevi üstlenecek YZ enstitüsü bünyesinde “Sektörel Birlikte Geliştirme Laboratuvarı”

oluşturuldu

● Bu laboratuvarda, çok paydaşlı yapay zekâ uygulamalarının geliştirilip test edilebilmesi için altyapı ve veri alanları desteği sunulacak

● Yeni bir TEYDEB destek programı planlanmaktadır:

o Öncelikli olarak belirlenen akıllı üretim sistemleri, akıllı tarım, akıllı ﬁnans ve iklim değişikliği alanlarında sanayinin ihtiyaç duyduğu yapay zekâ çözümleri ülkemizdeki teknoloji şirketleri ve üniversiteler tarafından geliştirilecek

o Yenilikçi bir modelde uygulanacak bu destek, sanayicinin yapay zekâ çözümlerine daha hızlı ve etkin bir şekilde erişmesine imkân sağlayacak

o Her bir proje sonucunda kazanılan bilgi birikiminin ekosistemdeki diğer şirketlere ve diğer sektörlere aktarımı yapılacak

o Yakın zamanda proje teklif çağrısı ilan edilecektir.

(12)

2023

10 Turcorn

(13)

I. Giriş

Yapay Zekâ Nedir?

III. Türkiye’de Mevcut Durum

IV. Yapay Zekâ Değerleri ve İlkeleri

V. Stratejik Öncelikler, Amaçlar ve Tedbirler VI. Yönetişim Mekanizması

(14)

Yapay Zeka Değer ve İlkeleri

Yapay Zeka Değerleri

● İnsan Hakları, Demokrasi ve Hukukun Üstünlüğüne Saygı Gösterme

● Çevreyi ve Biyolojik Ekosistemi Geliştirme

● Çeşitliliği ve Kapsayıcılığı Sağlama

● Uyum ve Barış İçinde Yaşamı Destekleme

Yapay Zeka İlkeleri

● Ölçülülük

● Emniyet ve Güvenlik

● Tarafsızlık

● Mahremiyet

● Şeffaf ve Açıklanabilirlik

● Sorumluluk ve Hesap Verebilirlik

● Veri Egemenliği

(15)

I. Giriş

Yapay Zekâ Nedir?

IV. Yapay Zekâ Değerleri ve İlkeleri

V. Stratejik Öncelikler, Amaçlar ve Tedbirler VI. Yönetişim Mekanizması

(16)

Vizyon

Müreffeh bir Türkiye için çevik ve

sürdürülebilir YZ ekosistemiyle küresel

ölçekte değer üretmek.

(17)

2025 Stratejik Hedeﬂer

● YZ alanının

GSYİH’ya katkısı %5’e

yükseltilecektir.

● Uluslararası YZ endekslerindeki sıralamalarda

Türkiye’nin ilk 20 ülke arasında

yer alması sağlanacaktır.

● YZ alanında

istihdam 50.000 kişiye

çıkarılacaktır.

● Merkezî ve yerel yönetim kamu kurum ve kuruluşlarında YZ alanında

istihdam 1.000 kişiye

çıkarılacaktır.

● YZ alanında lisansüstü düzeyde

mezun sayısı 10.000 kişiye

çıkarılacaktır.

● Yerel ekosistemin geliştirdiği YZ uygulamalarının kamu alımlarında önceliklendirilerek

ticarileştirilmesi

desteklenecektir.

● Uluslararası kuruluşların güvenilir ve sorumlu YZ ile sınır ötesi veri paylaşımı alanındaki

düzenleme çalışmalarına ve

standartlaşma süreçlerine aktif olarak katkı

(18)

Ulusal Yapay Zeka Stratejik Öncelikler

(19)

Stratejik

Öncelik 2 Araştırma, Girişimcilik ve Yenilikçiliği Desteklemek

Hedeﬂer

YZ Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamalarına oranının en az %15 olması sağlanacaktır.

YZ alanında girişim sayısı 1.000’e çıkarılacaktır.

Geliştirilen YZ çözümleri kamu alımlarında önceliklendirilerek ticarileştirilmeleri desteklenecektir.

Kamu kurum ve şirketlerinden YZ teknolojileri alanında faaliyet gösteren en az 5 ﬁliz işletme (spin-off) çıkarılacaktır.

Doğal dil işleme alanında en az 1 küresel girişim çıkarılacaktır.

Görüntü işleme başta olmak üzere YZ teknoloji alanında en az 10 rekabet öncesi iş birliği projesi başlatılacaktır.

Stratejik Öncelikler ve Hedeﬂer

(20)

Stratejik

Öncelik 3 Kaliteli Veriye ve Teknik Altyapıya Erişim İmkânlarını Genişletmek

Hedeﬂer

Ortaklaştırılmış yüksek başarımlı hesaplama altyapısına erişim sağlayan kurum sayısının en az 200 olması sağlanacaktır.

Kamu Veri Alanına en az 50 kurum dâhil edilecektir.

Veri paylaşımına yönelik en az 10 sektörel bulut platformu kurulacaktır.

Türkiye Açık Kaynak Platformu kapsamında tekil YZ proje geliştirici sayısının en az 1.000’e çıkması sağlanacaktır.

Açık Veri Portali üzerinden en az 1.000 açık veri kümesi paylaşılacaktır.

Stratejik Öncelikler ve Hedeﬂer

(21)

Stratejik

Öncelik 4 Sosyo-Ekonomik Uyumu Hızlandıracak Düzenlemeleri Yapmak

Hedeﬂer

Düzenleme deney alanından en az 20 girişimin faydalanması sağlanacaktır.

YZ alanında en az 10 sosyo-teknik araştırma projesi yürütülecektir.

YZ alanında her yıl, beyin göçü ve tersine beyin göçü araştırmaları yayımlanacaktır.

YZ alanında her yıl, eğitim işgücü araştırmaları yayımlanacaktır.

Tanıtım ve bilgilendirme amaçlı farklı platformlarda paylaşılan dijital içeriklerden her yıl 1 milyon kişinin faydalanması sağlanacaktır.

Stratejik Öncelikler ve Hedeﬂer

(22)

Stratejik

Öncelik 5 Uluslararası ve İkili İş Birliğini Güçlendirmek

Hedeﬂer

YZ alanında en az 100 sınır ötesi çağrılı projeye katılım sağlanacaktır.

Güvenilir ve Sorumlu YZ alanında en az 2 Türkiye odaklı uluslararası rapor çalışmasının yürütülmesi sağlanacaktır.

YZ alanında en az 10 uluslararası yarışma ve proje çağrısı açılacaktır.

Stratejik Öncelikler ve Hedeﬂer

(23)

Stratejik

Öncelik 6 Yapısal ve İşgücü Dönüşümünü Hızlandırmak

Hedeﬂer

YZ olgunluk modeli ve proje yönetim rehberlerinin en az 150 kurum ve kuruluşta uygulanması sağlanacaktır.

Sektörel Birlikte Geliştirme Laboratuvarlarında en az 100 proje geliştirilmesi sağlanacaktır.

Servis Olarak Kamu YZ Platformu kullanıcısı kurum ve kuruluş sayısının en az 100 olması sağlanacaktır.

Güvenilir YZ Damgası alan en az 100 YZ uygulaması çıkması sağlanacaktır.

Yenilik ve Dijital Dönüşüm Merkezlerinde yürütülen uygulamalı eğitim ve farkındalık çalışmalarından en az 350.000 kişinin yararlanması sağlanacaktır

Stratejik Öncelikler ve Hedeﬂer

(24)

I. Giriş

Yapay Zekâ Nedir?

IV. Yapay Zekâ Değerleri ve İlkeleri

V. Stratejik Öncelikler, Amaçlar ve Tedbirler VI. Yönetişim Mekanizması

UYZS İçindekiler

(25)

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi Yönetişim Yapısı

UYZS’nin iki katmanlı yönetişim

mekanizması 6 temel unsur

● Stratejik düzeyde uyumlanma, vizyoner bakışın korunması ve üst seviye koordinasyon için “Ulusal YZ Stratejisi Yönlendirme Mekanizması”.

● İdari, teknik ve hukuki koordinasyon ile YZ değer ve ilkelerinin tatbiki, çözüm üretme ve eylemlerin hayata geçirilmesi için “YZ Ekosistemi İdari ve Teknik Yönetişim Mekanizması”.

(26)

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi

Yönetişim Yapısı

(27)

Ulusal YZ Stratejisinin Yönetişimi için Yönlendirme Mekanizması

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi

Yönetişim Yapısı

(28)

BAŞLAYAN ÇALIŞMALAR VE İNİSİYATİFLER

(29)

+ Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve belediyeler ile devam edecek çalışmalarımız: Devlet Hava Meydanları, Karayolları, TCDD, belediyelerdeki sinyalizasyon, kamera, sensör, harita, sürüş ve kaza verileri gibi verilerin temizlenip anonimleştirilmesi, “Mobilite Açık Veri “sine adım adım eklenmesi ile şirketlerimiz, akademi ve girişimciler için yeni alanlar oluşmuş olacak.

+ Projelendirme : Tübitak Yapay Zeka Enstitüsü, Türkiye Açık Kaynak Platformu, MTGM , +DDO

+ Mobilite Açık Veri Platformu

+ Girdi : Dünya Bankası Veri uzayları Projesi , Ulusal Yapay Zeka Stratejisi

+ Projelendirme : Tübitak Yapay Zeka Enstitüsü, C4IR, Türkiye Açık Kaynak Platformu, MTGM , +DDO

+ Çıktı Kullanım Alanları : C4IR - Endüstride Yapay Zeka Uygulamaları

+ İmalat Sanayi Açık Veri Platformu

Projelendirmeleri yapılması ve fazlandırılarak başlaması

Açık Veri - Birlikte Araştırma ve Geliştirme

(30)

Dest

Sanayi

Üniversiteler Girişimciler

Uygulama Eşleştirme Platformu

(Teknoloji-Tedarikçi eşleşmesi)

2

-

Dijital Dönüşüm Olgunluk Değerlendirme ve

Yol Haritası

1

Ortak Çözüm Platformları, Araştırma Alanları

3

Kamu

Danışman ve

uzman havuzu İşgücü

Rekabet öncesi işbirliği merkezleri

Performans Takibi ve Etki

4

Sanayinin Dijital Dönüşümü - Büyük Veri ile Karar Verme

(31)

Beşeri Sermaye

https://www.geleceginbecerileri.com/

(32)

Beşeri Sermaye

Devam Eden Projeler https://www.turkiyeacikkaynakplatformu.com/

(33)

Teşekkürler

Sertaç Yerlikaya

sertac.yerlikaya@tubitak.gov.tr