Doğanpınar Barajı Tilbaşar Höyük (Gaziantep) Kazıları Orta Çağ Mezarlarında Kullanılan Ahşapların Arkeobotaniksel Değerlendirilmesi

(1)

(2)

33.

ARKEOMETRİ

SONUÇLARI TOPLANTISI

2. CİLT

BURSA 2018

(3)

T.C.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Ana Yayın No: 3553/2

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayın No: 180/2

Yayına Hazırlayan Dr. Candan KESKİN

22- 26 Mayıs 2017 tarihlerinde gerçekleştirilen 33. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu, Bursa Uludağ Üniversitesi ile Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

ISSN: 1017-7671

Kapak Fotoğrafı : Özcan ERDAL, Tepecik-Çiftlik (Niğde) Kemirgen Faunası, İlksel Bulgular Mizanpaj : Yakup ŞAHİNER

Not: Arkeometri araştırma Raporları, dil ve yazım açısından Dr. Candaş KESKİN tarafından denetlenmiştir. Yayımlanan yazıların içeriğinden yazarları sorumludur.

Bursa BüyükşehirBelediyesi Matbaa Tesislerinde Basılmıştır. BURSA 2017

(4)

39. ULUSLARARASI KAZI, ARAŞTIRMA VE ARKEOMETRİ

SEMPOZYUMU BİLİM KURULU

SCIENTIFIC COMMITTEE OF 39th INTERNATIONAL

SYMPOSIUM OF EXCAVATIONS, SURVEYS AND ARCHAEOMETRY

Prof. Dr. Yusuf ULCAY Prof. Dr. Mustafa ŞAHİN Prof. Dr. Charles Brian ROSE Prof. Dr. Mehmet ÖZDOĞAN Prof. Dr. Havva İŞKAN IŞIK Prof. Dr. Hakkı ACUN Prof. Dr. İ. Hakan MERT Prof. Dr. Berna ALPAGUT Prof. Dr. Nicholas D. CAHILL Prof. Dr. Aziz NOVRUZLU Prof. Dr. Marcella FRANGIPANE Prof. Dr. Miroslav NOVAK Prof. Dr. Douglas BAIRD Doç. Dr. Derya ŞAHİN Doç. Dr. Necmi KARUL Doç. Dr. Aygün EKİN MERİÇ

Yrd. Doç. Dr. V. Belgin DEMİRSAR ARLI Yrd. Doç. Dr. Filiz İNANAN

(5)

YAYIN KURALLARI

Göndereceğiniz bildiri metinlerinin aşağıda belirtilen kurallara uygun olarak gönderilmesi, kitabın zamanında basımı ve kaliteli bir yayın hazırlanması açısından önem taşımaktadır. Bildirilerin yazımında kitaptaki sayfa düzeni esas alınarak;

* Yazıların A4 kağıda, üstten 5.5 cm. alttan 5 cm. soldan 4.5 cm. sağdan 3 cm. lik bir boşluk bırakılarak, 10 punto ile, bir satır aralığı olacak şekilde, Times New Roman fontu ile en fazla 10 sayfa yazılmalı,

* Başlık 14 punto, büyük harf ve bold olacak şekilde yazılmalı,

* Metinde ana başlıklar büyük harflerle ve italik, alt başlıklar, baş harfleri büyük ve italik olarak yazılmalı,

* Metin içinde geçen yabancı sözcük ve terimler, örneğin ‚in-situ‛ italik olarak yazılmalı,

* Metin içinde Milattan Önce gibi çok alışılagelmiş kısaltmalar dışında kısalt-ma kullanılkısalt-makısalt-malı, Milattan Önce ve sonra kısaltkısalt-ması: M.Ö., M.S. Erken Tunç Çağı: ETÇ olarak kullanılmalıdır.

* Bölge adlarının ilk harfleri, aynı şekilde yer, coğrafya ve kurum adlarının ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Örneğin: Doğu Anadolu, Yakın Doğu, Avrupa, Akdeniz Bölgesi, Dicle Nehri, Ankara Üniversitesi, Türk Tarih Kurumu gibi. * Ölçü ve ağırlıklar m. cm. mm. lt. gr. şeklinde yazılmalı,

* Dipnotların metnin altında ve metin içinde numaraları belirtilerek, 8 puntoda yazılmalı,

* Dipnot ve kaynakçada (bibliyografya) kitap ve dergi isimleri italik yazılmalı, * Harita, çizim ve resimler 15 adetten fazla olmamalı, fotoğraflar JPG veya

TlFF olarak gönderilmeli, gönderilen resimlerin çözünürlüğünün en az 300 pixel/ınch olmalı,

* Çizimlere (Çizim: 1 ), resimlere (Resim: 1 ), haritalara (Harita: 1 ) olarak alt yazı yazılmalı ve kesinlikle levha sistemi kullanılmamalı,

* Yayım için telif anlaşması gerektiren Googleearth gibi görseller kullanıl-mamalı,

* Bildirilere, ilk sayfanın altında, dipnotlardan önce bütün yazarların mutlaka isim, unvan, e-mail ve yazışma adresi yazılmalıdır.

Yayınlanacak bildiri sayışının artması, kitapların zamanında basımını güçleştirdiğinden, bildirilerinizin sempozyum sırasında teslim edilmesi ya da en geç 1 Ağustos tarihine kadar, yayinlar@kulturturizm.gov.tre-mail adresine gönde-rilmesi gerekmektedir.

Yayın kurallarına uymayan ve geç gönderilen bildiriler kesinlikle yayınlanma-yacaktır.

(6)

PUBLICATION INSTRUCTIONS

The papers presented in the International Symposium of Excavations, Sur-veys and Archaeometry will be published as before.

In order to complete a high-quality print in time, we kindly request you to send the paper texts in the format specified below:

Texts should be written in 10 pages on A4 paper, with Times New Roman and 10 type size within a space of 13.5x19 cm. Line spacing should be 10 points. Heading should be written in bold with 14 typesize and with 14 points of line space. Main headings should be written with capitals, sub-headings with lower letters. Both types of headings should be written in italics.

Footnotes should be placed at the bottom of the pages, with their numbers indicated in the text. Footnote texts should be written with 8 type size and line space of 8 points.

Book and periodical titles in the footnotes and bibliography should be writ-ten in italics.

Total number of drawings and photos should not exceed 15. Photos should be either in JPG or TIFF format with at least 300 dpi solution and sent in a sepa-rate file.

Captions should be added to drawings (Drawing: <<<), photos (Photo: <<<) and maps (Map: <<<). Plate system should not be used.

Authors must indicate their names, titles and contact information in their papers.

Digital text of the paper should be added to the print-out and both texts should be identical. Otherwise the digital version will be considered default.

As sudden accumulation of papers makes it difficult to complete printing in time, papers should either be submitted during the symposium or sent to

yayinlar@kulturturizm.gov.tr until the 1st of August.

The papers that fail to comply with those instructions or that are sent after the deadline will not be published on no account.

(7)

İÇİNDEKİLER

Halit S. CANOL

Euromos ve Ġasos Antik Kentlerindeki Mimari TaĢ Öğelerinin

Korunması Ġçin AR-GE ÇalıĢmaları ... 1 M. IĢılay GÜRSU MASSA

Kalıntıların Yanı BaĢında YaĢamak: Yerel Halklar Ġçin Sürdürülebilir

GeliĢim Noktaları Olarak Arkeolojik Alanlar; Güneybatı Türkiye Örneği ... 15 Ġzzet DUYAR, Derya ATAMTÜRK, E. BarıĢ ÖZENER, A. YeĢim DEMĠR

Balatlar Kilisesi (Sinop) Kazısında Ortaya Çıkartılan Erken Bizans Dönemi Oda Mezarları ve Ġnsan Ġskeletleri

Üzerine Antropolojik Gözlemler ... 25 Ercan ARICAN, Ġzzet DUYAR, Derya ATAMTÜRK, Tayfun YILDIRIM

Resuloğlu (Çorum) Kazısından Çıkarılan Ġnsan Ġskeletlerinin

Cinsiyetlerinin Moleküler Teknikler Kullanılarak Belirlenmesi ... 37 Mehmet Ali YÜCEL, Derya YILMAZ

Arkeolojik Yüzey AraĢtırmasında Geometrik

Uygulamalar, Çanakkale Ġli Örneği ... 45 Mehmet DOĞAN

Klaros Arkeoloji Açısından Klaros Kutsal Alanı (Kehanet Merkezi)

Güneyinde Yapılan Jeoarkeolojik AraĢtırmaların Önemi ... 61 Melis UZDURUM, Susan M. MENTZER

AĢıklı Höyük YerleĢmesi ve Mikromorfoloji Analizleri ... 87 Michele MASSA

,

Erkan FĠDAN

PXRF Yöntemi Ġle Ġç Batı Anadolu’da Erken Madencilik

AĢamalarının AraĢtırılması: 2016 Yılı ÇalıĢmaları ... 99 Murat BAYAZĠT, Osman EKĠNCĠ

TilbaĢar Höyük (Gaziantep) Erken Tunç Çağı ġerit Perdahlı

(8)

Murat DĠRĠCAN, Çiğdem ATAKUMAN, Ceren Nur BĠLER, Burçin ERDOĞU Uğurlu Höyük – Gökçeada’da Bulunan Neolitik ve

Kalkolitik Dönem Seramik ve TaĢ Buluntuları Üzerinde

Ġlk Arkeometrik Gözlemler... 121 Dr. Musa TOKMAK

Ankara Kalesi Gençkapı Bölgesindeki Andezit ve

Mermer TaĢlarında Gözlemlenen Bozulma Sorunlarının Tespiti ... 129 Neyir KOLANKAYA-BOSTANCI

Çine-Tepecik Höyük 2016 Yılı YontmataĢ Endüstrisi ... 145 Ozan ERDAL

Tepecik-Çiftlik (Niğde) Kemirgen Faunası: Ġlksel Bulgular... 161 Recep KARADAĞ, Emine TORGAN

Farklı Dönem ve Materyellere Ait Arkeolojik Eserlerin

Enstrümantel Analiz Yöntemleri Ġle Ġncelenmesi ... 179 Reyhan YAKA, AyĢegül BĠRAND, Yasemin YILMAZ, Ceren CANER,

Sinan Can AÇAN, Sidar GÜNDÜZALP, Poorya PARVĠZĠ, Aslı Erim ÖZDOĞAN,Zehra Ġnci TOGAN, Mehmet SOMEL

Güneydoğu Anadolu’daki Batman, Çemialo Sırtı Kazı Yerinden ÇıkarılmıĢ Ġnsan Örneklerinden Antik DNA Ġzolasyonu

ve Mitokondriyal DNA Analizi... 191 RulaShafiq

Olası Bir Seçkinler Mezarlığı Bulguları Aççana Höyük (Alalah)... 193 Salih KAVAK, Halil ÇAKAN, Elif GENÇ,

Doğanpınar Barajı TilbaĢar Höyük (Gaziantep) Kazıları Ortaçağ Mezarlarında Kullanılan AhĢapların

Arkeobotaniksel Değerlendirilmesi ... 211 Salih KAVAK, Halil ÇAKAN, Ali Umut TÜRKCAN, Hüreyla BALCI,

KanlıtaĢ Höyük (EskiĢehir) 2016 Kazı Sezonu Arkeobotanik Sonuçları ... 223 YaĢar Selçuk ġENER

Ankara Roma (Caracalla) Hamamı’nda Koruma ÇalıĢmaları:

Yapısal Malzeme Bozulmaları ve Öneriler... 233 Selma KADIOĞLU, Yusuf Kağan KADIOĞLU, Ali Akın AKYOL,

Kıymet DENĠZ,Cumhur KILIÇ

Yazılıkaya Anıtı ve Çevresinin Jeofizik ve Petrografik

(9)

Serkan GEDÜK

Kazı ve Yüzey AraĢtırmalarında Bulunan

Porselen Niteliğindeki Parçaların Değerlendirilmesi ... 271 Tuna ġARE AĞTÜRK

Nicomedia Çok Renkli (Polykrom) Roma Rölyeflerinin

Üzerindeki Arkeometrik ÇalıĢmaların Ön Bulguları ... 293 Uğur GENÇ

Müzelerde Bütüncül YaklaĢım Denemesi:

Tarihi Objelerin DeğiĢim Süreçleriyle Sergilenmesi ... 305 Vedat KELEġ, Alper YILMAZ, Kasım OYARÇĠN, Michael Deniz YILMAZ, Ġsmail AKKAġ

Parion 2017 Arkeojeofizik Sonuçları ... 323 Vedat ONAR, K.Oya KAHVECĠOĞLU, Dilek OLĞUN ERDĠKMEN,

Hasan ALPAK, Çağla PARKAN YARAMIġ Arkeolojik Atların Cidago Yüksekliği Tahmini:

Metacarpal Ölçümler Kullanılarak Yeni Tahmin Formülasyonları ... 335 Yavuz AYDIN

Karain Mağarası Alt Paleolitik Dönem YontmataĢ Endüstrisi ... 341 Yusuf Kağan KADIOĞLU, Selma KADIOĞLU, Ali Akın AKYOL

Ankara Roma (Caracalla) Hamamı’nda Jeofizik ve Petrografik ÇalıĢmalar ... 359 Zehra ÖZBULUT, Hakan YILMAZ, ġeref YUMRUK, Vedat ONAR

(10)

211 DOĞANPINAR BARAJI TİLBAŞAR HÖYÜK (GAZİANTEP)

KAZILARI ORTAÇAĞ MEZARLARINDA KULLANILAN

AHŞAPLARIN ARKEOBOTANİKSEL

DEĞERLENDİRİLMESİ

Salih KAVAK

1

Halil ÇAKAN

Elif GENÇ

GİRİŞ

Sözlük anlamı ‚bir canlı varlığın hayati faaliyetlerinin sona ermesi‛ olan ölüm, insanın yeryüzünde ortaya çıkmasından itibaren yaşamının her aşama-sında insanların düşüncelerinde ve kültürlerinde çok farklı biçimlerde yer bul-muştur. Günlük yaşamın bir parçası olarak algılanan ölüm, bireyin sonu olarak algılanmamıştır. Farklı kültürlerin ortaya çıkmasıyla birlikte oluşan öteki dünya görüşü ile birlikte öleni gittiği yerde rahat ettirmek düşüncesi sonucu çeşitli ritüeller geliştirilmiştir (Özterzi, 2011).

Birçok toplumda ölü gömme adetlerinin uygulanış biçimlerine bakıldığında, ölülerin iki farklı türde gömüldükleri görülmektedir:

1. Yakarak (Kremasyon) gömme 2. Yakmadan (İnhumasyon) gömme

Ölü gömme uygulamaları açısından hangi coğrafyada ve hangi dönemde olursa olsun farklılığın olmadığı tek unsur ölü bedenin yakılarak veya yakma-dan gömerek ya da herhangi bir biçimde yaşayan insanlaryakma-dan ayrılmasıdır (Uhri, 2006).

İlk olarak ölü bedenin toprağa gömülmesiyle başlayan süreç; ölüye olan öz-lem, sevgi ve saygıyı göstermek için kültürler arası farklılıkların da etkisiyle

1 _{Uzman Salih KAVAK, Çukurova Üniversitesi Rektörlüğü Botanik Bahçesi Uygulama ve} Araştırma Merkezi, Sarıçam-Adana/TÜRKİYE

Prof.Dr. Halil ÇAKAN, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Sarıçam-Adana/TÜRKİYE

Yrd.Doç.Dr. Elif GENÇ, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Sarıçam-Adana/TÜRKİYE

(11)

33. ARKEOMETRİ SONUÇLARI TOPLANTISI / CİLT II

212

çeşitli türlerde mezar tiplerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Zamanla gelişen çeşitli kültürlere ve dönemlere göre ölü gömme ve mezar tipleri de fark-lılaşmaya başlamıştır.

Özgüç (1948)’ e göre Anadolu’daki mezar tipleri beş ana gruba ayrılmakta-dır:

1. Basit Toprak Mezar

2. Kaya Oyuğu ve Kaya Aralığı Mezarları 3. Sandık Mezar

4. Küp Mezar 5. Oda Mezar

Basit toprak mezar günümüzde dahi en yaygın mezar tipi olup Hindis-tan’dan Çin’e, Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya, Mezopotamya’dan Anadolu’ya kadar bütün coğrafyalarda bulunmaktadır. Diğer mezar tipleri ise yaygın ola-rak pek kullanılmamaktadır (Çevik,2000).

Basit toprak mezarlarda ölüler üç farklı şekilde gömülmektedir: 1. Hocker

2. Dorsal

3. Çoklu gömme

Arkeolojik kazılar sırasında ortaya çıkarılan mezarlar tipleri, iskeletlerin gömülme şekli ve içerisinde bulunan buluntular ile birlikte değerlendirildiğin-de arkeoloji, antropoloji ve biyoloji gibi bilim dallarını kapsayan disiplinler arası bir çalışmayı gerektirmektedir. Elde edilen bilgiler ışığında dönem insan-larının kültürleri, inanışları ve yaşadığı çevre hakkında önemli bilgiler sunmak-tadır.

Gaziantep İli’nin 32 km güney doğusunda yer alan Tilbaşar Höyük 40 metre yükseklikte olup Kuzey ve Güney Aşağı şehir olarak adlandırılan iki aşağı şehir ile birlikte yaklaşık 60 hektar (55,7 ha) bir alanda yer almaktadır. Yerleşimin hemen yanından geçen Sacır deresi Gaziantep yakınlarında kaynak bulur ve Oğuzeli İlçesini kat edip güneyde Suriye sınırında Fırat Nehrine dökülür.

Bu alan, Toros dağlarının güneyinde Neolitik dönemden beri Suriye, Mezo-potamya ve Anadolu bağlantı yolları için doğal geçitlere sahiptir. Bu özelliğin-den dolayı bölge her dönem önemini korumuştur.

Tilbaşar Höyük’de yapılan kazı çalışmalarında Güney Aşağı Şehirdeki Orta-çağ Nekropol Alanı’nda ortaya çıkarılan mezarlardan elde edilen ahşap kalıntı-larının incelenerek o dönemde ölü gömme işlemlerinde hangi tür bitkilerin

(12)

213

kullanıldığı tespit edilmiştir. Bitki türlerinin tespit edilmesiyle geçmişteki bölge florasında yer alan özellikle çalı veya ağaç türleri ortaya çıkarılmaya çalışılmış-tır.

MATERYAL

2015 kazı sezonunda Güney Aşağı Şehrin Doğu bölümünde, V. Kültür katı ile çağdaş Orta Çağa tarihlenen toplam 71 birey ortaya çıkartılmıştır. 2016 yı-lında aynı alanda çalışmalara devam edilmiştir. Bu alanda yürütülen toplam 27 plan karenin 19 plan karesinde toplam 385 adet Orta Çağa (ele geçen sikkeler-den elde edilen veriler ışığında mezarlar Erken Bizans Dönemi ile MS.12. ile 13.yy tarihleri arası) tarihlenen mezarlara rastlanmıştır. 2015 ve 2016 mezarların toplamı 456 adettir.

2016 yılında BE-1010, BE-1020, BE-1030, BF-1020, BG-1020, BC-970, BM-1100, BM-1110, BM-1120 ve BR-1030 açmalarında ortaya çıkarılan toplam 456 mezar-dan 18 tanesinden ahşap kalıntıları elde edilmiştir (Tablo: 1).

YÖNTEM

Bu çalışmada 2016 yılındaki kazı çalışmalarında mezarlarda ortaya çıkarılan ahşap parçaları tam bir bütünlük göstermemekte ve büyük oranda tahrip olmuş durumda bulunmuştur. Ahşap kalıntılarının iskeletlerin üzerinde farklı bölge-ler üzerinde olduğu görülmüştür (Resim 1, 2, 3 ve 4). Ahşap örnekbölge-leri ortaya çıkarılan mezarlardan doğrudan alınıp incelenmek üzere paketlenmiştir.

Örnekler Çukurova Üniversitesi Arkeobotanik Laboratuvarı’nda stereomik-roskop ile incelenmiş ve dijital olarak fotoğraflandırılmıştır. Ahşap örneklerinin morfolojik ve anatomik özellikleri göz önüne alınarak ait oldukları bitkinin familya, cins veya tür seviyesinde tanımlamaları çeşitli teşhis anahtarları, mor-foloji ve anatomi kaynakları (Schweingruber (1990), Akkemik (2012), http://www.woodanatomy.ch ) kullanılarak yapılmıştır.

BULGULAR

BE-1010(L-1), BE-1020(L-2, L-12, L-16), BE-1030(L-20), BG-1020 (L-40), BC-970(L-15), BM-1100(L-30), BM-1110(L-10, L-14, L-18), BM-1120(L-10) açmaların-da ortaya çıkarılan mezarlaraçmaların-daki ahşap kalıntıların incelenmesi sonucu bu ah-şapların Pinusbrutia (Kızılçam) türüne ait olduğu tespit edilmiştir (Resim 5). Kızılçam Türkiye’de oldukça geniş bir dağılıma sahip ağaç türüdür ve Tilba-şarHöyük’ün yer aldığı bölgede de yaygın olarak bulunmaktadır.

(13)

214

BM-1110 (L-36) açmasında ortaya çıkarılan mezardaki ahşap kalıntıların in-celenmesi sonucu bu ahşapların Pinusnigra (Karaçam) türüne ait olduğu bu-lunmuştur (Resim 6).

BF-1020 (L-73) açmasında ortaya çıkarılan mezarda kafatasının yanından el-de edilen ahşap kalıntıların incelenmesi sonucu bu ahşapların Quercuscoccifera (Kermes meşesi) türüne ait olduğu tespit edilmiştir (Resim 7). Maki vejetasyo-nunun önemli bitkilerinden birisi olan kermes meşesi özellikle ormanlık alanla-rın tahrip edildiği alanlarda h}kim duruma geçmektedir. Bu bölgede uzun yıl-lar boyunca gerek tarımsal alan açmak için gerekse de yerleşim yerleri oluştur-mada ormanların büyük bir kısmı yok edildiğinden dolayı kermes meşesi ol-dukça geniş popülasyonlar oluşturmuştur.

BM-1110 açmasında ortaya çıkarılan mezarda (L-35) bulunan karbonlaşmış gövde parçalarının incelenmesi sonucu Rosaceae (Gülgiller) familyasından bir türe ait olduğu tespit edilmiş ancak cins veya tür düzeyinde bir teşhis yapmak mümkün olmamıştır (Resim 8).

Günümüzde defin işlemleri sırasında mezarlarda beden ile toprak arasına konulan ahşap malzemenin üzerine çeşitli dal parçaları konulmaktadır. Ülke-mizde farklı yörelerde farklı amaçlar ve inanışlardan dolayı ölüler defnedilir-ken bu tür bitkilerin kullanıldığı görülmektedir. Ölüye olan saygı ve sevgiden kaynaklı olabildiği gibi cenazenin toprak altında sıkışmasını veya cesedin kok-masını engellemek amacıyla da bitkiler kullanılmaktadır. TilbaşarHöyük’teki mezarda dal parçalarının bulunması aynı veya benzer bir amaçla bitkilerin kul-lanıldığı düşünülmektedir.

Ortaya çıkarılan mezarlardan elde edilen ahşap kalıntılarının yanında bazı mezarlarda demir çiviler ele geçmiştir. Ahşaplar çok iyi korunamamış olsa da çivilerin bulunduğu konum ve şekilleri göz önüne alındığında ahşaplar ile iliş-kili olduğu söylenebilmektedir (Resim 9).

SONUÇ

TilbaşarHöyük’te ortaya çıkarılan mezarlarda ahşap kullanımı günümüz ba-sit toprak mezar tipleriyle benzerlik göstermekte olup bu mezarlar M.S. 11 – 13. yy’a tarihlendirilmektedir.

Günümüz bölge florasında bulunan Pinusbrutia (Kızılçam) Ortaçağ mezarla-rında en çok kullanılan tür olarak tespit edilmiştir. Yine mezarlarda kullanılan Pinusnigra (Karaçam) ve Quercuscoccifera (Kermes meşesi) günümüzde de böl-gede bulunmaktadır.

(14)

215

Bazı mezarlarda izolasyon veya koruma amaçlı olarak Rosaceae (Gülgiller) familyasındaki türler gibi çalı formundaki bitkiler kullanılmıştır.

Ayrıca mezarlarda bulunan demir çiviler ile ahşap malzemenin birbirine sa-bitlenerek mezarlarda bir nevi koruma veya tabut benzeri bir yapının oluştu-rulduğu anlaşılmaktadır.

Elde edilen arkeobotaniksel bulgular günümüz florasıyla karşılaştırıldığında höyük çevresindeki tarımsal faaliyetlerin yoğun olması sebebiyle doğal floranın oldukça fazla tahrip edildiği görülmektedir.

KAYNAKÇA

AKKEMİK, Ü., YAMAN, B. (2012), Wood Anatomy of Eastern Mediterranean Species, Kessel Publishing House, REMAGEN-OBERWINTER, 2012.

ÇEVİK, N., 2000, Urartu Kaya Mezarları ve Ölü Gömme Gelenekleri, Türk Tarih Kuru-mu Yayınları, Ankara.

ÖZGÜÇ, T., (1948), Ön Tarihte Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri, Ankara.

ÖZTERZİ, S. (2011), Anadolu’da Neolitik ve Kalkolitik Dönemdeki Mezar Tiplerinin ve Ölü Gömme Geleneklerinin Sosyokültürel Açıdan Değerlendirilmesi, Yüksek Li-sans Tezi, Ankara.

SCHWEINGRUBER, F.H. (1990), Microscopic Wood Anatomy, Swiss Fed. Inst. For. Res., Birmensdorf. Edition Zurcher 226 p.

UHRİ, A.; 2006, Batı Anadolu’da Erken Tunç Çağı Ölü Gömme Gelenekleri. Doktora Tezi, İzmir.

(15)

216

Tablo 1: Tilbaşar Höyük Orta Çağ mezarlarında bulunan ahşap kalıntılar

ÖRNEK

NO ALINDIĞI TARİH KONUM PLANKARE AÇIKLAMA

1 25.5.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BE 1020 L-12 nolu iskeletten alınan ahĢap (Batı)

Alanı BE 1020 L-12 nolu iskelet ile Locus 20 nolu iskeletler arasından çıkarılan ahĢap (L12 üstte, L20 altta)

Alanı BE 1020 L-12 nolu iskeletten alınan ahĢap (Doğu)

Alanı BE 1020 L-2

Alanı BE 1020 L-16

Alanı BM 1120 L-10 nolu mezar iskeleti üzerinden

Alanı BE 1030 L-20 iskeletin üzerinden (5 cm'lik dolgu var arada)

Alanı BG 1020 L-40 nolu mezardan

Alanı BE 1030 L-20 iskeletin ayak kemikleri üzerinden

Alanı BR 1030 L-26

Alanı BF 1020 L-73 kafatası yanından alınan ahĢap

Alanı BF 1020 L-100 nolu mezar dolgusundan alınan ahĢap

13 11.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BE 1010 L-1 güney kesim eline yakın bölgeden

14 19.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1100 L-30 nolu mezar iskeletinin kafatası üstünden (Ortaçağ)

15 10.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110 L-18 nolu taĢ sırasının hemen güneydoğusunda yer alan ve L-14 nolu dolgudan

16 19.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110 L-18 nolu taĢ duvarın doğusundan L-14 nolu toprak dolgu içinden

17 12.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110 L-18 nolu taĢ duvarın hemen güneydoğusundan L-14 nolu toprak dolgu içinden

18 24.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1100 L-37 nolu mezar iskeletinin iç dolgusundan alınan

19 23.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110 L-35 nolu mezar dolgusu içinden

20 16.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110/ BM 1100 L-14

21 10.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110 L-10 noluapsidal duvarın kuzeydoğusundan L-14 nolu dolgu topraktan

22 23.10.2016 A.ġehir Doğu

Alanı BM 1110 L-36 nolu mezar iskeleti üzerinden

Alanı BC-970 L-15 nolu iskeletin üzerinden

(16)

217

Resim 1: İskelet üzerindeki ahşap kalıntılar

(17)

218

Resim 3: İskelet üzerindeki ahşap kalıntılar

(18)

219

Resim 5: Pinusbrutia (Kızılçam)

(19)

220

Resim 7: Quercus coccifera (Kermes meşesi)

(20)

221

Resim 9: Mezarlardan ele geçen demir civiler