Ortak Hükümler ve Geçici Maddeler Kurumlar vergisi ve geçici vergi oran›

(1)

DÖRDÜNCÜ KISIM

Ortak Hükümler ve Geçici Maddeler Kurumlar vergisi ve geçici vergi oran›

MADDE 32- (1) Kurumlar vergisi, kurum kazanc› üzerinden % 20 oran›nda al›n›r.

(2) Kurumlar vergisi mükelleflerince, (dar mükellefiyete tâbi ku- rumlarda ticarî ve ziraî kazançlarla s›n›rl› olarak) câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergi- si oran›nda geçici vergi ödenir. Tam mükellef kurumlar için geçerli olan esaslar, dar mükellef kurumlara da aynen uygulan›r.

(3) Bakanlar Kurulu, ikinci f›krada yaz›l› geçici vergi oran›n› 5 puana kadar indirmeye veya tekrar kanunî seviyesine kadar getir- meye yetkilidir.

(4) Kanunun 23 üncü maddesine göre vergilendirilen yabanc› ulafl- t›rma kurumlar›nda vergi oran›n› karfl›l›kl› olmak flart›yla, ülkeler itibar›yla kara, deniz ve hava ulaflt›rma kurumlar› için ayr› ayr› ve- ya topluca s›f›ra kadar indirmeye veya bu maddede yaz›l› oran›n bir kat›n› geçmemek üzere yeni bir oran tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

‹LG‹L‹ MEVZUAT

- Kurumlar Vergisi Kanunumd.3 (Tam ve Dar Mükellefiyet), md.5 (‹stisnalar), md.6 (Safi Kurum Kazanc›), md.22 (Safi Kurum Kazanc›), md.23 (Yabanc› Ulaﬂt›rma Ku- rumlar›nda Kurum Kazanc›n›n Tespiti)

- Gelir Vergisi Kanunu md.37 (Ticari Kazanc›n Tespiti), md.94 (Vergi Tevkifat›), md.Mükr.120 (Geçici Vergi), md.Geçici 51

- Vergi Usul Kanunumd.20 (Tarh) - 4325 say›l› Kanunmd.3

- 5024 say›l› Kanunmd.Geçici 1

GEREKÇELER Hükümet Gerekçesi

Madde 32- Kurumlar vergisinin, kurum kazanc› üzerinden % 20 oran›nda al›naca¤›

belirlenmektedir.

‹kinci f›krada, tam mükellefler ile ticari ve zirai kazançla s›n›rl› olarak dar mükellef kurumlar›n cari vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere kurumlar vergisi oran›nda geçici vergi ödemeleri öngörülmektedir. Ayr›ca Kurumlar ver-

(2)

gisi oran› ve geçici vergi oran› ile ilgili hükümlerin dar mükellef kurumlar için de aynen geçerli olaca¤› hususuna yer verilmektedir.

Üçüncü f›kra ile Bakanlar Kuruluna, geçici vergi oran›n› 5 puana kadar indirmeye veya tekrar kanuni seviyesine kadar getirmeye yetki verilmektedir.

Dördüncü f›kra ile de, bu Kanunun 23 üncü maddesine göre vergilendirilen yabanc›

ulaflt›rma kurumlar›nda vergi oran›n› karfl›l›kl› olmak flart›yla, ülkeler itibar›yla kara, deniz ve hava ulaflt›rma kurumlar› için ayr› ayr› veya topluca s›f›ra kadar indirmeye veya bu maddede yaz›l› oran›n bir kat›n› geçmemek üzere yeni bir oran tespit etmeye Bakan- lar Kuruluna yetki verilmektedir.

GENEL TEBL‹⁄LER

Kurumlar Vergisi Genel Tebli¤i (Seri No: 1) (‹lgili K›sm› itibariyle)

32. Kurumlar Vergisi Oran› ve Geçici Vergi

Kurumlar vergisi, kurum kazanc› üzerinden %20 oran›nda al›nacakt›r.

Kurumlar vergisi mükelleflerince, câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergisi oran›nda (%20) geçici vergi ödenecektir.

Tam mükellef kurumlar için geçerli olan esaslar, dar mükellef kurumlara da aynen uygulanacakt›r. Türkiye’de bir iﬂyeri veya daimi temsilci suretiyle faaliyet gösteren dar mükellefiyete tabi kurumlar›n ticari ve zirai kazançlar› üzerinden ayn› esaslarla geçici vergi ödenecektir.

Ayr›ca, Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesinin dördüncü f›kras›nda yabanc›

ulaflt›rma kurumlar›nda vergi oran›n› karfl›l›kl› olmak flart›yla, ülkeler itibar›yla kara, deniz ve hava ulaflt›rma kurumlar› için ayr› ayr› veya topluca s›f›ra kadar indirme veya bu maddede yaz›l› oran›n bir kat›n› geçmemek üzere yeni bir oran tespit etme hususunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmifltir.

Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin dördüncü f›kras› uyar›nca, yeni Bakanlar Kurulu Karar› al›n›ncaya kadar, yabanc› ulaflt›rma kurumlar›n›n vergilendiril- mesine iliflkin olarak daha önceki tarihlerde al›nan Bakanlar Kurulu Kararlar›nda belirlenmifl olan oranlar yasal s›n›r› aflmamak üzere yürürlükte bulunmaktad›r.

S‹RKÜLERLER 7.8.2006 Tarih Ve 3 Say›l› Sirküler :

[NOT : Bu Sirkülerin önceki maddeleri, Gelir Vergisi Kanununa 5479 say›l› Kanunla eklenen geçici 69. madde ( kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2005 tarihi itibar›yla mevcut olup, 2005 y›l› kazançlar›ndan indiremedikleri yat›r›m indirimi istisnas› tutarla- r› ve 2006 y›l›nda da yat›r›m indiriminden yararlanmay› tercih eden mükelleflerin yapacaklar› uygulamayla) ilgili oldu¤undan buraya al›nmam›ﬂt›r]

5520 Say›l› Kurumlar Vergisi Kanunu ﬁerhi istanbul smmmo

(3)

5. Yat›r›m ‹ndirimi Uygulayan Mükelleflerin Kazançlar›na Uygulanacak Vergi Oran›

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam›nda (2006, 2007 ve 2008 y›l- lar› için) yat›r›m indirimi uygulayan gelir vergisi mükellefleri, 31/12/2005 tarihinde yü- rürlükte bulunan vergi tarifesini; kurumlar vergisi mükellefleri ise mülga 5422 say›l›

Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesinde yer alan % 30 kurumlar vergisi ora- n›n›, indirimin uyguland›¤› y›l kazançlar›na uygulamak suretiyle an›lan y›llara ait gelir veya kurumlar vergilerini hesaplayacaklard›r.

2006 veya 2007 y›llar›nda Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam›n- da yararlan›labilecek yat›r›m indirimi istisnas› tutar› bulunmayan veya bulunmakla birlikte bu y›llarda tercihlerini yat›r›m indirimi uygulamama yönünde kullanan mükellefle- rin, 2008 y›l›nda yat›r›m indirimi uygulamalar› halinde, geçmiﬂ söz konusu y›llar için herhangi bir iﬂlem yap›lmayacakt›r.

6. Özel Hesap Dönemi Kullanan Mükellefler

Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre, kendisine özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerin ticari ve zirai kazançlar›, hesap döneminin kapand›¤› takvim y›l›n›n kazanc› say›lmaktad›r.

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesinde yer alan, “31/12/2005 tarihi itiba- r›yla mevcut olup, 2005 y›l› kazançlar›ndan indiremedikleri yat›r›m indirimi istisnas› tutarlar›” hükmündeki “31/12/2005” tarihi, özel hesap dönemine tabi mükellefler için de geçerlidir. Buna göre, özel hesap dönemi tayin olunan gelir ve kurumlar vergisi mükel- lefleri 2006, 2007 ve 2008 y›llar›nda sona eren özel hesap dönemlerinde Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam›nda yat›r›m indirimi uygulayabileceklerdir.

Gelir Vergisi Kanununun 19 uncu maddesi 5479 say›l› Kanunla 1/1/2006 tarihinden ge- çerli olmak üzere 6/4/2006 tarihinde yürürlükten kald›r›ld›¤›ndan, 2005 y›l›nda bafllay›p 2006 y›l›nda sona eren özel hesap dönemine tabi kurumlar vergisi mükelleflerinin, 31/12/2005 tarihine kadar yapm›fl olduklar› harcamalar› üzerinden hesaplad›klar› yat›- r›m indirimi istisnas› tutarlar› ile daha önceki dönemlerden devreden yat›r›m indirimi istisnas› tutarlar› toplam›n›, 2005 y›l›nda bafllay›p 31/12/2005 tarihine kadar olan döneme ait kazançlar›ndan indirebilmeleri; bu indirime ra¤men artan tutar bulunmas› halinde artan k›sm›, 01/01/2006 – (2006 y›l› içinde biten) özel hesap döneminin bitifl tarihi aras›n- daki dönem kazançlar›ndan ve/veya 2007 ve 2008 y›l› kazançlar›ndan (% 30 kurumlar vergisi oran›n› dikkate almak suretiyle) indirilebilmeleri mümkün bulunmaktad›r.

2005 y›l›nda bafllay›p 2006 y›l›nda sona eren özel hesap dönemine tabi söz konusu mü- kelleflerin, 31/12/2005 tarihine kadar yapm›fl olduklar› harcamalar› üzerinden hesapla- d›klar› yat›r›m indirimi istisnas› tutarlar› ile daha önceki dönemlerden devreden yat›r›m indirimi istisnas› tutarlar› toplam›n›n, 2005 y›l›nda bafllay›p 31/12/2005 tarihine kadar olan döneme ait kazançlar›ndan indiriminden sonra, artan tutar bulunmamas› halinde, 2006 y›l› içinde biten özel hesap dönemine ait kazanc›n tamam›na 5520 say›l› Kanunun

(4)

Geçici 1 inci maddesinin 6 numaral› f›kras›na göre belirlenen kurumlar vergisi oran›n›n uygulanaca¤› tabiidir.

2005 y›l›nda baﬂlay›p 2006 y›l›nda biten özel hesap dönemine ait kazanc›n, 31/12/2005 tarihine kadar olan dönem ile bu tarihten sonraki döneme ait k›sm›; özel hesap dönemi- ne ait toplam kazanç tutar›n›n 12’ye bölünmesi sonucu bulunan tutar›n, k›st dönemdeki ay say›s›yla çarp›lmas› suretiyle belirlenecektir.

(5)

Yurt d›ﬂ›nda ödenen vergilerin mahsubu

MADDE 33- (1) Yabanc› ülkelerde elde edilerek Türkiye'de genel sonuç hesaplar›na intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, Türkiye'de bu kazançlar üze- rinden tarh olunan kurumlar vergisinden indirilebilir.

(2) Kanunun 7 nci maddesinin uyguland›¤› hallerde, yurt d›fl›nda- ki ifltirakin ödemifl oldu¤u gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler, kontrol edilen yabanc› flirketin Türkiye'de vergilendirilecek kazanc›

üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilir.

(3) Tam mükellef kurumlar›n do¤rudan veya dolayl› olarak serma- yesi veya oy hakk›n›n % 25'ine sahip oldu¤u yurt d›fl› ifltiraklerinden elde ettikleri kâr paylar› üzerinden Türkiye'de ödenecek kurumlar vergisinden, ifltiraklerin bulundu¤u ülkelerdeki kâr pay› da¤›t›m›na kaynak oluflturan kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin kâr pay› tutar›na isabet eden k›sm› mahsup edilebilir. Kazanca ilave edilen kâr pay›, bu kazançlar üzerinden yurt d›fl›nda ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler dahil edilmek suretiyle dikkate al›n›r.

(4) Yurt d›ﬂ› kazançlar üzerinden Türkiye'de tarh olunacak vergi- lere mahsup edilebilecek tutar, hiç bir surette yurt d›ﬂ›nda elde edi- len kazançlara Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen kurumlar ver- gisi oran›n›n uygulanmas›yla bulunacak tutardan fazla olamaz. Bu s›n›r dahilinde, ilgili bulundu¤u kazanc›n Türkiye'de genel sonuç he- saplar›na intikal ettirildi¤i hesap döneminde tamamen veya k›smen indirilemeyen vergiler, bu dönemi izleyen üçüncü hesap dönemi so- nuna kadar indirim konusu yap›labilir.

(5) Geçici vergilendirme dönemi içinde yurt d›fl›ndan elde edilen gelirlerin bulunmas› halinde, bu gelirler üzerinden elde edildi¤i ülke- lerde kesinti veya di¤er flekillerde ödenen vergiler, o dönem için he- saplanan geçici vergi tutar›ndan da mahsup edilebilir. ‹ndirilecek tu- tar, yurt d›fl›nda elde edilen kazançlara Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen geçici vergi oran›n›n uygulanmas›yla bulunacak tutardan fazla olamaz.

(6) Yabanc› ülkelerde vergi ödendi¤i, yetkili makamlardan al›na-

rak mahallindeki Türk elçilik veya konsolosluklar›, yoksa mahallin-

de Türk menfaatlerini koruyan ülkenin ayn› nitelikteki temsilcileri

taraf›ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad›kça, yabanc› ül-

kede ödenen vergiler Türkiye'de tarh olunan vergiden indirilemez.

(6)

(7) Kurumlar vergisinden indirim konusu yap›lan vergilerin ya- banc› ülkelerde ödendi¤ini gösterir belgelerin, tarhiyat s›ras›nda mü- kellef taraf›ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc› ülkede ödenen veya ödenecek olan vergi, Kanunun 32 nci maddesindeki kurumlar vergisi oran›n› aﬂmamak ﬂart›yla o ülkede geçerli olan oran üzerin- den hesaplan›r ve tarhiyat›n bu suretle hesaplanan tutara isabet eden k›sm› ertelenir. ‹braz edilmesi gereken belgeler, tarh tarihinden iti- baren en geç bir y›l içinde ilgili vergi dairesine ibraz edildi¤i takdir- de, bu belgelerde yaz›l› kesin tutara göre tarhiyat düzeltilir.

(8) Mücbir sebepler olmaks›z›n belgelerin bu süre zarf›nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz›ndan sonra ertelenen vergi tuta- r›ndan daha düﬂük bir mahsup hakk› oldu¤unun anlaﬂ›lmas› halinde, ertelenen vergiler için Amme Alacaklar›n›n Tahsil Usulü Hakk›nda Kanun hükümlerine göre gecikme zamm› hesaplan›r.

(9) Bu madde hükmünün uygulanmas›nda, yabanc› para ile öde- nen vergilere, bunlar›n ilgili bulundu¤u kazançlar›n genel sonuç he- saplar›na intikali esnas›ndaki kur uygulan›r.

- Kurumlar Vergisi Kanunumd.7 (Kontrol Edilen Yabanc› Kurum Kazanc›), md.32 (Kurumlar Vergisi Oran› ve Geçici Vergi)

- Vergi Usul Kanunumd.13 (Mücbir Sebepler), md.280 (Yabanc› Paralar) GEREKÇELER

Hükümet Gerekçesi

Madde 33- Madde ile yurt d›fl›nda elde edilip de Türkiye'de vergilendirilecek kazanç- lar için daha önce mahallinde ödenen vergilerin, Türkiye'de bu kazançlar nedeniyle hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmesi olana¤› verilmekte ve bu mahsubun yöntem ve s›n›rlar› belirlenmektedir. Ayr›ca, söz konusu s›n›rlamalar as›l olmak kayd›y- la, yurt içi faaliyetlerin mali zararla sonuçlanm›fl olmas› sebebiyle Türkiye'deki beyannamelere dahil edilen yurt d›fl› kazançlar üzerinden mahallinde ödenen vergilerin k›s- men veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk›n›n da izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar kullan›labilece¤ine dair bir hükme yer verilmektedir.

Bir baflka düzenleme de, tam mükellefiyete tabi anonim flirketlerin yurt d›fl› ifltiraklerinden elde ettikleri ve Türkiye'de vergilendirilecek olan kazançlar için hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecek yurt d›fl› vergilerin kapsam›n›n, mahallinde ödenen kurumlar vergisinin bu kazançlara isabet eden k›sm› ile s›n›rl› tutulmufl olmas›- d›r. Kontrol edilen yabanc› kurumlar›n Türkiye'de vergilendirilecek kazançlar› için de ayn› uygulama söz konusudur. Yurt d›fl›nda ödenen vergilerin Türkiye'de hesaplanacak

(7)

kurumlar vergisinden mahsup edilmesi istendi¤inde, Türkiye'deki vergi matrah›na dahil edilen yurt d›fl› kazanç tutar›n›n bu vergileri de içerecek flekilde brütlefltirilmifl olmas›

gerekti¤i ise aç›kt›r. F›kra ayr›ca geçici vergi dönemleri aç›s›ndan tan›nm›ﬂ bir mahsup olana¤›n› da içermektedir.

Yabanc› ülkelerde vergi ödendi¤inin, yetkili makamlardan al›narak mahallindeki Türk elçilik veya konsolosluklar›, yoksa mahallinde Türk menfaatlerini koruyan ülkenin ayn› nitelikteki temsilcileri taraf›ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad›kça, yabanc› ülkede ödenen vergiler Türkiye'de tarh olunan vergiden indirilemeyece¤i belirtilmektedir.

Kurumlar vergisinden indirim konusu yap›lan vergilerin yabanc› ülkelerde ödendi¤i- ni gösterir belgelerin, tarhiyat s›ras›nda mükellef taraf›ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc› ülkede ödenen veya ödenecek olan vergi, bu Kanunun 32 nci maddesindeki kurumlar vergisi oran›n› aﬂmamak ﬂart›yla o memlekette câri oldu¤u bilinen oran üzerin- den hesaplanacakt›r. Tarhiyat›n bu suretle hesaplanan miktara isabet eden k›sm›n›n ertelenmesi, ibraz edilmesi gereken belgelerin tarh tarihinden itibaren en geç bir y›l için- de ilgili vergi dairesine ibraz edildi¤i takdirde, bu belgelerde yaz›l› kesin tutara göre tarhiyat›n düzeltilmesi öngörülmektedir.

Ayr›ca, mücbir sebepler olmaks›z›n belgelerin bu süre zarf›nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz›ndan sonra ertelenen vergi tutar›ndan daha düﬂük bir mahsup hak- k› oldu¤unun anlaﬂ›lmas› halinde, ertelenen vergiler için 6183 say›l› Kanun hükümleri- ne uygun olarak gecikme zamm› hesaplanacakt›r.

Plan ve Bütçe Komisyonu Alt Komisyon De¤iﬂiklik Gerekçesi :

- 33 üncü maddesi; yedinci f›kras›nda yer alan "ülkede geçerli oldu¤u bilinen oran"

ibaresinin "ülkede geçerli olan oran" ﬂeklinde redaksiyona tâbi tutulmas› suretiyle, Plan ve Bütçe Komisyonu De¤iﬂiklik Gerekçesi :

- 33 üncü maddesi; tam mükellef kurumlar›n do¤rudan veya dolayl› olarak sermayesi veya oy hakk›n›n %25'ine sahip oldu¤u yurt d›fl› ifltiraklerinden elde ettikleri kâr paylar›n›n brüt tutar›n›n Türkiye'de beyan edilecek kazanca dahil edilmesi, ifltiraklerin bulundu¤u ülkelerdeki kâr pay› da¤›t›m›na kaynak oluflturan kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin de Türkiye'de beyan edilecek kazanca dahil edilen kâr pay› tutar›na isabet eden k›sm›n›n Türkiye'de ödenecek kurumlar vergisinden mahsup edilebilmesine imkân tan›nmas›; böylelikle, Türkiye'de genel sonuç hesaplar›na intikal ettirilen kazançlara iliflkin yurt d›fl›nda ödenen vergilerin mahsubu ifllem- lerinde flimdiye kadar flube kazançlar› ile kâr paylar›na iliflkin kurumlar vergisi ve benzeri vergilerin mahsup edilebilme imkân› söz konusu iken, kâr pay› da¤›t›m›na kaynak teflkil eden belirli nitelikteki (%25) yurt d›fl› ifltirakin kazançlar› üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin de mahsubuna imkân tan›nmas› ve bu sistem ile yurt d›fl› ifltiraklerin kazançlar›n›n vergilendirilmesinde istisna uygulamas› yan›nda ver-

(8)

gi mahsubu imkân›n›n da tan›narak yurt d›ﬂ› kazançlar›n›n Türkiye'ye getirilmesinin sa¤lanmas› amac›yla üçüncü f›kran›n yeniden düzenlenmesi; 34 üncü maddenin dokuzuncu f›kras›n›n yurt d›ﬂ›nda ödenen vergilerle ilgili olmas› nedeniyle dokuzuncu f›kra olarak maddeye eklenmesi suretiyle,

33. Yurt D›ﬂ›nda Ödenen Vergilerin Mahsubu 33.1. Mahsup imkan›

Yurt d›ﬂ›nda elde edilip de Türkiye’de vergilendirilecek kazançlar için daha önce mahallinde ödenen vergiler, Türkiye’de bu kazançlar nedeniyle hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.

Yurt d›ﬂ›nda yabanc› para ile ödenen vergilere, bunlar›n ilgili bulundu¤u kazançlar›n genel sonuç hesaplar›na intikali esnas›ndaki kur uygulanacakt›r.

33.2. Mahsup süresi

Afla¤›da yer alan s›n›rlamalar as›l olmak kayd›yla, zarar mahsubu veya istisnalar sonucu ilgili y›lda Türkiye’de vergiye tabi kurum kazanc›n›n oluflmamas› nedeniyle, Türki- ye’deki beyannamelere dahil edilen yurt d›fl› kazançlar üzerinden mahallinde ödenen vergilerin k›smen veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk› izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar kullan›labilecektir.

33.3. Mahsup edilebilecek yurt d›ﬂ› vergilerin s›n›r›

Yurt d›fl› kazançlar üzerinden ödenip Türkiye’de tarh olunacak vergilerden mahsup edilebilecek yurt d›fl›nda ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, hiçbir surette yurt d›- fl›nda elde edilen kazançlara %20 kurumlar vergisi oran›n›n uygulanmas›yla bulunacak tutardan fazla olamayacakt›r.

Yurt d›fl›nda ödenen vergilerin Türkiye’de hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmesi istendi¤inde, Türkiye’deki vergi matrah›na dahil edilen yurt d›fl› kazanç tutar›- n›n bu vergileri de içerecek flekilde brütlefltirilmifl olmas› gerekmektedir.

Örne¤in; (A) Kurumu, (B) Ülkesindeki iflyerinde 100.000.- YTL karfl›l›¤› kurum kazan- c› elde etmifltir. Bu kazanç üzerinden yabanc› ülkedeki vergi mevzuat› uyar›nca %25 oran›nda kurumlar vergisi ve benzeri vergi ödenmifltir. Bu durumda, (A) Kurumu, 100.000.- YTL’yi Türkiye’de kurum kazanc›na dahil edecek, ancak bu kazanca iliflkin yurt d›fl›nda ödenen verginin, Türkiye’de bu kazanca iliflkin olarak hesaplanan vergiyi aflan k›sm›n› yani [25.000 - (100.000 x %20)=] 5.000.- YTL’yi Türkiye’de hesaplanan vergiden mahsup edemeyecektir. Bu verginin, câri y›lda oldu¤u gibi sonraki y›llarda da mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktad›r.

(9)

Di¤er yandan, yurt d›fl›nda elde edilen kazançlar›n kurumlar vergisinden istisna edilmifl olmas› halinde, bu kazançlar üzerinden yurt d›fl›nda ödenen vergilerin yurt içinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmesi mümkün de¤ildir.

33.4. Kontrol edilen yabanc› kurumun ödedi¤i vergiler

Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin uyguland›¤› hallerde, kontrol edilen yabanc› kurumun ödemiﬂ oldu¤u gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler, söz konusu kurumun Türkiye’de vergilendirilecek kazanc› üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir.

33.5. Yurt d›ﬂ› iﬂtiraklerden elde edilen kâr paylar› üzerinden ödenen vergilerin mahsubu

Tam mükellef kurumlar›n do¤rudan veya dolayl› olarak sermayesi veya oy hakk›n›n en az %25’ine sahip oldu¤u yurt d›fl› ifltiraklerinden elde ettikleri kâr paylar› üzerinden Tür- kiye’de ödenecek kurumlar vergisinden, ifltiraklerin bulundu¤u ülkelerdeki kâr pay› da-

¤›t›m›na kaynak oluﬂturan kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin kâr pay› tutar›na isabet eden k›sm› mahsup edilebilecektir. Kazanca ilave edilen kâr pay›, bu kazançlar üzerinden yurt d›ﬂ›nda ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler dahil edilmek suretiyle dikkate al›nacakt›r.

Örnek: (A) Kurumunun sermayesine %30 oran›nda ifltirak etti¤i yurt d›fl›ndaki (C) Ku- rumundan elde etti¤i ifltirak kazanc›na iliflkin bilgiler afla¤›daki gibidir.

(Yurt d›fl›ndan elde edilen yabanc› para karfl›l›¤› kâr paylar› ve ödenen vergiler YTL cinsinden hesaplanm›flt›r.)

‹ﬂtirak oran›... %30 Yabanc› ülkedeki kurumlar vergisi oran›... %10 Yabanc› ülkede da¤›t›lan kâr paylar›na uygulanan vergi kesintisi oran›... %20 (C) Kurumunun toplam kurum kazanc›...1.000.000.- YTL (C) Kurumunun yabanc› ülkede ödedi¤i kurumlar vergisi (%10)... 100.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti¤i iﬂtirak kazanc› (brüt)... 300.000.- YTL Yabanc› ülkede ödenen kurumlar vergisinden (A) Kurumunun

elde etti¤i iﬂtirak kazanc›na isabet eden tutar (300.000 x %10)... 30.000.- YTL (C) Kurumunun da¤›t›labilir kazanc›... 900.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti¤i vergi sonras› kâr pay›... 270.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti¤i kâr pay›ndan da¤›t›m aﬂamas›nda

yurt d›ﬂ›nda kesilen vergi (270.000 x %20)... .54.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti¤i net kâr pay› tutar›... 216.000.- YTL Bu durumda, (A) Kurumu, Türkiye’de kurumlar vergisinden istisna edilmemiﬂ (C) Ku- rumundan elde etti¤i net 216.000.- YTL’yi, brüt tutar›yla (300.000.- YTL) kurum kazan-

(10)

c›na ekleyecek, bu kazanç üzerinden yurt d›ﬂ›nda ödenen [(100.000 x %30) + 54.000=]

84.000.- YTL’nin (300.000 x %20=) 60.000.- YTL’ye kadar olan k›sm›n›, bu kazanç üzerinden Türkiye’de hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edebilecektir. 60.000.- YTL’nin üzerinde kalan 24.000.- YTL’lik yurt d›ﬂ›nda ödenen vergi tutar›n›n mahsup imkan› bulunmamaktad›r.

33.6. Yurt d›ﬂ›nda ödenen vergilerin geçici vergiden mahsubu

Yurt d›fl›nda ödenen vergilerin geçici vergiden mahsubu mümkündür. Geçici vergilendirme dönemi içinde yurt d›fl›ndan elde edilen gelir bulunmas› halinde, bu gelirler üze- rinden elde edildi¤i ülkelerde kesinti veya di¤er flekillerde ödenen vergiler, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutar›ndan da mahsup edilebilecektir. Ancak, indirilecek tutar, yurt d›fl›nda elde edilen kazançlara %20 geçici vergi oran›n›n uygulanmas›yla bulunacak tutardan fazla olamayacakt›r.

33.7. Yurt d›ﬂ›nda ödenen vergilerin tevsiki

Yabanc› ülkelerde vergi ödendi¤i, yetkili makamlardan al›narak mahallindeki Türk elçi- lik veya konsolosluklar›, yoksa mahallinde Türk menfaatlerini koruyan ülkenin ayn› nitelikteki temsilcileri taraf›ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad›kça, yabanc› ül- kede ödenen vergiler Türkiye’de tarh olunan vergiden indirilemeyecektir.

Kurumlar vergisinden indirim konusu yap›lan vergilerin yabanc› ülkelerde ödendi¤ini gösterir belgelerin, tarhiyat s›ras›nda mükellef taraf›ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc› ülkede ödenen veya ödenecek olan vergi, %20 kurumlar vergisi oran›n› aﬂmamak ﬂart›yla o memlekette câri oldu¤u bilinen oran üzerinden hesaplanacakt›r. Tarhiyat›n bu suretle hesaplanan miktara isabet eden k›sm›n›n ertelenmesi, ibraz edilmesi gereken belgelerin, tarh tarihinden itibaren en geç 1 y›l içinde ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi halinde, bu belgelerde yaz›l› kesin tutara göre tarhiyat›n düzeltilmesi gerekmektedir.

Mücbir sebepler olmaks›z›n belgelerin an›lan süre zarf›nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz›ndan sonra ertelenen vergi tutar›ndan daha düﬂük bir mahsup hakk› oldu¤unun anlaﬂ›lmas› halinde, ertelenen vergiler için 6183 say›l› Kanun hükümlerine uygun olarak gecikme zamm› hesaplanacakt›r.

ÖZELGELER

‹stanbul Vergi Dairesi Baﬂkanl›¤›n›n B.07.1.G‹B.4.34.16.01/KVK-43-7179 / 15511 say› ve 8.8.2006 tarihli Özelgesi

Yukar›da yer alan Kanun maddelerinin tetkikinde; Yabanc› memleketlerde elde edilerek Türkiye’de genel netice hesaplar›na intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen benzeri vergilerin Türkiye‘de tarh olunan kurumlar vergisinden indiriminin yap›labilmesi Kurumlar Vergisi Kanunun 43. maddesinde say›lan ﬂartlar dahilinde mümkündür.

Yabanc› memleketlerde elde edilerek Türkiye’de genel netice hesaplar›na intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen benzeri vergiler Türkiye’de tarh olunan Kurumlar Vergisinden indirilebilecek olup, yat›r›m indiriminden yararlanman›z nedeniyle beyanname üzerinden indiremedi¤iniz k›sm›n iade al›nmas› veya di¤er vergi borçlar›na (yat›r›m indirimi stopaj›na) mahsup edilmesi mümkün de¤ildir.

(11)

Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Baﬂkanl›¤›n›n B.07.1.G‹B.04.99.16.01/2-Muk-21 / 3110 say› ve 6.3.2007 tarihli Özelgesi

Firman›n 2006 y›l›nda Cezayir’de elde etti¤i ve y›l içerisinde gelir olarak kay›tlar›na intikal ettirdi¤i 1.901.218.-YTL kazanc› üzerinden ülke mevzuat› gere¤ince kesinti yoluyla %24 oran›nda ödedi¤i kurumlar vergisinin, söz konusu kazanca %20 kurumlar vergisi oran›n›n uygulanmas› ile bulunan tutar› aflan k›sm› Türkiye’de tarh olunan vergiden mahsup edilemez. Safi kurum kazanc›n›n tespitinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde belirtilen giderler has›lattan indirim konusu yap›labilece¤inden, yurtd›fl›nda ödenen ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 33/4. maddesiyle belirlenen yasal s›n›r› aflmas› nedeniyle kurumlar vergisinden mahsup edilemeyen vergiler, an›lan maddelerde indirilebilecek giderler aras›nda say›lmad›¤›ndan, kurum kazanc›n›z›n tespitinde gider olarak kabul edilmesi mümkün de¤ildir.

(12)

(13)

Yurt içinde kesilen vergilerin mahsubu

MADDE 34- (1) Beyannamede gösterilen kazançlardan, Kanunun 15 inci maddesinin birinci f›kras›na ve 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f›kralar›na göre kayna¤›nda kesilmifl olan vergiler (hayat si- gorta flirketlerinde matematik karfl›l›klar›n yat›r›ma yönlendirilme- sinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yap›lan kesintiler da- hil), beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mah- sup edilir.

(2) Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü f›kras›na göre vergi kesin- tisi yap›lan kurum kazanc›ndan kâr pay› alan kurumlar, ald›klar›

kâr pay›n›n içerdi¤i kesintiyi mahsup edebilirler. Mahsup edilecek tutar, ele geçen net kâr pay›n›n geçerli kesinti oran› kullan›larak brütleﬂtirilmesi suretiyle hesaplan›r.

(3) Kontrol edilen yabanc› kurumlara yap›lan ödemeler üzerinden Kanunun 30 uncu maddesinin yedinci f›kras› uyar›nca kesilen vergi- ler, bu ﬂirketin Türkiye'deki beyannameye dahil edilen kurum ka- zanc› üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebi- lir. Ancak mahsup edilecek vergi, kontrol edilen yabanc› kurumun bu ödemelerden kaynaklanan kazanc›na isabet eden kurumlar vergi- sini aﬂamaz.

(4) Geçici vergilendirme dönemi içinde elde edilen gelirler üzerin- den kesinti yoluyla ödenmiﬂ vergilerin bulunmas› halinde bu vergiler, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutar›ndan da mahsup edilebi- lir. ‹lgili hesap dönemine iliﬂkin tahakkuk ettirilen geçici verginin sa- dece ödenen k›sm› y›ll›k kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir.

(5) Bu maddede belirtilen s›n›rlar dahilinde mahsup edilecek ver- giler, beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla oldu¤u takdirde, bu durum vergi dairesince mükellefe yaz› ile bildi- rilir. Aradaki fark, mükellefin söz konusu yaz›y› tebellü¤ tarihinden itibaren bir y›l içinde baﬂvurusu halinde kendisine iade olunur. Bir y›l içinde baﬂvurmayan mükelleflerin bu farktan do¤an alacaklar›

düﬂer.

(6) Maliye Bakanl›¤›; iadeyi mahsuben veya nakden yapt›rmaya,

inceleme raporuna, yeminli malî müﬂavir raporuna veya teminata

ba¤lamaya ve iade için aran›lacak belgeleri belirlemeye yetkilidir. Bu

yetki; kazanç türlerine, iade ﬂekillerine, geliri elde edenin veya öde-

meyi yapan›n hukukî statüsüne göre ayr› ayr› kullan›labilir.

(14)

(7) Mahsuben iade iﬂlemi, aranan tüm belgelerin tamamlanmas›

flart›yla, y›ll›k kurumlar vergisi beyannamesinin verildi¤i tarih itiba- r›yla yap›l›r. ‹kmalen veya re’sen yap›lan tarhiyatlarda mahsup iflle- mi, mahsup talebine iliflkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kay›tlar›na girdi¤i tarih esas al›narak yap›l›r. Aranan belge- lerin tamamlanmas› aflamas›nda yap›lan tahsilatlar yönünden dü- zeltme yap›lmaz.

(8) Kanunun 5 inci maddesinin birinci f›kras›n›n (d) bendinde be- lirtilen fon ve ortakl›klar, ayn› bentte yer alan kazançlar›n elde edil- mesi s›ras›nda, Kanunun 15 inci maddesi uyar›nca kendilerinden ke- silen vergileri, vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine öden- mifl olmak flart›yla, Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü f›kras›na göre kurum bünyesinde yapacaklar› vergi kesintisinden mahsup ede- bilirler. Mahsup edilemeyen kesinti tutar› mükellefin baflvurusu ha- linde red ve iade edilir.

- Kurumlar Vergisi Kanunumd.5 (‹stisnalar), md.15 (Vergi Kesintisi), md.30 (Dar Mükellefiyette Vergi Kesintisi), md.32 (Kurumlar Vergisi Oran› ve Geçici Vergi) - Gelir Vergisi Kanunumd.Mükr.120 (Geçici Vergi)

- Vergi Usul Kanunumd.29 (‹kmalen Vergi Tarh›), md.30 (Re’sen Vergi Tarh›) - 6183 say›l› AATUHKmd.51 (Gecikme Zamm›, Nispeti ve Hesab›)

Madde 34- Madde ile, yurt içinde kesilen vergilerin mahsubu düzenlenmektedir.

Kontrol edilen yabanc› kurumlar›n Türkiye'de vergilendirilecek yurt d›ﬂ› kazançlar› üze- rinden hesaplanacak kurumlar vergisinden vergi cennetleri ile mücadele amac›yla yap›l- mas› öngörülen vergi kesintisinin mahsubu da bu f›krada yer almaktad›r.

Maddede yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilecek vergilerin beyanname üze- rinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla olmas› halinde, fazla olan vergi tutar› mü- kellefe yaz› ile bildirilecektir. Mükellefin söz konusu yaz›y› tebellü¤ tarihinden itibaren bir y›l içinde baflvurmas› flart›yla kendisine iade edilece¤i, bu süre içinde baflvurmayanlar›n bu farktan do¤an alacaklar›n›n düflece¤i belirtilmektedir.

Ayr›ca mahsup iﬂleminin hangi tarih itibar›yla yap›laca¤› konusuna da aç›kl›k kazan- d›r›lmaktad›r.

Maddede yer alan bir di¤er düzenleme de, yurt içinde kesilen vergilerin, fon ve ortak- l›k bünyesinde yap›lan vergi kesintisine mahsup imkan› getirilmesine dair hükümdür.

Dar mükellefiyete tabi kurumlar›n vergisi kesinti yoluyla al›nan ve kurumlar vergisi

(15)

beyannamesine dahil edilmesi ihtiyari k›l›nan kazançlar› için beyanname verilmesi halinde, bu kazançlar üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden, evvelce kesinti yoluyla al›nan vergilerin genel hükümler çerçevesinde mahsup edilebilece¤i de aç›kt›r.

- 34 üncü maddesi; beﬂinci f›krada yer alan "Bu f›krada" ibaresinin "Bu maddede"

ﬂeklinde redaksiyona tutulmas› suretiyle,

Plan ve Bütçe Komisyonu De¤iﬂiklik Gerekçesi :

- 34 üncü maddesi; dokuzuncu f›kran›n, yurt d›ﬂ›nda ödenen vergilerle ilgili olmas›n- dan dolay›, konuyla ilgili 33 üncü maddeye dokuzuncu f›kra olarak eklenmesi nedeniyle maddeden ç›kar›lmas› suretiyle,

34. Yurt ‹çinde Kesilen Vergilerin Mahsubu 34.1. Vergi mahsubu

Kurumlar Vergisi Kanununun 34 üncü maddesinin birinci f›kras› uyar›nca, beyannamede gösterilen kazançlardan, Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin birinci f›kras›na ve 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f›kralar›na göre, kayna¤›nda kesilmiﬂ olan vergiler beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.

Kanunun 15 inci maddesinin birinci f›kras› ile 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f›k- ralar›na göre yap›lan vergi kesintilerinin bir k›sm›, Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam›nda vergi kesintisine tabi tutuldu¤undan, beyannameye dahil ka- zançlar üzerinden bu hüküm uyar›nca kesilen vergilerin de hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmesi mümkündür.

Ancak, Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinin (2) ve (3) numaral› f›kralar›

kapsam›nda vergi kesintisi yap›lmas› halinde, kesinti suretiyle ödenen verginin, iﬂlem- den do¤an kazanc›n tabi oldu¤u vergi kesintisiyle çarp›m› sonucu bulunacak tutar› aﬂan k›sm›, y›ll›k kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecektir.

Sigorta ve reasürans flirketlerinde, hayat sigorta branfl›nda teminat sa¤layan flirketlerin, hayat matematik karfl›l›klar›n›n yat›r›ma yönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yap›lan vergi kesintileri de ayn› flekilde söz konusu sigorta flirketinin beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.

Ayr›ca, dar mükellefiyete tabi kurumlar›n vergi kesintisi yoluyla al›nan ve kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilmesi ihtiyari k›l›nan kazançlar› için beyanname verilmesi halinde, bu kazançlar üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden, evvelce kesinti yoluyla al›nan vergiler genel hükümler çerçevesinde mahsup edilebilecektir.

(16)

Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinde, kesinti yoluyla ödenen vergilerde mütesel- sil sorumluluk esas› getirilmifltir. Söz konusu maddede mal al›m ve sat›m› dolay›s›yla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairelerine yat›rmak zorunda olanlar›n, bu yükümlülük- lerini yerine getirmemeleri halinde bu kiflilerle birlikte verginin ödenmemesinden, al›m sat›ma taraf olanlar›n tümünün müteselsil sorumlu olacaklar› belirtilmifltir. Bu esas çer- çevesinde, 164 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli¤inde⁴ kurumlar›n, satt›klar› zira- i ürün bedelleri üzerinden müteselsil sorumluluklar› gere¤i vergi kesintisi yap›lmas› esa- s› benimsenmifl olup kesilen vergiler an›lan Tebli¤de belirtilen esaslar dahilinde kurumlar›n beyannameleri üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci f›kras›n›n (10) numaral› bendinde, baflbayiler hariç olmak üzere Milli Piyango ‹daresince ç›kar›lan biletleri satanlar ile di¤er kiflilerce ç›kar›lan bu nitelikteki biletleri satanlara yap›lan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden vergi kesintisi yap›laca¤› belirtilmifltir. Söz konusu öde- melerin kurumlar vergisi mükelleflerine yap›lmas› halinde, bu Tebli¤in yay›m tarihinden itibaren an›lan hüküm uyar›nca vergi kesintisi yap›lmayacakt›r.

34.2. Fonlar ve yat›r›m ortakl›klar› bünyesinde kesilen verginin, söz konusu kurumlardan kâr pay› alanlarca mahsubu

Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin üçüncü f›kras›na göre, fonlar›n ve ya- t›r›m ortakl›klar›n›n Kanunun 5 inci maddesinin birinci f›kras›n›n (d) bendinde yaz›l› istisna kazançlar› üzerinden fon bünyesinde kesilen vergiler, söz konusu fon ve ortakl›k- lar›n kat›lma belgeleri ile hisse senetlerinden kâr pay› alan kurumlar taraf›ndan, ald›kla- r› kâr pay›n›n içerdi¤i vergi kesintisi miktar› ile s›n›rl› olmak üzere hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir.

Mahsup edilecek tutar, ele geçen net kâr pay›n›n geçerli kesinti oran› kullan›larak brüt- leﬂtirilmesi suretiyle hesaplanacakt›r. Kâr pay›n›n elde edildi¤i tarih ile vergi kesintisinin yap›ld›¤› tarih aras›nda dönem fark› olmas›n›n önemi bulunmamaktad›r. Dolay›s›y- la, vergi mahsubunda geçerli vergi oran›, kâr pay›n›n elde edildi¤i dönem için geçerli olan vergi oran› olacakt›r.

34.3. Kontrol edilen yabanc› kurum kazanc› üzerinden kesilen vergilerin mahsubu Kontrol edilen yabanc› kurumlara yap›lan ödemeler üzerinden Kurumlar Vergisi Kanu- nunun 30 uncu maddesinin yedinci f›kras› uyar›nca kesilen vergiler, bu ﬂirketin Türki- ye’deki beyannameye dahil edilen kurum kazanc› üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir.

Ancak, söz konusu mahsup edilecek verginin, kontrol edilen yabanc› kurumun bu öde- melerden kaynaklanan kazanc›na isabet eden kurumlar vergisini aﬂmamas› gerekmektedir.

4 15/9/1990 tarih ve 20636 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanm›ﬂt›r.

(17)

34.4. Kesilen vergilerin geçici vergiden mahsubu

Geçici vergilendirme dönemi içinde elde edilen gelir üzerinden kesinti yoluyla ödenmiﬂ vergiler varsa bu vergilerin, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutarlar›ndan mahsubu mümkün bulunmaktad›r.

Bununla birlikte, ilgili hesap dönemine iliﬂkin tahakkuk ettirilen geçici verginin sadece ödenen k›sm›, y›ll›k kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.

34.5. Kesilen vergilerin beyanname üzerinden mahsubu

Kurumlar Vergisi Kanununun 34 üncü maddesinde yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilecek vergilerin beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla olmas› halinde, bu durum vergi dairesince mükellefe yaz› ile bildirilecektir. Fazla olan bu tutar, mükellefin söz konusu yaz›y› tebellü¤ tarihinden itibaren bir y›l içinde baflvurma- s› flart›yla kendisine iade edilecek olup; bu süre içinde baflvurmayanlar›n bu farktan do-

¤an alacaklar› düﬂecektir.

Kanunun 34 üncü maddesiyle verilen yetki do¤rultusunda, Maliye Bakanl›¤›, iadeyi mahsuben veya nakden yapt›rmaya, inceleme raporuna, yeminli mali müflavir raporuna veya teminata ba¤lamaya ve iade için aran›lacak belgeleri belirlemeye yetkilidir. Bu yetki; kazanç türlerine, iade flekillerine, geliri elde edenin veya ödemeyi yapan›n hukuki statüsüne göre ayr› ayr› kullan›labilmektedir. Bu konuda 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli¤inde gerekli aç›klamalar yap›lm›fl bulunmaktad›r.

Kesinti yoluyla ödenen vergilerin mahsuben iade ifllemi, aranan tüm belgelerin tamamlanmas› flart›yla, y›ll›k kurumlar vergisi beyannamesinin verildi¤i tarih itibar›yla yap›lacakt›r. ‹kmalen veya re’sen yap›lan tarhiyatlarda mahsup ifllemi, mahsup talebine iliflkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kay›tlar›na girdi¤i tarih esas al›narak yap›lacakt›r. Aranan belgelerin tamamlanmas› aflamas›nda yap›lan tahsilatlar yönünden ise düzeltme yap›lmayacakt›r.

34.6. Fonlar›n ve yat›r›m ortakl›klar›n›n gelirleri üzerinden ödenen vergilerin mahsubu

Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci f›kras›n›n (d) bendinde say›lan fonlar›n ve yat›r›m ortakl›klar›n›n kazançlar›, kurumlar vergisinden istisna edilmiﬂ bulunmaktad›r.

Söz konusu fon ve yat›r›m ortakl›klar›, ayn› bentte yer alan kazançlar›n elde edilmesi s›- ras›nda, Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesi veya Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyar›nca, gelirleri üzerinden kesilen vergileri, Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü f›kras›na göre kurum bünyesinde yapacaklar› vergi kesintisinden mahsup edebileceklerdir. Ancak, söz konusu vergi mahsubunun yap›labilmesi için kesilen vergilerin vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine ödenmiﬂ olmas› ﬂartt›r.

(18)

Beyanname üzerinden vergi mahsubunun yap›lmas›ndan sonra, mahsup edilemeyen bir vergi tutar› kalmas› halinde, söz konusu vergi kesintisi mükellefin baﬂvurusu üzerine 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli¤inde belirtilen esaslar çerçevesinde red ve iade edilecektir.

34.7. Yurt d›ﬂ›nda ödenen vergilerin, yurt içinde ödenen vergilerin ve geçici vergi- nin mahsup s›ras›

Yurt d›fl›nda ödenen vergiler, Kurumlar Vergisi Kanununa göre hesaplanan kurumlar vergisinden öncelikle mahsup edilecek, artan tutar›n bulunmas› halinde yurt içinde kesinti suretiyle ödenen vergiler ve geçici vergi mahsup edilecektir. Ayr›ca, Kanunun 33 üncü maddesinde yer alan s›n›rlamalar as›l olmak kayd›yla zarar mahsubu veya istisnalar sonucu ilgili y›lda Türkiye’de vergiye tabi kurum kazanc›n›n oluflmamas› nedeniyle Türkiye’deki beyannamelere dahil edilen yurt d›fl› kazançlar üzerinden mahallinde öde- nen vergilerin k›smen veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk›

izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar kullan›labilecektir.

Örnek: Tam mükellef (Z) A.fi., 2006 y›l›nda (D) ülkesinde bulunan flubesinden Kurum- lar Vergisi Kanunu kapsam›nda istisna olarak de¤erlendirilmeyen 150.000.- YTL karfl›- l›¤› kurum kazanc› elde etmifl ve bu kazanç üzerinden %30 oran›nda 45.000.- YTL kurumlar vergisi ödemifltir. Kurumun yurt içindeki faaliyetlerinden elde etti¤i kazanç ise 750.000.- YTL olup 60.000.- YTL kesinti suretiyle ödenen vergi, 110.000.- YTL de ödenen geçici vergisi bulunmaktad›r. (Yurt d›fl›ndan elde edilen yabanc› para karfl›l›¤›

kâr paylar› ve ödenen vergiler YTL cinsinden hesaplanm›ﬂt›r.)

Kurum kazanc›... 900.000.- YTL Hesaplanan kurumlar vergisi... 180.000.- YTL Mahsuplar (–)... 200.000.- YTL - Yurt d›ﬂ›nda ödenen verginin mahsup edilebilecek k›sm›... 30.000.- YTL (150.000 x %20 = 30.000)

- Kesinti suretiyle yurt içinde ödenen vergi... 60.000.- YTL - Geçici vergi... 110.000.- YTL Ödenecek kurumlar vergisi... 0

‹adesi gereken geçici vergi... 20.000.- YTL Örnekte görüldü¤ü üzere, yurt d›ﬂ›nda ödenen vergiler öncelikle mahsup edilecek, s›ra- s›yla yurt içinde kesinti suretiyle ödenen vergiler ve geçici vergi mahsup edilecek, mahsup edilemeyen geçici vergi tutar› olan 20.000.- YTL mükellefe iade edilebilecektir.

Yurt d›ﬂ›nda ödenen verginin 15.000.- YTL’lik k›sm›n›n ise mahsup s›n›r›n› aﬂt›¤› için câri y›lda veya sonraki y›llarda mahsup edilebilmesi mümkün de¤ildir.

(19)

34.8. De¤erleme ifllemlerinden do¤an kazanca isabet eden vergi kesintilerinin mahsubu Vadesi de¤erleme gününden sonra olan repo ve ters repo ifllemleri ile vadeli mevduat hesaplar›na iliflkin olarak, de¤erleme gününe kadar tahakkuk eden ve kurum kazanc›n›n tespitinde gelir olarak dikkate al›nan faiz tutarlar› üzerinden, ilgili dönem beyannamesinin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar kesinti suretiyle ödenmifl olan verginin, beyannameye dahil edilen gelire isabet eden k›sm› hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.

Ayn› ﬂekilde, beyanname tarihine kadar sat›lan veya itfa edilen Devlet tahvili ve Hazi- ne bonolar› ile menkul k›ymet yat›r›m fonlar›n›n kat›lma belgelerinden, de¤erleme gü- nüne kadar tahakkuk eden ve kurum kazanc›na dahil edilen gelirlere isabet eden vergi kesintileri de beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.

ÖZELGELER

‹stanbul Vergi Dairesi Baﬂkanl›¤›n›n B.07.1.G‹B.4.34.16.01/KVK-34-7145 /13782 say› ve 14.7.2006 tarihli Özelgesi

Y›llara sari inflaat ve onar›m iflleri dolay›s›yla flirketinize ödenen istihkak bedel- lerinden yap›lan kesintilerin 2003 y›l› kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde mahsubu sonucunda kalan iadesi gereken kurumlar vergisinin flirketinizin vergi borçlar›na mahsup edilmesi sonucunda kalan k›sm›n›n ifltirak etti¤iniz flirketin vergi borçlar›na, 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli¤i’nin “Mahsuben ‹ade” flartlar›na göre mahsubu mümkün olmay›p, sadece flirketinizin kendi borçlar›na mahsubu mümkündür. Ancak, söz konusu iade alaca¤›n›n tebli¤in ilgili bölümünde bahsedilen nakden iade edilebilir aflamaya gelmesi halinde, üçüncü flah›slar›n (flirket orta¤›) vergi borçlar›na mahsubu mümkündür.

(20)

(21)

Muafiyet, istisna ve indirimlerin s›n›r›

MADDE 35- (1) Di¤er kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimle- re iliﬂkin hükümler, kurumlar vergisi bak›m›ndan geçersizdir.

(2) Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere iliﬂ- kin hükümler, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda de¤iﬂiklik yap›l- mak suretiyle düzenlenir.

(3) Uluslararas› anlaﬂma hükümleri sakl›d›r.

Madde 35- Bu madde ile Kurumlar Vergisi Kanunu d›ﬂ›nda di¤er kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirim hükümlerinin kurumlar vergisi bak›m›ndan geçersiz oldu¤u;

muafiyet, istisna ve kurum kazanc›n›n tespitinde indirimleri düzenleyen hükümlerin, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda de¤iﬂiklik yap›lmak suretiyle düzenlenece¤i ve uluslar aras› anlaﬂma hü- kümlerinin sakl› oldu¤u belirtilmektedir.

35. Di¤er Kanunlardaki Muafiyet, ‹stisna ve ‹ndirimlerin S›n›r›

Di¤er kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere iliﬂkin hükümler, kurumlar vergisi bak›m›ndan geçersizdir.

Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin dokuzuncu f›kras›na göre, Ka- nunun yürürlü¤ünden önce kurumlar vergisine iliﬂkin olarak baﬂka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler bak›m›ndan bu hükümler uygulanmayacakt›r.

Ayr›ca, 35 inci maddenin yürürlük tarihinin 1/1/2007 oldu¤u dikkate al›nd›¤›nda, bu ta- rihe kadar yürürlü¤e giren kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirim hükümleri kurumlar vergisi bak›m›ndan geçerli olacak, ancak bu tarihten sonra yürürlü¤e giren kanunlarda yer alan hükümlerin uygulanmas› mümkün olmayacakt›r.

Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere iliﬂkin hükümler, ancak Ku- rumlar Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda de¤iﬂiklik yap›lmak suretiyle düzenlenecektir.

Öte yandan, uluslararas› anlaﬂma hükümleri sakl›d›r.

(22)

ÖZELGELER

‹stanbul Vergi Dairesi Baﬂkanl›¤›n›n B.07.1.G‹B.4.34.16.01/KVK-35/6051 / 18943 say› ve 2.10.2006 tarihli Özelgesi

5520 say›l› Kanunun yürürlü¤ünden önce (21.06.2006) kurumlar vergisine iliflkin olarak baflka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler bak›m›ndan 35. madde hükmünün uygulanmayaca¤› hükmüne yer verilmifltir. Dolay›s›yla, 5520 say›l› Kurum- lar Vergisi Kanununun yürürlü¤ünden önce, 21.12.1999 tarih ve 23913 say›l› Resmi Ga- zete’de yay›mlanarak yürürlü¤e giren 4490 say›l› Türk Uluslararas› Gemi Sicili Kanu- nunun Türk Uluslararas› Gemi Siciline kay›tl› gemilerin iflletilmesinden elde edilen ka- zançlar›n gelir ve kurumlar vergilerinden istisna edilece¤ine iliflkin hükümlere yer verilmesi nedeniyle, 1/1/2007 tarihinden önce veya sonra olsun bu hükümlere göre gerçek veya tüzel kiflilerce elde edilen kazançlar›n gelir ve kurumlar vergilerinden istisna edil- mesine devam olunacakt›r.

(23)

Yürürlükten kald›r›lan hükümler

MADDE 36- 3/6/1949 tarihli ve 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Ka- nunu ile ek ve de¤iﬂiklikleri yürürlükten kald›r›lm›ﬂt›r.

Madde 36- 10/06/1949 tarih ve 7229 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan, 3/6/1949 tarihli 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Kanunu ile bu Kanunun ek ve de¤iﬂiklikleri yürürlük- ten kald›r›lm›ﬂt›r.

36. Geçici Hükümler

36.1.Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin sekizinci f›kras›nda, mu- afiyetten yararlanan yap› kooperatiflerinin 2006 y›l›n›n sonuna kadar Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f›kras›n›n (k) bendinde yaz›l› flartlar› sa¤layamamalar› halinde, 1/1/2006 tarihi itibar›yla muafiyetlerinin sona erece¤i hükme ba¤lanm›flt›r. An›lan kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetlerinin devam edip etmeyece¤i hususu, 2006 y›- l›n›n sonu itibar›yla belli olaca¤›ndan, bu flartlar› sa¤layamamalar› nedeniyle mükellef olan yap› kooperatifleri, 2006 hesap dönemine iliflkin olarak geçici vergi beyannamelerini vermeyeceklerdir. Ancak, söz konusu kooperatiflerin, 2006 y›l›na iliflkin kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresi içinde vermeleri gerekmektedir.

Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci f›kras›n›n (k) bendi ile tüketim ve taﬂ›mac›l›k kooperatifleri 1/1/2006 tarihi itibar›yla muafiyet kapsam›ndan ç›kart›ld›-

¤›ndan, an›lan kooperatifler, bu tarihten itibaren kurumlar vergisi mükellefi haline gel- mifltir. Ancak, Kanun 21/6/2006 tarihinde yay›mlanm›fl oldu¤undan, bu kooperatiflerin bu tarihten önce sona eren geçici vergi dönemlerine iliflkin geçici vergi beyannamesi verme zorunluluklar› bulunmamaktad›r.

36.2.Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin onuncu f›kras› ile Kanunun yürürlü¤ünden önceki dönemler itibar›yla 5422 say›l› Kanun hükümlerinin uygulanma- s›na devam olunaca¤› hususu aç›klanmaktad›r. Özellikle, Kanunun 13 üncü maddesinin 1/1/2007 tarihinden itibaren uygulanacak olmas› nedeniyle muhtemel boﬂlu¤un giderilmesi sa¤lanm›ﬂt›r.

36.3.Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin onbirinci f›kras› ile kurumlar vergisi oran›n›n 1/1/2006 tarihinden itibaren baﬂlayan vergilendirme dönemlerine uygulanmak üzere %20 olarak belirlendi¤i dikkate al›nd›¤›nda, ayn› tarihten baﬂlayan ge- çici vergi dönemlerinde de geçici verginin %20 oran›na göre hesaplan›p ödenmesi gerekmektedir. F›kra ile Kanunun yay›m› tarihine kadar olan dönemler için fazla ödenen

(24)

geçici verginin, mahsup ve iadesine iliflkin hususlar düzenlenmifl olup 1/1/2006 tarihinden sonraki birinci geçici vergi döneminde %30 oran›na göre hesaplanan ve tahsil edilen geçici vergilerin, birinci geçici vergi dönemine iliflkin kazanca %20 oran›n›n uygulanmas› sonucu hesaplanan tutar› aflan k›sm› müteakip dönemlerde hesaplanan geçici vergiden mahsup edilecektir.

37. Mülga 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Kanunu Uygulamas›na ‹liﬂkin Olarak Ç›- kar›lan Genel Tebli¤ler

Mülga 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Kanunu uygulamas›na iliﬂkin olarak ç›kar›lan genel tebli¤ler 5520 say›l› Kurumlar Vergisi Kanununun yürürlük tarihinden önceki dö- nemler itibar›yla uygulanmaya devam olunacakt›r.

(25)

GEÇ‹C‹ MADDE 1- (1) Bu Kanun uyar›nca vergi kesintisine tâbi tutulmuﬂ kazanç ve iratlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyar›nca ayr›ca kesinti yap›lmaz.

(2) Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyar›nca vergi kesintisine tâbi tutulmufl kazanç ve iratlar üzerinden, bu Kanun uya- r›nca ayr›ca kesinti yap›lmaz. An›lan maddeye göre yap›lan vergi ke- sintileri 34 üncü madde hükümleri çerçevesinde kurumlar vergisin- den mahsup edilebilir. fiu kadar ki; söz konusu maddenin (2) ve (3) numaral› f›kralar› kapsam›nda kesinti suretiyle ödenen verginin, ifl- lemden do¤an kazanc›n tâbi oldu¤u vergi kesintisi oran›yla çarp›m›

sonucu bulunacak tutar› aﬂan k›sm›, y›ll›k beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilmez.

(3) Dar mükellef kurumlar›n Türkiye'deki iﬂ yerlerine atfedilme- yen veya daimî temsilcilerinin arac›l›¤› olmaks›z›n elde edilen ve Ge- lir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam›nda kesinti ya- p›lm›ﬂ kazançlar› ile bu kurumlar›n tam mükellef kurumlara ait olup

‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›nda iﬂlem gören ve bir y›ldan faz- la süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden ç›kar›lmas›ndan sa¤la- nan ve geçici 67 nci maddenin (1) numaral› f›kras›n›n alt›nc› parag- raf› kapsam›nda vergi kesintisine tâbi tutulmayan kazançlar› ve bu kurumlar›n daimî temsilcileri arac›l›¤›yla elde ettikleri tamam› geçi- ci 67 nci madde kapsam›nda vergi kesintisine tâbi tutulmuﬂ kazanç- lar› için y›ll›k veya özel beyanname verilmez.

(4) Bu Kanunla tan›nan yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu ta- raf›ndan yeni kararlar al›n›ncaya kadar, 193 say›l› Gelir Vergisi Ka- nunu ile 5422 say›l› Kanun kapsam›nda vergi oranlar›na ve di¤er hu- suslara iliﬂkin olarak yay›nlanan Bakanlar Kurulu kararlar›nda yer alan düzenlemeler, bu Kanunda belirlenen yasal s›n›rlar› aﬂmamak üzere geçerlili¤ini korur.

(5) Di¤er kanunlarla 5422 say›l› Kanuna yap›lm›ﬂ olan at›flar, ilgi- li oldu¤u maddeler itibar›yla bu Kanuna yap›lm›ﬂ say›l›r.

(6) Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar›n 2006 takvim y›l› içinde biten hesap dönemlerine ait kazançlar›n vergilen- dirilmesinde; 1/1/2006 tarihinden önceki aylara % 30, sonraki ayla- ra ise % 20 oran›n›n aritmetik ortalamas› dikkate al›narak hesapla- nan oran uygulan›r. Bu hesaplamada, oran kesirleri dikkate al›nmaz.

(7) Bu Kanunun yay›m› tarihinden önce bölünme iﬂlemine baﬂla-

yan tam mükellef sermaye ﬂirketleri ile ayn› mahiyetteki yabanc› ku-

rumlar, Kanunun yay›m› tarihinden itibaren üç ay içerisinde k›smî

(26)

bölünme ifllemini tamamlayarak Ticaret Sicili Gazetesinde tescil et- tirmek ve bölünme iflleminin taraflar› de¤iflmemek kayd›yla 5422 sa- y›l› Kanun hükümlerinden faydalanabilirler.

(8) 2006 y›l›n›n sonuna kadar bu Kanunun 4 üncü maddesinin bi- rinci f›kras›n›n (k) bendinde yaz›l› ﬂartlar› sa¤layamayan yap› koope- ratiflerinin muafiyeti 1/1/2006 tarihi itibar›yla sona ermiﬂ say›l›r.

(9) Bu Kanunun yürürlü¤ünden önce kurumlar vergisine iliﬂkin olarak baﬂka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler ba- k›m›ndan 35 inci madde hükmü uygulanmaz.

(10) Bu Kanunun yürürlü¤ünden önceki dönemler itibar›yla 5422 say›l› Kanun hükümlerinin uygulanmas›na devam olunur.

(11) 1/1/2006 tarihinden sonraki geçici vergi dönemlerinde % 30 oran›na göre hesaplanan ve tahsil edilen geçici verginin an›lan dö- nemler için bu Kanuna göre hesaplanan tutar› aﬂan k›sm›, müteakip dönemler için hes

aplanan geçici vergiden mahsup edilir.

Geçici Madde 1- Maddenin birinci ve ikinci f›kralar› ile bu Kanuna göre vergi kesintisine tabi tutulmuﬂ kazanç ve iratlar üzerinden ayr›ca Gelir Vergisi Kanununun 94 ün- cü maddesi uyar›nca kesinti yap›lmayaca¤›; Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyar›nca kesintiye tabi tutulmuﬂ kazanç ve iratlar›n da bu Kanuna göre ayr›ca vergi kesintisine tabi tutulmayaca¤› aç›kça belirlenmektedir.

Üçüncü f›kra ile dar mükellef kurumlar›n Türkiye'deki ifl yerlerine atfedilmeyen veya daimi temsilcileri arac›l›¤› olmaks›z›n elde ettikleri ve Gelir Vergisi Kanununun ge- çici 67 nci maddesi kapsam›nda kesinti yap›lm›fl kazançlar› ile bu kurumlar›n tam mü- kellef kurumlara ait olup ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›nda ifllem gören ve bir y›l- dan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden ç›kar›lmas›ndan elde ettikleri ve geçici 67 nci maddenin (1) numaral› f›kras› kapsam›nda vergi kesintisine tabi tutulmayan kazançlar› ve bu kurumlar›n daimi temsilcileri arac›l›¤›yla elde ettikleri tamam› ge- çici 67 nci madde kapsam›nda vergi kesintisine tabi tutulmufl kazançlar› için y›ll›k veya özel beyanname verilmemesi öngörülmektedir.

Dördüncü f›kra ile bu Kanunla tan›nan yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu taraf›n- dan yeni kararlar al›n›ncaya kadar, daha önceki tarihlerde yay›mlanan Bakanlar Kurulu kararlar›nda yer alan düzenlemelerin, bu Kanunda belirlenen yasal s›n›rlar› aﬂmamak üzere geçerli olmas› öngörülmektedir.

Beflinci f›kra ile di¤er Kanunlarla 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Kanununa yap›lm›fl olan at›flar›n, ilgili oldu¤u maddeler itibar›yla bu Kanuna yap›lm›fl say›laca¤› belirtilmektedir.

(27)

Alt›nc› f›kra ile bu Kanunla getirilen yap› kooperatiflerinin kurumlar vergisinden mu- af tutulmas›na iliﬂkin s›n›rlamalara uymalar› için kooperatiflere 2006 y›l› sonuna kadar bir süre verilmektedir.

Yedinci f›krada, üretim ve istihdamda olan katk›s› artarak devam eden organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt yap›lar›n› haz›rlamak ve buralarda faaliyette bulunanlar›n ortak ihtiyaçlar›n› karfl›lamak amac›yla, kamu kurumlar› ve kamu kurumu niteli¤indeki meslek kurulufllar› ile gerçek ve tüzel kiflilerce birlikte oluflturulan ve elde edilecek kazanc›n›n tamam›n› bu yerlerin ortak ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas›nda kullanan iktisadi iflletmeler için, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren on y›l süreyle kurumlar vergisi muafiyeti getirilmektedir.

Sekizinci f›kra ile, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce baflka kanunlarla tan›nm›fl muafiyet, istisna ve indirimlerin geçerli oldu¤u ve Kanunun yürürlü¤ünden önceki dö- nemler itibar›yla 5422 say›l› Kanun hükümlerinin uygulanmas›na devam olunaca¤› hususu aç›klanmaktad›r. Özellikle Kanunun 13 üncü maddesinin 1/7/2006 tarihinden itibaren uygulanacak olmas› nedeniyle muhtemel bofllu¤un giderilmesi sa¤lanmaktad›r.

- Geçici 1 inci maddesi; organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt ya- p›lar›n› haz›rlamak ve buralarda faaliyette bulunanlara iliflkin on y›ll›k geçici muafiye- tin sürekli hale getirilmesini sa¤lamak amac›yla, buna iliflkin hükmün geçici 1 inci maddeden ç›kar›larak Tasar›n›n 4 üncü maddesine (n) bendi olarak eklenmesi ve f›kra nu- maralar›n›n teselsül ettirilmesi; anlama aç›kl›k kazand›r›lmas› amac›yla sekizinci f›kra- s›n›n redaksiyona tâbi tutularak, yedinci ve sekizinci f›kralar fleklinde düzenlenmesi suretiyle,

Plan ve Bütçe Komisyonu De¤iﬂiklik Gerekçesi :

- Geçici 1 nci maddesi; kurumlar vergisi oran›n›n % 20'ye indirilmesine paralel olarak kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar vergisi mükelleflerinin 1/1/2006 tarihinden önce baﬂlayan ve bu tarihten sonraki bir tarihte sona eren özel hesap dönemlerine ait kazançlar›n›n vergilendirilmesinde uygulanacak kurumlar vergisi oran›na aç›kl›k getirilmesi, böylece mükellefin özel hesap döneminin vergilendirilmesinde, hesaplanan aritmetik ortalaman›n oran kesirleri dikkate al›nmaks›z›n kurumlar vergisi oran›n›n uygulanmas› suretiyle vergilendirilmesi ve hesap dönemi takvim y›l›

olan mükelleflerle paralellik sa¤lanmas›n› teminen alt›nc› f›kra olarak; k›smi bölünme hükümlerinin 1/1/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yay›m› tarihi itibar›yla yürürlü¤e girece¤inden, Kanunun yay›m› tarihinden önce bafllamakla birlikte yay›m› tarihine kadar tamamlanamayan ifllemlerin hangi hükümlere tâbi olaca¤› konusuna aç›k- l›k getirilerek isteyen mükelleflerin 5422 say›l› Kanun hükümlerinden yararlanabilmesi- ne imkân sa¤lamaya yönelik bir düzenlemenin yedinci f›kra olarak maddeye eklenmesi ve di¤er f›kralar›n teselsül ettirilmesi; alt›nc› f›kradaki "l bendi" fleklindeki atf›n metin içindeki teselsüller nedeniyle "k bendi" fleklinde redaksiyona tâbi tutulmas› suretiyle,

(28)

TBMM Genel Kurulunda Kabul Edilen Önerge ve Gerekçesi:

Önerge : Görüﬂmekte olan kanun tasar›s›n›n geçici 1 inci maddesine aﬂa¤›daki f›kran›n eklenmesini arz ve teklif ederiz.

“(11) 1. 1. 2006 tarihinden sonraki geçici vergi dönemlerinde yüzde 30 oran›na göre hesaplanan ve tahsil edilen geçici verginin an›lan dönemler için bu Kanuna göre hesaplanan tutarlar› aﬂan k›sm›, müteakip dönemler için hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.”

Önerge Gerekçesi : Bu tasar›n›n daha önce kabul edilen bir maddesiyle Kurumlar Ver- gisi oran› 1.1.2006 tarihinden itibaren bafllayan vergilendirme dönemlerine uygulanmak üzere yüzde 20 olarak belirlenmifl bulunmaktad›r. Bu durumda, ayn› tarihten bafllayan geçici vergi dönemlerinde de geçici verginin yüzde 20 oran›na göre hesaplan›p ödenme- si gerekir. Önergeyle, bu Kanunun yay›m› tarihine kadar olan dönemler için fazla öde- nen geçici verginin mahsubuna iliflkin hususlar düzenlenmektedir.

36. Geçici Hükümler

36.1. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin sekizinci f›kras›nda, mu- afiyetten yararlanan yap› kooperatiflerinin 2006 y›l›n›n sonuna kadar Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f›kras›n›n (k) bendinde yaz›l› flartlar› sa¤layamamalar› halinde, 1/1/2006 tarihi itibar›yla muafiyetlerinin sona erece¤i hükme ba¤lanm›flt›r. An›lan kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetlerinin devam edip etmeyece¤i hususu, 2006 y›- l›n›n sonu itibar›yla belli olaca¤›ndan, bu flartlar› sa¤layamamalar› nedeniyle mükellef olan yap› kooperatifleri, 2006 hesap dönemine iliflkin olarak geçici vergi beyannamelerini vermeyeceklerdir. Ancak, söz konusu kooperatiflerin, 2006 y›l›na iliflkin kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresi içinde vermeleri gerekmektedir.

Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci f›kras›n›n (k) bendi ile tüketim ve taﬂ›mac›l›k kooperatifleri 1/1/2006 tarihi itibar›yla muafiyet kapsam›ndan ç›kart›ld›-

¤›ndan, an›lan kooperatifler, bu tarihten itibaren kurumlar vergisi mükellefi haline gel- mifltir. Ancak, Kanun 21/6/2006 tarihinde yay›mlanm›fl oldu¤undan, bu kooperatiflerin bu tarihten önce sona eren geçici vergi dönemlerine iliflkin geçici vergi beyannamesi verme zorunluluklar› bulunmamaktad›r.

36.2. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin onuncu f›kras› ile Kanunun yürürlü¤ünden önceki dönemler itibar›yla 5422 say›l› Kanun hükümlerinin uygulanma- s›na devam olunaca¤› hususu aç›klanmaktad›r. Özellikle, Kanunun 13 üncü maddesinin 1/1/2007 tarihinden itibaren uygulanacak olmas› nedeniyle muhtemel boﬂlu¤un giderilmesi sa¤lanm›ﬂt›r.

(29)

36.3. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin onbirinci f›kras› ile kurum- lar vergisi oran›n›n 1/1/2006 tarihinden itibaren bafllayan vergilendirme dönemlerine uygulanmak üzere %20 olarak belirlendi¤i dikkate al›nd›¤›nda, ayn› tarihten bafllayan ge- çici vergi dönemlerinde de geçici verginin %20 oran›na göre hesaplan›p ödenmesi gerekmektedir. F›kra ile Kanunun yay›m› tarihine kadar olan dönemler için fazla ödenen geçici verginin, mahsup ve iadesine iliflkin hususlar düzenlenmifl olup 1/1/2006 tarihinden sonraki birinci geçici vergi döneminde %30 oran›na göre hesaplanan ve tahsil edilen geçici vergilerin, birinci geçici vergi dönemine iliflkin kazanca %20 oran›n›n uygulanmas› sonucu hesaplanan tutar› aflan k›sm› müteakip dönemlerde hesaplanan geçici vergiden mahsup edilecektir.

37. Mülga 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Kanunu Uygulamas›na ‹liﬂkin Olarak Ç›kar›lan Genel Tebli¤ler

Mülga 5422 say›l› Kurumlar Vergisi Kanunu uygulamas›na iliﬂkin olarak ç›kar›lan genel tebli¤ler 5520 say›l› Kurumlar Vergisi Kanununun yürürlük tarihinden önceki dö- nemler itibar›yla uygulanmaya devam olunacakt›r.

S‹RKÜLER 7.8.2006 Tarih Ve 3 Say›l› Sirküler

[NOT : Bu Sirkülerin önceki maddeleri Gelir Vergisi Kanununa 5479 say›l› Kanunla eklenen geçici 69. madde ( kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2005 tarihi itibar›yla mevcut olup, 2005 y›l› kazançlar›ndan indiremedikleri yat›r›m indirimi istisnas› tutarla- r› ve 2006 y›l›nda da yat›r›m indiriminden yararlanmay› tercih eden mükelleflerin yapacaklar› uygulamayla) ilgili oldu¤undan buraya al›nmam›ﬂt›r]

5. Yat›r›m ‹ndirimi Uygulayan Mükelleflerin Kazançlar›na Uygulanacak Vergi Oran›

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam›nda (2006, 2007 ve 2008 y›l- lar› için) yat›r›m indirimi uygulayan gelir vergisi mükellefleri, 31/12/2005 tarihinde yü- rürlükte bulunan vergi tarifesini; kurumlar vergisi mükellefleri ise mülga 5422 say›l›

Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesinde yer alan % 30 kurumlar vergisi ora- n›n›, indirimin uyguland›¤› y›l kazançlar›na uygulamak suretiyle an›lan y›llara ait gelir veya kurumlar vergilerini hesaplayacaklard›r.

2006 veya 2007 y›llar›nda Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam›n- da yararlan›labilecek yat›r›m indirimi istisnas› tutar› bulunmayan veya bulunmakla birlikte bu y›llarda tercihlerini yat›r›m indirimi uygulamama yönünde kullanan mükellefle- rin, 2008 y›l›nda yat›r›m indirimi uygulamalar› halinde, geçmiﬂ söz konusu y›llar için herhangi bir iﬂlem yap›lmayacakt›r.

6. Özel Hesap Dönemi Kullanan Mükellefler

Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre, kendisine özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerin ticari ve zirai kazançlar›, hesap döneminin kapand›¤› takvim y›l›n›n kazanc› say›lmaktad›r.