TOPRAK TAHLĠLĠ NE ĠÇĠN YAPILIR?
Toprak Analizi belli bir toprağın gübre ve kireç ihtiyacını ortaya koyan metottur. Belli bir tarla ya da bahçeyi temsil eden toprak örneği, laboratuarda analiz edilerek içerisindeki bitki besin maddelerinin miktarı bulunur. Böylece üretimi yapılan bitkinin iyi ürün vermesi için hangi besin maddelerinin ne zaman ve ne kadar verileceği ortaya konur.
TOPRAĞI ANALĠZ ETTĠRMEDEN GÜBRE KULLANIRSAK NE OLUR?
— Bitkinin ihtiyacından daha az gübre kullanılabilir. Bu durumda bitkiler yeterince beslenemediklerinden iyi gelişemezler ürün azalır, alınan ürün gübre parasını bile karşılamayabilir.
- Bitkinin ihtiyacından daha fazla gübre kullanılabilir böylece fazladan attığımız gübrenin parası ziyan olduğu gibi fazla gübre toprağa ve ürüne olumsuz etkiler yapabilir.
— Yanlış cins gübre kullanılabilir. Bunun bir sonucu olarak ürün azalabilir, yatabilir veya kuruyabilir. En azından üründe bir artış olmayabilir. Böylece de gübreye verilen para boşa gitmiş olur.
— Yanlış zamanda ve yanlış şekilde gübre kullanılabilir. Bunun sonucu olarak gübreden beklenilen yarar sağlanamayabilir. Eksik veya fazla, yanlış cins ve zamansız gübre kullanmamak için gübre kullanmadan önce toprağın mutlaka analiz ettirilmesi ve laboratuardan alınacak toprak analiz raporu sonucuna göre gübre kullanılması gerekir.
Ancak toprak analizi sonuçlarının beklenen faydaları sağlayabilmesi ve yukarıdaki hatalara düşülmemesi için toprak örneklerinin mutlaka usulüne uygun olarak alınması gereklidir. Eğer usulüne uygun toprak numunesi alınmamışsa bunun sonucu hiçbir anlam ifade etmediği gibi emek, para ve zaman kaybına neden olacaktır.
NERELERDEN TOPRAK ÖRNEĞĠ ALINMAZ?
Toprak örneğinin alınacağı alan belirlendikten sonra toprak almak için küreğin batırıldığı nokta eğer;
- Harman yeri veya hayvan yatmış yer ise,
- Önceden gübre yığılmış yer ise, Hayvan Barınaklarına yakın yerler ise, - Sap kök veya yabani otların yığın halinde yakıldığı yer ise,
- Hayvan gübresinin bulunduğu nokta ise,
- Tarlanın tümsek veya su birikmesi olan çukur noktaları ise, - Dere, orman, su arkı ve yollara yakın arazi kısımları ise, - Sıraya ekim yapılan ürünlerde sıra üzeri ise,
- Gübreleme yapılan yerlerde 4 ay, kireçleme yapılan yerlerde 12 aydan önce, - Binalara yakın alanlar ise,
- Özellikle meyvecilik, kavakçılık gibi ağaç yetiştirmek için ayrılan araziler hariç, tarlada bulunan birkaç ağacın altından, toprak örneği alınmamalıdır.
TOPRAK ÖRNEĞĠ ÖRNEK NASIL ALINIR?
Tarlada toprak örneği alınacak noktaya gelindiğinde
- Bu yerin toprak örneği alınmaya uygun bir yer olup olmadığı kontrol edilmelidir.
— Eğer bu yer örnek almaya uygunsa toprağın üzerindeki ot, sap gibi şeyler el ile temizlenir.
— Temizlenen bölgede kürek toprağa 20 cm derinlikte (pulluk sürüm derinliği) daldırılır.
— Alınan bu toprak olduğu gibi açılan çukurun hemen yanına konulur.
— Sonra açılan çukur içine kenarlardan toprak dökülmüş ise el ile temizlenir.
- Sonra kürek 3–5 cm kalınlıkta toprak alacak şekilde 18-20 cm derinliğe kadar daldırılır ve yavaşça kaldırılır.
— Alınan örnek kürek üzerinde yalnızca yan taraflarından düzeltilerek kovanın için konulur.
Böylece bir adet toprak örneği alınmış olur. Yaklaşık 40 dekar tarla için 10-20 adet örnek alınarak kaba konur ve bu kapdaki bu topraklar karıştırılarak örnek alınır.
Toprak örneği alırken kullandığımız kürek ya da belin temiz olmasına ( ahırlarda kullanılan küreklerde bulunan artıklar sonucu etkileyecektir) dikkat edilmelidir.
Alınan örnek temiz bir bez torbaya konur. Eğer naylon poşet kullanılacaksa mutlaka temiz olmalı ve örnek konulduktan sonra kalemle birkaç yerinden delinerek koyduğumuz etiketin içeride nemden dolayı parçalanmasına mani oluruz.
Numune alındıktan sonra etiket doldurulur. Kurşun kalem kullanılarak etikete İli-İlçesi-Köyü- Mevkii-Adı-Soyadı- Sulanıp sulanmadığı- Hangi ürünlerin yetiştirildiği bilgileri doldurulur.
Bu bilgiler mutlaka eksiksiz olarak doldurulmalıdır. Toprak örneği ekim veya dikimden 1 ay önce alınmalıdır. Yukarıda anlatılan şekilde usulüne uygun olarak alınan toprak örneği, Toprak Tahlil Laboratuvarı’na getirilmelidir.
YAPRAK ANALĠZĠ VE YAPRAK ÖRNEĞĠ ALMA Analiz Niçin Gereklidir
Çiftçinin kafasında, arazisinde yetiştireceği ürün için hangi gübreyi ne kadar, ne zaman ve nasıl kullanacağına dair sorular vardır. İyi bir üretim karlı bir gübreleme ancak bitkinin isteği olan gübreleri en uygun zaman ve şekilde topraktan ve yapraktan uygulamakla yapılabilir. Bu nedenle toprağı ve yaprağı analiz ettirerek gübre kullanımı, çiftçi için en ekonomik yoldur. Böylece hem bol ürün elde edilebileceği gibi, gübreye de gereğinden fazla fazla para harcanmamış olacaktır.
Yaprak analizinde başlıca iki amaç gözetilmektedir:
a- Bitkilerde ortaya çıkan ve beslenme noksanlığı veya fazlalığı ile ilgili bulunan noksanlıkların hangi besin maddesine ait olduğunu saptayarak bu noksanlığın giderilmesi için gerekli uygulamaları yapmak,
b- Besin noksanlıkları ortaya çıkmadan önce analiz sonuçlarına dayanılarak bitkinin gübre ihtiyacını belirlemek.
Bu ikinci özellik, zamanında yapılacak bir gübrelemeye imkan vererek o yıl üründe ortaya çıkması muhtemel azalmanın ya tamamıyla engellenmesi veya hiç değilse bu
azalmanın en aza indirilmesini sağlamaktır.
Yaprak Örneği Alırken Dikkat Edilecek Kurallar:
1- Alınan yaprak örneklerinin Tür ve çeşit özellikleri aynı olmalıdır. Karışık olarak örnek alınmamalıdır.
2- Özellikle meyve ağaçları bir bahçede farklı yaşlarda bulunabilir. Örneğin 5 ile 25 yaşındaki ağaçların yaprakları karıştırılarak örnek alınmamalıdır. Ancak 15-20-25 yaşlarında olanların yaprakları karıştırılabilir.
3- Aşırı derecede beslenme noksanlığı gösteren hastalıklı yapraklar seçilmeli ve bu durum bahçe bilgi formunda belirtilmelidir. Bahçenin tamamında aşırı besin noksanlığı gösteren yaprakları ayırmaya gerek yoktur.
4- Bir bahçede bir yaprak örneğinin temsil ettiği alan 20 dekarı geçmemelidir.
5- Bahçenin bir kısmı, toprak tipi bakımından diğer kısmından tamamıyla farklı olabilir. Belirgin farklılıklar göz önüne alınarak her farklı toprak tipine göre örnekleme ayrı olmalıdır.
6- Yapraklar günün herhangi bir zamanında alınabilir. Bununla birlikte yapraklar ıslak olmamalıdır.
Meyvelerde Yaprak Örneği Alma Zamanı ve Şekli
Bahçe içerisinde U veya X şeklinde yürüyerek ve bir ağaç atlanarak omuz hizasındaki o yıla ait güneş gören sürgünlerden alınmalıdır.
Elma Kayısı, Erik, ġeftali, Badem, Armut, Kiraz Ve ViĢnede Yaprak Örneği Alma
Aynı yıl içerisinde süren sürgünlerin orta kısmında gelişmesini tamamlamış yapraklar ağacın dört yönünden olmak üzere ve her ağaçtan 4-8 yaprak sapları ile birlikte alınır. Numune alınacak ağaç sayısı 25 ten az olmamalı ve toplam örnek sayısı 100 adet olmalıdır.
Ceviz
Tam çiçeklenmeden 6-8 hafta sonra, tepe sürgünlerdeki orta yaprağın ortasındaki yaprakçık çiftleri alınır. Ağacın dört yönündeki tepe sürgünlerinden olmak üzere 25 ağaçtan 30-35 adet örnek alınmalıdır.
Bağ
Meyveye ben düştüğü dönemde sürgünlerde ilk salkımın karşısındaki veya bir yaprak yukarısındaki gelişmesini tamamlamış yapraklar sapıyla birlikte ve bir omcanın dört yönünden olmak üzere 25 omcadan 100 adet yaprak örneği alınmalıdır.
Çilek
Gelişme dönemi ortasında gelişmesini tamamlayan genç yapraklardan 100 adet örnek alınır.
Domates
Birinci döldeki meyve ceviz iriliğine ulaştığında yaprak örneği alınır. Büyüme tepesine en yakın yerde gelişmesini tamamlamış olan genç dalın orta kısmındaki yapraklar örnek almaya uygun olup bir bitkiden 1-2 yaprak olmak üzere toplam 30 yaprak alınmalıdır.
Hıyar Biber ve Patlıcanda
Birinci döldeki meyveler kendini göstermeye başladığı zaman yaprak örneği alınmalıdır.
Büyüme tepesine en yakın normal iriliğini almış gelişmesini tamamlamış genç yaprak örnek
almaya uygundur. Bir bitkiden 1–2 yaprak olmak üzere toplam 50 adet yaprak örneği alınmalıdır.
Fasulye
Bitkiler fide döneminde ise tüm toprak üstü bölümü 20–30 adet bitki olmak kaydıyla alınmalıdır. Ayrıca ilk çiçeklenme döneminde ise bitkinin tepesinde tamamen gelişmiş 2–3 yaprak bir bitkiden olmak kaydıyla 20–30 adet yaprak örneği alınmalıdır.
Marul ve Ispanakta
Bitkiler gelişme döneminin ortasındayken olgunlaşmış en genç yaprak sapı alınmalı, analiz için 35-40 örnek alınmalıdır.
ġeker Pancarı
Yetiştirme sezonu ortasında, merkezde en genç yaprak ile dışta en yaşlı yapraklar arasında kalan tamamen gelişmiş ve olgunlaşmış yapraklar alınmalıdır. Analiz için 30-40 yaprak örneği alınmalıdır.
Yaprakların Torbalanıp Etiketlenmesi
Örnekler alındıktan sonra naylon torbalara konulur. Örnek alma formu kurşun kalemle doldurulur. Torbaya konularak etiketi yazılır ve torba zımbalanır veya iple bağlanır.
Etiketlenen yaprak örnekleri en kısa zamanda laboratuara analiz için gönderilmesi gerekmektedir. Şayet o gün gönderme imkânı yok ise toplanan örnekler en geç 4 saat içerisinde buzdolabına konmalıdır. Buzdolabı +4oC'de tutulmalıdır
