Mezoterapinin Etkileri Kan›tlanm›fl m›d›r?
Has the Effect of Mesotherapy Been Proved?
Girifl
Mezoterapi, çok küçük ilaç dozlar› ile problemli bölge-lere uygulanan intrakutan veya subkutan injeksiyon ifl-lemidir. Kullan›lan ilaçlar s›kl›kla do¤al bitki ekstreleri, homeopatik ajanlar, vitaminler, mineraller ve farmasö-tiklerdir. Mezoterapi yöntemi kozmetik dermatolojide, romatolojide, spor hekimli¤inde, nörolojide kullan›l-maktad›r. Bu minimal invaziv ifllemin en önemli avan-tajlar› küçük ilaç dozlar›nda tedavi etmek ve ilaçlar›n sistemik yan etkilerinden korunmakt›r1,2.
Tarihçe
Mezoterapi ilk kez Dr. Michel Pistor taraf›ndan 1952 y›-l›nda Fransa’da uygulanm›flt›r. Akut astma ata¤› olan
ve iflitme kayb› ile gelen hastaya kulak çevresine proka-in proka-injeksiyonu yapan Dr. Pistor, hastada temporaman-dibuler eklem a¤r›s›nda iyileflme oldu¤unu saptam›flt›. 1964 y›l›nda Dr. Pistor taraf›ndan ilk Frans›z mezotera-pi derne¤i kuruldu. 1972 y›l›nda mezoteramezotera-piyle ilgili ilk doktora tezi Dr. Andre Dalloz-Bourguignon taraf›ndan yap›ld›. 1976’dan sonra uluslararas› konferanslar dü-zenlenmeye baflland›. 1980 y›l›nda Fransa’da “Mezote-rapi araflt›rma enstitüsü” kuruldu. 1987 de Fransa Ulu-sal T›p Akademisi mezoterapiyi t›bb›n resmi bir dal› olarak kabul etti ve Frans›z t›p okullar›n›n ders progra-m›nda yer ald›. Popüler bir Amerikal› flark›c›n›n mezo-terapi yapt›rmas› ve etkili oldu¤una dair haberlerden sonra Amerika Birleflik Devletler’inde mezoterapi yön-temine karfl› bir ilgi olufltu. 2006 y›l› itibar›yla, Frans›z Y
Yaazz››flflmmaa AAddrreessii//AAddddrreessss ffoorr CCoorrrreessppoonnddeennccee:: Dr. Gonca Gökdemir, P›nar Sok. Derya Apt. No: 2/12 Gayrettepe-Befliktafl, ‹stanbul, Türkiye E-posta: goncagokdemir@yahoo.com
Özet
Mezoterapi, çok küçük ilaç dozlar› ile problemli bölgelere uygulanan intrakutan veya subkutan injeksiyon ifllemidir. Son y›llarda kozmetik dermatolojide oldukça popüler hale gelmifltir. S›kl›kla cilt gençlefltirme, bölgesel zay›flama ve selülit tedavisinde kullan›lmaktad›r. Kullan›lan mezoterapi ajanlar› bitki ekstreleri, homeopatik ajanlar, vitaminler, ve baz› farmasötikleridir. Bu ajan-lar›n mezoterapideki etki mekanizmalar› tam olarak bilinmemektedir. Baz› ajanajan-lar›n etki mekanizmas›na ait deneysel ve klinik çal›flmalar varken baz›lar›na ait bilgiler anektodaldir veya kan›t de¤eri düflüktür. Bu yaz›da kozmetik dermatolojide uygulanan mezoterapi ajanlar›n›n etki mekanizmas›na ait literatür bilgileri derlenmifltir. (Türkderm 2009; 43 Özel Say› 1: 12-6)
Anahtar Kelimeler: Cilt gençlefltirme, mezoterapi, selülit
Summary
Mesotherapy is a medical technique that consist of the intracutaneous or subcutaneous injection to the diseased area. It has become as a populer treatment method in cosmetic dermatology recently. Mesotherapy has been used in the treatment of skin rejuvenation, cellulite and localized fat reduction. Substances using in mesotherapy are plant extracts, homeopathic agents, vit-amins, and some pharmaceuticals. The effect of these agents are not completely known. There are few experimental and clin-ical studies evaluating the efficacy of mesotherapy in any form. In this report, it has been reviewed studies about the effect of compounds commonly used in mesotherapy in literature. (Turkderm 2009; 43 Suppl 1: 12-6)
Key Words: Celulite, mesotherapy, skin rejuvenation
Gonca Gökdemir
fiiflli Etfal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Dermatoloji Klini¤i, ‹stanbul, Türkiye
Türkderm-Deri Hastal›klar› ve Frengi Arflivi Dergisi, Galenos Yay›nc›l›k taraf›ndan bas›lm›flt›r. Her hakk› sakl›d›r. Turkderm-Archives of the Turkish Dermatology and Venerology, published by Galenos Publishing. All rights reserved.
Mezoterapi derne¤inin de¤iflik ülkelerden 1500 üyesi bulun-maktad›r. Fransa d›fl›ndaki ülkelerde toplam 22 ulusal mezote-rapi derne¤i mevcuttur1,3.
Kozmetik dermatolojide mezoterapinin kullan›m alanlar›2: 1. Bölgesel zay›flama-lipoliz
2. Cilt gençlefltirme 3. Saç dökülmeleri 4. Selülit tedavisi
Mezoterapinin Etki Mekanizmas› ile ‹lgili Teoriler
41. Pistor’un Refleks Teorisi
Mezoterapi dermal seviyedeki inhibitör mekanizmalar› etkile-yerek lateral meduller seviyedeki “visseral-meduller-serebral” yoldaki reaksiyonlar› etkiler. Bu dermal inhibitör stimülüs hem mekanik (i¤neler yoluyla) hem de ilaçlar›n farmakolojik etkiler yoluyla oluflmaktad›r.
2. Mikrosirkülatuar Teori
Mezoterapi ajanlar› hasarl› dokudaki lokal mikrosirkülasyonu uyar›r.
3. Mezodermik Teori
Dermisde bulunan immun sistemle ilgili hücreleri etkiler.
4. Üçüncü Dolafl›m Teorisi
Mezoterapi ajanlar›n›n interstisyel doku yard›m›yla daha derin dokulara ulaflmas› sa¤lan›r ve hedef dokularda daha yüksek konsantrasyonda bulunmas›n› sa¤lar, tedavi edici etkileri art-m›fl olmaktad›r.
Mezoterapinin Lipolitik Etkisi
Mezoterapinin en s›k kullan›m alan› bölgesel zay›flama ve se-lülit tedavisidir. Hastaya spesifik olarak oluflturulan formüller ya¤ hücrelerini azalt›r, bozulmufl dolafl›m› düzenler ve hasarl› konnektif dokuyu onarmaktad›r5.
Mezoterapide kullan›lan ilaçlar›n adipoz dokuda toksisite yap-t›¤›, hücresel nekroza yol açarak ya¤ dokuyu azaltt›¤› klinik gözlemlere göre öne sürülmektedir. Ayr›ca internal ya¤lar›n adipozitlere mobilizasyonu azald›¤› bildirilmektedir5.
Mezoterapide injekte edilen maddelerin adipozitlerdeki β re-septörleri hedefleyerek ya¤ sal›n›m›n› art›rd›¤›, metabolizmay› art›rarak dolafl›ma ya¤ rezorbsiyonuna yol açarak özellikle gas-trointestinal ve üriner sistem yoluyla ya¤ eliminasyonunu art›r-d›¤› öne sürülmektedir. Ancak bu iddialar› kan›tlayacak yay›n-lanm›fl bilimsel çal›flmalar bulunmamaktad›r. Bu iddialar daha çok uzun süreli klinik kullan›m sonucu oluflan ampirik gözlem-lere dayanmaktad›r5,6.
Adipozitlerdeki depolanm›fl ya¤›n lipolizi (ya¤ y›k›m›), adi-pozit hücre yüzeyinde bulunan α2 ve β reseptörlerin regülas-yonu ile olmaktad›r. β reseptörlerin aktivasyonu ve α2-adre-nerjik inhibisyon lipolitik kaskad› bafllat›r. Adenil siklaz› uya-rarak cAMP’nin art›fl›na yol açar. cAMP ise hormona duyarl› lipazlar› aktive ederek, ya¤ hücresinden gliserol ve serbest ya¤ asidi sal›n›m›na neden olur. Fosfodiesteraz enzimi ise cAMP’yi parçalayarak lipoliz sürecinin s›n›rlanmas›na yol aç-maktad›r. Östrojen gibi baz› hormonlar›n da lipolizi etkiledi-¤i öne sürülmektedir5,7.
Tablo 1. Lipolitik amaçla kullan›lan mezoterapi ajanlar›n›n muhtemel etki mekan›zmalar›
Mezoterapi ajan› Muhtemel mekanizma
‹soproterenol Lipolizi art›r›r, selektif‚ agonist ve cAMP art›fl›n› stimüle eder
‹n vitro ve in vivo yap›lan çal›flmalarda lokal isoproterenol infüzyonu sonras›nda insan ya¤ hücrelerinde (adipozitlerde) serbest ya¤ asidi ve/veya gliserol sal›n›m›nda art›fla yol açar; ancak etkiler geçicidir9. Buflomedil α2 bloker, vazodilatör etkisi var
Yohimbin α2 bloker
Teofilin Lipolizi art›r›r, cAMP art›r›r.
Dolafl›m› düzenler ve potent vazodilatör etkili. Aminofilin Lipolizi art›r›r, cAMP art›r›r.
In vitro olarak ya¤ dokusunda lipolizi art›r›r.
Pentoksifilin Dolafl›m› düzenler, in vitro olarak kan viskozitesini azalt›r.
Hayvan deneylerinde oral pentoksifilinin deri fleplerinin idamesinde etkisi olmad›¤› görülmüfltür. Ancak parenteral al›nan pentoksifilin topikal nitrogliserinle birlikte flep ömrünü pozitif olarak etkile di¤i saptanm›flt›r10.
Kafein Fosfodiesteraz› inhibe ederek cAMP art›r›r ve lipolizi indükler.
Kafeinin oral al›m›ndan sonra egzersiz ve istirahat s›ras›nda fizyolojik seviyelerdeki kafeinin fosfodiesteraz›n oksidasyonuna neden oldu¤u saptanm›fl.
Karnitin Lipid oksidasyonunu sa¤lar.
Karnitin, mitikondri içinde uzun zincirli serbest ya¤ asidi sal›n›m h›z›n› art›r›r. Ya¤ hücrelerinde serbest ya¤ asidi birikimini engeller. Oral al›nan karnitinin insanlarda, egzersiz performans›n› art›ran ya da kilo kayb›na yol açan etkisine dair çal›flmalar mevcuttur11,12.
Triac Lipolitik etkili! Deneysel çal›flma yok. Melilotus (esberiven) (tatl› yonca özü) Venokonstriksiyon yapar, ödemi azalt›r.
Kumarinlerin do¤al kayna¤›d›r. Oral kumarinik melilotus bitki ekstrakt›yla tedavi edilen kol lenfödeminde anlaml› derecede incelme sa¤lanm›flt›r13,14.
Artichoke ekstrakt› Dolafl›m› düzenler.
Articho yaprak ekstrelerinin in vitro çal›flma nitrik oksit (bilinen en potent vazorelaksan madde) sen tezini art›rd›¤› gösterilmifltir.
Kollajenaz Adipoz dokudaki fibröz bant ve septalar›n parçalar.
Mezoterapi formüleri içindeki pek çok maddenin adipozitler-de lipolizi art›rd›¤› baz› adipozitler-deneysel çal›flmalarda gösterilmifltir. Ancak bu etkilerin klinik olarak anlaml› olup olmad›¤›na dair yeterli veri bulunmamaktad›r1.
Mezoterapide Kullan›lan Maddelerin Muhtemel
Etki Mekanizmalar› ve Deneysel Çal›flmalar
Mezoterapi ajanlar›n›n etki mekanizmalar› ile ilgili deneysel çal›flmalar›n derlendi¤i çal›flmada; in vivo ve in vitro çal›flmalar-da baz› mezoterapi ajanlar›n›n nas›l ya¤ kayb›na yol açt›¤› araflt›r›lm›flt›r5,7,8. Tablo 1’de lipolitik amaçla en s›k kullan›lan mezoterapi ajanlar›na ait etki mekanizmalar› bulunmaktad›r.
Mezoterapide Lipolitik Etki Üzerine Yap›lan Çal›flmalar
Mezoterapide kullan›lan lipolitik ajanlar›n, insan adipoz doku-su üzerindeki etkileri mikrodializ metoduyla in vivo olarak araflt›r›lm›flt›r. Bu teknikte diyaliz problar› subkutan dokuya implante edilmektedir. Böylelikle farmakolojik ajanlara maru-ziyet sonras› interstisyel ya da ekstrasellüler metabolitler-glise-rol gibi-sürekli metabolize edilebilmektedir5.
Caruso ve ark yapt›¤› bir çal›flmada mezoterapide en s›k kulla-n›lan isoproterenol, aminofilin, yohimbin ve melilotus’un lipo-litik etkileri araflt›r›lm›flt›r. Bu amaçla “Lipoliz çal›flma kiti” kul-lan›lm›flt›r. Bu kitte farkl›laflt›r›lm›fl insan adipozitleri, lipolitik bilefliklerle test edilmek için kullan›lmaktad›r. Test bileflikleri adipozitlerden gliserol sal›n›m›n› stimüle eder ya da inhibe eder. Kontrol bilefli¤i olarak serum fizyolojik kullan›lmaktad›r. Çal›flma sonunda her 4 mezoterapi bilefli¤inin tek bafl›na lipo-litik etki gösterdi¤i ve kombinasyon bilefliklerinde lipolipo-litik et-kinin artt›¤› gözlenmifltir. Ancak formüle lidokain eklendi¤in-de belli bir lipolitik etkinin oldu¤u ve fark›n kontrol grubun-dan anlaml› olarak farkl› olmad›¤› saptanm›flt›r. Bu sonuç, lido-kainin, mezoterapi bilefliklerinin lipolitik etkisini azaltmakta oldu¤u fleklinde yorumlanm›flt›r15.
Kim ve ark n›n yapt›¤› bir çal›flmada farelere uygulanan subku-tan aminofilin injeksiyonlar›n›n ya¤ dokuda azalmaya neden olmad›¤› saptanm›flt›r16.
Salas ve Asaadi adl› iki plastik cerrah›n mezoterapi etkinli¤i ile ilgili çal›flmas› 2004 y›l›nda Kanada’da yap›lan Plastik cer-rahi kongresinde sunulmufltur. K›rk hastan›n al›nd›¤› çal›flma prospektif ve çift kör-plesabo kontrollü olarak yap›lm›flt›r. Hastalar›n tek bir vücut bölgesine 5 hafta süreyle haftada bir mezoterapi uygulanm›flt›r. Dört tedavi grubuna ayr›lan has-talardan, 1. gruba (n=10) tek tarafl› mezoterapi, 2. gruba (n=10) çift tarafl› mezoterapi, 3.gruba (n=10) mezotera-pi+diyet+egzersiz, 4.gruba (n=10) plesabo serum fizyolojik injeksiyonlar› uygulanm›flt›r. Hastalara anket formlar› da¤›-t›lm›fl ve mezoterapi yap›ld›¤›n› bilmeyen bir doktor taraf›n-dan vücut bölgelerinin ölçümü ald›r›lm›flt›r. Sonuç olarak, kontrol bölgeleriyle k›yaslanan sonuçlara göre hastalar›n büyük ço¤unlu¤unda mezoterapi bölgelerinde fark edilir düzeyde incelme saptanm›fl ve bu bölgelerde dramatik bir incelme gözlenmifltir17.
Literatürde yay›nlanan baflka bir çal›flmada ise; Seul-Korede Plastik Cerrahi klini¤inde yap›lan bir çal›flmad›r. Prospektif, va-ka-kontrollü olan çal›flmaya randomize 20 kad›n al›nm›flt›r. Aminofilin+lidokain+buflomedil den oluflan formül injeksiyon-lar› uygulanm›flt›r. Sonuç olarak 12 haftal›k tedavi sonras›
böl-gesel incelme ve bilgisayarl› tomografide ya¤ dokusunda azal-ma saptanazal-mam›flt›r. Hastalar tedaviden memnun kalazal-mad›klar›- kalmad›klar›-n› bildirmifllerdir. Çal›flma sonucunda, mezoterapinin bölgesel zay›flamada alternatif bir method olarak etkili olmad›¤› bu-lunmufltur18.
Fosfatidilkolin ‹njeksiyonlar› ve Mezoterapideki Yeri
Fosfatidilkolinin mezoterapi ajan› olup olmad›¤› tart›flmal›d›r. Baz› yazarlar injeksiyon metodu nedeniyle mezoterapi ajan› olarak kabul etmemektedir. Ancak baz› yazarlar ise etki meka-nizmas› ve endikasyonlar› aç›s›ndan mezoterapi ajan› olabile-ce¤ini öne sürmektedir1.
Fosfaditilkolin (FK), soya fasulyesinden köken alan bir lesitin ekstrat›d›r ve hücre membran›nda bulunan ana fosfolipid komponentidir. FK, asl›nda karaci¤er ve kardiovasküler sistem-de bulunan aterom plaklar›n›n tedavisinsistem-de kullan›lmaktad›r. Do¤al olarak bulunan FK’nin 3 önemli fonksiyonu vard›r: 1. Di-ette al›nan ya¤lar›n sindirimi, 2. kolesterol metabolizmas›n› re-güle eden apoproteinlerin bir komponenti, 3. hücre membran yap›s›nda bulunan asal eleman8.
‹njektabl FK’in etki mekanizmas› tam olarak bilinmemektedir. Bu konuyla ilgili 2 hipotez bulunmaktad›r: 1. subkutan injekte edilen FK, doku lipazlar›n› aktive ederek ya¤ hücrelerini glise-rol ve serbest ya¤ asitlerine hidglise-rolize eder ve sonunda ya¤ do-kunun azalmas›na neden olur. 2. FK, β reseptörleri stimüle eder ya da α2-reseptörleri inhibe ederek lipolizi indükler. FK, ilk defa 1988 y›l›nda Fransa’da Paris’te yap›lan 5. Uluslara-ras› Mezoterapi Kongresi’nde ksantelazma tedavisinde bir has-tada uygulanmas› fleklinde sunulmufltur. Bu tarihten sonra Fransa, Brezilya, ‹talya gibi ülkelerde adipöz dokudaki lokalize birikimleri azaltmak için kullan›lm›flt›r. FDA onay› bulunma-maktad›r1.
Mezoterapinin aksine FK kullan›m› ve etkinli¤i ile ilgili çok sa-y›da çal›flma bulunmaktad›r. Breziyal› dermatolog Patricia Rit-tes FK injeksiyonlar› ile ilgili ilk çal›flmalar› yay›nlam›fl ve gözal-t› torbalanmalar› ve vücudun farkl› yerlerinde (göbek, bacak, s›rt) oluflan bölgesel ya¤ birikimlerini bu tedavi ile azaltt›¤›n› bildirmifltir. Onun tekni¤i ve bulgular› pek çok çal›flmada uygu-lanm›flt›r. FK tedavisi sonras› kozmetik sonuçlar oldukça etkile-yicidir19-21.
Rose ve ark.’n›n22tek olguluk çal›flmalar›nda: tedavi öncesi ve sonras›nda punch biyopsiler al›n›yor. Hastalara FK+deoksikolat injeksiyonlar› yap›l›yor. ‹njeksiyon sonras› yap›lan biyopsilerde erken dönemde yo¤un bir inflamatuar infiltrasyon, 2. haftada ise ya¤ nekrozu ve seröz atrofi saptanm›flt›r. Sonuç olarak FK’in inflamatuar arac›l› nekroz yaparak ya¤ dokuda küçülmeye ne-den oldu¤u ancak tek olgunun FK etkinli¤i için yeterli kan›t ol-mad›¤› öne sürülmüfltür.
Rotunda ve ark.’n›n23 çal›flmas›nda; FK injeksiyonlar› FK+sod-yum deoksikolat formülüne göre yap›lmaktad›r. SodFK+sod-yum de-oksikolat, su içinde bulunan do¤al fosfolipidlerin çözülmesini sa¤layan bir safra tuzudur. Rotunda ve ark. FK formülünün kli-nik uygulamadaki etki mekanizmas› ve formülün aktif kompo-nentini araflt›rmak için bir deneysel çal›flma modeli üzerinde araflt›rma yapt›lar. Hücre kültürleri ve domuz derisinde, hücre yaflama kabiliyeti ve hücre membran harabiyetini saptamak için FK formülü, izole sodyum deoksikolat ve yayg›n kullan›lan bir laboratuvar deterjan› (Triton-X) tedavilerini uygulad›lar.
Her üç tedavi aras›nda; hücre ölümü, hücre membranlar›nda li-zis ve kas ve ya¤ dokusunda oluflan hasar aç›s›ndan benzer bul-gular gözlendi. Sonuç olarak; FK’nin kendisinden çok deoksi-kolat tuzunun as›l etkiyi gösterdi¤i, adipozit hücre membran-lar›nda deterjan etkisi göstererek ya da indirekt olarak hücre arac›l› kemotaksis sonucu subkutan dokuda septa ve lobüller-de kronik bir inflamasyon oluflturdu¤u düflünülmektedir. Ya¤ nekrozu sonucu sal›nan litik enzimler ya da sitokinler yoluyla ya¤ hücrelerinin membranlar›nda hasar oluflmaktad›r. Sonuç olarak, inflamatuar yan›t fibrositlerde kollagen yap›m›na yol açmakta ve ya¤ miktar›n›n azalmas› sonucu deride gerilmeye neden olmaktad›r. Ancak bu çal›flma sonucunda injeksiyon sonras› oluflan nekroz ya¤ dokudan baflka dokular› da etkileye-bildi¤i saptanm›fl olup klinik uygulamalarda bu istenmeyen et-kiye dikkat edilmesi gerekti¤i vurgulanm›flt›r.
Brezilyada yayg›n kullan›lmas›na, “liposuctiona” alternatif ola-rak gösterilmesine ve etkileyici sonuçlar al›nmas›na ra¤men, 2003 y›l›nda Brezilya sa¤l›k bakanl›¤› FK’in etkinli¤i ve güveni-lirli¤ine ait yeterli data olmad›¤› için ilac›n kozmetik amaçl› kullan›m›n› yasaklad›. ‹lac›n kolestatik hepatiti indükledi¤i, de-oksikolik asidin pulmoner sistemde ciddi toksi etkilere neden oldu¤u ile ilgili bilgiler ›fl›¤›nda ilaç, FDA’de yasakland›. ‹laçla il-gili yasaklama, yeterli klinik deneyim ve araflt›rman›n yap›lma-s›na önemli bir engel teflkil etmektedir1,8.
Fosfaotidilkolin ve Mezoterapi ile ‹lgili Çal›flmalar
Asaadi ve ark.’n›n24çal›flmas›nda iki ayr› gruba subkutan fosfa-ditilkolin ve mezoterapi kar›fl›m› (vazodilatör olarak buflome-dil, homeopatik olarak karnitin ve melilotus) uygulanm›flt›r. So-nuç olarak uygulanan vücut bölgesinde anlaml› flekilde incelme fosfaditilkolin grubunda gözlenmifl, mezoterapi grubunda her-hangi bir etki görülememifltir. Abigail ve ark.’n›n25yapt›¤› bir çal›flmada submental bölgedeki ya¤lanman›n azalt›lmas› için 12 hastadan oluflan bir çal›flma grubunda mezoterapinin etkinli¤i araflt›r›lm›flt›r. Tedavi öncesi submental bölgedeki ya¤ kal›nl›¤› ölçülmüfltür. Hastalar›n yar›s›na fosfaditilkolin, di¤er yar›s›na fosfaditilkolin+oganik silisyum kullan›lm›flt›r. ‹ki hafta aral›klar-la 1-5 seans tedavi devam etmifltir. Sonuç oaral›klar-larak her iki tedavi grubunda submental bölgedeki ya¤ kal›nl›¤›nda belirgin
incel-me saptanm›fl, ancak aralar›nda anlaml› bir fark gözlenincel-memifl- gözlenmemifl-tir. Yazarlar fosfaditiklolin ve organik sislisyumun etki mekaniz-malar›n›n tam olarak bilinmedi¤ini ve her iki ilac›n kombine olarak ilk defa kullan›ld›¤›n› belirtmifllerdir. Ancak ultrason ve histopatolojik olarak inceleme yap›lmamas›n›n araflt›rma için önemli bir k›s›tlay›c› faktör oldu¤unu bildirmifllerdir.
Yüz Rejuvenasyonunda Mezoterapi (Mezolift)
Yüz bölgesine uygulanan mezoterapi, ameliyats›z cilt gençlefl-tirme yöntemleri aras›nda popüler olan bir seçenektir. Vita-minler, mineraller, baz› homeopatik ajanlar ve do¤al protein-ler kullan›larak yap›lan mezoterapi injeksiyonlar› cilt yenileme için kullan›ld›¤›nda “mezoglow” ve tonus kazand›rmak için uyguland›¤›nda “mezolift” olarak adland›r›lmaktad›r. Yüzde uygulanan mezoterapinin k›r›fl›kl›klarda azalma yapt›¤›, elasti-kiyeti art›rd›¤› ve pigmentasyonu iyilefltirdi¤i anektodal olarak bildirilmektedir ancak kan›tlanmam›flt›r. Subdermal uygula-nan vitamin injeksiyonlar›n›n hücreleri yeniledi¤i, fibroblastla-r› aktive ederek kollagen ve elastin yap›m›n› stimüle etti¤i id-dia edilmektedir. Ancak bu konuyla ilgili bilimsel yay›nlar bu-lunmamaktad›r26,27(Tablo 2).
Yap›lan ilk sistematik pilot çal›flma Amin ve ark.28 taraf›ndan yap›lm›flt›r. Çal›flmaya 10 kifli al›nm›fl, ayda bir seans olmak üze-re toplam 4 seans multivitamin ve hyaluronik asit kar›fl›m› uy-gulanm›flt›r. Tedavi öncesi ve sonras› çal›flma hastalar›n›n fo-to¤raflar› ve deri biyopsileri al›nm›fl ve elektron mikroskopi yard›m›yla elastin ve kollagen fiberlerin miktar› ölçülmüfltür. Tedavi sonras›, 3. ay ve 6. aylarda yap›lan kontrollerde foto¤-raf de¤erlendirmesi ve histopatolojik düzeyde anlaml› de¤iflik-lik gözlenmemifltir. Elektron mikroskopide ise az say›da, daha küçük çapta kollagen fiberler (yeni kollagen sentezini oluflu-munun göstergesi) gözlenmifl ancak yazarlar bu sonucu an-laml› olarak de¤erlendirmediler. Çal›flma grubundaki hastalar uygulamadan sonra ciltlerinde s›k›laflma ve düzelme oldu¤unu ifade etmifl ancak bu etkilerin k›sa sürede kayboldu¤unu be-lirtmifllerdi. Bu de¤ifliklik, yüze uygulanan yaklafl›k 200 civar› injeksiyon ifllemi sonras› oluflan mekanik ve travmatik etkiye ba¤l› geçici ödematöz etki olarak yorumlanm›flt›r.
Lacarrubba ve ark.’n›n29çal›flmas›nda ise 20 hastada uygulanan hyaluronik asitin etkinli¤i araflt›r›lm›flt›r. Tedavi öncesi her hasta-dan deri ultrasonu yap›larak “subepidermal düflük ekojenik
Tablo 2. Cilt yenileme için kullan›lan mezoterapi ajanlar›n›n muhtemel etki mekanizmalar›
Mezoterapi ajan› Muhtemel mekanizma
Hyaluronik asit Ekstrasellüler alan hidrasyonunda önemli rol oynamaktad›r. Ekstrasellüler matriksi destekler. Dokuyu dolgunlaflt›rc› etkisi yan›nda inflamatuar hücrelerin modülasyonu yoluyla yara iyileflmesini indükleyen etkisi bulunmaktad›r. Mezoterapide çapraz ba¤l› olmayan “unstable” formlar› kullan›lmaktad›r. Yar›lanma ömürleri dolgu maddelerine göre daha k›sad›r.
Organik Silisyum (conjunctyl) Hücrelerin bölünmesi ve metabolizmas›na etkilidir. Dermal ba¤ dokusu (kollagen sentezini) oluflumunu destekledi¤i öne sürülmektedir.
Vitamin A Epidermiste turn-over düzenler ve nemlendirici özelli¤i vard›r.
Vitamin B kompleks Baz› metabolik olayalardaki koenzimleri indükler ve serbest oksijen radikallerini temizleyici etkisi vard›r
Vitamin C Antioksidan etkilidir, kollagen sentezini indükler. Vitamin E Antioksidan etkilidir, nemlendirici etkisi vard›r. Vitamin K Mikrosirkülasyon üzerine etkisi bulunmaktad›r.
Sodyum, potasyum, kalsiyum, çinko, Çeflitli hücre fonksiyonlar›nda katalizör olarak rol almaktad›r. selenyum ve magnezyum
band” saptanm›flt›r. Bu band, epidermis alt›nda lokalize olan, dermal elastoliz, kollagen degradasyonu gibi yaflla oluflan foto-yafllanma bulgular›n›n bir marker’› olarak kabul edilmektedir. 40-60 yafllar› aras›nda bulunan 20 hastan›n el dorsumuna 1 haf-ta arayla 4 seans hyaluronik asit injeksiyonlar› yap›lm›flt›r. Teda-vi sonunda yap›lan deri ultrasonunda bu band›n anlaml› derece-de iyileflme oldu¤u saptanm›flt›r. Ekojenitenin artmas› derece-dermal kollagen fiberlerin dansitesinde art›flla orant›l› oldu¤u belirtil-mifltir. Hyaluronik asitle yap›lan mezoterapi sonras› tüm hastala-r›n deri yap›s›nda iyileflme hem ultrasonografik de¤erlendirme ile ve hem de klinik olarak desteklendi¤i bildirilmifltir.
Sonuç
Mezoterapi için kullan›lan maddelerin etkinli¤inin klinik ola-rak geçerlili¤ine dair bilimsel kan›tlar oluncaya kadar bu teda-vinin etkili olup olmad›¤›n› yorumlamak tamamen konjuktu-reldir. Mezoterapide uygulanan protokollerde standardizas-yon ya da tedavi algoritmi bulunmamaktad›r. Hangi ilaç kom-binasyonlar›n›n hangi oranda etkili oldu¤una dair bilgiler ta-mamen anektodal olup uygulayan doktorun deneyimine ba¤-l›d›r. Bu anektodal bilgiler, bilimsel olarak maddelerin etkin ve güvenilir oldu¤una dair bir kan›t oluflturmamaktad›r. Literatürde mezoterapi ile ilgili yan etkilere dair yay›nlar mev-cuttur. Klinik olarak etkinli¤i ve güvenililirli¤ine dair fazla say›-da çal›flma bulunmamaktad›r. Tesay›-davi ajan› olarak kullan›lan pek çok maddenin FDA onay› yoktur. Ülkemizde bu maddele-rin lokal kullan›m ruhsat› varsa da injeksiyon fleklinde kullan›m izinleri bulunmamaktad›r.
Mezoterapinin etkinli¤ine ait yeterli kan›t olmasa bile, bi-limsel kan›t›n yoklu¤u tedavinin etkisiz oldu¤u anlam›na gelmez. O nedenle, mezoterapinin etkinli¤i ve güvenilirli¤i-ni kan›tlayan placebo kontrollü, çift kör kligüvenilirli¤i-nik çal›flmalara ih-tiyaç bulunmaktad›r.
Kaynaklar
1. Atiyeh BS et al. Cosmetic Mesotherapy. Aesth Plast Surg 2008;32:842-9.
2. Tanr›kulu L. Mezoterapi. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2007;27:27-5. 3. Petit P. The history of mesotherapy. Aesthetic Mesotherapy. Ed.
Madhere S. London, Informe Healtcare, 2007;19-21.
4. Leibaschoff G, Steiner D. Mesotherapy in the treatment of celluli-te. Cellulicelluli-te. Goldman MP, Boci PA, Leibaschoff G, Hexsel D, An-gelini F.London, Taylor&Francis Group, 2006:263-86.
5. Rotunda AM, Avram MM, Avram AS. Cellulite: Is there a role for injectables? J Cosmet Laser Ther 2005;7:147-54.
6. Brown SA. The science of mesotherapy: Chemical anarchy. Aesth Surg J 2006;26:95-8.
7. Merritt LA. The scientific basis of mesotherapy. Aesthetic Mesot-herapy. Ed. Madhere S. London, Informe Healtcare, 2007;25-33. 8. Rotunda AM, Kolodney MS. Mesotherapy and
Phosphatidylcholi-ne injections: Historical Clarification and review. Derm Surg 2006;32:465-80.
9. Arner P, Kriegholm E, Engfeldt P. In stu of cathecholamine-indu-ced lipolysis in human adipose tissue using microdialysis. J Phar-macol Exp Ther 1990;254:284-8.
10. Karacaoglan N, Akbafl H. Effect of parenteral pentoxifylline and topical nitroglycerin on skin flap survival. Otolaryngol Head Neck Surg 1999;120:272-4.
11. Wutzke KD, Lorenz H. The effect of L-carnitine on fat oxidation, protein turnover, and body composition in slightly overweight subjects. Metabolism 2004;53:1002-6.
12. Siliprandi N, Di Lisa F, Pieralisi G, Ripari P, Maccari F, Menabo R, Giamberardino MA, Vecchiet L. Metabolic changes induced by maximal exercise in human subjects following L-carnitine admi-nistration. Biochica et Biophysia Acta 1990;1034:17-21.
13. Casley-Smith JR, Morgan RG, Piller N. Treatment of lymphedema of the arms and legs with 5,6-benzo-alpha-pyrone. N Eng J Med 1993;329:1158-63.
14. Borzeix MG, Angignard J, Dedieu F, Dupont JM, Miloradovich T, Leutenegger E. Effect of a combination of coumarin dervatives and rutoside on venous and lymphatic circulations during severe contriction of the caudal vena cava in rabbits. Arzneimittelfors-chung 1995;45:262-6.
15. Caruso MK, Roberts AT, Bissoon L, Self KS, Guillot TS, Greenway FL. An evaluation of mesotherapy solutions for inducing lipolysis and treating cellulite. J Plast Reconts Aesth Surg 2008:61:1321-4. 16. Kim HK, Kim YW, Kim HJ. The evaluation of the effect of
ami-nophylline injection to subcutaneous fat reduction. J Korean Soc Aesthetic Plast Surg. 2003;9:17-21.
17. Matarasso A, Pfeifer TM. Mesotherapy for body contouring. Plast Reconstr Surg 2005;15:1420-4.
18. Ha Park S, Kim DW, Lee M, Yoo SC, Rhee SC, Koo SH, Seol GH, Cho EY. Effectiveness of mesotherapy on body contouring. Plast Re-constr Surg. 2008;121:179-85.
19. Rittes PG. The use of phosphatidylcholine for correction of lower lid bulging due to prominent fat pads. Derm Surg. 2001;27:391-2. 20. Rittes P. The use of phosphatidylcholine for correction of
locali-zed fat deposits. Aesth Plast Surg 2003;27:315-8.
21. Ablon G, Rotunda AM. Treatment of lower eyelid fat pads using phosphatidylcholine: clinical trial and review. Derm Surg. 2004;30:422-7.
22. Rose P, Morgan M. Historical changes associated with mesothe-rapy for fat dissolution. Cosmet Laser Ther. 2005;7:17-9. 23. Rotunda AM, Suzuki H, Moy RL, Kolodney MS. Detergent effects
of sodium deoxycholatenare a major feature of an injectable phosphatidylcholine formulation used for localized fat dissoluti-on. Derm Surg 2004;30:1001-8.
24. Asaadi M, Sala AP, Motamedi B. Mesoplasty: a new approach ton on-surgical liposculpture. American Soceity of Plastic Surgery, Phi-ladelphia, October 9-13, 2004.
25. Abigail C, Ma Flordeliz AC, Agnes ET. Submental fat reduction by mesotherapy using phosphatidylcholine alone vs. phosphatidyl-choline and organic silicium: a pilot study. J Cosmet Dermatol 2007;6:250-7.
26. IorizzoM, De Padova M, Tosti A. Biorejuvenation: theory and practice. Clin Dermatol. 2008;26:177-81.
27. http://www.mesotherapy.com/faq/. Accessed 11 Feb 2008. (Mesot-herapie and Estetik).
28. Amin SP, Phelps RG, Goldberg DJ. Mesotherapy for facial skin re-juvenation: A clinical and electron microscopic evaluation. Der-matol Surg. 2006;32:1467-72.
29. Lacarrubba F, Tedeschi A, Nardone B, Micali G Mesotherapy for skin rejuvenation: assessment of the subepidermal low-echogenic band by ultrasound evaluation with cross-sectional B-mode scan-ning. Dermatol Ther 2008;21:1-5.
