FARSÇA, ARAPÇA URDU CA, JAPONCA, KORE CE, HİNDOLOJİ VE SİNOLOJİ ARAŞTIRMALARI
Cilt: V, Sayı : 3
1~96
mNT
MİTOLOJİSİNDE RA~SHASALAR·
Arş Gör. H. Derya CAN
1
Hint Mitolojisinde çok sayıda kötü ruh vardır. Bu kötü ruhlann, tan- · nlar ve insanlarla olan ilişkilerine sık sık rastlamaktayız. Bunlann içinde Asurlar, Danavalar, Daityalar, Rakshasalar, Bhütalar, Pişaçalar, Pretalar, Gandharv.alar, Yakshalar1, Nagalar en tanınmış olanlardır. Bizim ele ·aldı
ğımız . kötü ruh ise en popüler olarak kabul edilen
.
Rakshasalardır.1 •
1 •
1 Rakshasalar çoğu zaman yarı-tann niteliğine sahip yaratıklardır.
Ancak şehvet düşkünlüğü, zorbalık, yalancılık gibi kötü karakterleri onla-
ni
Tannlardan ayıran en belirgin özellikleridir. Mitolojide ilk olarak kar-şılnıza çıknklan yer ise, Hintiiierin kutsal· metinleri ~gveda 'dır. ~gve
da'da, Rakshasalar aynı zamanda Yatudhana ismiyle de anılırlar.
adyaı:nunyayadiyatudhanal) asmiyadivayustatapapürushaşya açlhasavirairdaşabhirviyüyayomamoghaqıyatudh~metyaha
(RV
VII,
104:15)· Eğer bir kimseye zarar verdiysem, hemen bugün öleyim
. .
ya da bir Yatudhana olayım.
Eğer beni yanlışlıkla Yatudhana ~iye çağıran olursa, O, on oğlunu birden kaybetsin.
İstedikleri şekle girebilme yeteneğine sahip olmalan, Rakshasalara insanlarla olan ilişkilerinde bir avantaj kazandırmaktaydı. Bir erkek kar-
deş, bir koca ya da bir sevgili biçimine girerek kadınlara yaklaşırlar ve onlann döllerini yok ederlerdi.
yastvabhrittapatirbhütvaciırobhütvanipadyate
prac~yastecighaıpsatitamitonaşayim1asi
1. Bazen Gancitıarvalar veYakshalar iyi karakter gösterebilirler.
(RV X, 162:5)
66 H.DERYACAN
Senin yanına erkek kardeş, koca veya sevgili olarak yaklaşıp,
Senin nesiini yok edebilir, bu yüzde~ biz onu yok edece~z.
Aç kannlanru doyurmak için et ve kan ile dolu olan insanlara saldı
mlar ve genellikle onla n n içine gireri erdi. Tann Agni 'ye de içlerine Rakshasa sakmaması için yalvanrlardı. Çünkü Agni, kurbanı yöneten bit Tann olduğu kadar aynı zamanda karanlığı da dağıtan bir tannydı.
Rgveda (VII 104: 20-22)'de Rakshasalann köpek; akbaba, baykuş ve
di~er kuşlann şeklinde olduklan söylenmesine ra~en, Atharva Veda'da genellikle insan biçiminde olduklan, ancak bununla birlikte üç başlı, beş ayaklı, iki a~ızlı, ayı boyunlu, dört gözlü, parmaksız, geriye dönük ayaklı
olmak gibi canavarsal özellikli olanlan da vardır (AV VIII: 6).
Veda döneminden sonra Rilihasalan sıkça gördü~üz yer büyük Hint destanlandır. Gerek Ramayal)a'da gerekse Mahabhiirata'da rastladı-·
ğımız Rakshasalann hemen hemen hepsi de Hint-mitolojisinde önemli bir yere sahiptirler. RamayaQa DestanınsJa, Laiıka Şehri'nin Kralı ve Raksha- s_alann şefi Ravana, kardeşleri Vibhishana ve Kumbhakarna, amcası Ma- riça ve daha az öneme sahip birçok Rakshasayı sayabilmemiz mümkün- dür. Destanda Rakshasalann genel olarak betimlenmesi şu şekilde
verilmiştir. ·
"Bazılanmn saçlan keçeleşmiş, bazısı traş olmuş, bazısı geyik dçri- siyle örtülmüş, bazısı. çınlçıplak, bazısı ellerinde darbhl otu, meyva- lar, sapalar taşıyordu. Bazısı yırtık elbiseler içinde, bazısı tek gözlü, tek kulaklı, bazısı cüce ve bakılamayacak kadar çirkin, bazısı okçu,
bazısı kılıç ustası, bazısı ellerinde demir çubuklar taşımalctaydı: Ba-
zısı ne çok şişman, ne çok zayıf, ne çok uzun, ne çok kara, ne kam- bur, ne de cücedir. Bazısı çirkin, bazısı yakışıldı, bazısı kibardır."
(Ram
v.
4: 15-21).Aynca yine destanın (V 4:29)'da Rakshasalar için "Yatudhana" ismi de kullanılmıştır. Rakshasalann şefi Ravana ise on ·başlı, yirmi kollu,
geniş gö~slü, beyaz dişli ve bir da~_? benzeyen büyük a~ızlı olarak be-
tİ!fllenmiştir (Ram III, 32). Rrucşhasi Sürpanakha'run bir tesadüf eseri
Sita'yı görmesi ve Ravana'ya, Sitfmn güzelli~nden bahsetmesi sonu- cunda Ravana bir derviş kılı~ında Slt1i'nın yanına yaklaşmış ve onu kaçır-
mıştır. ·
Mahabharata Destanına baktı~ımızda Rakshasalarla birlikte birçok kötü ruh grubunu da görmekt~yiz. Ancak bu d~standa da Rakshasalar ol- dukça önemli bir yer tutarlar. OzeJJikle Hidimbi olayı dikkate de~erdir.
2. Hindistan'da yetişen bir ot çeşidi.·
H1NT MİTOLOJİSİNDE RA KSHASALAR 67
Peş Pandu k~deş arıne!eri Kunt1 ile beraber Rakshasa Hidimba ve
kızkardeşi Ratcshasi Hidimbi'nin yaşadığı ormand~ gecelerler. Rakshasa Hidimba onların kdlg.ılanru alır ve kardeşi Hidimbi 'den cesetlerini getir- mesini ister .. Hidimbi büyük bir zevk ile, uyuyan Pandu kardeşlerin yanı
na gider. Ama orada nöbet nı tan Bhima 'yla karşılaşmış ve ondan etldlen-
miştir. ~ruma, yillaşan tehlikeyi hissetmiş ve kim olduğunu sormuştur.
Hidimbi derhal şekil değiştirerek güzel bir kadın şeklinde B ruma 'nın kar-
şısına çıkmıştır. Bhima, bir Rakshasi olmasına rağmen Hidimbi'den hoş
lanrnıştır. Bhfma, Hidimbi'den Hidimba'nın niyetini öğrenerek Hidim-
ba'yı ortadan kaldınr. Rilihasa Hidimba'nın ölümünden sonra Hidimb1, Yudhis(hara'dan, Bhfma'run kendisiyle gelmesi için izin ister. Bunun üzerine Yudhisthlra şöyle söyler:
bhım·asenam bhacethastvam prag~stagamanadrave
ahahsu viharanena yathakamaıp manocava
ayaıptvanayitavyaste bhimasenal;ı sada nişi
Bhüna güneş batana kadar seninle olacak, gün boyunca onunla istediğin gibi eğlen. Ancak gün batacağına y~n Billma'yı hergüı:ı geri getir.
(Mhb ı. 155: 17-18)·
Yudhisthlra'run, Bhima'nın gece boyunca yanlannda olmasını iste- mesindeld tek amacı, Rakshasalann gece karanlığında korkunç birer ca- navar olmalanndan kaynaklanıyordu. Yudhis~ira, kardeşini tehlikeye atmak istemiyordu.
Mahabharata Destanında Hidimbi ile Bhima 'nın beraberliğinde Gha- totkaça isimli bir oğullan olmuş.ve bu çocuk Kurular ile Pandular arasın
dald savaşta Pandulara çok yardım etmiştir.
Destan döneminden sonra Masal Edebiyatı döneminde de sıkça·
Raskshasıil.ara rastlamaktayız. Bu da Rakshasalann Hint.Mitolojisinde ve Hint Edebiyatında oldukça önemli bir yere sahip olduklannı gösterir.
KISAL TMALAR
~V.
AV.
Ram.
Ml) b.
~gveda
Atharva Veda
Ramayar,ıa
Nf"ahabharata
68 H. DERYACAN
KAYNAKLAR Das, A.C., Rgvedic Culture, Calcutta, 1925.
Graves, R., New Larousse Encylopedia of Mythology, L'ondon,· '
1959 .
. Griffıth, Ralp, T.H .. , The Hymns of The ~gveda, II, Benares •. 1926.
Hasting, J., Encyclopedia. ofReligion and Ethics, Cilt:IV, New York, .. . - 1911~ .
Mahlibharatam with the Commentary of Nilakaı;tha, Cilt: I, Shankar Narhar Jos~i. Poona, 1929. · ·
Monier-Williams,· M., A Sanskrit-English Dictionary, London, 1988
