HEM 625 -BÜYÜME GELİŞME DERSİ

HEMŞİRELİK- YÜKSEK LİSANS PROGRAMI OMÜ SAĞLIK BİLİMLERİ

ENSTİTÜSÜ

HEM 625 -BÜYÜME GELİŞME DERSİ

Dr. Öğr. Üye Esra TURAL BÜYÜK

OYUN ÇOCUKLUĞU

DÖNEMİNDE BÜYÜME VE GELİŞME

Hafta-6

HEM 625 –BÜYÜME VE

GELİŞME DERSİ

İçerik Planı

• Oyun Çocukluğu Dönemi

• Ağırlık

• Boy

• Baş Çevresi-Göğüs Çevresi

• Dişlerin Gelişimi

• Dil Gelişimi

• Oyun

• Tuvalet Eğitimi

• Uyku

• Beslenme

• Negativizm

• Öfke Nöbetleri

• Regresyon

• Oyun Çocukluğu

Döneminde Görülen Kazalar

• Kaynaklar

Oyun Çocukluğu Dönemi

• Keşfetme ve araştırma dönemi olarak da bilinir.

• Yürümeye ve konuşmaya başlayarak, süt çocuğu döneminin güçsüz ve edilgen durumundan daha bağımsız hale gelir. (Conk Z, 2013)

Ağırlık

• Yaşamın ikinci yılında büyüme hızı yavaşlar iki yaşında doğum kilosunun dört katına ulaşır.

• Vücut ağırlığı her yıl ortalama 2,5 kg artar.

• İki yaşında ortalama vücut ağırlığı 12 kg’dır.

Boy

• Boy her yıl ortalama 7,5 cm uzar.

• Vücut oranları değişmeye başlar, bacaklar uzar ve başın vücuda oranı bebeklik dönemine göre azalır.

• İki yaşında boy ortalama 85 cm’dir.

• Bu dönemde vücut ağırlığından çok boyda artış gözlenir.

Baş Çevresi- Göğüs Çevresi

• Baş çevresinde ikinci yılda sadece 2,5 cm büyüme olur.

• Göğüs çevresi artmaya devam ettiği için baş ve karın çevresinden fazladır, ikinci yılda hızlanır ve yaklaşık ortalama 48 cm’ye ulaşır.

• GÇ>BÇ

•

incelendiğinde çocukların %79.1’inin normal gelişim gösterdiği, %20.9’unun şüpheli-anormal gelişim

gösterdiği saptanmıştır.

• Araştırmanın sonucuna göre, en çok dil alanında geriliklerin olduğu görülmüştür. Denver II Gelişimsel

Tarama Testi sonuçlarının; cinsiyet, anne-baba öğrenim durumu, doğum sırası, istenen gebelik durumu, doğum şekli ve akraba evliliği değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. (Kahraman ve ark, 2016)

Dişlerin Gelişimi

• Oyun çocukluğu döneminde çocuklar genellikle 10-24 diş çıkarırlar.

• Alt ve üst çenede köpek dişleri ve ilk azı dişleri olmak üzere sekiz yeni diş çıkar.

• Üç yaşında bir çocuğun ortalama 20 süt dişi vardır.

Dil Gelişimi

• Bu dönemde dil gelişimi çok hızlıdır.

• Çocukla konuşmak ve sorduğu sorulara yanıt vermek dil gelişimini olumlu etkiler.

• İki yaşında isim ve fiil içeren iki-üç kelimelik cümleler kurabilir.

• Üç yaşındaki çocuk her gün beş-altı yeni kelime öğrenir.

Kelime haznesinde yaklaşık 900-1000 kelime vardır.

• Bu dönemde çocuk otonomi duygusunun göstergesi olarak

‘hayır’ kelimesini sık kullanır.

• Günde iki saatten fazla televizyon izleyen çocuklarda dil gelişiminde gecikme olduğu belirlenmiştir.

Oyun

• Bu dönemde çocuğun günde en az 60 dakika fiziksel aktivite gereksinimi vardır.

• Bu dönemde çocuklar yan yana oyun oynarlar fakat birlikte oynamazlar. Buna ‘paralel oyun’ denir.

• Bu dönemde çocuklar çok aktif ve uyarıcı tipte oyunlardan hoşlanırlar.

• Parmakla boyama, büyük parçalı yapbozlar, top oyunları kullanılabilir.

Tuvalet Eğitimi

• Ebeveynlerin tuvalet eğitimine başlama zamanları ve tutumları kültürlere göre değişebilir.

• Anal ve üretral sfinkterlerin istemli kontrolü genellikle 18- 24. aylar arasında sağlanır. Ancak bazı çocuklarda

tuvalet eğitimi için hazır olma durumu 30. aya kadar tamamlanmayabilir.

• Kızların tuvalet eğitimi genellikle erkeklerden 2-2,5 ay önce tamamlanır.

Uyku

• Çocuk büyüdükçe uyku süresi giderek azalır.

• Dönemin başında çocuk gündüz iki kez ve her gece 12 saat uyur.

• Üç yaşın sonunda ise gündüz bir kez ve gece toplam 8 saat uyumaya başlar.

• Gece korkuları 2-4 yaş arasında sık yaşanır. Bu

çocukların yeterli uyku ve dinlenmeleri için tutarlı şekilde sınır konulmasına gereksinimleri vardır.

Beslenme

• Yaklaşık 12-18. aylar arasında büyüme hızı yavaşladığı için çocuğun iştahı ve besin tüketimi azalır.

• Çocuğun günde üç ana ve iki ara öğün olmak üzere beş öğüne gereksinimi vardır.

• Kalsiyum ve fosfor gereksinimi için süt tüketimi önemlidir.

• Bu yaş döneminde çocukların iştahı ve yemek tercihleri düzensizdir. Çocuğu yemesi için zorlamak, direnç

göstermesine ve inatçı olmasına neden olur.

Negativizm

• Oyun çocuğu ayrı bir birey olarak kendi kimliğini oluşturmak için aşırı negatif bir dönemden geçer. Çocuk, ebeveynlerin her isteğine inatçı bir şekilde ‘hayır’ yanıtı verir.

• Çocuğa soru sormak yerine kesin ifade kullanılması ‘hayır’ yanıtını büyük ölçüde azaltır. Örneğin; şimdi yemek zamanı gibi. Çocuğun seçim yapmasına olanak sağlamak için ‘önce etini mi yoksa sebzeni mi yemek istersin’ diye sorulabilir.

Öfke Nöbetleri

• Bu dönemde öfke nöbetleri, duygusal ve fiziksel enerjinin şiddetli bir biçimde ortaya konmasını içerir.

• Çocuk tekmeler, ısırır, çığlık atar, yere yatar, başını yere vurabilir ve siyanotik oluncaya kadar nefesini tutabilir.

• Öfke nöbetleri sırasında nefesini tutarak oksijensiz kalır ve yere düşer. Ancak vücutta biriken karbondioksidin solunum merkezini uyarması ile solunum tekrar başlar ve fiziksel bir zarar oluşmaz.

• Öfke nöbetleri yaklaşık 18. ayda başlar ve 30. ayda giderek azalır.

Regresyon

• Çocuk stresli dönemlerde davranış olarak bir önceki aşamaya geri döner.

• Hastalık, hastaneye yatma, ayrılık, yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi gibi olaylar regresyona yol açabilir.

• Örnek olarak çocukta biberonla beslenmek isteme, yeni öğrendiği dil, sosyal ve bilişsel becerilerin kaybı

görülebilir.

• Bu durumda en iyi yaklaşım, bu davranışı görmezden gelmek ve çocuğu yeni beceriler öğrenmesi için

zorlamamaktır.

Oyun Çocukluğu Döneminde Görülen Kazalar

 Motorlu Taşıt Kazaları

 Yanıklar

 Boğulmalar

 Zehirlenmeler

 Düşmeler

 Aspirasyon

KAYNAKLAR

• Conk Z, Başbakkal Z, Yılmaz HB, Bolışık B, Pediatri Hemşireliği, Akademisyen Kitabevi, Ankara, 2013.

• Törüner EK, Büyükgönenç L, Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları, Göktuğ Yayıncılık, Ankara, 2012.

• Hicran Çavuşoğlu, Çocuk Sağlığı Hemşireliği Cilt 1, Sistem Ofset Basımevi, Ankara, 2013.

• Hatice Yıldırım Sarı, Çocuklarda Uyku, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 28 (1) : 81-90, 2012.