HEMŞİRELİK- YÜKSEK LİSANS PROGRAMI OMÜ SAĞLIK BİLİMLERİ
ENSTİTÜSÜ
HEM 625 -BÜYÜME GELİŞME DERSİ
DR.ÖĞR.ÜYE ESRA TURAL BÜYÜK
OKUL ÇOCUKLUĞU
DÖNEMİNDE BÜYÜME VE GELİŞME (6-12 YAŞ)
Hafta-7
HEM 625 –BÜYÜME VE
GELİŞME DERSİ
İçerik Planı
• Fiziksel Büyüme Ve Gelişme
• Sistemlerin Gelişmesi
• Motor Gelişim
• Duyusal Gelişim
• Dil Gelişimi
• Cinsel Gelişim
• Psikoseksüel Gelişim
• Psikososyal Gelişim
• Bilişsel Gelişim
• Ahlaksal Gelişim
• Oyun
• Beslenme
• Uyku
• Diş Sağlığı
• Görülen Kazalar
• Okul çocukluğu dönemi fiziksel büyümenin yavaşladığı, bilişsel büyüme ve gelişmenin hızlı ilerlediği, aileden çok arkadaşın önemli olduğu bir dönemdir.
Fiziksel Büyüme ve Gelişme
• Fiziksel büyüme hızı yavaştır. Ancak dönemin sonuna doğru kızlarda 9-10, erkeklerde 11-12 yaş arasında büyüme hızında artış olur.
• İskelet sistemi gelişmeye devam eder, yağ dokusu azalır ve kas dokusunda artma gözlenir.
• Okul çağında olan bir kız çocuğunun vücut ağırlığı yılda ortalama 4.1 kg artar. Boyu ise her yıl yaklaşık 6.4 cm uzar.
• Dönem sonunda 45kg, 153cm boyundadır.
• Erkek çocuk ise yılda 3.6 kg artar ve boyu 5.6cm uzar.
• Dönem sonunda 43kg ve 150cm boyundadır.
Sistemlerin Gelişmesi
• Dolaşım ve solunum sisteminin kapasitesi artar ve gelişir. Kalp kapaklarından fazla kan geçmesine bağlı olarak üfürümler duyulabilir.
• Nabız ve solunum hızında azalma, kan basıncında hafif yükselme olur.
• Nabız hızı dakikada 70-80mmHg
• Kan basıncı 110/60mmHg’dır.
• Solunum sayısı 20/dk’dır.
• 12 yaşına doğru kalsiyum ve fosfat gibi minerallerin kemiklerde depolanması ile kemikler sertleşir, ancak kolaylıkla kırılabilir.
• Kaslar hala immatürdür ve aşırı kullanma ile yaralanma olabilir.
• Skolyozis görülebilir.
• Çocuk daha az hastalığa yakalandığı bir dönemdedir.
Antikor üretimi 7 yaşında doruğa çıkar. IgA ve IgD yetişkin düzeyine ulaşır.
• Lenfatik dokular özellikle adenoid ve tonsiller 9 yaşına kadar büyümeye devam eder.
• Bu dönemde beyin gelişimi yavaştır ve büyüklüğünde çok az artma görülür.
• Beyin gelişimi 10 yaşında tamamlanır.
Motor Gelişim
• Çocukta 10-12 yaşlarda motor beceriler artık çok iyi gelişmiştir.
• Çocuk tırmanma, koşma, sıçrama gibi hareketleri çok iyi yapar.
• Sporun her dalında başarılı olmaya çalışır.
Duyusal Gelişim
• 6 yaşındaki bir çocukta görme tam olarak gelişmiştir.
• Görüş keskinliği, periferal görüş, ve renk ayrımı 7 yaşında tam olarak gelişir.
• Östaki borusu gelişimiyle kulak enfeksiyonu azalsa da kronik enfeksiyonu olan çocukta duyma kaybı
görülebilir.
Dil Gelişimi
• Bu dönemde dil gelişimi hızlıdır. Kelime dağarcığı genişler ve cümle yapısı daha komplekstir.
• 6 yaşındaki çocuğun kelime sayısı 8.000-14.000 arasındadır.
Cinsel Gelişim
• Okul çağı döneminde birincil ve ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişimi prepubertenin yaklaşık 2 yıl öncesinde görülmeye başlar.
• Puberte dönemi erken(11-14yaş)
• Puberte orta (15-17yaş)
• Puberte geç (18-21yaş)
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM
• Freud’un psikoseksüel gelişim kuramına göre çocuk sakin bir dönem olan latent dönemdedir. Çocuk
ebeveynlerin davranış ve duygularını model alarak aynı cins ebeveyni ile özdeşim kurar.
• Çocuk aynı zamanda cinsiyet rol davranışlarını öğrenir ve ebeveyn etkileşimlerini, medyayı ve aynı cins
çocukların arkadaş ilişkilerini gözlemleyerek kimlik kazanır.
PSİKOSOSYAL GELİŞİM
• Erikson’un psikososyal gelişim kuramına göre 6-12 yaş çocuğu, çalışkanlığa karşı aşağılık duygusu
dönemindedir.
• Çocuk bu dönemde çok hareketlidir, ilgi alanları
genişler, sosyal aktivitelere katılmaya isteklidir, ben merkezciliği azalır.
• Enerjilerini okul projeleri, spor ve hobiler gibi akademik beceri ve aktivitelere yöneltirler.
• Pratik görevlere teşvik edildiklerinde, övüldüklerinde ve iş bittikten sonra ödüllendirildiklerinde çalışkanlıkları
gelişir.
• Çocuktan beklentinin onun yeteneklerinin üstünde olması ve akranları kadar iyi olmadığına dair
karşılaştırılmalar yapılması aşağılık ve yetersizlik duygularına sebep olur.
• Bu yaş grubunun en karakteristik özelliği, aynı cinsler arasında gruplaşmanın olmasıdır.
• Yaşıtlarıyla hem arkadaşlık kurmak isterler hem de onların arasında bir beceri ve yetenek üstünlüğü ile sivrilmek çabasındadırlar.
• Okul çocuğu, akran grubuyla bütünleşerek aileden bağımsızlaşmaya doğru bir adım atmış olur.
• Çocuk bir akran grubuna ait olması ve bu grupla bütünleşmesi, sosyalleşmesi için güçlü bir temel oluşturur.
• Çocuklar grup içindeki etkileşimleri ile cinsiyetlerine uygun rolleri, farklı görüşleri, işbirliği yapmayı ve
arkadaşlıklarını sürdürebilmek için uzlaşmayı öğrenirler.
• Bu dönemde akran gruplarının dışında kalan çocuklarda antisosyal ve agresif davranışlar görülür.
• Bu çocuklar okuldan kaçma ve davranış sorunları açısından yüksek risk altındadır.
BİLİŞSEL GELİŞİM
• Okul çocuğu Piaget’in somut işlemler dönemindedir. Bu dönemde maddenin korunumu kavramı gelişir(maddenin şekli değişince madde değişmez).
• Bu dönemde zaman, hacim, ağırlık, uzaklık ve uzay kavramları gelişir.
• Somut düşünme evresinde çocuk gördüğü nesne ve olaylara ilişkin akıl yürütebilir.
• Olaylara başkasının açısından bakmayı öğrenir. Bir
davranışa ya da olaya ilişkin farklı görüşlerin ve duygusal tepkilerin olabileceğini, kendi görüşünün tek görüş
olmadığını anlar.
• Bu dönemde bir hareketi gerçekleştirmek için eylemlerin sırasını ve hareketin sonuçlarını düşünme becerisi
gelişir. İşlemleri tersine çevirebilir ya da tersinde düşünebilir.
• Mantıklı düşünme ve dikkati yoğunlaştırma becerileri artar.
• Neden-sonuç ilişkisi kurabilir.
AHLAK GELİŞİMİ
• Kohlberg’e göre bu dönemdeki çocuklar geleneksel dönemdedir.
• 6-10 yaşlar arasındaki çocuğun ahlakı başkalarının
kınamasından kaçma ve arkadaşlar, aile ve öğretmenler pozitif ilişkisini korumak üzere temellenir.
• Çocuk iyi ve adil olmak için çalışır.
• Sadece zorunlu olan kurallara uyduğu için ebeveyn kontrolünden çıktığında öz-bakımını sürdüremeyebilir.
• Dönemin başında dini kavramlar çocuğa somut olarak açıklanır. Tanrı kavramı dönemin sonuna doğru giderek soyutlaşır.
• Ayrıca dini bayramları, gelenekleri ve din farklılıklarını kavramaya başlar.
Oyun
• Bu dönemde futbol, voleybol gibi rekabete dayalı takım oyunları önem kazanır.
• Takım oyunlarının yanı sıra bireysel aktivitelerden de hoşlanırlar. 7-8 yaşlarında kart, araba gibi değişik
objelerden oluşan koleksiyonlar yaparlar.
• Ayrıca bisiklete binme, kitap okuma, müzik aleti çalma, bilgisayar ve video oyunlarına ilgi duyarlar.
Beslenme
• Okul çocuğunun sağlıklı beslenebilmesi için 3 ana 2 ara öğün alması gerekir.
• Dönemin sonlarına doğru büyüme hızının artmasına bağlı demir, kalsiyum ve çinko gibi vitamin ve mineral gereksinimi artar.
Uyku
• Okul çocuğunun günde ortalama 9-10 saat uyku gereksinimi vardır.
• 8-11 yaş arasında genellikle uykuya karşı direnç
gösterirler. Televizyonda ilginç bir film olması, karanlık korkusu ve kötü rüyalar görme nedeniyle uyumak
istemeyebilirler.
• Çocukta belirli bir uyku düzeni oluşması için yatma zamanına ilişkin rutinler oluşturulması yararlı olur.
Diş Sağlığı
• Kalıcı dişler 6-7 yaşlarında çıkmaya başlar. Geçici
dişlerin dökülmesi ve kalıcı dişlerin çıkması sırasında diş fırçalama çok ağrılı olabilir.
• Birçok çocuk 8-9 yaşlarına kadar diş ipini ve ara yüz fırçasını düzgün kullanamaz.
• 10 yaşın altındaki çocuklar arka dişlerini fırçalamak için ebeveyn yardımına gereksinim duyabilirler.
Görülen Kazalar
• Motorlu Taşıt Kazaları
• Bisiklet Kazaları
• Yaralanmalar
• Doku Travmaları ve Kırıklar
KAYNAKLAR
• Çavuşoğlu H, Çocuk Sağlığı Hemşireliği, Ofset Yayıncılık, Ankara, 2015, s.106-112.
• Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B, Pediatri Hemşireliği, Akademisyen Kitabevi, Ankara, 2013, s.83-88.
• Yavuzer H, Okul Çağı Çocuğu, Remzi Kitabevi, 21.baskı, İstanbul, 2018.
