Öğrenme- Öğretme Yaklaşımları ve Stratejileri

(1)

Prof. Dr. Recai Doğan Prof. Dr. Recai Doğan

(2)

Öğretim Stratejileri

Sunuş Yoluyla Öğretim

Buluş Yoluyla Öğretim

Araştırma- İnceleme Yoluyla

Öğretim

(3)

Sunuş Yoluyla Öğretim

Ausubel tarafından geliştirilmiştir.

Ona göre öğrenciler bilgileri keşfetmekten çok hazır alırlar.

Bu nedenle öğretmen tarafından düzenlenmiş, organize edilmiş ve öğrenciler tarafından alınmaya hazır hale

getirilmiş içeriğin sunulması gerekir.

Çünkü birey herhangi bir konu alanıyla ilgili kavramları, ilkeleri kendine sunulanı alma yoluyla

kazanabilir.

(4)

Uygulama Basamakları

Verilen yeni bilginin başlangıçta sunulan yapı içine tam olarak yerleştirilmesine çalışılır. Bilginin genel çerçevesi ile ilişkileri gözden geçirilir. Öğrencinin bilgiyi anlamlandırıp anlamlandırmadığı sorularla test

edilir.

Daha sonra ders öğretilecek yeni konunun veya materyalin sunulması aşamasıyla devam eder. Bu basamakta bilgi genelden özele doğru sunulur ve örneklendirilir.

Ön organize ediciler, yeni bilgiler için bir yapı oluşturan, yeni bilginin çerçevesini çizen ve yeni bilginin öğrencinin daha önce kazanmış olduğu bilgi ile ilişkilendirilmesini sağlayan sözle açıklamalar, şemalar,

modeller, şekil ve grafiklerdir. Ön organize ediciler, derste sunulacak bilginin genel bir çerçevesini çizerek, konu ile ilgili ayrıntıların yerleştirileceği bir yapı oluşturur.

(5)

Avantajları

Sunuş Yoluyla Öğretim hedeflere ulaşmada zamanı kısaltmakta ve zamandan tasarruf sağlamaktadır.

Bilgi düzeyindeki hedeflere ulaşmada, soyut kavram veya ilkelerin açıklanmasında en etkili

öğretim stratejisidir.

Grubun kalabalık olduğu ve öğretime ayrılan sürenin sınırlı olduğu durumlarda

en ekonomik stratejidir.

(6)

Buluş Yoluyla Öğretim

J. Bruner tarafından geliştirilmiştir.

Bu stratejide öğretim sürecinin merkezinde öğrenci vardır.

Birey, bilgiyi merakına dayalı olarak kendi kendine keşfederek

öğrenir.

Buluş Yoluyla Öğretim, hangi sonuca ulaşmaları gerektiği söylenmeden, öğrencinin kendi

etkinliklerine ve gözlemlerine dayalı olarak yargıya varmasıdır.

(7)

Öğretmenin rolü, önceden paketlenmiş bilgiyi öğrenciye sunmaktan çok, öğrencinin kendi kendine öğrenebileceği ortamı oluşturmaktır.

Bu stratejide öğretmenin temel görevi, buluş için uygun öğretme ortamlarını düzenlemek, örnek olan ve olmayanları sunarak öğrencinin buluşu gerçekleştirmesine rehberlik etmektir.

(8)

Öğretmen örneği sunar.

Öğretmen örneği sunar. Öğrenci örneği tanımlar.

Öğrenci örneği

tanımlar. Öğretmen ek örnekler

sunar.

Öğretmen ek örnekler sunar.

Öğrenci örnekleri tanımlar ve önceki örneklerle ilişkilendirir.

Öğretmen ek örnekleri ve örnek olmayanları

sunar.

Öğretmen ek örnekleri ve örnek olmayanları

sunar.

Öğrenci örnekleri karşılaştırır ve örnek

olmayanları belirler.

Öğrenci örnekleri karşılaştırır ve örnek

olmayanları belirler.

Öğrenci örnekleri ilişkilendirir ve

yorumlar.

Öğrenci örnekleri ilişkilendirir ve

yorumlar.

Öğrenci tanımlara, ilke ve genellemelere

ulaşır.

Öğrenci tanımlara, ilke ve genellemelere

ulaşır.

(9)

Avantajları

Öğrencinin merak güdüsünü uyandırması

ve güdülenmişlik düzeyini yükseltmesidir.

Öğrencinin merak güdüsünü uyandırması

ve güdülenmişlik düzeyini yükseltmesidir.

Öğrenci ilke ve genellemeye ulaşma sürecinde aktif olduğundan derinlemesine ve

kalıcı öğrenme gerçekleşir.

Öğrenci ilke ve genellemeye ulaşma sürecinde aktif olduğundan derinlemesine ve

kalıcı öğrenme gerçekleşir.

Bireysel öğretim olanağı sağlar.

Bireysel öğretim

olanağı sağlar. Problem çözme

becerisini geliştirir.

Problem çözme becerisini geliştirir.

Öğrencilerin ilgi ve dikkatleri üst

düzeydedir.

Öğrencilerin ilgi ve dikkatleri üst

düzeydedir.

Öğrenme süreci zevkli ve eğlencelidir.

(10)

Dezavantajları

Uzun zaman gerektirir.

Kalabalık öğrenci gruplarında etkisi zayıflar.

Öğrencilerin bireysel farklılıkları süreci olumsuz etkileyebilir.

Buluş için gerekli araç-gereçlere

her zaman ulaşılamayabilir.

Bazı ders ve konuların öğretiminde etkisi zayıftır.

Maliyeti yüksektir.

(11)

Araştırma- İnceleme Yoluyla Öğretim

J. Dewey tarafından geliştirilmiştir.

Öğrenme, hedeflere uygun, öğrenciye uygun ve gerçek hayatla ilişkili problemler üzerinde, problem çözmenin adımlarının

kullanılması ile gerçekleşir.

Öğrenme, hedeflere uygun, öğrenciye uygun ve gerçek hayatla ilişkili problemler üzerinde, problem çözmenin adımlarının

kullanılması ile gerçekleşir.

Öğrenci sürecin merkezinde ve aktif, öğretmen ise rehberdir.

Bu strateji Uygulama ve daha üst düzey basamaklar için uygundur.

(12)

Problemin farkına varılması

Problemin farkına

varılması Problemin

tanımlanması Problemin tanımlanması

Problemin çözümüyle ilgili

hipotezlerin (denence) kurulması

Problemin çözümüyle ilgili

hipotezlerin (denence) kurulması

Problemle ilgili verilerin toplanması

Çözüm yollarının uygulanması (Denencenin test

edilmesi) Çözüm yollarının

uygulanması (Denencenin test

edilmesi)

Çözümün ortaya konulması Çözümün ortaya

konulması

(13)

Avantajları

Problem çözme becerilerini geliştirir.

Bağımsız düşünme ve bilimsel düşünme becerilerini geliştirir.

Problem çözmenin(Bilimsel düşünmenin) adımlarını gerçek hayattaki sorunların çözümünde kullanmayı sağlar.

(14)

Dezavantajları

Uzun zaman alır.

Sınıf dışı çalışmalar gerektirir.

Araştırmanın sınırları iyi çizilmezse hedeflerden sapabilir.

Her konunun öğretiminde kullanılmaz.

Ön koşul öğrenmelerin eksik olduğu durumlarda kullanılmaz.

(15)

Kullanıldığı Yerler Hedef

Düzeyi Temel Felsefesi Merkezdeki

Öğe Uygun

Yöntem- Teknik

Öğretmen

Rolü Öğrenci Rolü

Sunuş/

Ausubel  Dersin Giriş kısmında ön koşul

öğrenmelerin eksikliğinin giderilmesinde

 Kalabalık sınıflarda

 Zaman dar ve sınırlı ise

Bilgi  Daimicilik

 Esasicilik Öğretmen

ve Konu  Anlatım

 Gösteri

 Soru- Cevap

Bilgiyi

organize eder ve anlamlı öğrenmeyi sağlamak amacıyla öğrencileriyle paylaşır.

Bilgiyi alır ve anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirir.

Buluş /

Bruner  Dersin

Geliştirme kısmında

 Öğrenci az ise

 Zaman daha esnek ise

Kavrama  İlerlemecilik Öğrenci  Tartışma

 Örnek

 Problem Olay Çözme

 Soru- Cevap

 Beyin Fırtınası

Buluş ve uygun ortam oluşturur, öğrencilerin ilke ve

genellemelere ulaşması sürecinde rehberlik yapar.

İlke ve

genellemelere ulaşma

sürecinde öğretim sürecine aktif olarak katılır.

Araştırma- İnceleme/ J.

Dewey

 Dersin Sonuç kısmında

 Öğrenci az ise

 Zaman daha esnek ise

Uygulama ve daha üst düzeyler

 İlerlemecilik

 Yeniden Kurmacılık

Öğrenci  Problem Çözme

 Beyin Fırtınası

 Deney

 Gözlem

Öğrencilerin problem çözme sürecindeki adımları kullanmaların da rehberlik yapar.

Problem çözme sürecindeki adımları aktif olarak kullanır.

(16)

Strateji/

Savunucu su

Düşünme Yolu Düşünme

Becerisi Sınırlılıklar Rehber İlkeler Süreç

Sunuş/

Ausubel

Tümdengelim ^Etkili Dinleme ve Not Alma

 Üst düzey düşünme becerileri kazandırmada yetersiz,

 Üst düzey hedeflerin gerçekleştirilmesinde yetersiz,

 Sıkıcı ve monoton öğrenme süreci,

 Yüzeysel öğrenme ve çabuk unutma riski

 İçerik öğrenci düzeyine göre organize edilmeli,

 Soru-Cevap gibi yöntem tekniklerle desteklenmeli,

 Jest, mimik, ses tonu, göz teması ve beden dili etkili kullanılmalı

 Şekil, resim, grafik, araç-gereç gibi görsellerle desteklenmeli

 Ön organize ediciler kullanılmalı

Açıklamalar+ Örnek

 İçeriğin öğretmen tarafından organize edilmesi

 Açıklamaların öğretmen tarafından yapılması

 Örneklerin öğretmen tarafından verilmesi

 Öğrencilerden yeni örnekler istenmesi Buluş/

Bruner

Tümevarım ^ ^Sezgisel Düşünme

 Yaratıcı Düşünme

 Eleştirel Düşünme

 Merak, Keşif Duygusu

 Uzun süre gerektirir.

 Kalabalık sınıflarda niteliği düşer.

 Önkoşul öğrenmelerin yetersiz olduğu durumlarda kullanılmaz.

 Bireysel farklılıklar süreci olumsuz etkileyebilir.

 Öğretim süreci öncesinde buluş için gerekli ortamı ve araç-gereci hazırlama

 Buluş sürecinde kullanılacak ipucu niteliğindeki soruları hazırlama

 Öğrencilerini bireysel farklılıklar açısından iyi tanıma

Örnek+Açıklama+İlke

 Öğretmen örnekleri sunar.

 Öğrenci örnekleri tanımlar.

 Öğretmen ek örnekler sunar.

 Öğrenci örnekleri tanımlar ve ilişkilendirir.

 Öğretmen ek örnekler ve örnek olmayanları sunar.

 Öğrenci örnekleri ilişkilendirir ve yorumlar.

 Öğrenci ilke ve

genellemeleri ifade eder.

Araştırma -

İnceleme/

J. Dewey

Tümevarım Tümdengelim

 Bilimsel Düşünme

 Yaratıcı Düşünme

 Eleştirel Düşünme

 Uzun süre gerektirir.

 Kalabalık sınıflarda niteliği düşer.

 Önkoşul öğrenmelerin yetersiz olduğu durumlarda kullanılmaz.

 Her ders ve konunun öğretiminde kullanılmaz.

 Uygun niteliklerle problem veya senaryoların kullanımı

 Problemler; hedefe ve öğrenci özelliklerine uygun, birden çok çözüm yolu olan,

yapılandırılmamış, günlük yaşamla ilişkilendirilmiş, ilgi çeken, orijinal olmalı.

Problem durumu+ problem çözme adımları

 Problemin hissedilmesi

 Problemin tanımlanması

 Problemle ilgili bilgi toplama

 Hipotezler kurma

 Hipotezlere yönelik veriler toplama

 Hipotezi test edip sonuca ulaşma ve raporlaştırma.