23
Alt sektör bileşenleri ile genel ekonomik şartlardan en çok etkilenen sektörler arasında yer alan ve sağladığı istihdam ve girdilerinin çeşitliliği açısından, ekonomide çok geniş bir yelpazeyi etkileyen inşaat sektöründe, “Yapı İzinleri 2016 Ocak-Haziran Dönemi” sonuçları açıklanmıştır.
2016 yılının ilk altı aylık döneminde yapı ruhsatı verilen yapıların yüzölçümü %14,0 oranında artmıştır.
İnşaat sektörünün çok önemli bir kısmını konut ve buna bağlı donatılar oluşturmaktadır ve konut talebi ve satışlarında görülen canlanma/durgunluk haline göre sektör gelişme hızı etkilenmektedir.
Belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen yapıların 2016 yılının ilk altı ayında bir önceki yıla göre, bina sayısı %14,2, yüzölçümü %14,0, değeri %19,7, daire sayısı ise %16,2 oranında artmıştır.
Yapı ruhsatı verilen binaların 2016 yılı Ocak-Haziran ayları toplamında; yapıların toplam yüzölçümü 104,1 milyon m2 iken; bunun 57,3 milyon m2’si konut, 26,0 milyon m2’si konut dışı ve 20,8 milyon m2’si ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşmiştir.
Kullanma amacına göre 76,4 milyon m2 ile en yüksek paya iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar sahip olmuştur. Bunu 5,4 milyon m2 ile kamu eğlence, eğitim, hastane veya bakım kuruluşları binaları izlemiştir.
Yapı sahipliğine göre, özel sektör 87,1 milyon m2 ile en büyük paya sahipken, bunu 14,8 milyon m2 ile devlet sektörü ve 2,2 milyon m2 ile yapı kooperatifleri, daire sayısına göre ise, toplam 499.053 dairenin 457.396’sı özel sektör, 33.762’si devlet sektörü ve 7.895’i yapı kooperatifleri tarafından alınmıştır.
İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN OCAK-HAZİRAN 2016 DÖNEMİ YAPI İZİNLERİ PERFORMANSI
Nurel KILIÇ
24
İllere göre 20,1 milyon m2 ile İstanbul en yüksek paya sahip olmuştur. İstanbul’u, 8,9 milyon m2 ile Ankara, 5,3 milyon m2 ile İzmir illeri izlemiştir. Yüzölçümü en düşük olan iller sırasıyla Hakkari, Artvin ve Bitlis olmuştur.
Daire sayılarına göre, İstanbul ili 111.494 adet ile en yüksek paya sahip olmuştur. İstanbul’u 33.938 adet ile Ankara ve 27.865 adet ile İzmir illeri izlemiştir.
Daire sayısı en az olan iller sırası ile Hakkari, Muş ve Şırnak olmuş, devlet sektörü ve 1,8 milyon m2 ile yapı kooperatifleri izlemiştir. Daire sayısına göre ise, toplam 349.573 dairenin 322.421’i özel sektör, 19.269’u devlet sektörü ve 7.883’ü yapı kooperatifleri tarafından alınmıştır.
İllere göre 14,1 milyon m2 ile İstanbul en yüksek paya sahip olmuş, İstanbul’u 6,3 milyon m2 ile Ankara, 4,1 milyon m2 ile İzmir izlemiştir.
Yüzölçümü en düşük olan iller sırasıyla Şırnak, Ardahan ve Hakkari olmuştur.
Daire sayılarına göre, 82.199 adet ile en yüksek paya sahip İstanbul’u 28.145 adet ile Ankara ve 22.155 adet ile İzmir illeri izlemiştir. Daire sayısı en az olan iller ise sırası ile Şırnak, Ardahan ve Hakkari olmuştur.
Sektörde gerek orta ve alt gelir gruplarına dönük toplu konut projeleri, gerekse üst gelir gruplarına yönelik site bazlı lüks konut projeleri, 2016 yılını hareketlendirmeye devam ettirecektir.
Tablo 1: Yapı Ruhsatı, Ocak-Haziran 2016
Yıl Bir Önceki Yılın İlk Altı
Ayına Göre Değişim Oranı (%)
Göstergeler 2016 2015 2014 2016 2015
Bina Sayısı 67.720 59.313 80.556 14,2 -26,4
Yüzölçümü
(m2) 104.079.720 91.281.259 125.083.576 14,0 -27,0
Değer (TL) 92.271.091.678 77.069.709.486 98.146.469.215 19,7 -21,5
Daire Sayısı 499.053 429.409 586.294 16,2 -26,8
Kaynak: TÜİK
Yapı kullanma izin belgesi verilen yapıların yüzölçümü %1,4 artmıştır.
Belediyeler tarafından yapı kullanma izin belgesi verilen yapıların 2016 yılının ilk altı ayında bir önceki yıla göre, bina sayısı % 0,5, yüzölçümü %1,4, değeri %6,9 oranında artarken, daire sayısı
%1,6 oranında azalmıştır.
Yapı kullanma izin belgesi verilen binaların 2016 yılı Ocak-Haziran ayları toplamında; yapıların toplam yüzölçümü 69,5 milyon m2 iken; bunun 40,1 milyon m2’si konut, 16,9 milyon m2’si konut dışı ve 12,5 milyon m2’si ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşmiştir.
25
Kullanma amacına göre 51,0 milyon m2 ile en yüksek paya iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar sahip olmuştur. Bunu 4,5 milyon m2 ile toptan ve perakende ticaret binaları izlemiştir.
Yapı sahipliğine göre, özel sektör 60,4 milyon m2 ile en büyük paya sahip olmuştur. Bunu 7,2 milyon m2 ile devlet sektörü ve 1,8 milyon m2 ile yapı kooperatifleri izlemiştir. Daire sayısına göre ise, toplam 349bin 573 dairenin 322 bin 421’i özel sektör, 19 bin 269’u devlet sektörü ve 7 bin 883’ü yapı kooperatifleri tarafından alınmıştır.
İllere göre 14,1 milyon m2 ile İstanbul en yüksek paya sahip olmuş, İstanbul’u 6,3 milyon m2 ile Ankara, 4,1 milyon m2 ile İzmir izlemiştir. Yüzölçümü en düşük olan iller sırasıyla Şırnak, Ardahan ve Hakkari olmuştur.
Daire sayılarına göre, İstanbul ili 82 bin 199 adet ile en yüksek paya sahipken, İstanbul’u 28 bin 145 adet ile Ankara ve 22 bin 155 adet ile İzmir illeri izlemiştir. Daire sayısı en az olan iller sırası ile Şırnak, Ardahan ve Hakkari’dir.
Tablo 2: Yapı Kullanma İzin Belgesi, Ocak-Haziran 2016
Yıl Bir Önceki Yılın İlk Altı
Ayına Göre Değişim Oranı (%)
Göstergeler 2016 2015 2014 2016 2015
Bina Sayısı 52.735 52.483 71.028 0,5 -26,1
Yüzölçümü
(m2) 69.479.990 68.549.467 84.162.088 1,4 -18,6
Değer (TL) 60.729.468.443 56.823.970.602 65.194.559.957 6,9 -12,8
Daire Sayısı 349.573 355.190 421.253 -1,6 -15,7
Kaynak: TÜİK
Öncü sektör olan ve etki alanının geniş olduğu inşaat sektöründe bugün;
Kentsel dönüşüm projeleri,
Alt yapı yatırımları ön planda kalmaya devam etmektedir.
Bu nedenle ekonominin bel kemiği konumundaki inşaat sektöründe, öncelikle araştırma- geliştirme faaliyetlerine ağırlık verilmelidir.
Ayrıca;
Nitelikli arsa, belediyeler tarafından altyapısı hazır, ucuz arsa üretilmeli
Arsa Ofisi tarafından altyapısı hazır hale getirilecek arsalar inşaat sektörüne tahsis edilmelidir.
Bugün, inşaat sektörünün durgunlaşmasını engellemek amacıyla başlatılan kampanyalar inşaat firmaları ve yatırımcılar tarafından ilgi görmektedir.
Konut kredisinde yüzde 25'ten 20'ye indirilen peşinat tutarları ve 0,7'ye düşen faiz oranları gayrimenkule yatırım yapmaya yönlendirmektedir. Bu da beraberinde inşaat malzemesi satışında da ciddi bir talep artışı yaratarak, sektörde ciddi bir canlanma oluşturacağını göstermektedir.
26
Faizlerin daha da indirilmesi gerektiği konusunda hemfikir olan sektör temsilcileri, emlakta yoğun ilgi gören İzmir'de, arsa üretiminde yaşanan sorunların da bir an evvel çözüme kavuşması talebini yinelemektedirler.
Ayrıca, mevduatların gayrimenkule yönlenmesi konusunda bir hareketlilik başlamıştır.
Türkiye’de kentleşme oranı %78 ve buna bağlı nüfus 60 milyon civarındadır. 2023 yılına kadar kente göçün devam edeceği ve kentleşme oranının %84’lerin üzerine çıkması beklenmektedir.
Buna göre kentleşen nüfusun 2023 yılında 71 milyon olması öngörülmektedir. Bu göç kaynaklı kentleşme nedeniyle 2025’e kadar göç alan şehirlerde konut talebinin devam edeceği düşünülmektedir.
Bu da sektör açısından oldukça önemlidir ve gayrimenkule doğru kayan talebi daha da hızlandıracaktır.
200’ün üzerinde yan sektöre iş sağlayan inşaat sektörünün büyümesinde ve doğal olarak buna bağlı her alanda istihdamın artmasında önemli bir etken olacaktır.
Bu nedenle sektörde nitelikli, eğitimli, sertifikalı ara eleman sıkıntısı konusunda da; Mesleki Yeterlilik Belgesi sistemi ile çalışanların yeni teknolojiler doğrultusunda eğitilerek dünya standartlarına ulaşılması rekabet gücümüzü arttıracak, sektörde verimlilik ve kalite hedeflerinin üstüne çıkılmasını sağlayacaktır.
27
Kontrol ve Denetim Noktalarının Kurulmasına ve İşletilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ; 4 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı.
Yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe giren Tebliğ; 11/3/2010 tarih, 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca belediyelerce gerekli denetim faaliyetlerinin icra edilebilmesini teminen il ve ilçe merkezlerinin giriş ve çıkışları ile şehirlerarası yollarda kontrol ve denetim noktalarının kurulması ve işletilmesine ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 15 ve 17 nci maddelerine dayanılarak hazırlanan Yönetmelik uyarınca;
Kontrol ve denetim noktası kuracak belediyelerce, bu noktaların il ve ilçe merkezlerinin giriş ve çıkışları ile şehirlerarası yollarda bulunmasına ve buraların trafik düzenini ve güvenliğini olumsuz etkilemeyecek konumda ve yapıda olmasına dikkat edilecek.
Kontrol ve denetim noktalarının kurulmasına yönelik büyükşehir belediyelerince belirlenen yerler ilin, diğer belediyelerce belirlenen yerler ise noktanın il belediyesince kurulması halinde ilin, ilçe belediyesince kurulması halinde ise ilçenin mülki idare amirinin onayına sunulacak.
Kontrol ve denetim noktaları, mevcut güzergâh üzerinde yol kenarı denetim yetkisi bulunan diğer kurumların denetim noktalarına uygun bir uzaklıkta olmak ve nakil vasıtalarının, can ve mal güvenliğini riske atmadan duraklayabileceği ya da giriş ve çıkış yapabileceği şekilde, bu noktalarda görev yapacak personelin ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmak suretiyle tesis edilecek.
Kontrol ve denetim noktalarında gerekli her türlü teknik donanım, araç, gereç ve demirbaşlar belediyeler tarafından karşılanacak.
Ayrıca, Belediye sınırları içinde yer alan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yurt genelinde kurulan yol kenarı denetim istasyonları belediyelerce kontrol ve denetim maksadıyla Ticari Amaçla Yük ve Yolcu Taşımacılığı Yapan Araçlara Yönelik Yol Kenarı Denetim Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Protokole taraf olunarak kullanılabilecek.
Kontrol ve denetim noktalarındaki denetimler hal yöneticisi ya da hal zabıtası ve/veya hal yöneticisince görevlendirilen diğer personelce yerine getirilecek.
Sebze ve meyve toptan ticaretinde, şehirlerarası mal taşımacılığı süreklilik gösterdiğinden, sebze ve meyve sezonu dikkate alınmak suretiyle yeterli düzeyde denetim yapılabilecek şekilde personel planlaması yapılacak.
İhtiyaç halinde bu noktalarda, ilgili belediyenin talebi üzerine mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetlerinden de yeterli sayıda personel görevlendirilecek.
KONTROL VE DENETİM NOKTALARININ KURULMASINA VE İŞLETİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ
YAYINLANDI
Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ
28
Kontrol ve denetim noktalarında durdurulan araçlarda yüklü bulunan sebze ve meyvelerin, Sisteme bildirilip bildirilmediği Sistem üzerinden alınan künye belgelerinin kontrolü ile tespit edilecek.
Bu kontrol ibraz edilecek künye belgesi üzerinde yer alan ya da nakil esnasında beyan edilecek künye numarasının Sistemden sorgulanması şeklinde yapılacak.
Belediyeler, kontrol ve denetim noktalarında yürütülecek denetim faaliyetinin, trafik güvenliğini olumsuz etkilemeyecek şekilde yürütülmesine yönelik gerekli her türlü tedbiri almakla sorumlu olacak.
Bilindiği gibi halihazırda denetimler seçilen noktalarda mobil olarak yapılmakta ve bu noktalarda görevlilerin oturabileceği kapalı bir alan ya da teknik bir donanım bulunmamaktaydı.
Yapılan düzenleme ile kontrol noktalarında görevlendirilecek kişilerin de daha konforlu bir alanda çalışmasına imkan getirilmiştir. Bu durum görevlilerin motivasyonunu da arttırabilecektir.
Ancak denetim noktalarının seçimi son derece önemlidir. Kayıt dışı ürün taşıyan kamyonların il ya da ilçe girişlerinde kullanabilecekleri alternatif kaçış yolları da dikkate alınmalı ve denetim noktaları kayıt dışı yaş sebze ve meyve ticaretini en aza indirebilecek hatta tamamen ortadan kaldırabilecek şekilde belirlenmelidir.
Ayrıca denetimlerde can güvenliğini sağlayabilecek sayıda kolluk kuvveti görevlendirilmesi sağlanmalıdır.
-
