Tarım ve Orman Bakanlığından:
TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA ETİKETLEME VE TÜKETİCİLERİ BİLGİLENDİRME YÖNETMELİĞİ
( 2019/… TASLAK ) BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, algı farklılıkları ve bilgi gereksinimleri dâhil gıda hakkında bilgilendirme açısından tüketicilerin üst düzeyde korunmasına ilişkin kuralları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;
a) Özellikle gıdaların etiketlenmesi olmak üzere, gıda hakkında bilgilendirme ile ilgili genel kuralları, gereklilikleri ve sorumlulukları belirlemektedir.
b) Yeni bilgilendirme gereklilikleri ile sonradan oluşabilecek gelişmelere karşılık verilebilmesi amacıyla yeterli esnekliğin sağlanması ihtiyacı dikkate alınarak gıda hakkında bilgilendirme usulleri ve tüketicinin bilgilenme hakkının garanti altına alınmasını sağlayacak tedbirleri ortaya koymaktadır.
(2) Bu Yönetmelik, gıda zincirinin tüm aşamalarında, gıda işletmecilerine uygulanır.
(3) Bu Yönetmelik, toplu tüketim yerleri tarafından sunulan gıdalar dâhil olmak üzere son tüketiciye sunulması amaçlanan tüm gıdaları, toplu tüketim yerlerine yönelik olarak hazırlanan gıdaları ve gıda işletmecileri arasında arz edilen gıdaları kapsar.
(4) Bu Yönetmelik hükümleri, yatay ve dikey gıda kodeksinde yer alan etiketlemeye ilişkin hükümler ve belirli gıdalar için yürürlükte olan özel mevzuatta belirlenen etiketleme gereklilikleri saklı kalmak kaydıyla uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21 inci, 22 nci, 23 üncü, 24 üncü, 27 nci, 28 inci, 32 nci ve 34 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki, 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki, 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak aşağıda yer alan tanımlar da geçerlidir.
(2) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Alışılagelen ad: Açıklamaya ihtiyaç duyulmaksızın tüketiciler tarafından gıdanın adı olarak kabul edilen adı,
b) Ana bileşen: Gıdanın %50’sinden fazlasını oluşturan veya tüketici tarafından genellikle gıdanın adı ile ilişkilendirilen ve çoğu zaman miktarının belirtilmesi gereken bileşeni veya bileşenleri,
c) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
ç) Besin öğesi: Protein, karbonhidrat, yağ, lif, sodyum ve Ek-9 Bölüm 1’de yer alan vitaminler ve mineraller ile bu gruplara ait olan veya bu gruplardan birinin öğeleri olan maddeleri,
d) Beslenme beyanı: Bir gıdanın içerdiği enerji, besin öğeleri veya diğer öğeleri nedeniyle beslenme yönünden aşağıda belirtilen yararlı özelliklere sahip olduğunu belirten, ileri süren veya ima eden herhangi bir mesajı,
1) Enerji için;
- Sağlar
- Azalan veya artan oranda sağlar
- Sağlamaz
2) Besin öğeleri ve/veya diğer öğeler için;
- İçerir
- Azalan veya artan oranlarda içerir - İçermez
e) Beyan: Mevzuat gereğince zorunlu olmayan, herhangi bir formdaki resimli, grafik veya sembolik gösterimler de dâhil olmak üzere, bir gıdanın kendine özgü özellikleri olduğunu belirten, ileri süren veya ima eden herhangi bir mesaj veya gösterimi,
f) Bileşen: Bir gıdanın üretiminde veya hazırlanmasında kullanılan ve değişmiş bir formda da olsa son üründe bulunan aroma vericiler, gıda katkı maddeleri, gıda enzimleri de dâhil herhangi bir madde veya ürünü ve bileşik bileşenin herhangi bir bileşenini,
g) Bileşik bileşen: Kendisi birden fazla bileşenin ürünü olan bileşeni, ğ) Buğday: Triticum cinslerinden herhangi birini,
h) Dış ambalaj: Hazır ambalajlı gıdaların gıda işletmecileri arasında taşınması veya bu yerlerde depolanması sırasında koruma veya taşıma amacıyla içine konulduğu ambalajı,
ı) Doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıda: Fırıncılık ve pastacılık ürünleri dışındaki gıdalar için perakendeci tarafından ambalajlan ve ambalajlandığı tesiste, kullandığı mobil araçta ya da hareketli bir tezgâhta satışa sunulan, fırıncılık ve pastacılık ürünleri için ise üretildiği tesiste satılmak üzere üretici tarafından hazır ambalajlı hale getirilerek ya da perakendeci tarafından ambalajlanarak ambalajlandığı tesiste, kullandığı mobil araçta ya da hareketli bir tezgâhta satışa sunulan gıdayı,
i) Etiket: Gıdanın ambalajının veya kabının üzerine yazılmış, basılmış, şablon ile basılmış, işaretlenmiş, kabartma ile işlenmiş, soğuk baskı ile basılmış, yapıştırılmış veya iliştirilmiş olan herhangi bir işareti, markayı, damgayı, resimli veya diğer tanımlayıcı unsurları,
j) Etiketleme: Gıdaya eşlik eden veya atıfta bulunan herhangi bir ambalaj, belge, bildirim veya etiket üzerinde yer alan, gıda ile ilgili herhangi bir yazı, bilgi, ticari marka, resimli unsur veya işaretleri,
k) Gıda enzimi: Bitki, hayvan veya mikroorganizmalardan veya bir fermantasyon prosesinden elde edilen ürün dâhil olmak üzere belirli bir biyokimyasal reaksiyonu katalizleyebilen bir veya daha fazla enzimi içeren ve gıdanın üretimi, işlenmesi, hazırlanması, muamelesi, ambalajlanması, nakliyesi veya depolanmasının herhangi bir aşamasında teknolojik bir amaçla gıdaya ilave edilen ürünleri,
l) Gıda hakkında bilgilendirme: Son tüketiciye etiket, gıdaya eşlik eden bir belge veya modern teknoloji araçları ile sözlü iletişimi de kapsayan herhangi bir yöntemle sunulan bilgilendirmeyi,
m) Gıda hakkında bilgilendirme mevzuatı: Özel beslenme amaçlı gıdalar için uygulanan kurallar dahil olmak üzere gıdalara uygulanabilen genel kurallar hakkında; özellikle etiketleme kurallarını kapsayan düzenlemeleri,
n) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirme: İlgili mevzuat gereğince son tüketiciye sağlanması gereken bilgileri,
o) Gıda onay numarası: Bakanlıkça belirlenen ve belli bir onay işlemine tabi olan gıdaların özel mevzuatında belirtildiği şekilde kodlanacak olan numarayı,
ö) Gluten: Bazı bireylerin duyarlı oldukları, suda ve 0,5 M sodyum klorür çözeltisinde çözünmeyen ve buğday, çavdar, arpa, yulaf veya bunların melez çeşitlerinden ve türevlerinden gelen bir protein fraksiyonunu,
p) Görüş alanı: Bir ambalajın, tek bir bakış noktasından okunabilen tüm yüzeylerini,
r) Hazır ambalajlı gıda: Tüketici talebi doğrultusunda ambalajlanan gıdalar ve doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilen gıdalar hariç; son tüketiciye ve toplu tüketim yerlerine sunulmak üzere hazırlanan, ambalajı gıdayı tamamen veya kısmen saran, içeriği ambalaj açılmadan değiştirilemeyen gıda ve ambalajdan oluşan tek bir birimi,
s) Menşe ülke: Gıdanın, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 18 ila 21 inci madde hükümleri çerçevesinde belirlenen menşe ülkesini,
ş) Net miktar: Gıdanın ambalaj malzemesi ve gıda ile birlikte ambalajlanan diğer malzemeler hariç miktarını,
t) Okul gıdası logosu: Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel okul/kurumların bünyesinde faaliyet gösteren; yemekhane, kantin, kafeterya, büfe, çay ocağı gibi gıda işletmelerinde satışı yapılacak olan gıdaların etiketi üzerinde yer alacak logoyu,
u) Okunabilirlik: Bilgilendirmenin; punto büyüklüğü, harf aralığı, satır aralığı, çizgi genişliği, yazı rengi, yazı karakteri, harflerin yükseklik-genişlik oranı, malzemenin yüzeyi ve baskı ile zemin arasında belirgin kontrastın yanı sıra çeşitli unsurlar vasıtasıyla belirtildiği ve genel nüfus için görsel olarak erişilebilir fiziksel görünümünü,
ü) Özel beslenme amaçlı gıda: İlgili gıda kodeksinde tanımlanan gıdaları,
v) Parti: Aynı koşullarda üretilen, imal edilen veya ambalajlanan bir gıdanın satış birimleri topluluğunu,
y) Reklam: Ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak, bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyuruları,
z) Resmî ad: Gıdanın Türk Gıda Kodeksi kapsamında belirlenen adını,
aa) Son tüketici: Gıdayı gıda işletmecisinin bulunduğu faaliyet ve işlerde kullanmayan, o gıdanın nihai tüketicisini,
bb) Son tüketim tarihi: Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu nedenle insan sağlığı açısından kısa süre içerisinde tehlike oluşturması muhtemel olan gıdaların tüketilebileceği son tarihi,
cc) Süzme ağırlığı: Sıvı ortam içinde satışa sunulan katı gıdanın, sıvı kısmı uygun yöntemlerle ayrıldıktan sonraki net miktarını,
çç) Tanımlayıcı ad: Gıdanın ve gerektiğinde kullanımının tanımlanmasını, tüketicilerin gıdanın gerçek doğasını anlamasını ve karıştırılabileceği diğer gıdalardan ayırt etmesini sağlayan yeterince açık olan adı,
dd) Tasarlanmış nanomateryal: 100 nanometreden büyük boyutlarda olabilen fakat nano boyut karakteristiğini (bahse konu malzemenin geniş spesifik yüzey alanı ile ilgili olan ve/veya aynı malzemenin nano hali olmayan cinsinden farklı spesifik fizikokimyasal özellikleri içeren) koruyan agregat, aglomerat veya yapılar içeren, bir çoğunun bir veya daha fazla boyutu 100 nm veya daha az olan, içinde veya yüzeyde bulunan ayrı fonksiyonel parçalardan oluşan veya bir veya daha fazla boyutu 100 nm veya daha az olan ve özel bir amaç için üretilen malzemeyi,
ee) Tavsiye edilen tüketim tarihi: Uygun şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihi,
ff) Temel görüş alanı: Bir ambalajda markanın en büyük yazıldığı en geniş yüzeyi,
gg) Toplu tüketim yeri: Gıdanın tüketime hazır hale getirildiği ve tüketilmek üzere son tüketiciye sunulduğu; mobil araçlar, sabit veya hareketli tezgahlar da dahil olmak üzere hazır yemek hizmeti veren restoranlar, kantinler, okullar ve hastaneler gibi işletmeleri,
ğğ) Uzaktan iletişim araçları: 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ‘mesafeli sözleşmeler’ ile ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdayı tedarik eden ile tüketicinin fiziksel olarak karşı karşıya gelmeden, aralarında anlaşmaya varmak için kullanabildikleri herhangi bir aracı,
ifade eder.
(3) Bu Yönetmelikte beslenme bildirimi ile ilgili geçen;
a) ‘Beslenme yönünden etiketleme’ veya ‘beslenme bildirimi’:
1) Enerji değeri veya,
2) Enerji değeri ve sadece besin öğelerinden bir veya birden fazlası (“Yağ (doymuş yağ, tekli doymamış yağ, çoklu doymamış yağ, trans yağ)”, “Karbonhidrat (şekerler, polioller, nişasta)”, “Tuz”,
“Lif”, “Protein”, “Ek-9 Bölüm 1’de yer alan ve bu ekte tanımlanan belirgin miktarlarda bulunan vitamin ve mineraller”),
hakkındaki bilgileri içeren bildirimi,
b) Çoklu doymamış yağ: Cis, cis-metilen kesintili iki veya daha fazla çift bağ içeren yağ asitlerini,
c) Doymuş yağ: Çift bağ içermeyen yağ asitlerini,
ç) Karbonhidrat: Polioller de dâhil olmak üzere, insan vücudunda metabolize olan herhangi bir karbonhidratı,
d) Lif: İnsan ince bağırsağında sindirilemeyen, emilemeyen ve üç veya daha fazla monomerden oluşan;
1) Tüketilen gıdada doğal olarak bulunan yenilebilir karbonhidrat polimerlerini,
2) Gıda hammaddelerinden fiziksel, kimyasal veya enzimatik yolla elde edilen ve faydalı fizyolojik etkiye sahip olduğu genel kabul görmüş bilimsel kanıtlarla doğrulanmış olan yenilebilir karbonhidrat polimerlerini,
3) Faydalı fizyolojik etkiye sahip olduğu genel kabul görmüş bilimsel kanıtlarla doğrulanmış olan yenilebilir sentetik karbonhidrat polimerlerini,
e) Ortalama değer: Belli bir gıdanın içerdiği besin öğesi miktarını en iyi temsil eden ve mevsimsel değişkenlik, tüketim eğilimleri ve gerçek değerin değişmesine neden olabilecek diğer faktörler ile ilgili kabulleri yansıtan değeri,
f) Poliol (şeker alkol): İkiden fazla hidroksil grubu içeren alkolleri,
g) Porsiyon büyüklüğü: Bir gıdanın, bir defada tüketilmesi beklenen ortalama miktarını,
ğ) Protein: Özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, “Protein = Toplam Kjeldahl Azotu x 6,25” formülü kullanılarak hesaplanan protein içeriğini,
h) Referans alım (RA) oranı: Tüketime hazır haldeki gıdanın 100 g veya 100 ml’sinin ve/veya bir porsiyonunun veya bir tüketim biriminin, Ek-9 Bölüm 2’deki enerji veya besin öğeleri için verilen referans alım değerlerinin % olarak ne kadarını karşıladığını,
ı) Renkli Etiketleme: Ek-12’ deki Tablo 6 ve Tablo 7’de belirlenen kriterler ve renkler esas alınarak temel görüş alanında enerji ile birlikte yağ, doymuş yağ, şekerler ve tuz besin öğelerinin gıdanın 100g/100 ml ve porsiyon veya tüketim birimi üzerinden miktarlarını ve referans alım oranlarını belirten, yeşil, koyu sarı ve kırmızı renkler kullanılarak yapılan etiketlemeyi,
i) Şekerler: Polioller hariç olmak üzere, gıdada bulunan tüm monosakkaritler ve disakkaritleri, j) Tekli doymamış yağ: Cis formunda bir adet çift bağ içeren yağ asitlerini,
k) Trans yağ: Trans formunda en az bir adet konjuge olmayan (en az bir metilen grubu kesintili) karbon-karbon çift bağı içeren yağ asitlerini,
l) Tuz: “Tuz = Sodyum x 2,5” formülü kullanılarak hesaplanan tuz eşdeğeri içeriğini,
m) Tüketim birimi: Hazır ambalajlı gıdalar için; ambalajın veya etiketin üzerinde yaklaşık veya tam olarak adedi veya ağırlığı yazı, resim ve sembollerle belirtilen paket, dilim, adet, draje, tane, ölçek, kaşık ve benzeri ölçüm şekilleri ile tanımlanmış tek seferde tüketilecek birimi,
n) Yağ: Fosfolipidler dâhil olmak üzere tüm lipitleri, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Gıda Hakkında Bilgilendirmenin Genel İlkeleri Gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin ilkeleri
MADDE 5 – (1) Bakanlık, gıda hakkında bilgilendirme mevzuatının gerektirdiği zorunlu bilgilendirme kurallarını düzenlerken aşağıdaki özelliklere ilişkin bilgileri esas alır:
a) Gıdanın kimliği ve bileşimi, özellikleri veya diğer nitelikleri.
b) Özellikle belli tüketici gruplarının sağlığına zararlı olabilecek içerik, güvenli kullanım, muhafaza, dayanıklılık ve gıdanın zararlı veya tehlikeli içeriğine ilişkin sonuçları ve riskleri içeren sağlık etkisine dair bilgileri içerecek şekilde tüketici sağlığının korunmasını ve gıdanın güvenilir kullanımını.
c) Özel beslenme ihtiyaçları olanlar dahil tüketicilerin bilinçli olarak seçim yapmasını sağlayacak besin öğeleri.
(2) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin gerekliliği değerlendirilirken ve tüketicilerin bilinçli seçim yapmalarını sağlamak için, tüketicilerin çoğunluğu tarafından özel olarak önem verilen belirli bilgilere duyulan yaygın ihtiyaç ve güvenilir gıdanın piyasaya arzı dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Hakkında Bilgilendirmeye İlişkin Genel Gereklilikler ve Gıda İşletmecilerinin Sorumlulukları
Temel gereklilik
MADDE 6 – (1) Son tüketici veya toplu tüketim yerlerine yönelik tüm gıdalarda bu Yönetmeliğin gerektirdiği bilgiler yer alır.
Doğru bilgilendirmeye ilişkin kurallar
MADDE 7 – (1) Gıda hakkında bilgilendirme, özellikle;
a) Gıdanın başta doğası, kimliği, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi, imalat veya üretim metodu olmak üzere başlıca nitelikleri açısından,
b) Gıdanın sahip olmadığı etkilere veya özelliklere atıfta bulunarak,
c) Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak,
ç) Gıdanın bileşiminde doğal olarak bulunan bir öğe veya gıdada normal olarak kullanılan bir bileşen farklı bir öğe veya farklı bir bileşen ile ikame edildiği halde, görünüş, tanımlama veya resimli gösterimler vasıtasıyla söz konusu gıdada o öğenin veya o bileşenin varlığını ima ederek,
yanıltıcı biçimde olamaz.
(2) Gıda hakkında bilgilendirmenin doğru, açık ve tüketici için kolay anlaşılır olması sağlanır.
(3) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan hükümler; gıdanın reklâmı ile gıdanın tanıtımı; özellikle de şekli, görünüşü veya ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, düzenlendiği biçim ve sergilenme şekli için de uygulanır.
Sorumluluklar
MADDE 8 – (1) Gıda hakkında bilgilendirmeden, gıdayı kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda işletmecisi, ithal edilen gıda hakkında bilgilendirmeden ise ithalatçı sorumludur.
(2) Gıda hakkında bilgilendirmeden sorumlu olan gıda işletmecisi, yürürlükte olan gıda hakkında bilgilendirme mevzuatının gerektirdiği bilgilerin hazır bulunmasını ve doğruluğunu sağlar.
(3) Bu maddenin birinci fıkrası dışında kalan ve gıda hakkında bilgilendirmeye müdahale etmeyen gıda işletmecileri, sahip oldukları bilgiler çerçevesinde, yürürlükte olan gıda hakkında bilgilendirme mevzuatına uygun olmayan gıdaları tedarik etmezler.
(4) Gıda işletmecileri, kendi kontrolleri altında yürütülen faaliyetler kapsamında, son tüketiciyi yanıltacak veya tüketicinin korunma düzeyini ve bilinçli seçim yapma şansını azaltacak şekilde gıdaya eşlik eden bilgilerde değişiklik yapamaz. Gıda işletmecileri, gıdaya eşlik eden bilgilerde yaptıkları her değişiklikten sorumludur.
(5) Gıda işletmecileri bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarına aykırı olmamak kaydıyla, kendi kontrolleri altında yürütülen faaliyetler kapsamında, gıda hakkında bilgilendirme mevzuatına ve faaliyetleri ile ilgili yasal düzenlemelere uyum sağlar ve bu gerekliliklerin yerine getirildiğini doğrular.
(6) Gıda işletmecileri, kendi kontrolleri altında yürütülen faaliyetler kapsamında, son tüketiciye yönelik olan veya toplu tüketim yerlerine arz edilecek olan hazır ambalajlı olmayan gıdalar ile ilgili olarak, gerektiğinde gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin son tüketiciye sunulmasını sağlamak amacıyla gıdayı alan gıda işletmecisine aktarılması gereken bilgileri sağlar.
(7) Gıda işletmecileri, kendi kontrolleri altında yürütülen faaliyetler kapsamında;
a) Son tüketiciye yönelik olan, ancak toplu tüketim yerleri haricinde son tüketiciye satılmadan önceki bir aşamada piyasaya arz edilen,
b) Toplu tüketim yerlerine yönelik olan ve hazırlama, işleme, parçalama, bölme veya doğrama işlemleri için toplu tüketim yerlerine arz edilen,
hazır ambalajlı gıdalarla ilgili olarak dördüncü bölümde belirtilen bilgilerin gıdanın ambalajının üzerinde veya bu ambalaja yapıştırılmış bir etiket üzerinde veya ticari belgelerin gıdaya eşlik etmesi veya teslimattan önce veya teslimat sırasında gönderildiği garanti edilebildiğinde gıda ile ilgili ticari belgelerin üzerinde bulunmasını sağlar.
(8) Gıda işletmecileri hazır ambalajlı gıdaların piyasaya arz edildiği dış ambalaj üzerinde 9 uncu maddenin birinci fıkrasında yer alan zorunlu bilgiler kapsamında gıdanın adı, tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi. özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları, gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi bilgilerinin yer almasını sağlar. Bu bilgiler hazır ambalajlı gıdanın ambalajı veya etiketi üzerinde bulunuyorsa ve dış ambalajdan açık bir şekilde ve kolayca görülebiliyorsa, bilgilerin dış ambalajda tekrar belirtilmesine gerek yoktur.
(9) Son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine yönelik olmayan bir gıdayı diğer gıda işletmecilerine arz eden gıda işletmecileri, bu işletmecilere, bu maddenin ikinci fıkrasında yer alan sorumlulukların yerine getirilmesi gerektiğinde, yeterli bilginin sağlandığını garanti ederler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Hakkında Zorunlu Bilgilendirmenin İçeriği ve Bildirimi Zorunlu bilgiler
MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelikteki istisnalar saklı kalmak kaydıyla, aşağıdaki bilgilerin belirtilmesi zorunludur:
a) Gıdanın adı.
b) Bileşenler listesi.
c) Ek-1’de yer alan Alerjiye veya İntoleransa Neden Olan Belirli Madde veya Ürünler.
ç) Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarı.
d) Gıdanın net miktarı.
e) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
f) Özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları.
g) Gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi.
ğ) 12 nci maddede belirtilen işletme kayıt numarası veya tanımlama işareti.
h) Menşe ülke.
ı) Kullanım bilgisi olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün değilse, gıdanın kullanım talimatı.
i) Hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi.
j) Beslenme bildirimi.
k) Temel görüş alanında renkli etiketleme.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen bilgiler kelimeler ve rakamlarla verilir. Bu bilgiler, kelime ve rakamlara ilave olarak, 40 ncı madde hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla resimli gösterimler veya semboller aracılığıyla ifade edilebilir.
Belirli gıdalar veya gıda grupları için ilave zorunlu bilgiler
MADDE 10 – (1) Ek-2’ de belirtilen gıdalar ve gıda grupları ile bu gıdaların etiketinde bulunması gereken ilave zorunlu bilgiler, 9 uncu maddede belirtilen bilgilere ilave olarak verilir.
Gıdanın parti işareti veya numarası
MADDE 11 – (1) 9 uncu ve 10 uncu maddelerde yer alan zorunlu bilgilere ilave olarak, gıdanın ait olduğu partinin tanımlanmasını sağlayan parti işareti veya numarası da ilgili gıda kodeksine uygun olarak belirtilir.
İşletme kayıt numarası veya tanımlama işareti
MADDE 12 – (1) Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğe göre;
a) Kayıt işlemine tabi olan gıda işletmelerinde üretilen veya ambalajlanan gıdalar için, gıdanın üretildiği veya ambalajlandığı gıda işletmesinin işletme kayıt numarası belirtilir.
b) Onay işlemine tabi olan gıda işletmelerinde üretilen veya ambalajlanan gıdalar için, Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde yer alan tanımlama işareti ile ilgili hükümler uygulanır.
Gıda onay numarası
MADDE 13 – (1) Bakanlıkça onay şartı getirilen gıdaların etiketinde gıda onay numarasının yazılması zorunludur.
(2) Gıda onay numarası, birinci fıkra kapsamında onay alması gereken gıda ile ilgili özel mevzuatta yer alan hükümlere uygun olarak verilir.
Ağırlıklar ve ölçüler
MADDE 14 – (1) 9 uncu madde, ağırlıklar ve ölçülere ilişkin mevzuat hükümlerinin uygulanmasını engellemez.
(2) Hazır ambalajlı gıdaların nominal dolum miktarlarına ilişkin özel hususlar, 4/6/2015 tarihli ve 29376 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazır Ambalajlı Mamullerin Ağırlık ve Hacim Esasına Göre Net Miktar Tespitine Dair Yönetmelik (76/211/AT) ve 4/8/2010 tarihli ve 27662 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazır Ambalajlı Mamullerin Nominal Dolum Miktarı ile İlgili Kuralların Belirlenmesine Dair Yönetmelik (2007/45/AT) kapsamında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenir.
Gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin kullanılabilirliği ve yerleşimi
MADDE 15 – (1) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, tüm gıdalar için hazır bulunması ve kolayca erişilebilir olması sağlanır.
(2) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirme, hazır ambalajlı gıdalarda doğrudan ambalajın üzerinde veya bu ambalaja ayrılmayacak şekilde yapıştırılmış veya iliştirilmiş bir etiket üzerinde bulunur.
(3) Diğer bazı zorunlu bilgilerin belirlendiği ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla;
son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine; hazır ambalajlı hale getirilmeksizin satılan gıdalar veya
satış yapılan işletmede tüketicinin talebi doğrultusunda paketlenerek satılan gıdalar ile doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıdalar ile ilgili olarak aşağıdaki kurallar uygulanır:
a) Doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıdalar hariç olmak üzere zorunlu bilgilerin tümü gıdanın (dökme ürünler dahil) satış yerlerine sevk edilmesi sırasında beraberinde yer alır.
b) Aşağıdaki bilgiler gıdanın satışı sırasında satın alan kişinin görebileceği yerlerde bulundurulur veya gıda ile birlikte satın alan kişiye sunulur:
1) Gıdanın adı.
2) Ek-1’de yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünler.
3)Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
4) gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi.
5) Menşe ülke.
6) Ek-2’nin 6 ve 7 numaralı satırları kapsamındaki ilave zorunlu bilgiler.
c) Talep edilmesi halinde, satın alan kişi bu maddede belirtilen gıdalar için zorunlu olan bilgilerin tümü hakkında bilgilendirilir.
(4) Toplu tüketim yerlerinde son tüketiciye sunulan hazır ambalajlı olmayan gıdalarda gıdanın adı, Ek-1’de yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünler ile Ek-2’nin 6 ve 7 numaralı satırları kapsamındaki ilave zorunlu bilgiler kolayca görülebilecek, açıkça okunabilecek şekilde menüler, yazı tahtaları, broşür benzeri araçlar vasıtasıyla son tüketiciye sunulur. Bilgilerin sunumunda, kelimeler veya sayılar yerine başka gösterim şekilleri ve/veya grafik formlar veya semboller kullanılabilir.
(5) Taze meyve ve sebze etiketlerinde zorunlu bilgi olarak ürünün adı ve varsa çeşidi, menşe bilgisi, kükürt dioksit ve sülfitler ile işlem görmüş yada herhangi bir gıda katkı maddesi ile kaplanmış (mumlanmış) olması durumunda alerjen bilgisi ve izlenebilirliğin sağlanması amacıyla gıda işletmecisine ait iletişim bilgileri kolayca görülebilecek, açıkça okunabilecek şekilde tüketiciye sunulur.
(6) Hazır ambalajlı olmayan taze balık ve balıkçılık ürünlerinin etiketinde ürünün bilimsel literatürlerde geçen resmi adı veya alışılagelen adı, üretim metodu (çiftlik, tatlı su, deniz gibi), menşe bilgisi, gıda işletmecisine ait iletişim bilgileri yer alır. Taze balık ve balıkçılık ürünlerinin çözündürülerek piyasaya arz edilmesi durumunda “Çözündürülmüştür. Tekrar dondurmayınız” ifadesi kolayca görülebilecek, açıkça okunabilecek şekilde tüketiciye sunulur.
Zorunlu bilgilerin bildirim şekli
MADDE 16 – (1) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirme; kolayca görülebilecek, açıkça okunabilecek ve silinmeyecek şekilde dikkat çekici bir yerde yapılır. Verilen bilgiler, diğer yazılı veya resimli unsurlar vasıtasıyla herhangi bir şekilde gizlenemez, kapatılamaz, bölünemez veya kesilemez.
Bu bilgilere ilişkin yazılar ile zemin arasında belirgin bir kontrast olması sağlanır.
(2) 20 nci maddenin sekizinci fıkrasında gıdanın adı için belirlenen hükümler saklı kalmak kaydıyla; belirli gıdalar için uygulamada olan mevzuat hükümleri ve bu bölümde yer alan bilgiler ambalaj üzerinde veya ambalaja yapıştırılmış bir etiket üzerinde bulunduğunda, bu bilgiler açıkça okunabilir olması sağlanacak şekilde Ek-3 Bölüm 1’de yer alan x-yüksekliğinin en az 1,2 mm olduğu punto büyüklüğündeki karakterler kullanılarak yazılır.
(3) 20 nci maddenin sekizinci fıkrasında gıdanın adı için belirlenen hükümler saklı kalmak kaydıyla;, en geniş yüzeyi 80 cm² den daha küçük olan ambalajlarda veya kaplarda, bu maddenin ikinci fıkrasında bahsedilen x-yüksekliği en az 0,9 mm olarak uygulanır.
(4) Silinmeyecek şekilde işaretlenmiş olan ve bu nedenle herhangi bir etiket taşımayan tekrar kullanılabilen cam şişeler ile en geniş yüzeyi 10 cm²’den daha küçük olan ambalajlarda veya kaplarda piyasaya arz edilen gıdaların etiketleri hariç olmak üzere gıdanın adı, gıdanın net miktarı ve hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi bilgileri aynı görüş alanı içinde yer alır.
Mesafeli satış
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmeliğin mesafeli satış ile ilgili hükümleri, 6502 sayılı Kanunun mesafeli sözleşmeler ile ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla uygulanır.
(2) 9 uncu maddede belirtilen zorunlu bilgilere ait koşullar saklı kalmak kaydıyla, uzaktan iletişim araçları ile satışa arz edilen gıdalar için aşağıdaki kurallar uygulanır:
a) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi bilgisi hariç olmak üzere 9 uncu maddenin birinci fıkrasında yer alan zorunlu bilgiler ve Ek-2’nin 6 ve 7 numaralı satırında yer alan bilgiler, satın alma işlemi sonuçlanmadan önce hazır bulundurulur ve uzaktan satışı destekleyen materyalde yer alır veya gıda işletmecisi tarafından açıkça belirlenen diğer uygun araçlar vasıtasıyla sunulur. Diğer uygun araçlar kullanıldığında, gıda işletmecisi zorunlu bilgileri tüketiciye ek masraflar yüklemeden sunar. Bu hüküm otomatik satış makinelerinde veya otomasyon sistemi ile çalışan ticari tesislerde satışı yapılan hazır ambalajlı gıdalara uygulanmaz.
b) Zorunlu bilgilerin tümü teslimat sırasında sunulur.
(3) Uzaktan iletişim araçları ile toplu tüketim yerleri tarafından satışa arz edilen gıdalar için, gıdanın adı, Ek-1’de yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünler ile Ek- 2’nin 6 ve 7 numaralı satırları kapsamındaki ilave zorunlu bilgiler satın alma işlemi sonuçlanmadan önce hazır bulundurulur ve uzaktan satışı destekleyen materyalde yer alır veya gıda işletmecisi tarafından açıkça belirlenen diğer uygun araçlar vasıtasıyla sunulur. Diğer uygun araçlar kullanıldığında, gıda işletmecisi zorunlu bilgileri tüketiciye ek masraflar yüklemeden sunar.
(4) Otomatik satış makinelerinde veya otomasyon sistemi ile çalışan ticari tesislerde satışı yapılan hazır ambalajlı olmayan gıdalar için, gıdanın adı ve Ek-1’de yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünlere ait bilgi satın alma işlemi sonuçlanmadan önce tüketicinin görebileceği şekilde hazır bulundurulur.
Dil gereklilikleri
MADDE 18 – (1) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirme Türkçe olarak yapılır. Bu bilgilendirme Türkçe’ye ilave olarak diğer ülkelerin resmi dillerinde de yapılabilir.
(2) Ürün üzerinde Türkçe etiketin yanı sıra farklı dillerde etiket bilgileri olması durumunda etiketteki Türkçe dışındaki bilgilerin gıda hakkında bilgilendirme mevzuatında yer alan tüm etiket bilgilerini içermesi gerekmez. Ancak etikette bulunan resim, şekil ve beyan gibi bilgiler gıda hakkında bilgilendirme mevzuatına aykırı olamaz.
Belirli zorunlu bilgilere ilişkin istisnalar
MADDE 19 – (1) Silinmeyecek şekilde işaretlenmiş olan ve bu nedenle herhangi bir etiket taşımayan tekrar kullanılabilen cam şişelerde aşağıdaki bilgilerin verilmesi zorunludur:
a) Gıdanın adı.
b) Ek-1’de yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünler.
c) Gıdanın net miktarı.
d) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
e) Beslenme bildirimi.
(2) En geniş yüzeyi 10 cm²’den daha küçük olan ambalajlarda veya kaplarda piyasaya arz edilen gıdalar için bileşenler listesi başka yöntemler kullanılarak veya tüketicinin talep etmesi durumunda sunulur. Bu gıdalar için aşağıdaki bilgilerin ambalaj veya etiket üzerinde verilmesi zorunludur:
a) Gıdanın adı,
b) Ek-1’de yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünler.
c) Gıdanın net miktarı.
ç) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
d) 12 nci maddede belirtilen işletme kayıt numarası veya tanımlama işareti.
(3) Beslenme bildirimini gerektiren diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Ek-13’te yer alan gıdalar için beslenme bildirimi zorunlu değildir.
(4) Bileşenler listesi veya zorunlu beslenme bildirimini gerektiren diğer ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla; hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içecekler için bileşenler listesi ve beslenme bildirimi zorunlu değildir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Zorunlu Bilgilere İlişkin Hükümler Gıdanın adı
MADDE 20 – (1) Gıdanın adı olarak, o gıda için geçerli olan mevzuat hükümlerinde belirtilen resmî ad kullanılır. Böyle bir adın olmaması durumunda, gıdanın alışılagelen adı kullanılır. Gıdanın alışılagelen bir adı da yoksa veya bu ad kullanılmayacaksa, tanımlayıcı bir ad belirlenir.
(2) Gıdanın ithal edildiği ülkede kullanılan adının, bu madde kapsamında gıdanın adı olarak kullanılmasına izin verilir. Ancak, bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin ve özellikle 9 uncu maddede belirtilen bilgiler ile ilgili kuralların uygulanması sonucunda; son tüketicinin o gıdanın gerçek doğasını anlaması ve karıştırabileceği diğer gıdalardan ayırt etmesi sağlanamıyorsa, gıdanın adına yakın bir yerde diğer tanımlayıcı bilgilere yer verilir.
(3) Bu maddenin ikinci fıkrası hükmüne istisna olarak, ithal edilen gıdanın adı, o gıdanın bileşimi veya üretimi bakımından son tüketicinin doğru bilgilendirilmesini sağlamak için yeterli olmayacağı kadar farklı bir gıdaya işaret ediyorsa o ad kullanılmaz.
(4) Hiçbir ticari marka veya ürünün içeriğini yansıtmayan özel ad gıdanın adı yerine geçemez.
(5) Gıdanın adı ve bu ada eşlik edecek bilgiler ile ilgili olarak Ek-14’te yer alan Gıdanın Adına Eşlik Eden Zorunlu Bilgiler için özel kurallar da uygulanır.
(6) Bu madde, 22/12/2016 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa aykırı olmamak kaydıyla uygulanır.
(7) Gıdanın adı yazılırken arka plan rengi ile kontrast oluşturacak şekilde; adı oluşturan bütün kelimeler aynı büyüklükte, aynı yazı tipinde ve aynı stilde olur.
(8) Ek-3 Bölüm 2’de gıdanın adı için tanımlanan ‘x’ yüksekliği ambalaj üzerinde gıdanın adının geçtiği en az bir yerde;
a) En geniş yüzeyi 80 cm² den büyük olan ambalajlarda veya kaplarda en az 3 mm,
b)En geniş yüzeyi 25 cm² ile 80 cm² arasında olan ambalajlarda veya kaplarda en az 2 mm, c) En geniş yüzeyi 25 cm²’den küçük olan ambalajlarda veya kaplarda en az 1,2 mm olarak uygulanır.
Bileşenler listesi
MADDE 21 – (1) Bileşenler listesi, “bileşenler” veya “içindekiler” başlığıyla ya da bu kelimeleri içeren uygun bir başlıkla verilir. Gıdanın bütün bileşenleri, üretim sırasında kullanıldıkları miktara göre ağırlıkça azalan sırayla bu listede yer alır.
(2) Bileşenler, uygulanabildiği durumlarda, 20 nci madde ile Ek-14’te yer alan kurallara uygun olarak kendi özel adları ile belirtilir.
(3) Tasarlanmış nanomateryal formunda bulunan bütün bileşenler, bileşenler listesinde açık bir şekilde belirtilir. Bu tür bileşenlerin adlarını takiben parantez içinde ‘nano’ kelimesine yer verilir.
(4) Kalıntılar ‘bileşen’ olarak kabul edilmez.
(5) Bileşenler listesinin uygulanmasına ilişkin kurallar Ek-4’te yer alır.
Bileşenler listesine ilişkin istisnalar
MADDE 22 – (1) Aşağıdaki gıdalarda bileşenler listesinin bulunması zorunlu değildir:
a) Soyulmamış, doğranmamış veya benzeri bir işlemden geçirilmemiş, kök/yumru olanlar da dâhil taze meyve ve sebzeler.
b) Tanımından karbonatlı olduğu anlaşılan karbonatlı sular.
c) Başka bir bileşen ilave edilmemiş olması koşulu ile sadece tek bir temel üründen elde edilen fermantasyon sirkeleri.
ç) Üretimleri için elzem olan laktik ürünler, gıda enzimleri ve mikroorganizma kültürleri dışında bir bileşen ilave edilmemiş olan tereyağı, fermente süt ürünleri ve kremalar.
d) Taze peynirler ve eritme peynirleri hariç olmak üzere, üretimleri için elzem olan laktik ürünler, gıda enzimleri ve mikroorganizma kültürleri ve tuz dışında bir bileşen ilave edilmemiş olan peynirler.
e) Gıdanın adı ile bileşenin adının aynı olması veya gıdanın adının, bileşenin doğasını açıkça tanımlaması durumunda tek bir bileşenden oluşan gıdalar.
Gıda bileşenlerinin bileşenler listesinde belirtilmesine ilişkin istisnalar
MADDE 23 – (1) Alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünlerin bildirimine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, aşağıdaki gıda bileşenlerinin bileşenler listesinde yer alması zorunlu değildir:
a) Bir bileşenin, üretimi sırasında geçici olarak ortamdan uzaklaştırılan ve daha sonra orijinal miktarını aşmayacak şekilde yeniden ortama dâhil edilen bileşenleri.
b) Gıdadaki varlığı, Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde geçen taşınma prensibi çerçevesinde, yalnızca bu gıdanın içerdiği bir ya da daha fazla bileşenden kaynaklanan ve son üründe teknolojik fonksiyonu bulunmayan gıda katkı maddeleri ve gıda enzimleri.
c) İşlem yardımcısı olarak kullanılan gıda katkı maddeleri ve gıda enzimleri.
ç) Gıda katkı maddesi olmayan ancak taşıyıcılar gibi aynı şekilde ve aynı amaçla ve kesinlikle gerekli miktarlarda kullanılan taşıyıcılar ve maddeler.
d) Gıda katkı maddesi olmayan ancak işlem yardımcıları gibi aynı şekilde ve aynı amaçla kullanılan ve değişmiş bir formda da olsa son üründe bulunan maddeler.
e) Konsantre veya kurutulmuş formda kullanılan bir bileşenin yeniden eski haline getirilmesi amacı ile üretim işlemi sırasında kullanılan su.
f) Sıvı ortam içinde sunulan gıdalarda sıvı ortam olarak kullanılan, ancak normal olarak gıda ile birlikte tüketilmeyen su.
Alerjiye veya intoleransa neden olan belirli madde veya ürünlerin bildirimi
MADDE 24 – (1) Gıdanın üretiminde veya hazırlanmasında kullanılan ve değişmiş bir formda da olsa son üründe bulunan ve Ek-1’de yer alan herhangi bir bileşen ya da işlem yardımcısı veya bu ekte yer alan alerjiye veya intoleransa neden olan bir maddeden ya da üründen elde edilen herhangi bir bileşen ya da işlem yardımcısı ile ilgili bilgiler aşağıdaki kurallara göre belirtilir:
a) Bu bilgiler, Ek-1’de yer alan madde veya ürün adları açık bir şekilde kullanılarak ve üretim sırasında kullanıldıkları miktara göre ağırlıkça azalan sırayla bileşenler listesinde belirtilir.
b) Bileşenler listesinde Ek-1’de belirtildiği şekilde yer alan madde veya ürün adları, bu bilgiyi listenin geri kalan bölümünden açıkça ayıran bir yazı dizgisi vasıtasıyla (örneğin, punto, stil veya arka plan rengi aracılığıyla) vurgulanır.
c) Eğer gıdanın bileşenler listesi yok ise alerjiye veya intoleransa neden olan bileşenler veya işlem yardımcılarına ilişkin bilgiler, Ek-1’de yer alan madde veya ürün adlarını takiben “içerir”
kelimesi kullanılarak belirtilir.
ç) Eğer gıdanın içinde bulunan birkaç bileşen veya işlem yardımcısı Ek-1’de yer alan tek bir maddeden veya üründen geliyor ise ilgili bileşen veya işlem yardımcısının her biri için açık bir şekilde etiketleme yapılır.
d) Eğer gıdanın adı Ek-1’de yer alan madde veya ürüne açık bir şekilde atıfta bulunuyorsa, söz konusu bileşenin veya işlem yardımcısının bildirimine gerek yoktur.
Bileşenlerin miktarının bildirimi
MADDE 25 – (1) Bir gıdanın üretiminde veya hazırlanmasında kullanılan bileşenin veya bileşen grubunun miktarı aşağıdaki durumlarda belirtilir:
a) İlgili bileşen veya bileşen grubu, gıdanın adında yer alıyorsa veya tüketici tarafından genellikle gıdanın adı ile ilişkilendiriliyorsa.
b) İlgili bileşen veya bileşen grubu, etiket üzerinde kelimeler, resimler veya grafikler ile vurgulanıyorsa.
c) İlgili bileşen veya bileşen grubu, gıdanın tanımlanması için ve adından veya görünüşünden dolayı karıştırılabileceği ürünlerden ayırt edilmesi için zorunlu ise.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasında dikkate alınması gereken kurallar ve belirli bileşenlerin miktarının belirtilmesinin zorunlu olmadığı özel durumlar, Ek-5’te yer alır.
Gıdanın net miktarı
MADDE 26 – (1) Gıdanın net miktarı, litre, santilitre, mililitre, kilogram veya gram birimlerinden uygun olanı kullanılarak sıvı ürünlerde hacim birimleriyle, diğer ürünlerde kütle birimleriyle belirtilir.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasında dikkate alınması gereken kurallar ve net miktarın belirtilmesinin zorunlu olmadığı özel durumlar Ek-6’da yer alır.
Gıdanın tavsiye edilen tüketim tarihi, son tüketim tarihi ve dondurulduğu tarih
MADDE 27 – (1) Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan gıdalarda son tüketim tarihi, diğer gıdalarda tavsiye edilen tüketim tarihi belirtilir. Son tüketim tarihi geçmiş olan gıdalar, 5996 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerine göre güvenilir olmayan gıda olarak kabul edilir.
(2) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi veya dondurulduğu tarih bilgilerinden uygun olanı Ek-7’de yer alan kurallara göre belirtilir.
(3) Gıdanın tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi veya dondurulduğu tarih bilgisi ambalajın zemin rengi ile belirgin kontrast oluşturacak ve açıkça açıkça okunabilecek şekilde tasarlanır.
Özel muhafaza koşulları veya kullanım koşulları
Ticari unvan ve adres
MADDE 29 – (1) Gıda hakkında bilgilendirmeden sorumlu olan gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi uygun ifadeler kullanılarak belirtilir.
(2) İthal ürünlerde gıda işletmecisi “ithalatçı” olarak belirtilir.
İşletme kayıt numarasının gösterim şekli
MADDE 30 – (1) Gıdanın üretildiği veya ambalajlandığı gıda işletmesinin işletme kayıt numarası, Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğe uygun olarak ve “İşletme kayıt no:…” şeklinde belirtilir. Bu ifadenin yanında ya işletme kayıt numarasının kendisi ya da etiket üzerinde bulunduğu yere atıfta bulunan bir ifade yer alır. Atıf yapılan ve/veya atfın yapıldığı yerde
“İKN” kısaltması kullanılabilir.
(2) Kayıt işlemine tabi olan gıda işletmecisinin birden fazla işletmesi varsa veya birden fazla işletmede üretim veya ambalajlama yaptırılıyorsa; üretimin veya ambalajlamanın yapıldığı işletmenin kayıt numarası açık bir şekilde işaretlenmek şartıyla diğer işletmelere ait kayıt numaraları da etikette yer alabilir.
(3) İşaretlemenin yapılamadığı durumlarda, gıdanın üretildiği işletmenin işletme kayıt numarasıyla birlikte uygun bir kodlama sistemi kullanılabilir.
(4) Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğe uygun olarak işletme onay numarası alan gıda işletmecilerinin kayıt işlemleri kapsamında ürün üretmeleri halinde, kayıt numarası alınmadan işletme onay numarası kullanılacaksa, etiket üzerinde tanımlama işareti uygulanmaz. Bu durumda; işletme onay numarası, “İşletme kayıt no:.:” ifadesini takiben verilir ve “TR-İl Trafik Plaka No-İşletme Numarası” formatında belirtilir.
Menşe ülke
MADDE 31 – (1) Gıdanın menşe ülkesi, uygun ifadeler kullanılarak kısaltma yapılmadan açık olarak belirtilir.
(2) Gıdanın menşe ülkesi ile ana bileşeninin menşe ülkesi farklı olduğunda, gıdaya eşlik eden bilgilerin veya bir bütün olarak gıdanın etiketinin o gıdanın ana bileşeninin gerçek menşe ülkesi hakkında tüketiciyi yanıltacağı durumlarda aşağıdaki kurallardan birisi uygulanır:
a) Gıdanın ana bileşeninin menşe ülkesi de belirtilir.
b) Gıdanın ana bileşeninin menşe ülkesinin gıdanın menşe ülkesinden farklı olduğu belirtilir.
(3) Etiket üzerinde yer alan gıda işletmecisinin adı, ticaret unvanı veya adresi, bu Yönetmelik kapsamında menşe ülke bildirimi olarak değerlendirilmez.
Kullanım talimatı
MADDE 32 – (1) Kullanım talimatı, gıdanın uygun şekilde tüketilmesini sağlayacak biçimde belirtilir. Kullanım talimatı verilirken, “kullanım bilgisi”, “hazırlama talimatı”, “hazırlama bilgisi”,
“tüketim talimatı” ve benzeri başlıklar kullanılabilir.
Alkol derecesi
MADDE 33 – (1) Türk Gümrük Tarife Cetvelinde 2204 tarife pozisyonunda yer alan ürünlerde alkol derecesi, bu ürünlerle ilgili gıda kodeksine uygun olarak belirtilir.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında bahsedilen ürünler hariç olmak üzere, hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde gerçek alkol derecesi, Ek-8’de yer alan kurallara göre belirtilir.
(3) Bu madde kapsamındaki ürünlerde “Alkol içerir” ifadesi kullanılmaz.
ALTINCI BÖLÜM Beslenme Bildirimi Beslenme bildirimi kurallarına ilişkin istisnalar
MADDE 34 – (1) Bu bölümde yer alan hükümler takviye edici gıdalara uygulanmaz.
(2) Bu bölümde yer alan hükümler, özel beslenme amaçlı gıdalar için geçerli olan ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydı ile uygulanır.
(3) Bu bölümde yer alan hükümler sadece hazır ambalajlı gıdalar için geçerlidir.
(4) Son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine; hazır ambalajlı hale getirilmeksizin satılan gıdalar veya satış yapılan işletmede tüketicinin talebi doğrultusunda paketlenerek satılan gıdalar, doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıdalar ve toplu tüketim yerlerinde son tüketiciye sunulan hazır ambalajlı olmayan gıdalarda beslenme bildirimi yapılması zorunlu değildir.
Beslenme bildiriminin içeriği
MADDE 35 – (1) Zorunlu beslenme bildirimi aşağıdaki bilgilerden oluşur:
a) Enerji değeri.
b) Yağ, doymuş yağ, karbonhidrat, şekerler, protein ve tuz miktarları.
c) Tuz içeriğinin sadece gıdanın doğasında bulunan sodyumdan kaynaklandığı durumlarda bu duruma ilişkin bir ifade beslenme bildirimine çok yakın bir yerde yer alabilir.
ç) “Trans yağ içermez” beyanı yapılması durumunda trans yağ miktarı bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen bilgilere ilave olarak verilir.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında atıf yapılan zorunlu beslenme bildirimi içeriği, aşağıda verilen besin öğelerinden birinin veya birkaçının miktarı ile desteklenebilir:
a) Tekli doymamış yağ.
b) Çoklu doymamış yağ.
c) Lif.
ç) Polioller veya şeker alkol.
d) Nişasta.
e) Ek-9 Bölüm 1’de yer alan ve gıdada bu ekte tanımlanmış olan belirgin miktarda bulunan vitamin ve mineraller.
(3) Bileşenler listesi veya zorunlu beslenme bildirimini gerektiren diğer ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla; hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde beslenme bildirimi yapılması durumunda bildirimin içeriği sadece enerji değeri ile sınırlı tutulabilir.
(5) Son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine; hazır ambalajlı hale getirilmeksizin satılan gıdalar veya satış yapılan işletmede tüketicinin talebi doğrultusunda paketlenerek satılan gıdalar, doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş olan gıdalar ve toplu tüketim yerlerinde son tüketiciye sunulan hazır ambalajlı olmayan gıdalarda beslenme bildirimi yapılması durumunda, bildirimin içeriği sadece enerji değeri veya enerji değeriyle birlikte sadece yağ, doymuş yağ, şekerler ve tuz ile sınırlandırılabilir.
Enerji değeri ve besin öğesi miktarlarının hesaplanması
MADDE 36 – (1) Enerji değeri, Ek-10’da yer alan enerji değerinin hesaplanması için çevrim faktörleri kullanılarak hesaplanır.
(2) 35 inci maddede atıf yapılan enerji değeri ve besin öğesi miktarları gıdanın satışa sunulduğu haline göre verilir. Ancak uygun durumlarda bu bilgiler, gerekli hazırlama talimatının ayrıntılı olarak verilmesi koşuluyla, gıdanın tüketime hazır haline göre verilebilir.
(3) Bildirilen değerler, duruma göre aşağıdaki bilgilerden en az birine dayanan ortalama değerler olarak verilir ve ambalaj üzerinde “ortalama değer” olarak belirtilebilir:
a) Üreticinin gıda analizleri.
b) Kullanılan bileşenlerin bilinen veya gerçek ortalama değerleri kullanılarak yapılan hesaplama.
c) Genel olarak saptanmış ve kabul görmüş veriler kullanılarak yapılan hesaplama.
Beslenme bildirimi ve Referans Alım Oranı Uygulaması
MADDE 37 – Beslenme bildirimi, referans alım oranı ve temel görüş alanında renkli etiketleme ile ilgili uygulamaya ilişkin kurallar ve gösterim şekli Ek- 12’de yer alır.
Referans alım (RA) oranı
MADDE 38 – (1) Gıdanın 100 gramı veya 100 mL’si üzerinden zorunlu beslenme bildirimi ile birlikte enerji değeri ve besin öğesi miktarlarına ait referans alım (RA) oranları da belirtilir.
(2) Temel görüş alanında 100 g veya 100 mL ve porsiyon veya tüketim birimi üzerinden enerji değeri, yağ, doymuş yağ, şekerler ve tuz için referans alım (RA) oranları verilirken Ek-12’de belirlenen kurallara uygun olarak renklendirme yapılır.
Porsiyon büyüklüğü ve adedi
MADDE 39 – (1) Gıdalar için Bakanlık tarafından belirlenen porsiyon büyüklükleri 17/7/2017 tarihinde yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Hakkında Kılavuzda verilmiştir. Kılavuzda porsiyon büyüklüğü belirlenmemiş gıdalar için porsiyon büyüklükleri Bakanlıkça belirlenir.
(2) Birinci fıkraya istisna olarak, doğrudan tüketilemeyen ve tüketici tarafından başka bir gıdanın hazırlanmasında bileşen olarak kullanılan gıdalarda üreticinin belirlediği porsiyon büyüklükleri kullanılabilir.
(3) Ambalajdaki porsiyon adedi belirtilirken tam sayılar ile (1; 2;...; 5;… gibi) ifade edilir.
(4) Ambalajdaki porsiyon adedini hesaplamak için gıdanın ambalajı üzerinde belirtilen net miktarı veya hazırlama talimatı doğrultusunda tüketime hazır hale getirilmiş olan ürünün net miktarı, Kılavuzda belirlenen porsiyon büyüklüğüne bölünür. Elde edilen değer tam sayı değilse, matematiksel olarak tam sayıya yuvarlanır ve bu durumda porsiyon adedi “yaklaşık …. porsiyon” şeklinde ifade edilir.
İlave ifade biçimleri ve gösterim şekli
MADDE 40 – (1) Enerji değeri ve besin öğesi miktarları altıncı bölümde belirtilen gösterim şekillerine ilave olarak, aşağıdaki koşulların sağlanması kaydıyla, kelimeler veya sayıların yanı sıra başka gösterim şekilleri ve/veya grafik formlar veya semboller kullanılarak verilebilir:
a) Doğru ve bilimsel olarak geçerli tüketici araştırması sonuçlarına dayanır ve 7 nci maddeye uygun olarak tüketiciyi yanıltıcı olamaz.
b) İlgili taraflarla yapılan müzakerelerin sonucuna göre geliştirilir.
c) Gıdanın, enerji ve besin öğeleri açısından beslenmedeki katkısını veya önemini kavramada tüketiciye kolaylık sağlar.
ç) Bu gösterim veya sunum formlarının ortalama tüketici tarafından anlaşılır olduğuna dair bilimsel olarak geçerli kanıtlarla desteklenir.
d) Farklı gösterim şekillerinin kullanılması durumunda, Ek-9’da verilen referans alım değerleri esas alınır
e) Tarafsız ve adil olur.
f) Uygulandığında malların serbest dolaşımını engellemez.
Beslenme Beyanları
MADDE 41 – (1) Gıdaların etiketi, tanıtımı veya reklâmında, sadece Ek-16’da yer alan beslenme beyanları verilen koşullara uygun olmak kaydı ile yer alabilir.
(2) Bir gıda, beslenme beyanı yapabilme koşullarını doğal bileşiminde bulunan bir besin öğesi veya diğer öğe ile karşılıyorsa, beslenme beyanının önüne “doğal olarak/doğal” ibaresi eklenebilir.
(3) Hacmen %1,2 den fazla alkol içeren içeceklerde sadece enerji miktarının azaltılmasına ilişkin beslenme beyanı yapılabilir.
YEDİNCİ BÖLÜM İsteğe Bağlı Bilgilendirme İsteğe bağlı bilgilendirme ile ilgili kurallar
MADDE 42 – (1) 9 uncu ve 10 uncu maddelerde atıf yapılan bilgilerin verilmesinin zorunlu olmadığının belirtildiği ve bu bilgilerin isteğe bağlı olarak verildiği durumlarda, bilgilendirme, Yönetmeliğin beşinci ve altıncı bölümünde belirtilen koşullara uygun olur.
(2) İsteğe bağlı olarak verilen bilgiler için aşağıdaki kurallar uygulanır:
a) 7 nci maddeye uygun olarak tüketiciyi yanıltıcı olamaz.
b) Bilgiler net ve kolay anlaşılabilir olur.
c) Gerektiğinde, konu ile ilgili bilimsel verilere dayandırılır.
İsteğe bağlı bilgilendirmenin gösterim şekli
MADDE 43 – (1) İsteğe bağlı bilgilendirme, gıda hakkında zorunlu bilgilendirme için uygun olan alanları kaplayacak şekilde yapılamaz.
Gluten ile ilgili isteğe bağlı bilgilendirme
MADDE 44 – (1) Glutenin gıdadaki yokluğu veya azaltılmış varlığı hakkında tüketiciyi bilgilendirmek amacıyla sadece Ek-15’te yer alan Glutenin Gıdadaki Yokluğu veya Azaltılmış Varlığına İlişkin İzin Verilen İfadeler ve Bunların Koşulları kullanılır.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında atıf yapılan bilgilere ilave olarak ‘gluten intoleransı olan bireyler için uygundur’ veya ‘çölyak hastaları için uygundur’ ifadeleri kullanılabilir.
(3) Gıda; gluten içeren bir veya daha fazla bileşeninin gluten içeriği azaltılarak veya gluten içeren bileşenleri doğal olarak glutensiz olan diğer bileşenler ile ikame edilerek özel olarak üretilmiş, hazırlanmış ve/veya işlemden geçirilmiş ise bu maddenin birinci fıkrasında atıf yapılan bilgilere ilave olarak ‘gluten intoleransı olan bireyler için özel olarak formüle edilmiştir’ veya ‘çölyak hastaları için özel olarak formüle edilmiştir’ ifadeleri kullanılabilir.
(4) Gluten içermeyen gıdaların etiketlerinde çölyak hastalarının hassasiyetleri dikkate alınarak
“Gluten içermez”,“Glutensiz”, “Gluten yoktur” ve benzeri ifadeler kullanılabilir.
Bebek formülleri ve devam formülleri
MADDE 45 – (1) İlgili gıda kodeksinde tanımlanan bebek formülleri ve devam formüllerinde glutenin yokluğu veya azaltılmış varlığı hakkında bilgilendirme yapılamaz.
SEKİZİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Özel etiketleme kuralları
MADDE 46 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla, belirli bir gıda veya gıda grubu için hazırlanan gıda kodeksi kapsamında bu gıdalara özel ilave etiketleme kuralları belirlenebilir.
Uygulamaya ilişkin ilave düzenlemeler
MADDE 47 – (1) Gerek görüldüğünde bu Yönetmelik hükümlerinin uygulamasına yönelik hazırlanacak talimat veya kılavuzlar, Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.
(2) Gıda hakkında bilgilendirme mevzuatı kapsamında halk sağlığı üzerine etki etmesi muhtemel tedbirler Bakanlık tarafından değerlendirilir.
Ürün doğrulama ve takip sistemi
MADDE 48 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda, belirli gıda veya gıda gruplarına yönelik olarak ürünün izlenebilirliğini temin etmek amacıyla, etiketlerde ürün takip sisteminin uygulanmasına ilişkin özel uygulamalar yapabilir veya yaptırabilir.
(2) Bakanlık tarafından belirlenen ürün takip sisteminin uygulanacağı gıda veya gıda grupları ile uygulama süresi Bakanlık tarafından belirlenerek Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.
Okul Gıdası Logosu
MADDE 49 – (1) Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel okul/kurumların bünyesinde faaliyet gösteren; yemekhane, kantin, kafeterya, büfe, çay ocağı gibi gıda işletmelerinde satışı yapılacak olan hazır ambalajlı gıdalar üzerinde Ek-17’de yer alan logo bulunur.
(2) Ambalaj üzerinde yer alacak logonun çapı;
a) En geniş yüzeyi 80 cm² den büyük olan ambalajlarda veya kaplarda 2,5 cm,
b) En geniş yüzeyi 25 cm² ile 80 cm² arasında olan ambalajlarda veya kaplarda 2 cm,
c) En geniş yüzeyi 25 cm²’den küçük olan ambalajlarda veya kaplarda 1,5 cm olarak uygulanır.
(3) Logoda kullanılan yazı karakterleri ve şekiller beyaz zemin üzerine siyah renk olur.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 50 – (1) Bu Yönetmelik, Tüketicilerin Gıdalar Hakkında Bilgilendirilmesine İlişkin 25 Ekim 2011 tarihli ve (AT) 1169/2011 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
İdari yaptırım
MADDE 51 – (1) Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 52 – (1) ) 26/1/2017 tarihli ve 29960 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır
Atıflar
MADDE 53 – (1) 52 nci madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmeliklere yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.
Uyum zorunluluğu
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet göstermekte olan gıda işletmecileri 31/12/2019 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır.
31/12/2019 tarihinden önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilir.
(2) 31/12/2015 tarihinden önce tescil başvurusu yapılmış veya tescillenmiş mevzuata uygun olmayan ticari marka veya marka bulunduran gıdalar, 31/12/2019 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır. 31/12/2019 tarihinden önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilir.
(3) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları hükümleri ithal edilen gıdaların etiketleri için de geçerlidir.
(4) Bu Yönetmeliğin tanımlama işareti ile ilgili hükümlerinin uygulanmasında, Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik kapsamında verilen geçiş sürelerine uyulur.
(5) Bu Yönetmeliğin 49 uncu maddesinde belirtilen okul gıdası logosuna ilişkin hükümler 16/9/2019 tarihinde yürürlüğe girer.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri bu Yönetmelik hükümlerine uyum sağlayıncaya kadar, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği hükümlerine uyarlar.
Yürürlük
MADDE 54 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 55 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
Ek-1
ALERJİYE VEYA İNTOLERANSA NEDEN OLAN BELİRLİ MADDE VEYA ÜRÜNLER
Madde veya ürünler Hariç Tutulan Ürünler
1) Gluten içeren tahıllar: buğday (ör.
kılçıksız buğday ve kamut), çavdar, arpa, yulaf veya bunların hibrit türleri ve bunların ürünleri
- Dekstroz dâhil buğday bazlı glukoz şurupları (1) - Buğday bazlı maltodekstrinler (1)
- Arpa bazlı glukoz şurupları
- Tarımsal kökenli etil alkol üretimi de dahil olmak üzere alkollü içkiler için distilat yapımında kullanılan tahıllar
2) Kabuklular (Crustacea) ve bunların ürünleri
3) Yumurta ve yumurta ürünleri
4) Balık ve balık ürünleri
- Vitamin veya karotenoid preparatlarında taşıyıcı olarak kullanılan balık jelatini
- Bira ve şarapta durultma yardımcısı olarak kullanılan balık jelatini veya Isinglass (balık tutkalı)
5) Yerfıstığı ve yerfıstığı ürünleri
6) Soya fasulyesi ve soya fasulyesi ürünleri
- Tam rafine soya fasulyesi yağı (katı ve sıvı) (1) - Soya fasulyesinden elde edilen tokoferollerin (E306)
doğal karışımları, doğal D-alfa tokoferol, doğal D- alfa tokoferol asetat, doğal D-alfa tokoferol suksinat - Soya fasulyesi kaynaklı bitkisel yağlardan elde edilen
bitkisel steroller ve bitkisel sterol esterleri - Soya fasulyesi kaynaklı bitkisel sıvı yağ
sterollerinden üretilen bitkisel stanol esteri
7) Süt ve süt ürünleri (laktoz dahil)
- Tarımsal kökenli etil alkol üretimi de dahil olmak üzere alkollü içkiler için distilat yapımında kullanılan peynir altı suyu
- Laktitol 8) Sert kabuklu meyveler: Badem
(Amygdalus communis L.), fındık (Corylus avellana), ceviz (Juglans regia), kaju fıstığı
- Tarımsal kökenli etil alkol üretimi de dahil olmak üzere alkollü içkiler için distilat yapımında kullanılan
(Anacardium occidentale), pikan cevizi (Carya illinoiesis (Wangenh.) K.Koch), brezilya fındığı (Bertholletia excelsa), antep fıstığı (Pistacia vera), macadamia fındığı ve Queensland fındığı (Macadamia ternifolia) ve bunların ürünleri
sert kabuklu meyveler
9) Kereviz ve kereviz ürünleri 10) Hardal ve hardal ürünleri
11) Susam tohumu ve susam tohumu ürünleri
12) Kükürt dioksit ve sülfitler (tüketime hazır veya üreticilerin talimatlarına göre hazırlanan ürünler için, toplam SO2
cinsinden hesaplanan konsantrasyonu 10 mg/kg veya 10 mg/L’den daha fazla olanlar)
13) Acı bakla ve acı bakla ürünleri 14) Yumuşakçalar ve ürünleri
(1) Uygulanan proses alerjenite seviyesini arttırmadıkça bunlardan elde edilen ürünler
Ek-2
ETİKETİNDE İLAVE ZORUNLU BİLGİLER BULUNMASI GEREKEN GIDALAR Gıdanın veya Gıda Grubunun Adı İlave Zorunlu Bilgiler
1. Belirli Gazlar İle Ambalajlanan Gıdalar 1.1. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine göre kullanımına izin verilen ambalajlama gazları vasıtasıyla dayanıklılık süresi uzatılan gıdalar
“Koruyucu atmosferde ambalajlanmıştır.”
2. Tatlandırıcı İçeren Gıdalar
2.1. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine göre kullanımına izin verilen bir tatlandırıcıyı veya tatlandırıcıları içeren gıdalar
“Tatlandırıcı(lar) içerir.” veya “Tatlandırıcılı” ifadesi, gıdanın adının yanında yer alır.
2.2. Hem ilave şeker/şekerler hem de Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine göre kullanımına izin verilen bir tatlandırıcıyı veya tatlandırıcıları içeren gıdalar
“Şeker/şekerler ve tatlandırıcı içerir.” veya “Şekerli ve tatlandırıcılı” ifadesi gıdanın adının yanında yer alır.
2.3. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine göre kullanımına izin verilen aspartam/aspartam-asesülfam tuzunu içeren gıdalar
Aspartam/aspartam-asesülfam tuzunun bileşenler listesinde sadece E kodu ile belirtilmesi durumunda,
“Aspartam (fenilalanin kaynağı) içerir.” ifadesi etiket üzerinde yer alır.
Aspartam/aspartam-asesülfam tuzunun bileşenler listesinde özel adı ile belirtilmesi durumunda,
“Fenilalanin kaynağı içerir.” ifadesi etiket üzerinde yer alır.
2.4. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine göre kullanımına izin verilen poliolleri %10’dan fazla ilave olarak içeren gıdalar
“Aşırı tüketimi laksatif etki yaratabilir.”
3. Glisirhizinik Asit veya Glisirhizinik Asidin Amonyum Tuzunu İçeren Gıdalar 3.1. Glisirhizinik asit veya glisirhizinik
asidin amonyum tuzu veya meyankökü bitkisi (Glycyrrhiza glabra) ilavesinden dolayı, 100 mg/kg veya 10 mg/L veya daha fazla konsantrasyonda glisirhizinik asit veya glisirhizinik asidin amonyum tuzunu içeren şekerlemeler veya içecekler
“Meyankökü içerir.” ifadesi bileşenler listesinden hemen sonra verilir. Eğer “meyankökü” ifadesi bileşenler listesinde yer alıyorsa veya gıdanın adında geçiyorsa ayrıca belirtilmesine gerek yoktur. Eğer bileşenler listesi yok ise bu ifade gıdanın adının yanında yer alır.
3.2. Glisirhizinik asit veya glisirhizinik asidin amonyum tuzu veya meyankökü bitkisi (Glycyrrhiza glabra) ilavesinden dolayı, 4 g/kg veya daha fazla konsantrasyonda glisirhizinik asit veya glisirhizinik asidin amonyum tuzunu içeren şekerlemeler
“Meyankökü içerir. Yüksek tansiyon hastaları aşırı tüketimden kaçınmalıdır.” uyarısı bileşenler listesinden hemen sonra verilir. Eğer bileşenler listesi yok ise bu uyarı gıdanın adının yanında yer alır.
3.3. Glisirhizinik asit veya glisirhizinik asidin amonyum tuzu veya meyankökü bitkisi (Glycyrrhiza glabra) ilavesinden dolayı; 50 mg/L veya daha fazla konsantrasyonda glisirhizinik asit veya glisirhizinik asidin amonyum tuzunu içeren içecekler veya hacmen %1,2’den fazla alkol içeren içeceklerle ilgili olarak 300 mg/L veya daha fazla konsantrasyonda glisirhizinik asit veya glisirhizinik asidin amonyum tuzunu içeren içecekler (1).
“Meyankökü içerir. Yüksek tansiyon hastaları aşırı tüketimden kaçınmalıdır.” uyarısı bileşenler listesinden hemen sonra verilir. Eğer bileşenler listesi yok ise bu uyarı gıdanın adının yanında yer alır.
4. Yüksek Miktarda Kafein İçeren Gıdalar 4.1. Adında ‘kahve’ veya ‘çay’ ifadesi yer alan ve kahve, çay veya kahve ya da çay ekstraktı bazlı olan içecekler hariç;
- Değiştirilmeksizin tüketimi amaçlanan ve hangi kaynaktan gelirse gelsin 150 mg/L’yi aşan bir miktarda kafein içeren içecekler - Konsantre veya kurutulmuş formda olan ve tüketime hazırlandıktan sonra hangi kaynaktan gelirse gelsin 150 mg/L’yi aşan bir miktarda kafein içeren içecekler
“Yüksek miktarda kafein içerir. Çocuklar veya hamile ya da emziren kadınlar için tavsiye edilmez.” uyarısı etiket üzerinde içeceğin adı ile aynı görüş alanı içinde yer alır. Kafein miktarı, bu uyarıyı takiben parantez içinde ve 16 ncı maddenin birinci fıkrasına uygun şekilde mg/100 mL olarak bildirilir.
4.2. Fizyolojik bir amaçla kafein ilave edilen, içecekler dışındaki gıdalar
“Kafein içerir. Çocuklar veya hamile kadınlar için tavsiye edilmez.” uyarısı etiket üzerinde gıdanın adı ile aynı görüş alanı içinde yer alır. Kafein miktarı, bu uyarıyı takiben parantez içinde ve 16 ncı maddenin birinci fıkrasına uygun şekilde mg/100 g veya mg/100 mL olarak bildirilir. Takviye edici gıdalarda ise; kafein miktarı, günlük tüketim için önerilen porsiyon üzerinden etiket üzerinde belirtilir.
