Göstergeler Bülteni. Ekonomik

(1)

info@dika.org.tr www.dika.org.tr Savurkapı Mahallesi Nusaybin Caddesi No: 31

Meydanbaşı Mevki, Mardin

T: (+90 482) 212 11 07 F: (+90 482) 213 14 95

Bülteni

Sayı:15

| YATIRIM TEŞVİK İSTATİSTİKLERİ

İŞ GÜCÜ İSTATİSTİKLERİ BÖLGE İLLERİMİZDEN HABERLER KURULAN-KAPANAN İŞLETME SAYILARI SANAYİ KAPASİTE RAPORU VE ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ

1

(2)

Ekonomik Göstergeler Bültenimize dijital olarak ulaşmak için...

Ekonomik Göstergeler

BÜLTENİ

(3)

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

Türkiye için yatırım teşvik verileri incelendiğinde

geçtiğimiz beş yılda inişler ve çıkışlar olduğunu söylemek mümkün. Bu kapsamda en belirgin çıkış 2013 yılında gerçekleşirken 2014 yılında belge sayısında ciddi bir azalış olduğu görülmekte (% 24). Yıllık veriler

incelendiğinde Dicle Bölgesi’nde (TRC3 Bölgesi: Mardin, Batman, Şırnak, Siirt), 2014 yılında enerji hariç

düzenlenen yatırım teşvik belgesi sayısı (130 adet) bir önceki yılda (2013) düzenlenen belge sayısının (213 adet) neredeyse yarısı kadar azalış kaydetmiştir (% 38).

Firmaların istihdam etmeyi düşündükleri kişi sayısı bir önceki yılın yarısı kadar azalmıştır (% 50). Sabit yatırım miktarı ise bir önceki yıla göre yaklaşık iki buçuk kat kadar artış göstermiştir (% 240).

Bölgedeki son beş yıllık rakamlar değerlendirildiğinde yatırım teşvik belgelerinde artıştan bahsetmek mümkün.

Fakat 2012 yılından beri uygulanan yeni teşvik sisteminin etkilerini ölçebilmek için saha çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.

TRC31 (Mardin) 1.406 2.870 46 2014 168

1.463 77 2010

186 1.018 41 2011

381 2.715 45 2012

251 3.171 71 2013

İstihdam Taahhüdü (kişi) Belge Sayısı (adet)

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 3.500

3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

Sabit Yatırım (milyon ¨)

TRC32 (Batman) 120 100 80 60 40 20 0

71 767 24 2010

78 519 27 2011

167 3.779 38 2012

358 7.676 98 2013

199 3.012 58 2014 9.000

8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

Sabit Yatırım (milyon ¨) İstihdam Taahhüdü (kişi) Belge Sayısı (adet)

TRC3

339 2.684

339 1.931

704 7.563

749 13.339

2.552 6.635 Sabit Yatırım (milyon ¨)

İstihdam Taahhüdü (kişi)

125 90 102 213 130

Belge Sayısı (adet) 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

250 200 150 100 50 0 2013

2010 2011 2012 2014

YATIRIM TEŞVİK İSTATİSTİKLERİ

(ENERJİ YATIRIMLARI HARİÇ)

2010-2014 Arası Yıllar İt bar yle

Yatırım Teşvik Belgeli Yatırım Bilgileri

TRC33 (Şırnak) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

62 196 9 2010

38 145 11 2011

33 338 12 2012

29 323 16 2013

72 556 16 2014 600

500 400 300 200 100 0

TRC34 (Siirt) 30 25 20 15 10 5 0

37 258 15 2010

36 249 11 2011

123 731 7 2012

110 2.169 28 2013

876 197 10 2014 2.500

2.000 1.500 1.000 500 0

Sabit Yatırım (milyon ¨) İstihdam Taahhüdü (kişi) Belge Sayısı (adet) 2.202

12.977 2.970 10.182

4.019 21.819

5.075 33.699

6.062 19.465

550 419 522 723 476

40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

800 700 600 500 400 300 200 100 0 2013

2010 2011 2012 2014

TRC TR

200.000 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0

6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2013

59.325 184.457 4.776 2010

53.773 146.282 3.967

53.180 126.142 3.608 2014 2012

44.072 143.344 4.106 2011 36.646 121.160 4.166

(4)

1 ²⁰¹⁵

2014 yılında alınan yatırım belge sayısı 20 yaş üstü toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Sivas ili birinci sırada yer almaktadır. Sivas ilini Şanlıurfa ve Kırıkkale izlemektedir.

Dicle Bölgesi’nde en çok dikkat çeken nokta ise belge sayısında 67. sırada yer alan Siirt ilinin nüfusa göre yoğunlukta 81. sırada yani en sonda yer almasıdır.

- - 4 - -

2014 Yılı Teşvik Belge Sayısının 20 Yaş Üstü Nüfusa Oranı

Anal z:

2014 Yılı

Yatırım Teşvik Belgeli Yatırım Bilgileri (Enerji Yatırımları Hariç)

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

0,01124 - 0,04706 0,04707 - 0,07996 0,07997 - 0,1355 0,1356 - 0,2052 0,2053 - 0,3266

1 - 74 74,1 - 202 202,1 - 469 Yoğunluk

Belge Sayısı

- - 5 - -

2014 Yılı Sermaye Taahhütünün 20 Yaş Üstü Nüfusa Oranı

2014 yılında toplam istihdam taahhüdü 20-70 yaş aralığındaki toplam il nüfuslarına göre

değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Şanlıurfa ili birinci sırada yer almaktadır. Bu ili Batman Karaman, ve Sivas illeri takip etmektedir.

Batman ilinde taahhüt edilen istihdamın yüksek olması önemlidir fakat bu durumun olumlu olarak

değerlendirilebilmesi için gerçekleşen rakamların değerlendirilmesi faydalı olacaktır.

2014 Yılı İstihdam Taahhüdünün 20 Yaş Üstü Nüfusa Oranı

2014 yılında yapılan toplam sabit yatırım miktarı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Erzincan ili birinci sırada yer almaktadır. Erzincan’ı Sivas ve Karabük takip etmektedir.

Dicle Bölgesi’nde en fazla sermaye taahhüdü yapılan il ise Mardin’dir. Nitekim net bir değerlendirmenin yapılabilmesi için gerçekleşen rakamların değerlendirilmesi önem arz etmektedir.

0,0026893 - 0,0532796 0,0532797 - 0,1140468 0,1140469 - 0,2218541 0,2218542 - 0,3509589 0,3509590 - 0,7194753

4 - 876 877 - 2.614 2.615 - 7.636 Yoğunluk

Sermaye Taahhüdü

0 - 1.845 1.845,1 - 6.749 6.749,1 - 18.969 0 - 0,00998988 0,00998989 - 0,02061629 0,02061630 - 0,03427726 0,03427727 - 0,06931580 0,06931581 - 0,17597731 Yoğunluk

İstihdam Taahhüdü

(5)

TRC3

3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

60 50 40 30 20 10 0 2014_4

127 2.532 40 2014_1

86 1.845 34

137 2.937 48 2015_1 2014_3

354 1.466

34 2014_2

1.250 1.491 33

2015 yılının birinci çeyreği ile 2014’ün dördüncü çeyreğini karşılaştırdığımızda; Türkiye geneli 2015 yılı birinci çeyrekte alınan belge sayısında

% 7’lik bir artış olmasına rağmen, sabit yatırım miktarında % 18’lik ve istihdam taahhüdünde

% 21’lik bir azalma olduğu görülmektedir.

TRC (GAP) Bölgesi’ne bakıldığında; 2015 yılı birinci çeyrekte alınan belge sayısında ve sabit yatırım miktarında artış olduğu görülmektedir.

Taahhüt edilen istihdam miktarında ise küçük bir artış görülmektedir.

Dicle (TRC3) Bölgesi’ne bakıldığında her üç değişkende de artış olduğu görülmektedir. Mardin ilinde bütün değişkenlerde artış görülürken, Siirt’te belge sayısı ve sabit yatırım tutarında artış, Şırnak’ta istihdam taahhüdünde ve Batman’da ise sabit yatırım tutarında artış gerçekleşmiştir.

TRC31 (Mardin) 25 20 15 10 5 0

49 1.010 16 2014_1

30 269 13 2014_2

104 850 16 2014_3

46 1.024 15 2014_4

48 1.638 22 2015_1 1.800

1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0

TRC32 (Batman) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

18 537 9 2014_1

1.116 1.114 14 2014_2

239 534 13 2014_3

20 1.215 17 2014_4

65 972 16 2015_1 1.400

1.200 1.000 800 600 400 200 0

2014-2015 Yılları Çeyrek Dönemler İt bar yle

Yatırım Teşvik Belgeli Yatırım Bilgileri (Enerji Yatırımları Hariç)

8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2014_4

1.450 6.318 144 2014_1

1.271 6.066 151

813 6.838 156 2015_1 2014_3

924 3.843 106 2014_2

2.424 6.103 139

TRC TR

50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

1.150 1.100 1.050 1.000 950 900 850 2014_4

19.153 46.232 1.046 2014_1

12.050 34.915 977

13.637 36.210 1.121 2015_1 2014_3

9.825 26.765 941 2014_2

14.441 34.321 1.050

TRC34 (Siirt) 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0

2 37 2 2014_1

1 0 1 2014_3

9 64 2 2014_4

11 60 4 2015_1 120

100 80 60 40 20 0

Sabit Yatırım (milyon ¨) İstihdam Taahhüdü (kişi) Belge Sayısı (adet) TRC33 (Şırnak)

8 7 6 5 4 3 2 1 0

18 261 7 2014_1

5 34 2 2014_2

10 82 4 2014_3

52 229 6 2014_4

13 267 6 2015_1 300

250 200 150 100 50 0

98 74 4 2014_2

(6)

- - 8- -

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi Yatırım Teşvik Belge Sayısının 20 Yaş Üstü Nüfusa Oranı

Anal z:

2015 Yılı B r nc Dönem İt bar yle

Yatırım Teşvik Belgeli Yatırım Bilgileri (Enerji Yatırımları Hariç)

2015 yılının birinci çeyreğinde alınan yatırım teşvik belge sayısı 20 yaş üstü toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Şanlıurfa ili birinci sırada yer almaktadır. Şanlıurfa ilini Nevşehir ve Sivas izlemektedir.

Dicle Bölgesi’nde ise Mardin ve Batman göreli olarak yüksek oranlara sahiptir. Bölge içerisinde en az yoğunluğa sahip Siirt’tir.

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

0 - 0,007854 0,007855 - 0,021121 0,021122 - 0,036410 0,036411 - 0,077362 0,077363 - 0,146523 Yoğunluk

Belge Sayısı 0 - 219 219,3 - 686,5 686,5 - 1.541,7

- - 9 - -

2015 yılının birinci çeyreğinde taahhüt edilen toplam sabit yatırım miktarı toplam il nüfuslarına göre

değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Kırklareli ili birinci sırada yer almaktadır. Kırklareli ilini Sivas ve Isparta izlemektedir.

Dicle Bölgesi’nde 2014’ün son çeyreği ile kıyaslandığında artış gerçekleşmesine rağmen diğer bölgeler ile

kıyaslandığında düşük yoğunluk değeri aldığı görülmektedir.

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi Taahhüt Edilen Sermaye Tutarının 20 Yaş Üstü Nüfusa Oranı

2015 yılının birinci çeyreğinde istihdam taahhüdü 20-70 yaş aralığındaki toplam il nüfuslarına göre

değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Şanlıurfa ili birinci sırada yer almaktadır. Şanlıurfa ilini Batman ve Bitlis izlemektedir.

Bölge içerisinde Batman ilini Mardin ili takip etmektedir.

En az taahhütte ise Siirt ili bulunmuştur. Fakat kesin bir sonucuna varabilmek için gerçekleşen rakamların değerlendirilmesi faydalı görülmektedir.

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi İstihdam Taahhüdünün 20 Yaş Üstü Nüfusa Oranı

0 - 0,02105 0,02106 - 0,04880 0,04881 - 0,09452 0,09453 - 0,2459 0,2460 - 0,3858 Yoğunluk

Taahhüt Edilen Sermaye

0 0,00548091

0,00548092 - 0,01651228 0,01651229 - 0,03628979 0,03628980 - 0,05792090 0,05792091 - 0,11839370 Yoğunluk

İstihdam Taahhüdü 0 - 219 219,3 - 686,5 686,5 - 1.541,7

0 - 648 648,1 - 1.942 1.942,1 - 3.719

1 ²⁰¹⁵

(7)

KURULAN-KAPANAN İŞLETME SAYILARI

2014-2015 Yılları Birinci Çeyrek Dönemlerinde Kurulan ve Kapanan İşletme (Şirketler, Kooperatifler ve Gerçek Kişi Ticari İşletmeler) İstatistiklerinin Karşılaştırılması

Kurulan Kapanan Adıyaman

Gaziantep Kilis Diyarbakır Şanlıurfa Mardin Batman Şırnak Siirt TRC3 TRC TR

Kurulan Kapanan Kurulan/Kapanan 108

763 37 248 351 112 103 82 34 331 1.838 32.592

44 115 10 84 74 27 17 21 14 79 406 14.666

2,45 6,63 3,70 2,95 4,74 4,15 6,06 3,90 2,43 4,19 4,53 2,22

824 48 209 477 240 130 83 74 527 2.229 47.612

37 158 14 111 80 27 23 9 14 73 473 16.815

3,89 5,22 3,43 1,88 5,96 8,89 5,65 9,22 5,29 7,22 4,71 2,83

25,0 7,4 22,9 -18,7 26,4 53,3 20,8 1,2 54,1 37,2 17,5 31,5

-18,9 27,2 28,6 24,3 7,5 0,0 26,1 -133,3 0,0 -8,2 14,2 12,8 İl/Bölge Adı 2014 OCAK - MART (Üç Aylık) 2015 OCAK - MART (Üç Aylık) Değişim %

2014 ve 2015 Ocak-Mart

bir önceki yılın birinci çeyrek verilerine göre

2015 yılının birinci çeyrek döneminde kurulan işletme

sayısında

% 59

oranında artma

bir önceki yılın birinci çeyrek verilerine göre

2015 yılının birinci çeyrek döneminde kapanan işletme

sayısında

% 7

oranında düşme

Aylarında Kurulan ve Kapanan İşletme Sayısı

Bölgemizde, 2015 yılının birinci çeyreğinde toplam 527 işletme kurulmuş, 73 işletme kapanmıştır. Kurulan işletme sayısında bir önceki yılın aynı çeyreğine göre % 59 oranında bir artma gözlenirken, kapanan işletme sayısında da % 7 oranında düşüş meydana gelmiştir.

2013-2014 Yılları Kurulan ve Kapanan İşletme (Şirketler, Kooperatifler ve Gerçek Kişi Ticari İşletmeler) İstatistiklerinin Karşılaştırılması

İl/Bölge Adı

Kurulan Kapanan Adıyaman

Gaziantep Kilis Diyarbakır Şanlıurfa Mardin Batman Şırnak Siirt TRC3 TRC TR

2.063 86 946 1.229 476 369 186 140 1.171 5.816 108.930

151 548 33 283 269 121 83 25 45 274 1.558 57.691

2,13 3,76 2,61 3,34 4,57 3,93 4,45 7,44 3,11 4,27 3,73 1,89

2.355 131 948 1.393 588 388 258 163 1.397 6.551 126.635

165 505 29 292 220 120 51 35 30 236 1.447 54.529

1,98 4,66 4,52 3,25 6,33 4,90 7,61 7,37 5,43 5,92 4,53 2,32

1,8 12,4 34,4 0,2 11,8 19,0 4,9 27,9 14,1 16,2 11,2 14,0

8,5 -8,5 -13,8 3,1 -22,3 -0,8 -62,7 28,6 -50,0 -16,1 -7,7 -5,8 2013 OCAK - ARALIK (Oniki Aylık) 2014 OCAK - ARALIK (Oniki Aylık) Değişim %

bir önceki yıla göre

kapanan işletme sayısı

% 13

oranında düşüş

bir önceki yıla göre

kurulan işletme sayısında

% 19

oranında artış

Yıllarında Kurulan ve Kapanan İşletme Sayısı

Bölgemizde, 2014 yılındatoplam1.397işletme kurulmuş, 236 işletme kapanmıştır. Kurulan işletme sayısında bir önceki yılın toplamına göre % 19 artış gözlenirken, kapanan işletme sayısında % 13 oranında düşüş meydana gelmiştir.

2013-2014

Kaynak: Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi

(8)

- - 12 - -

2014 Yılı Kurulan İşletmelerin Nüfusa Oranı

Anal z:

2014 Yılı

Kurulan ve Kapanan İşletme (Şirketler, Kooperatifler ve Gerçek Kişi Ticari İşletmeler) İstatislerinin Karşılaştırılması

2014 yılında kurulan toplam firma sayısı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Şanlıurfa ve Sivas izlemektedir.

Yeni kurulan firma sayısında 69. sırada yer alan Siirt ili nüfusa göre yoğunlukta 81. sırada yani en sonda yer almaktadır. Bu kapsamda yatırım yapmaya yönelik atılan adımlar bakımından Siirt ilinin Türkiye’de en son sırada yer aldığı yorumunu yapmak mümkündür.

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

0,008831 - 0,05470 0,05471 - 0,08400 0,08401 - 0,1246 0,1247 - 0,2073 0,2074 - 0,3474

36 - 3.297 3.297,1 - 10.674 10.674,1 - 49.945 Yoğunluk

Kurulan Firma Sayısı

Kaynak: TOBB

- - 13 - -

2014 Yılı Kapanan İşletmelerin Nüfusa Oranı

2014 yılı kapanan toplam firma sayısının toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili en fazla kapanan firma sayısı ile birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Sivas ve Ankara izlemektedir.

Kapanan firma sayısında 78. sırada yer alan Siirt ili nüfusa göre yoğunlukta 81. sırada yer almaktadır.

0,0016254 - 0,0194744 0,0194745 - 0,0376758 0,0376759 - 0,0517746 0,0517747 - 0,0731197 0,0731198 - 0,1477219

25 - 1.534 1.534,1 - 5.349 5.349,1 - 21.238 Yoğunluk

Kapanan Firma Sayısı

1 ²⁰¹⁵

(9)

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi Kurulan İşletme Sayısının Nüfusa Oranı

Anal z:

2015 yılının birinci çeyreğinde kurulan toplam firma sayısı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Ankara ve Antalya ve izlemektedir.

Dicle Bölgesi’nde ise yeni kurulan firma sayısında 71. sırada yer alan Siirt ili nüfusa göre yoğunlukta 81. yani son sırada yer almaktadır.

2015 Yılı B r nc Çeyrek Dönem

Kurulan ve Kapanan İşletme (Şirketler, Kooperatifler ve Gerçek Kişi Ticari İşletmeler) İstatislerinin Karşılaştırılması

0,004009 - 0,01834 0,01835 - 0,03234 0,03235 - 0,04919 0,04920 - 0,07657 0,07658 - 0,1222

10 - 1.139 1.139,1 - 4.128 4.128,1 - 17.519 Yoğunluk

Kurulan Firma Sayısı

Kaynak: TOBB

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi Kapanan İşletme Sayısının Nüfusa Oranı

2015 yılının birinci çeyreğinde kapanan toplam firma sayısı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili en fazla kapanan firma sayısı ile birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Ankara ve Şanlıurfa izlemektedir.

Kapanan firma sayısında 81. sırada yer alan Siirt ili nüfusa göre yoğunlukta da 81. sırada yer almaktadır. Nüfusa göre yoğunluk analizinde son sıralarda yer almak, iller için olumlu bir anlam taşımaktadır.

0,007585 - 0,067888 0,067889 - 0,111119 0,111120 - 0,148796 0,148797 - 0,222461 0,222462 - 0,467969

9 - 597 597,1 - 1.546 1.546,1 - 6.728 Yoğunluk

Kapanan Firma Sayısı

(10)

Sanayi Kapasite Raporu ve Çalışan İstatistikleri

İl/Bölge Adı

Mardin Batman Siirt Şırnak Gaziantep Diyarbakır Şanlıurfa Adıyaman Kilis TRC3 TRC TR

230 194 58 71 2.146 446 589 235 65 553 4.034 68.443

Mühendis

151 128 77 57 1.692 315 159 130 41 413 2.750 100.715

Teknisyen

80 126 101 159 2.158 421 114 223 50 466 3.432 106.689

Usta

361 837 241 255 5.942 1.294 1.232 815 151 1.694 11.128 194.631

İşçi

4.230 4.681 1.168 1.002 66.950 7.329 10.744 7.470 759 11.081 104.333 1.944.821

İdari

422 599 137 217 7.165 1.289 532 406 112 1.375 10.879 289.542

Toplam

5.474 6.565 1.782 1.761 86.053 11.094 13.370 9.279 1.178 15.582 136.556 2.704.841 Kapasite Rapor Sayısı

2013 Yılı

- - 16 - -

2013 yılı TOBB verilerine göre Bölge’deki kapasite rapor sayısı 553 ve toplam çalışan sayısı 15.582’dır.

Kaynak: TOBB

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

SANAYİ KAPASİTE RAPORU ve ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ

2014 Yılı

Sanayi Kapasite Raporu ve Çalışan İstatistikleri

İl/Bölge Adı

Mardin Batman Siirt Şırnak Gaziantep Diyarbakır Şanlıurfa Adıyaman Kilis TRC3 TRC TR

249 228 48 79 2.189 450 639 250 74 604 4.206 71.825

Mühendis

172 147 68 120 1.694 276 163 150 53 507 2.843 107.280

Teknisyen

80 215 89 204 2.222 406 130 247 68 588 3.661 115.606

Usta

417 926 231 301 6.242 1.301 1.383 793 183 1.875 11.777 205.224

İşçi

4.135 5.884 995 1.339 72.747 7.325 12.202 8.104 857 12.353 113.588 2.079.327

İdari

398 686 124 300 7.732 1.256 521 482 156 1.508 11.655 309.124

Kapasite Rapor Sayısı Toplam

5.451 8.086 1.555 2.343 92.826 11.014 15.038 10.026 1.391 17.435 147.730 2.888.386 2014 yılı TOBB verilerine göre

Bölge’deki kapasite rapor sayısı 604 ve toplam çalışan sayısı 17.435'dir.

2014 yılını 2013 yılının verileri ile karşılaştırdığımızda; 2014 yılında toplam çalışan sayısında % 11’lik bir artış olmuştur. Bölge’deki çalışanların büyük bir kısmını işçi grubu oluşturmaktadır (yaklaşık % 71).

- - 17 - -

1 ²⁰¹⁵

(11)

İl Sıra Açıklama Kapasite Raporu Sayısı

TRC31 (Mardin)

Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı Bitkisel üretimi destekleyici faaliyetler Diğer dış giyim eşyaları imalatı Hazır beton imalatı

Çiftlik hayvanları için hazır yem imalatı

TRC32 (Batman)

TRC33 (Şırnak)

TRC34 (Siirt)

1 2 3 4 5

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı Hazır beton imalatı

Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri Şeker imalatı

Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı Hazır beton imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış diğer madencilik ve taş ocakçılığı Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri

Elektrik enerjisi üretimi 1

2 3 4 5

57 22 17 16 15 Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri

Diğer dış giyim eşyaları imalatı İç giyim eşyası imalatı Hazır beton imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı 1

2 3 4 5

1 2 3 4 5

26 26 18 14 13

13 9 7 7 5 10 6 6 3 3

En Çok Kodlanan 5 FAALİYET (TR için 10 ÜRÜN)

Kaynak: TOBB

TRC3

Bölge Sıra Açıklama Kapasite Raporu Sayısı

Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı Hazır beton imalatı

Diğer dış giyim eşyaları imalatı Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 1

2 3 4 5

TRC 1

2 3 4 5

Tekstil elyafının hazırlanması ve bükülmesi Sıvı ve katı yağ imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış meyve sebzelerin işlenmesi ve saklanması Halı ve kilim imalatı

Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı

TR 1

2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gıda ürünlerinin imalatı

Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) Tekstil ürünlerinin imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı

Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı Giyim eşyalarının imalatı

Mobilya imalatı

Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı Diğer madencilik ve taş ocakçılığı

60 45 43 39 23 467 268 210 195 173

11.425 9.229 7.100 6.864 6.252 5.460 5.183 3.440 3.404 3.194

(12)

TRC32 (Batman)

TRC33 (Şırnak)

TRC34 (Siirt)

1 2

3

4

5 1 2 3 4

5

Hazır beton

Çakıl taşları (beton agregaları, kara yolu yapımı veya demir yolu balastı ya da diğer balastlama işleri için kullanılanlar); yuvarlak çakıl ve çakmaktaşı

Sözleşme esasına dayalı diğer yiyecek hizmetleri (yemek fabrikaları ve toplu yemek mutfakları)

İnşaat kumları (killi kumlar gibi); kaolinli kumlar; feldispatlı kumlar (silis kumları, metal taşıyan kumlar hariç, vollastonit-tuvenan dahil)

Mıcır Mıcır Hazır beton

Bitüm ve asfalt, doğal; asfaltitler ve asfaltlı kayalar (asfaltit - tuvenan)

Traverten, ekosin, granit, porfir (somaki taşı), bazalt, kumtaşı ve diğer anıt taşlarının granül mıcır ve tozları

Erkekler veya erkek çocukları için pantolon ve binici/külot pantolonu (kısa pantolon dahil), suni veya sentetik elyaftan yapılmış (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe) olanlar ile endüstiyel veya mesleki kıyafetler hariç)

Tişört, fanila, atlet vs. giyim eşyası; pamuktan (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe)) Hazır beton

İnşaat tuğlaları, ateşe dayanıklı (refrakter) olmayan kilden (silisli fosil unlarından veya silisli topraklardan olanlar hariç)

1

2

3 4 5

İl Sıra Açıklama Kapasite Raporu Sayısı

TRC31 (Mardin)

Kepek, kavuz ve diğer artıklar (buğdayın kalburdan geçirilmesi, öğütülmesi veya diğer işlemleri sonucunda kalan)

Bitkisel üretimi destekleyici faaliyetler Ekmeklik ve kaplıca (kızıl) buğday unu Hazır beton

Çiftlik hayvanları yemleri için karışımlar

33

22 16 16 15 1

2 3 4 5

24

14

12 9 8

9 8 7 7

5

6 6

6

5

4

- - 20 - -

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

Bölge Sıra Açıklama Kapasite Raporu Sayısı

TRC3

TRC

TR

Kepek, kavuz ve diğer artıklar (buğdayın kalburdan geçirilmesi, öğütülmesi veya diğer işlemleri sonucunda kalan)

Hazır beton

Ekmeklik ve kaplıca (kızıl) buğday unu Çiftlik hayvanları yemleri için karışımlar 1

2

3 4 5

1 2 3 4

5

Tişört, fanila, atlet vs. giyim eşyası; pamuktan (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe)) Ekmek - normal

Hazır beton

Gıda maddelerinin ambalajlanması ve dolumu

Diğer ahşap mobilyalar (yatak odası, yemek odası, oturma odası, mutfak, büro, tıbbi, cerrahi, dişçilik/veterinerlik mobilyaları ile hi-fi, videolar ve televizyonlar için özel tasarlanmış kasalar ve dolaplar hariç)

Mıcır

Plastik ikincil hammaddeler

Kadınlar veya kız çocukları için bluz, gömlek ve gömlek bluzlar (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe) hariç)

Ahşap yatak odası mobilyaları (duvarlara gömme dolaplar için bağlantı parçaları, yatak destekleri, lambalar ve aydınlatma parçaları, ayaklı aynalar, koltuklar hariç)

39

37

33 16 15

1.763 1.675 1.525

1.390 1.359 1.338

1.317 1.131 1.105

1.090 239 212 171 110

101 Pamuk tohumu yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar

Pamuk (kardelenmiş veya taranmış) Makine halıları (düğümlü olanlar)

B.y.s. işlenmiş veya saklanmış sert kabuklu yemişler (ceviz, leblebi, sert kabuklu tropikal meyveler vb.) ile diğer tohumlar ve karışımları (sirke veya asetik asitle hazırlananlar, dondurulmuş olanlar, püre ve ezmeler, şekerle korunmuş olanlar hariç)

Geçerliliği Devam Eden Kapasite Raporları İstatistiklerine Göre En Çok Kodlanan 5 ÜRÜN (TR için 10 ÜRÜN)

2014 Yılı Sonu İt bar yle

Kaynak: TOBB

- - 21 - -

1 2 3

4 5 6

7 8 9

10

1 ²⁰¹⁵

(13)

1.228 166 2010

1.775 216 2011

2.056 241 2012

2.218 327 2013

1.674 257 2014 İhracat (milyon $)

İthalat (milyon $) 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

47 34 2014 27

27 2010

52 52 2011

84 27 2012

92 33 2013 İhracat (milyon $)

İthalat (milyon $) 100

80 60 40 20 0

Kaynak: TÜİK

TRC3

TRC31 (Mardin) TRC32 (Batman)

932 172 2014 564

93 2010

804 134 2011

948 152 2012

1.021 152 2013 İhracat (milyon $)

İthalat (milyon $) 1.200 1.000 800 600 400 200 0

113.882 163.305 2010

134.907 206.557 2011

152.461 197.064 2012

151.811 217.106 2013 2010 2011

5.180 4.019

2012 6.945 5.422

8.878 7.431 2013 8.061 5.619

1 15 2014 11

36 2010

8 20 2011

6 21 2012

10 8 2013 İhracat (milyon $)

İthalat (milyon $) 40 30 20 10 0

694 36 2014 625

9 2010

910 10 2011

1.018 41 2012

1.095 133 2013 İhracat (milyon $)

İthalat (milyon $) 1.200 1.000 800 600 400 200 0

İhracat (milyon $) İthalat (milyon $)

158.448 210.907 2014 250.000

200.000 150.000 100.000 50.000 0

Dış Ticaret Performansı: İhracat ve İthalat Değerleri (milyon $)

2014 9.021 6.262 10.000

9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

2010-2014 Arası Yıllar İt bar yle

TRC33 (Şırnak) TRC34 (Siirt)

TRC TR

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ

Bölgenin son 5 yıl içerisindeki dış ticaret performansı incelendiğinde, ihracat değerlerinin sürekli artış eğilimde olduğu görülmektedir. Bölgedeki ihracatın büyük bir kısmı sınır kapısının bulunması sebebiyle, Şırnak ilinden yapılmaktadır. Fakat Mardin ili son yıllardaki ihracat artışı ile Şırnak ilini geçmiştir.

Türkiye genelinde toplam ithalat miktarı, toplam ihracat miktarından yüksek bir durumda iken, Dicle Bölgesi’nde tam tersi bir durum görülmektedir. Dicle Bölgesi’nde bütün dönemlerde yapılan toplam ihracat miktarı, toplam ithalat miktarından çok fazladır.

2014 yılında yapılan toplam ihracat, ithalatın yaklaşık 6 katı olmuştur.

(14)

2013 2.545 679 2011 2012

1.991 2.297 2010

1.394

741 823 854

Dış Ticaret Hacmi İhracatın İthalatı Karşılama Oranı

(%) 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 (milyon $)

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

TRC3

2014 1.931 652

- - 24 - -

Bölgenin ihracat değerinin yüksek ve sürekli artış göstermesi sebebiyle,

dış ticaret hacmi sürekli artmaktadır.

Bölgenin 2014 yılı dış ticaret hacmi 1,93 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

İhracatın ithalatı karşılama oranı ise % 652’dir.

1.103 543 2014

TRC31 (Mardin)

81 136 2014 126

275 2013 54

101 2010

104 101 2011

110 312 2012

TRC32 (Batman)

350 300 250 200 150 100 50 0

140 120 100 80 60 40 20 0 (milyon $) (%)

657 607 2010

939 598 2011

1.100 624 2012

1.173 671 2013 Dış Ticaret Hacmi

İhracatın İthalatı Karşılama Oranı

1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 (%) 800

600

400

200

0 (milyon $)

Kaynak: TÜİK

Dış Ticaret Performansı: Dış Ticaret Hacmi (milyon $) ve İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)

2010-2014 Arası Yıllar İt bar yle

80 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 58

TR

(%) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 (milyon $)

369 75 2014 277

70 2010

341 65 2011

350 77 2012

369 70 2013 Dış Ticaret Hacmi

(milyon $) (%)

15 144 2014 9

129 2010

12 128 2011

14 143 2012

119 16 2013

TRC

160 140 120 100 80 60 40 20 0

18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

- - 25 - -

TRC33 (Şırnak)

10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 (milyon $) (%)

17 10 2014 18

116 48

31

28 41

28 29

2013

2010 2011 2012

730 1.951 2014

TRC34 (Siirt)

140 120 100 80 60 40 20 0

60 50 40 30 20 10 0 (milyon $) (%)

635 6.588

920 9.258

1.059 2.499 2010 2011 2012 2013

1.228 825

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

1 ²⁰¹⁵

(15)

39.492.391 55.360.419 2014_1

40.274.721 57.483.983 2014_2

40.022.596 62.290.517 2014_3

38.361.050 60.034.098 2014_4 İhracat (milyon $)

İthalat (milyon $)

65.000.000 60.000.000 55.000.000 50.000.000 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000

37.127.737 52.293.015 2015_1

TR

3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0

2.069.510 1.415.447 2015_1 2.446.520

1.635.060 2014_1

2.266.551 1.408.014 2014_2

2.199.864 1.803.903 2014_3

2.135.725 1.561.923 2014_4

TRC3

600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0

355.219 40.253 2015_1 564.700

55.004 2014_1

410.429 62.265 2014_2

356.167 71.822 2014_3

399.310 55.104 2014_4

TRC

2014-2015 Yılları Çeyrek Dönemler İt bar yle

Dış Ticaret Performansı: İhracat ve İthalat Değerleri (milyon $)

Dicle Bölgesi'nin son 5 çeyrek dönemdeki dış ticaret

performansına bakıldığında; 2015 yılı birinci çeyreğindeki ihracat miktarı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre % 37 azalmıştır. Aynı dönemdeki ithalat oranında ise

% 26’lık bir azalma olmuştur. İl bazında ise Ortadoğu’daki son gelişmelerden dolayı Siirt dışındaki illerde ihracat miktarında ciddi bir azalma olduğu görülmektedir. İthalat miktarlarında ise tüm illerde azalma meydana gelmiştir. Geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre Türkiye genelinde ihracat miktarında % 5 oranında bir azalış meydana gelmiştir.

242.247 9.193 2014_1

193.766 14.635 2014_2

121.097 8.730 2014_3

140.047 3.701 2014_4

Kaynak: TÜİK

TRC31 (Mardin)

250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

190.366 28.688 2015_1 308.913

38.265 2014_1

192.622 36.256 2014_2

224.713 47.572 2014_3

247.582 38.832 2014_4

25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

11.355 3.430 2015_1 12.937

5.168 2014_1

23.358 8.261 2014_2

10.216 11.527 2014_3

11.303 6.671 2014_4

TRC32 (Batman)

300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

151.980 3.018 2015_1

7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

1.518 5.117 2015_1 603

2.378 2014_1

683 3.113 2014_2

141 3.992 2014_3

378 5.900 2014_4

TRC34 (Siirt)

(16)

- - 28 - -

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

(%) 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 (milyon $)

1.200 1.000 800 600 400 200 0

TRC3

395.472 882 2015_1 454.414

725 472.694 427.989

619.704

1.027 659 496

2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

TRC31 (Mardin) Dış Ticaret Hacmi

400.000

300.000

200.000

100.000

0 (%) 1.000

800 600 400 200 0 (milyon $)

219.054 664 2015_1 347.178

807

228.878 531

272.285 472

286.414 638 2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

TRC32 (Batman)

350 300 250 200 150 100 50 0

(milyon $) (%)

35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

14.785 331 2015_1 17.974

169 18.105

250

31.619 283

21.743 89

2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

Kaynak: TÜİK

Dış Ticaret Performansı: Dış Ticaret Hacmi (milyon $) ve İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)

2014-2015 Yılları Çeyrek Dönemler İt bar yle

- - 29 - -

(milyon $) (%)

TRC

180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

4.200 4.100 4.000 3.900 3.800 3.700 3.600 3.500 3.400 3.300 3.200 3.100

3.485 146 2015_1 4.082

150

3.675 161

4.004

122 137

3.698 2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

72 70 68 66 64 62 60

TR

(%) 105.000 100.000 95.000 90.000 85.000 80.000 (milyon $)

2015_1 89.421 71 2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

94.853 71

97.759 70

102.313 64

98.395 64

300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 (milyon $) (%)

154.998 5.036 2015_1 251.440

2.635

208.401 1.324

129.828 1.387

143.748 3.784 2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

TRC34 (Siirt)

35 30 25 20 15 10 5 0

7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 (milyon $) (%)

6.635 30 2015_1 6.278

6 2.981

25

3.796 22

4.133 4

2014_1 2014_2 2014_3 2014_4

1 ²⁰¹⁵

(17)

2014 Yılı İhracat Miktarı ve Nüfusa Göre Yoğunluğu

2014 yılında yapılan toplam ihracat miktarı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde Tunceli ili birinci sırada yer almaktadır. Tunceli ilini İstanbul ve Kocaeli izlemektedir.

Dicle Bölgesi’nde ise toplam ihracat miktarında 76. sırada yer alan Siirt ili nüfusa göre yoğunlukta 80. sırada yer almaktadır. Bu durum Siirt ilinin Türkiye’de en az ihracat yapan 2. il olduğunu göstermektedir.

0,000000671 - 0,000327816 0,000327817 - 0,000949766 0,000949767 - 0,002339859 0,002339860 - 0,005708741 0,005708742 - 0,015254833

0,20750 - 2.813 2.814 - 9.624 9.625 - 82.074 Yoğunluk

İhracat Miktarı ($)

Kaynak: TÜİK

2014 Yılı İthalat Miktarı ve Nüfusa Göre Yoğunluğu

2014 yılında yapılan toplam ithalat miktarı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Kocaeli ve Gaziantep izlemektedir.

Bölgede ithalatın göreli olarak az olduğu anlaşılmaktadır.

0,000000020 - 0,000262963 0,000262964 - 0,000822753 0,000822754 - 0,001296653 0,001296654 - 0,003073552 0,003073553 - 0,009455727

0,0020 - 3.395 3.396 - 10.983 10.984 - 135.945 Yoğunluk

İthalat Miktarı ($)

(18)

Yoğunluk

İhracat Miktarı ($) 0 - 0,07 0,074 - 0,19 0,20 - 0,42 0,43 - 0,80 0,81 - 1,44

0 - 570 571 - 2.145 2.146 - 2.074

- - 32 - -

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi

İhracat Miktarı ve Nüfusa Göre Yoğunluğu

2015 yılının birinci çeyrek döneminde yapılan toplam ihracat miktarının toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Gaziantep ve Bursa izlemektedir.

Dicle Bölgesi’nde ise Mardin ve Şırnak illerinin göreli olarak daha fazla ihracat yaptığı görülmektedir. Siirt ili ihracatı ise söz konusu çeyrekte Türkiye genelinde son sıralarda yer almaktadır.

Ekonomik Göstergeler Bülteni d cle kalkınma ajansı

0 - 0,0657 0,0658 - 0,1776 0,177 - 0,3404 0,3405 - 0,6879 0,6880 - 2,0105

İthalat Miktarı ($) Yoğunluk

0 - 7.992 7.993 - 2.517 2.518 - 2.890

Kaynak: TÜİK

- - 33 - -

2015 Yılı Birinci Çeyrek Dönemi

İthalat Miktarı ve Nüfusa Göre Yoğunluğu

2015 yılında birinci çeyrek döneminde yapılan toplam ithalat miktarı toplam il nüfuslarına göre değerlendirildiğinde; Türkiye genelinde İstanbul ili birinci sırada yer almaktadır. İstanbul ilini Bursa ve Ankara izlemektedir.

Bölge illerinde ithalat diğer dönemlerde olduğu gibi düşüktür.